A I g e m e e n
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeetiwscfi-VIaaitds
r e n.
Kondenkarren.
No. 4931.
Zaterda^ 15 December 1906.
46e Jaargang.
Binnenland.
BEEBTB BLAD.
ABONNEMENT:
Per drie ma&riden binnen Ter Neuzen f 1,—Franco per postW»or
Nederland 1,10. Voor Belgie f 1,40. Voor Amerika f 1,32^.
Men abonneert zich bjj alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
busbouders.
ADVESTENTlfiN:
Nan 1 tot 4 regels 0,40. Voor dken regel meer 0,10.
Bij direct* opgaaf van driemaul plaatsing derzelfde advertentie wordt de prtfa
slechts tweemaal berekend.
Grootere letters worden naar plaataruimte berekend.
Telefoon No. 2 5. Inzending van advertentien v6or 3 ureu op den dag de? uitgav*
Ofschoon reeds aan den architect Knevel
te Ermelo door de ,,Yereeniging tot christelijke
verpleging van krankzinnigen in Zeeland e*
Westelijk Noord-Brabant," is opgedragen het
maken van plannen enz. voor het te Bergen op
Zoom te verrijzen krankzinnigengesticht, zal,
naar men verueemt, met den bouw daarvan
eerst in den nazomer van het volgend jaar
worden begonnen. Ook wordt gezegd dat het
plan bestaat het gesticht dadelijk zoo groot te
bouwen dat daarin 500 patienten kun»en wor
den opgenomen.
Door de christelijke patroonsvereeniging
z/Boaz" zal een onderzoek ingesteld worden naar
de werking van het pachtcontract in Nederland
door middel van provinciale commissies van
landbonwers, ten einde aldus te komen tot de
formuleering van bepalingen, die in het Bur-
gerlijk Wetboek tot betere regeling der zaak
kunnen worden opgenomen.
van de schipbrenkelingen was toen niets meer
te zien.
Vermoedelijk hebben bij de ramp vier man
het leven verloren.
Gebleken is dat de helft van het moedige
reddingspersoneel van Knocke, dat geen hulp
brengen kon, niet kan zwemmen.
Westdorpe. Heden nacbt hebben eenige
bandieten de gemeene streek uitgehaald, bet
huis van den brievengaarder gebeel aan denren
en vensters te bekladden met inkt. Twee ledige
inktfleschjes werden op de stoep gevonden. Dit
is een van de vele gevailetjes docb straatschen-
derij is wederom aan de orde van den dag.
Ook zijn dezer dagen bij verscheidene boeren
kippen en konjjnen gestoien. Jammer, dat de
daders niet in handen der politie vallen.
TER NEUZEN, 14 December 1906.
De Staatscourant no. 291 bevat de statuten
van de afdeeling Hulst van den Roomsch-Katho-
lieken Volksbond in bet Diocees Breda te Hulst.
Bij de Dinsdag te Sluis gehouden stemming
voor een lid van den raad waren uitgebracht
op den heer H. C. Bakker 114 en op den heer
B. Brand 117 stemmen, zoodat laatstgenoemde
gekozen is.
15 stemmen waren van onwaarde, terwjjl een
120 kiezers niet waren opgekomen.
In de week van 5 tot en met 11 Dec.
zijn in Zeeland voorgekomen het bjj elke ge-
meente genoemd aantal besmetteljjke ziekten
diphtheritus, Aardenburg 6, Hulst 1, Sluis 1
en Stoppeldijk 1 typhus en febris thypho'idea,
Bruinisse 1, Groede 1, Scherpenisse 1 en
Vlissingen 1; roodvonk, Ooljjnsplaat 1, Hoede-
kenskerke 1, IJzendijke 1, Kondekerke 1Krab-
bendijke 1, Middelburg 4 en Rilland Bath 4.
De machinist K. bjj den prov. stoomboot-
dienst, dienstdoende op de stoomboot „Wal-
soorden" bad het ongeluk met zijn linkerhand
tusschen de machine te geraken, waardoor een
lid van een vinger geheel werd afgesneden.
Nog steeds ontbreken juiste gegevens
omtrent het schip dat in de Wielingen, nabjj
Knocke, gestrand is. Uit aangespoelde wrak-
stukken meent men te moeten afleiden dat
het is de Engelsche barge William Ward",
geladen met steen van Antwerpen gekomen.
Zondagochtend werd het vaartuig opgemerkt.
Vermoedelyk heeft men als laatste kans op
behoud het schip naar Knocke gestuurd om
het te doen stranden.
Toen men daar het schip zag, bemerkte men
twee mannen in den mast zitten, vermoedeljjk
vastgebonden de overige leden der bemanning
stonden op bet dek en deden noodseinen. Een
sloep ging tegen zeven uur uit om gemeen-
schap met het schip te krijgen, maar toen zjj
op ongeveer honderd meter van bet vaartuig
gekomen was, werd zjj teruggeslagen. Spoedig
daarop kwam een reuzengolf. die het schip
opnam en tegen een zandplaat aan den ingang
van het Zwin verbrijzelde.
De reddingsboot van Knocke kwam ongeveer
acht uur, getrokken door vier paarden, op de
strandingsplaats en ging terstond in zee, maar
De tees'taraei op het broandomeEn.
Aan de memorie van antwoord ontleenen
wjj het volgende naar aanleiding der in bet
voorloopig verslag gestelde vragen (zie Zelandia
3 Nov.).
Ofschoon de Minister het standpunt, ten vorige
jare bjj het debat over bet VHde hoofdstuk B
der Staatsbegrooting voor 1906 Handelingen
bladzz. 973, 974 en 977) ten aanzien der
zaken van bet Kroondomein ingenomen, juist
blijft acbten en dan ook handhaaft, is hij vol-
gnarne bereid de in bet Voorloopig Verslag
van hem gevraagde inlichtingen te verstrekken.
Dienaangaande valt bet volgende mede te deelen
Ad lm. De oppervlakten ondergrond van
de hier sub e opgenoemde gebouwen maken
deel uit van het Kroondomein, bare tenaamstel-
ling is volkomen juist en geheel overeenkomstig
de kadastrale voorschriften.
Deze erfjes zijn onderscheidenljjk reeds gedu-
rende 61, 42, 32, 58 en 40 jaren in doorloopende
of telkens verlengde huur of in gebruik bij de
lichamen, die er de opstallen op hebben gesticht.
Ad 2m. Voor zooveel bekend waren aitijd a Lie
gebouwen behoorende bij de boerderijen van
het Kroondomein in het rentambt Hulst bet
eigendom der pachters en dit is voor 104 van
de 115 nu nog bet geval.
Oud gebruik brengt alzoo mede. dat elke
nieuwe pacbter eener boerderjj, bij den aanvang
zjjner pacbt, aan zijn voorganger, de geschatte,
hem steeds te voren bekend gemaakte, waarde
betaalt, welke die gebouwen op dat oogenblik
geacbt worden voor het'bedrijf te hebben.
De nieuwe pachter neemt ze dus feiteljjk als
inventaris van zijn voorganger over en ontvangt
zjjn daarvoor besteedbedrjjf'skapitaal(naargelang
van den staat van onderhoud vermeerderd of
verminderd) van zijn opvolger terug. Van bij -
berekening van interest" is nit den aard der
zaak bij zoodanigen overgang van inventaris
geen sprake.
Het hierbedoelde gebruik geldt ook thans nog
voor de bewuste 104 gebouwen docb met dit
verschil dat sedert 1845 de verrekening der
geschatte waarde niet meer rechtstreeks tuxsc/ien
de betrokken pachterplaats heeft, maar door
tmshenkomst ran de ad mini ft ratie van het Kroon
domein, die de geschatte som invordert van de
nieuwen en haar weder uitkeert aan den ouden
pacbter.
Sedert de inwerkingtreding der wet van 31
December 1884 (Staatsblad no. 261) zijn elf der
gebouwen (er waren nl. oorspronkelijk 115) door
bet Kroon-domein zelf van de pachters-eigenaars
overgenomen en daarna met de hoeven als een
geheel verpaeht, zonder eenige afzonderlijke
betaling door den nieuwen pachter.
Voor deze 11 opstallen. de eenige der bier
besprokene, die inderdaad bestanddeel zjjn van
bet Kroondomein, geldt het bovenbedoelde ge
bruik dus niet meer, en zal het ook niet meer
kunnen herleven.
Ad. 3m. Geljjk dit reeds van ouds en
algemeen gebruikelijk is, bedingt ook het Kroon
domein bjj zjjne verpachtingen, als onraads
penningen, tot dekking van alle onkosten een
zeker percentage der pachtsom over een jaar.
Wat van het bedrag dezer onraadspenningen,
na aftrek van alle kosten der verpachting
overbljjit, wordt verantwoord als opbrengst der
vtvpacbting.
Daar elke pachter bet beding van onraad
kent, d. w, z. bjj het bepalen van zjjn bod er
09k rekening mede houdt, is deze inderdaad
niet anders te beschouwen dan als een deel van
h^t bedrag dat de pacbter voor het genot der
zaak over heeft.
Ad 4 en ad 5m. Sedert onheuglijken tjjd
bestond inderdaad in dit rentambt de gewoonte,
niet dat de arbeiderspachters, maar dat enkelen
hunner (namelijk 16 van de ruim 100) eeit dag
per jaar kwamen werken, niet op de hoerderij
maar in den turn van den rentmeester.
Deze dienst wordt thans niet meer van hen
gevorderd en zal ook in bet vervolg niet meer
gcvorderd worden.
Van afkoop door sommigen is, voor zoover
althans 30jarige heugenis strekt, nooit sprake
geweest, en evenmin van teruggaaf van af-
koopsommen te dezer zake.
Ad 6m. De jacbt wordt, voor zoover het
Kroondomein daarover te bescbikken heeft, steeds
met het land verpaeht. Als de rentmeester op
de gronden jaagt, geschiedt dit dus met ver-
gunning der pacbters, en als deze laatsten als
opjagers dienst doen wat volgens verklaring
van den rentmeester niet bet geval is zou
dit vrijwillig geschieden.
Ad 7m. Ten aanzien van de houtver-
kpooingen en verpachtingen van tot het kroon
domein behoorende goederen, bepaalt art. 11
van des administrateurs instructie, vastgesteld
bjj koninklijk besluit van 17 Mei 1863 (Staats
blad no. 61) dat zjj in den regel in bet openbaar
moeten worden gehouden. De administrateur
is dus bevoegd om bij uitzondering o. a. boomen
onderhands te doen verkoopen, wanneer hjj dit
in sommige gevallen raadzaam acht.
Onderhandsche verkoop van boomen is, volgens
verkregen inlichting, in het rentambt Hulst in
strjjd met bet plaatseljjke gebruik.
In de avondzitting der Tweede Kamer van
Woensdagavond, kwam deze zaak bij de begroo-
ting van Financien ter sprake.
De heer Schaper betoogde, dat het Ryk hier
verkeert in den toestand van een geraeente die
een concessie uitgeeft en heeft dus toe te zien
of in Zeeuwsch-Vlaanderen de toestanden goed
zijn. En nu heeft de regeering feiteljjk alle
vragen, in het Voorloopig Verslag gedaan,
even zooveel misbruiken betreffend, in de
brochure van den heer Van Dalsum gesigna-
leerd, bevestigend beantwoord. Zoo worden de
pachters als opjagers van het wild gebezigd,
als de rentmeester op bun gronden jaagt.
Dit geschiedt wel ,vrjjwillig" maar we
kennen die vrijwilligheid, waar alle gezag in
een band is, de rentmeester is tegeljjk burge
meester en schoolopziener. Het is wonder dat
de man niet tegelijk domine is(Gelach).
Kjr.. dringt er op aan dat bjj de wet gezorgd
worde voor de pacbters, voor een behoorlijk
recht van opstal, in een woord voor een goeden
toestand. Hier moest de Kroon bebben een
model-exploitatie. Dit is helaas niet het geval.
Aan een „goeden" rentmeester heeft men
niets. We kennen die ,/goeiigheid" van liberale
werkgevers. Als het kan, dan knypen zjj de
vakorganisatie. Spr. komt bierop wel later
terug. Die menschen op het Kroondomein
hebben niet noodig //goeiigheid." geen fooi die
men bun in de band drukt en waardoor zij
slaven worden maar r e c b t. Hit is in bet
belang ook van bet prestige der Kroon.
Vervolgens werd hierover het woord gevoerd
door den beer Iluys de Beerenbrouck. Deze
achtte, dat een goed werk is verricht, met den
toestand in het rentambt Hulst van bet Kroon
domein ter sprake te brengen. Daardoor zjjn
inlichtingen van den Minister verkregen.
Het valt moeiljjk, met de gegevens waarover
wij bescbikken zegt spreker over de zaak
te oordeelen. Docb wat de Minister heeft mede-
gedeeld is spr. medegevallen. Niets is natuur-
lijk volmaakt. Maar over bet algemeen heeft
spr. weinig reden tot opmerkingen en is hjj
vrij tevreden. Alleen acht spr. de uitdrukking
,/vrijwillige" opjagers vrjj euphemistisch. bpr.
dringt ecbter aan op een onderzoek naar de
verdere punten, in de brochure van den heer
Van Dalsum genoemd. De zaak bad echter
ook bjj Hoofdstuk V moeten zjjn behandeld.
Want bet blijkt dat de rentmeester te veel
functien vervuld. Naast de scbaduwzijden brengt
spr. ecbter enkele lichtzijden naar voren. Aan
de pacbters is verleden jaar de heltt van hun
pacbt gerestitueerd en de schade, aan hun vee
geleden.
De Minister van Financien antwoordde hier-
omtrent dat de beschuldiging, als zouden de
pacbters en arbeiders in het rentambt Hulst
als slaven worden behandeld, door den heer
Schaper niet bewezen is.
Daartegenover heeft de heer Ruys de Beeren
brouck terecht gewezen op de milde beschikking
der Kroon tegenover de slachtoflers van den
watersnood. De Minister staat nog steeds op
het standpunt dat de wet van 1863 de Regeering
opdraagt te waken dat de waarde van het Kroon
domein niet achteruitgaat. Alles te onderzoeken
wat in eenig brochuretje staat, zonder nadere
aanduiding, is een eisch dien men den Minister
niet mag stellen.
Dat de ondergrond van bet gemeentehuis deel
uitmaakt van bet Kroondomein is volkomen juist
en juridisch volkomen correct. De boerderijen
zijn bet eigendom der pacbters. Dit is van
oudsher steeds het geval geweest. Die zaak is
beboorljjk geregeid. De Kroon is bevoegd, die
,,liggende waarden" over te nemendit is 11
maai gesehied. De onraadspenningen bij open-
bare verpachtingen zjjn plaatseljjk gebruik.
Hier is geen strjjd met artikel 2 der wet van
1863, regelend de verhouding tusschen den
Staat en de Kroon. Alles wat ten behoeve van
de Kroon ontvangen wordt, wordt op de rekening
verantwoord. Ook van strjjd met artikel 7 der
wet is geen sprake. Of soms van den regel
van publieke aanbesteding wordt algeweken is
een zaak tusschen de Kroon en den administra
teur van bet Kroondomein. Onderhandsche
aanbesteding geschiedt om betere prjjzen te
maken. De rentmeester ontkent pertinent, ooit
de pacbters als opjagers te gebruiken. Wijzi-
ging van de bepalingen op bet stuk jacht is
bij den administrateur van bet kroondomein in
overweging.
Nadat de heer Schaper heeft gerepiiceerd,
dupliceert de Minister en zegt dat, de heer
Schaper heeft gesproken over uitzuiging van
arbeiders in bet rentambt Hulst, over hun 1 age
loonen, docb dat bet kroondomein slechts met
de pacbters heeft te maken. En dat de loonen
der arbeiders in die streek laag zijn, daai kan
bet kroondomein niets aan doen.
De heer Schaper De loonen der arbeiders
zijn laag, omdat de pacbters te veel moeten
betalen.
De Minister: Dat moet de beer Schaper
bewyzen. Maar bet is niet juistde vex'paclitiiig
geschiedt publiek. Voldoet de rentmeester niet
als burgemeester, dan zal bjj diens herbenoeming
over 6 jaar overwogen worden, of hjj moet
worden gehandhaaid.
RECHTSZAKEH.
Arrondisseinents-rechtbank te Middelburg.
De rechtbank heeft in bare zitting van 14 De
cember het volgende vonnis uitgesproken
P. J. P., oud 26 jaar, polderwerker te
Honteuisse, is wegens wederspanmgheid ver-
oordeeld tot 3 weken gevangenisstraf.
llet gerecbtsbof te 's Gravenhage heeft
gisteren bet vonnis der rechtbank te Zierikzee,
waar bjj H. Th. K., ontslagen gemeenteveld-
wachter te Dreischor, tot 6 jaren gevangems
was veroordeeld wegens doodslag, op zjjn huis-
vrouw gepleegd, vernietigd en, opnieuw rtcht
doende, hem scbuldig verklaard aan poging tot
doodslag en veroordeeld tot 8 jaren.
Het kof achtte niet bewezen, dat, zooals was
ten laste gelegd, bekl.'s vrouw ten gevolge van
het schot, dat haar in de borst heeft getroflen,
is overleden, zoodat hjj vau dat leit moest
worden vrygesproken.
MBOOanvfeMiMflKaaaaattaM^■su&a^BtusBsaaavfVm
SEIIZESSCHE C0IK1VT.
IBU blast versefaijnt JlaaBda8-, Woenadng. en VrQdagavond, ,11*^ op i^eeatrtagen, bij de Vi*™* B». J.
M-I mi. i|,Mrne«i«i— .1..!.—<mmm
ESS® te teiMeBBea.
Burgemeester en Wethoaders van TER NEUZEN
noodigen de ingezetenen. die na 1 Januari 1907 honden-
karren willen hOuden uit, hen daarvan yogi- 84 I»e-
cember Hlllii schriftelijk kermis te geven met opgaaf
hoeveei honden voor iedere kar worden gespannen.
Ter Neuzen, 13 December 1906.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. P. GEILL, Burgemeester.
W. S. J. DIELEllAN, Secretaris.