f
Ter Hsuzsnsohs Courant
Zaterdag 7 April 1906. No. 4825.
JDHlttJD&l BLA.1D.
Binnenland.
Gemeogde berichten.
Landbouwbenchten.
FEUILLETOJ*.
ERNER'S AVONTUUR.
TWEEDE SI A i E
7)
III.
Hie rvoor werd ingeschreven door de heeren
W. P. Nieuwelink voor 515, J Kolijn voor
478, H. Kaijser voor 473, p. L. Boogaarc
voor 469 en P. Fraanje voor f 451,50.
Gegund aan den laagsten inschrijver.
oiinge, 4 April. Daar hier enkele ge-
vallen van roodvonk, voorgekomen of althans be-
keud geworden zijn, wordt thans door den bur
gemeester in samenwerking met de gezondheids-
commissie streng nagegaan of er ook gevallen
worden achter gehouden.
Ook voor den groenteteler
(Wordt vervolgd).
VAN
Regout en Heuvel achten haar bi'.lijkde heer f
Arts bestrijdt haar.
Door de heeren Arts, Beckers, van Vliet, Smeen-
ge en Thomson wordt voorgesteld om de paarden
der stalhouders en paardenverhnurders te brengen
tot de tweede categorie (f 7,50 in plaats van f 17.50)
en die der landbouwers tot de derde categorie
12.50 in plaats van /7.50).
Vergadering van Donderdag.
Kinderwetten.
De heer De Ridder vraagt eu iverkrijgt verlof
om op nader te bepalen dag tot den minister van
Jostitie eenige vragen te richten omtrent de on-
volledige toepassing van de Kinderwtften, ten
aanzieu van sticbtingeu en iustelliugeu van lief-
dadigheid.
Arbeidscontract.
Bij de voorigezette behandeling van art. 1637 q
(uiet-toepasselijkheid van het outwerp op schepe-
lingen en personen, in diens van publiekrechtelijke
hcbameii), dringt de heer Tydeman aan op uit-
drukkelijke uitsluitiug van de zeevisscherij de
heer Drucker op regeliug van de rechlspositie der
burgeriqke ambteuaren.
De Minister van Justitie erkent dat dit pun
nog dringt-nder zal worden bij aannemiug van he
ontwerp, doch hij kau de regeliug gelijk hij
reeds bij de Staatsbegrootiug verkiaarde niet
aan ziju werkprogram toevoegeu. Bij de herzie
uing van het Wetboek van koophaudel zal he
arbeidscontract voor de zeevisschers die reed-
van dit ontwerp uitgesloteu zijn nader geregeld
worden.
Het arlikel wordt met een kleine redactiewijzi-
ging goedgekeurd.
Hierop is aan de orde het nieuw door de Regee
ring vastgesteld art. 1637 q bis, luidende indien
de arbeider ingevolge een ongeoorloofd en nietig
bediug, als bedoeld bij artikel 1637 m (gedwon
gen wiukelnering met den werkgever eenige over
eenkomst heeft aaugegaan, ontstaat nit deze over
eeukomst voor den arbeider geeu verbintenis en is
hij gerechtigd het reeds te dier zake door hem
betaalde van den werkgever terug te vorderen.
Heeft de arbeider ingevolge een zoodauig be-
ding met een derde eenige overeenkomst aauge
gaan, dan heeft hij het recht het bedrag van het
geen hij uit dien hoofde betaald heeft of nog
verschuldigd is, als onrechtmatig ingehouden loon
van den werkgever te vordereD.
De heer Troelstra licht een amendement toe
om den arbeider, indien hij onderworpen wordt
aan gedwongen wiukelnering, niet een actie te
geven tegen den werkgever, doch tegen den leveran-
cier, tenzij deze blijkt te goeder trouw te
hebben gehandeld, als wanneer het loon van den
werkgever kan worden gevorderd.
De heer Van den Bergh (Helder) licht een
amendement toe om den bedoelden arbeiders aan-
spraak te geven op een schadevcrgoeding van
minstens twee malen het bedrag waarop het belang
van den werkgever bij het beding, door den rechter
naar billijkheid wordt gewaardeerd.
Op voorstel der commissie van rapporteurs wordt
besloten, de verdere beraadslagingen over dit artikel
te verdagpn tot oa het Paasch-reces.
Aan de orde is vervolgens het wetsontwerp tot
bekrachtiging van de Provinciale Paardenbelastiug
van Noord-Bcabaut.
De heer Palijn acht de heffing irrationeel, en
sleJt voor, dat ze voor 2 jaren zal worden be-
krachtigd.
De heeren Van den Berch van Heemstede
De plaats, waar de trein stilstond, was zoo ongun-
stig mogelijk om er te vertoeven.
Het eerstvolgeude station lag drie kilometer
verder en het voorgaande lag op nog grooteren
afstand. Tusacheu die beide stations was geeu
naenschelijke woning te zien, dan alleen een kleiiie
baanwachierswoniug aan den zoom van het bosch,
waar de heide weer be^OD.
Bovendien was er geea ander spoor om er den
beschadigden waggon op te plaatsen, en zoo bleef
er niets anders over, dan dezen lastpost langzaam
mee te sleepen tot het eerstvolgende station.
Men verzocht deu reizigers daarom, dat zij weer
plaats zouden nemeu doch Gabon weigerde beslist
dit te doen.
*Men kaH nooit weten, wat er nog gebeurl,'
zeide hij. ylk ga veel liever te voet naar het
naaste station en wacht daar den volgenden trein
af; of ik vandaag of morgen te Hamburg kom,
kan me niet veel scheleD, als ik er maar kom
zonder gebroken lederoaten."
Reinhold Werner dacht er ook tamelijk we!
zoo over. Wei verwonderde hij zich over de groote
voorzichtigheid van zijn reisgenootmaar hij wilde
hem niet in den steek laten en zeide daarom, dat
hij hem op de voetreis wilde vergezellen.
fDat had ik van u verwacht," zeide Gabori op
tevreden toon. ffHet weder is weer mooi
jundige
winkel-
TER NEUZEN, 6 April 1906.
Woensdagavond werd alhier in het /Hotel
de Commerce" van wege de afdeeliDg Ter Neuzen
van Volksweerbaarheid" eene uitvoeriug gegeven
waaraan meewerkten een groot aantal leerlingen
van den gjmnasliek-cursus. De opkomst van
leden en publiek was niet groot ofschoon het
programma beter verdipnd had.
De jonge gymnasten gaven blijken, goed te
profiieeren van het ouderwijs, huu door den heer
Van der Prijl verstrekt, terwijl de verschillende
voordrachten, die te afwisseling werden nitgevoerd,
zeer in den smaak vielen. Niet hrt miust was dit
het geval met die door eenige kinderen ten ge
hoore gebracht, terwijl ook de heereD die met piano
en viool het muzikale deel van den avoud rer
zorgden, veel sueces hadden.
Heden werd alhier door den bouwku
J. Scheele aanbesteed het maken van een w
pui met binnenbetimmering, in het huis gemerkt
'^5, aan de Dijkstraat.
De gearresteerde L. v. d. B. (zie ons tweede
blad) zal Zaterdag naar Middelburg worden getrans-
porteerd om ter beschikking van den officier van
justitie te worden gesteld.
In de gehouden Raadsvergadering te
Philippine op Donderdag j 1. werd door den
burgemeester ruedegedeeld, dat eene jaarlijksche
subsidie van f 150, door het Rij.k is toegestaan
voor eene gemeentevroedvrouw. Met algenieene
stem men werd besloten van gemeentewege oot
daartoe f 150 toe te kennen. Indien nu nog
door de Provincie een gelijke som wordt toe-
gekend, zal de gemeente tot eene oproepin
kunnen overgaan.
Daardoor /al aan dien ongelukkigen toestand
waarin de gemeente al zoovele jaren verkeert,
voor goed een einde worden gemaakt
Verder werd besloten om het werk aan de
onderwijzerswoning te gupnen aan den aannemer
van de oude school.
Voorts deelt de burgemeester mede, dat de
aannemer der nieuwe school hem gevraagd heeft,
wanneer de laatste termijn van die school zal
uitbetaald worden^
De Wethouder VViskerke zegt, dat het hem
vreenid voorkomt, dat op de rekening van Van
de Veide 184 karren £and voorkomt, terwijl
hem bij onderzoek is gebieken, dat slechts 110
karren zijn aangebracht. Hierop besluit de Raad
het verdere onderzoek aan B. en W. op te
dragen en het met Van de Velde zoo mogelijk
in der ininne te schikken, maar natnurlijk
na aftrek van 74 karren zand, en tevens om
met hem te onderhandelen over het plaatsen
van het hek aan de nieuwe school.
Koewacht. Woensdag had alhier de gewone
jaarmarkt plaats voor paarden eu ander vee.
Aangevoerd waren 17 paarden. 107 stuks
hoornvee en 65 varkeus. Vuoral was er veel en
schoou vet vee aangevoerd, dat aan hooge prijzen
verkocht werd. Er was veel handel en vele run-
deren wareu al verkocht voor ze de markt bereikt
wamm
worden, en als wij uw koffertje tusschen ons in
ueinen, is de moeite zoo groot niet. Ecu kruier
zal op deze eeuzame plek wel niet te vinden zijn.
Hij keek eens roud en schreed voort op het
smalle voetpad langs de spoorbaau. Werner volg-
de hem, terwijl de treiu langzaam in beweging
kwam.
E'it den schoorsteen der baauwachterswoning
steeg rook op, dit verried de uabijheid van rneu-
schelijke wezens overigens was het overal in het
roud doodstil. De wolkeu waren verspreid eu de
zjii straalde weer op de heide neder.
Na een vijfhonderd schreden kwamen zij aan
een dichte groep elzeboomen in een laagte uaast
de spoorbaau. Reeds van verre hadden zij die
groep gezien het pad scheen er midden door te
ioopen.
Gabori bleef staan en liet zijn reisgenoot voor-
uitgaan. Hij zag, dat Werner den kleinen haud-
koffer met gemak droag, en bood daarom zijne
hulp niet meer aan; bovendien schenen de steeu-
hoopen in het roud zijue aandacht te trekken,
want soms bukte hij, raapte een steen op en
wierp dien weer weg, als hij hem goed bekeken
had
Ten laatste hield hij een grooten steen met
scherpe kanten in de hand en bekeek dien peinzend
terwijl zijn wenkbrauwen zich erstig samentrokken.
Plotseling bleef Reinhold Werner staan eu
keerde zich om. //Kijk eens, mijuheer Gabori,"
riep hij verwouderd. //Zoo lets had ik in deze
wilderms niet verwachtDat is werkelijk iets
merkwaardigs I"
Gabori schrikte, liet den steen valleu en keek
in verwarring road. //Waar? Wat? Ik was
hadden, De kooplieden gingen de landbouwers
tegen. Om 1 unr werden op het gemeentehuis
de volgende premien uitgereikt.
Voor het meest in waarde zijnde werkpaard E.
v. d. Vijver te Stekene, voor het schoonste
2jarig merriepaard weezen Suij alhier; voor het
schoonste veulen geboren in 1905. H. Ceelaert
albier voor de schoonste baatgevende koe le prijs
weezen Vrn Rumste, 2e prijs weezen Suy, beiden
alhier, voor de schoonste kalfdragende vaars le
prijs P. Cerpeutier, 2e prijs weezen Van Rumste
beiden alhier; voor de vetsten os H. Bonte voor
de vetste vaars le prijs C. Dierick, 2e prijs
A. Dierickvoor den schoonsten stier weezen Van
Rumste alien alhier.
V oor het grootste getal paarden ter markt ge
bracht Th. Ferket, voor het grootste getal hoorn
vee L. van Gaveren, Clinge, voor bet grootste
getal varkens Ch. Jamsens te Moerbeke (Koewacht)
eo voor het grootste getal hoornvee ter markt
gekocht C. Bouwens te Overslag.
Op het Be.lgisch waren aangevoerd 35 stuks
hoornvee en 9 varkens.
Gedachtig aan de enorme nitbreiding en het
kwaadaardig karakter dezer ziekte in 1899, toen
in sommige gezinnen tot 3 kinderen toe overleden,
is het zeker hoogelijk te waardeeren, dat er ernstig
tegen opgetreden wordt.
Plaat 4. Hier zien we een viertal witte koolen naast
elkaar. Zij groeiden alle in denzelfden grond Doch
dat de levensvoorwaarden niet heeiemaul dezelfde ziin
geweest, is klaar. Want no. I is nietig. Het kooltje,
dat ze gaf, woog slechts 157 gram (anderhalf ons). No!
iVS !n, Wat j'erl?,er; gaf een kool ran ruim een
K.H. (1097 gram). No. Ill al weer grooter en zwaarder
*?aar gewicht beliep ruim 2maal zooveel als van no. II
(219/ gram). En no. IV eindelijk was nog haast een
K.G. zwaarder (2998 gram)
En vraagt ge naar de oorzaak van zoo'n groot verschil
hier. Aan no. II, aan III en ook aan IV gaf men
wat chili En wel aan II 2* gram, aan III 5 gram en
aan IV q gram. Of chili dus voor groentetelers ook
voordeelig werken kan I
Al mede nit plaat V blijkt dit zoo klaar, dat ik wel
wilde, ze den lezer hier te kunnen laten zien. Zestelt
weer voor een viertal bossen peen (tuin wortelen). En
opdat leder eenig denkbeeld zich kan maken van't ver
schil, geef ik hier de gewichten op van loof en wortelen
van leder bos.
I. 57 gram loof, 318 gram wortelen. II. 229 gram
1121 gram. III. 418 gram, 1615 gram. IV. 491 gram,
209o gram. s
1 kreeg geen stikstofmest, aan II verstrekte men li
gram chilisalpeter, aan III 3 gram en aan IV 44 gram.
Het snreekt van zelf. dat ik nog lang op deze wiize
aan de hand van't straks genoemde werk kan b'liiven
habbelen. Doch 'k wil het hierbij laten. Ik hoop in-
tusschen, dat het bovenstaande reeds voldoende wezen
zal, om tuinlui ook te doen besluiten eens een proefte
nemen in den geest bedoeld in de hieraangehaalde.
is 't van veel belang, dat hij den grooten invloed kenne
van chilisalpeter en andere kunstmeststoffen op z'n plan-
ten. t Is daarom dat ik dezen keer eens iets vcrtel
voor hen vooral. En k doe dit in verband met en naar
aanleiding van een aantal keurig rnooie plaatjes, die ik
vond in een zeer pitgebreide verhandeling over het
chilisalpeter als bemestingsmiddei.
//Der chilisalpeter als Dungemittel" staat er buiten op.
En Dr. M. Weitz, is er de schrijver van. In hoofdstuk
Alii op biz. 341 vangt. de beschouwing aan van dien
geleerde over 't werk dat chili doen kan voor den
groenteteler En hij wijdt daaraan niet minder dan 48
groote bladzijden, terwijl de tekst wordt opgehelderd
door een aantal schoone photo's. Daar is b v. bloem-
kool. Zes mooie exemplaren liggen naast elkaar. Drie
paren. En van elk paar staat vermeld, op welken mest
'tgroeide Paai 1 kreeg enkel stalmest. Uet zijn twee
mooie kooltjes, doch eer klein dan flink.
Paar II groeide op stalmest met beer. De invloed van
de laatste stof was even maar te zien. De kolen zijn
iets dichter, doch volstrekt niet grooter.
Paar III ten slotte kreeg alleen maar kunsimest. Per
are (100 vierkante meters) gaf men 4K.G chilisalpeter,
6 K.G. 40 pCt. kali mest en 16 K. G. thomasslakken
En dit tweetal is veel, veel forscher en zwaarder dan
de beide andere paren.
Plaat 2, stelt ons een driefal sluitkoolen voor. Of
t witte zijn, savoye of roode, dit is niet uit te maken.
Maar wel springt aanstonds in het oog, hoe groot ook
hier dei invloed was van kunstmest. Want no. III.
die naast den stalmest ook haar fijne woitels vond
omgeven door wat chili, kalimest en slakkenmeel, die
no. Ill is verreweg de flinkste van dit trio,
Plaat 3 geeft ons een beeld van wat chili alleen
vermag in sommige gevallen. Daar staan twee bossen
peen (tninwortelen) heel keurig naast elkaar Maar wat
een onderscheid Zoowel aan 't loof als aan de wortels
ziet men aanstonds hoe bos I maar slecht kon vinden,
wat een plant van noode heeft. Bos II is driemaai
tlinker. E11 enkel aan wat chili is dit toe t6 schrijven.
Op (t zelide plaatje ziet men nog twee bossen. 't Eene
van dit paar groeide in grond. waaraan men phosphor-
zuur en kali had verstrekt Blijkbaar was indieuarde
daaraan geen gebrek of wel en dit is wellicht meer
in overeenstemming met de waarheid kon deze grond
door weinig stikstof niet veel doen. Want terwijl.no
1 van het laatste bossenpaai van dat, 't welk was ge-
groeid in onbemesten grond haast niet verschilt, is no.
2 zoo kolossaal dat men haast niet geiooVen zou, hoe
chili, zulke wonderen kan doen. En toch bewijst de
photo het klaar. Het laatste bos kreeg naast den kali-
en phosphormest ook chili.
Hoeveel? Dit staat er niet in vermeld. Wel is zulks
het geval bij wat nu komt.
juist bezig met een geologisch onderzoek
Ah zoo Ja, dat is werkelijk merkwaardig
Midden in het dichte boschje lag een klein
huis van twee verdiepingen. Men moest in de
onmiddellijke uabijheid zijn om het te kunnen zien,
want de elzen groeiden boven het dak uit en
hulden het huisje als in een groenen sluier. De
muren, die vroeger gewit waren, hadden onder
den invloed van het weder een grtjze kleur ge-
kregen eu waren verscholen achter de struiken van
een verwilderden tuin.
Het gebouwtje was sierlijk van vorm het leek
wel eene villa. Vensterruiten zag men niet, ze
waren verborgen achter goed gesloten luiken, die
overdekt waren door ranken van klimop, dat blijfc-
baar sedert lang door geen tuinman geleid was.
Tusschen distels eu zwarte doom bloeiden in
den tuin roode papavers, en te midden van die
bloemen zat een meisje op een eenvoudige bank.
Reinhold trad nader en leunde op de heg, die
den tuin omgaf. #Wie woont hier in deze een-
zaamheid vroeg hij, en het meisje sloeg ver-
wonderd haar blauwe oogen op naar den vreemde-
ling.
//Hier woont niemand," antwoordde zij en ging
toen weer voort met papavers plukken.
//Niemand? Gij ook niet?"
Het jonge ding lachte vluchtig en schudde
let hoofd. fWaar denkt ge aan, mijnheer? Ik
zou hier veel te bang wezen Ik woon ginder
bij grootvader, in het baauwachtershuisje."
Het eenvoudige kind verried door haar sprekeu,
dat zij niet tot de hoogere standen behoorde, en
daarom sloeg Reinhold een anderen toon aan.
#Maar ge zijt toch niet bang om hier te zitten,
in h riesland reist tegenwoordig iemaud rond
met wilte stanfjes, om de petroleum te zuiveren.
Als dit staafje in de lamp gelegd wordt, krijgt
men zegt hij wit licht. Elk staafje kost
10 ct. Bij onderzoek is gebieken, dat 't staafje
uit krijt bestaat
Dinsdagochtend is de werkman, die dea
vorigen dag op het emplacement te Winterswijk
door een paal werd getroffen, aan de gevolgen
overleden.
Een jongetje van 7 jaar, het eenige kind
zijner ouders, was Maaudagavond te Naarden aan
't spelen op den hoogen vestingwa], viel van den
muur naar beneden en werd verschrikkelijk ge-
kwetst opgenomenkort daama is het kind over
leden.
J. F. K., winkelier in de Binnen-Bantam-
merstraat te Amsterdam, zag bij iemand bnsjes
geconserveerde perziken voor de ramen staaB, goed-
koop en nefjes verpakt en kocht er een voorraad
van, toen kort daarna toevallig een reiziger ze
hem te koop aanbood. Dadelijk kwamen er van
de kianten klachten, dat de perziken niet goed
meer waren en K. besloot toen de rest te sturen
naar het verkooplokaal van Van Kampen, om ze
tegen elken prijs van de hand te doen. In dat
verkooplokaal echter was de aandacht van een
keurmeester er op gevallen, dat het deksel der
busjes bol stond een bewijs dat zich daar binnen
gassen vormden en de inhoud dus waarschijnlijk
aan het bederven wasen bij opening van de
busjes bleek de inhoud een vreeselijken stank te
verspreideu en totaal ongeschikt te zijn voor de
consumptie.
(let O. M. bij het kantongerecht, van oordeel
dat K. geweten heeft dat de perziken bedorven
waren, eischte f 20 boete of 5 dagen zitten.
Een zonderling geval van valsche aangifte
ten bureele van den burgerlijken stand is voor de
rechlbank te Assen behandeld. De vrouw van
den landbouwer A. Mulder te Lhee was in den
avond van 15 Febr. te 8 unr bevailen van een
zoou. Den volgenden dag gaf hij dat kind ter
s-ecretarie te Dwiugeloo aan als te zijn geboren op
16 Februari, des voormiddags te 3 uur, omdat
hij gaarne wilde hebben dat zijn zoontje tegelijk
jarig was met den grootvader van den jonggeborene.
Het O. M., er op wijzende dat in een geval
als dit geen geldboete kan worden geeischt, vroeg
veroordeeling tot 14 dagen gevangenisstraf.
en dan nog wel midden in de papavers, die booze
droomen verwekken," sprak hij schertsend.
Doen zij dat werkelijk vroeg zij aDgstig.
arlk heb wel eens akelige droomen. Maar als de
zon schijnt, is het hier wel mooialleen bij nacht
zie ik het licht, en dan ben ik bang."
Haar manier van sprekeu had iets vreemds,
iets geheimzinnigs, dat Reinhold aantrok. Hij
had nog nooit veel neiging voor het vrouwelijk
geslacht getoondeer had hij er afkeer tegen
gekoesterd. Doch deze ongezochte, vluchtige ont-
moeting deed hem genoegen, eu daarom wenschte
hij het gesprek voort te zetten.
Hij keek rond naar zijn reisgenoot en zag, dat
Guboii op eenigen afstand in gesprek was met
een man met grijzen baard, die de versleten
uniform van een baanwachter droeg. De oude
was stellig onbemerkt genaderd althans daar
stond hij, en uit zijne bewegingen met de hand viel
op te maken, dat hij aan Gabori het een en ander
betreffende dit eenzame huisje vertelde.
lloe nieuwsgierig nu Reinhold Werner ook was,
de lieve blauwe oogen van het meisje boeiden
hem, eu zijn eigen vriendelijke blikken schenen
ook haar aan te trekken, want zij stond op ea
kwam bij de heg.
/Is dat uw grootvader?" vroeg Reinhold.
//Die daar met dien heer spieekt Ja, dat is
mijn grootvader
z/Hoe heet hij
z/Erdmann."
z/En boe heet gij
//Ik ben Elisabeth gedoopt, maar de menschen
noemeu mij Lili
