Ter Neuzensche Courant. Zaterdag1 29 April 1905. 45e Jaargang.
Binnenland.
No. 4680.
TW-gKKHDJB BX-jA-JD.
FETJILLETON.
MET VALSCHE PAPIEREN.
Telegrafische berichten.
De oorlog tusschen Rusland
en Japan.
Uit Tokio komt 't bericht, dat een Russische
troepenafdeeling, bestaande uit 5 bataljons in-
fanterie, 16 sotnies kozakken en 1 batterij artilleries,
op 24 April de Japansche vooruitgeschoven cavalerie
in de nabijheid vau Kaiyoean aanyiel. De
Japansche strijdmacht aldaar viel den vijand aan
onder dekking, dreef hem terug en vervolgde hem
noordwaarts tot Mienhoeasjiek. De Japansche
verliezen bedroegen 38, de Russen verloren 200
dooden.
Twee andere afdeelingen, de eene bestaande
uit 6 bataljons infanterie en 16 sotnies kozakken,
de andere uit 12 sotnies kozakken en 1 batterij
artillerie, vielen de Sjangtoe aan doch trokken
noordwaarts terug, toen zij hoorden dat hun
kameraden bij Kaiyoean verslagen waren.
Wat de vlootbewegingen betreft, het schijnt
thans zoo goed als zeker, dat Rodjestwensky van
plan is, zich met het eskader vau Nebogatof te
vereenigen. De generate staf te Petersburg zou
reeds berichten hebben ontvaugen, dat de beide
eskaders met elkaar in verbinding staan, maar
het dient nog eens te worden gezegd, dat juist
in dezen tijd de tegenstanders niet alleen alles
in het werk zullen stellen om hun verblijfplaats
geheim te houden, maar zelfs juist door valsche
berichten zullen trachten, zooveel mogelijk ver-
warring te stichten.
Te Petersburg werd 't gerucht verspreid, dat
JCoeropatkin als bevelhebber van het tweede
Mandsjoerijsche leger zou hebben ontslag genomen
en dat generaal Kaulbars hem zou vervangen.
Dit gerucht is tot nog toe echter niet bevestigd.
Te Wladiwostok liggen de .Gromoboi" en de
.Russia" klaar om handelend op te tredende
.Bogatyr" is nog steeds in reparatie. Er wordt
verder 'verteld, dat te Wladiwostok langzamerhand
een geheele vloot onderzeesche booten bij elkaar
is gebracht, waarvan men de beste resultaten
verwacht.
TWEEDE KHMER.
Zitting van Donderdag. Lager Onderwijs.
De heer Bos licht zijn amendement toe nopens
het verplicht goedkeuren van het leerplan van
bijzondere scholen, die aanspraak op Bubsidie willeu
hebben. Hij beroept zich daarbij op de historic
van het onderwijs. Eerst was er geheele vrjjheid
en geen toezicht op de deugdelijkheid. Naar
gelang de Staat echter het onderwijs steunde, ging
hjj eischen stellen ten opzichte van het gehalte.
De vrijheid omlrent het godsdienstige van het
tmderwjjs, of de godsdienstige richting, wordt door
zulk een controle in het minst niet gedeerd.
Het amendement vraagt alleen .regelinatig voort-
schrijdend onderwjjs" in de vakken a—i en k,
onttrekt dus zelfs de richting van het onderwijs,
den geest der leesboeken enz., gehSel aan het
Staatstoezicht.
Een amendement-Helsdingen (dat niet alleen
goedkeuring eischt van het leerplan, maar ook
van de regeling der schooltijden, de leerboeken enz.,
en dat bepaalt, dat de goedkeuring niet mag worden
geweigerd om de richting van het onderwijs)
wordt verdedigd door den heer Troelstra, die
hierbij het standpunt uiteenzet, dat hij en zijn
partij jegens het subsidieeren van bqzondere scholen
innemen. De Voorzitter verzet zich echter daar-
tegen in de algemeene beschouwingen mag niet
worden teruggetreden. Na eenige woordenwisseling
51)
Toen de trein in gang was en de conducteur
een poosje vrijeu tjjd had, zocht hjj zijn vroegeren
chef weer op. Bij het binnenkomen in den coop£
meende hij te zien dat de oogen van mijnheer Von
Berghaupt vochtig waren.
.Je hebt me daar een duistere zaak verteld,
Bertel Als ik te Parijs gelegenheid heb, zal
ik er eens naar onderzoeken. Misschien doe ik
daar een goed werk mee."
.Als u het goedvindt, zal ik u wel naar dien
professor brengen, mijnheer 1
.0, ueen zooveel gewicht hecht ik er niet aan.
Maar, ja kuut ge mij een flesch wijn bezorgen
„Dat is gemakkeljjk genoeg, mijnheer!"
De cjnducteur ging heen om den gevraagden
wijn uit den restauratiewagen te halen, maar hij
weende te begrijpen dat mijnheer Von Berghaupt
meer belang in zijn verhaal stelde dan hij wilde
laten blijken.
En Bertel had gelijkHoe dankbaar Koert
den conducteur was voor zijn mededeelingen, hij
wilde toch voor dien man de zaak-Gray geheim
houden.
De sneltrein reed voor hem te langzaam, zoo
verlangde hij naar zijn vrouw, maar voor Bertel
wilde hij kalm en onverschillig schijnen. Die
Engelsche heer was niemand anders dan de advocaat
Morris, daar twjjfelde hij zoo weinig aan, dat hij
«r niet eens naar wilde vragen. En die man
gaat heimelqk naar Parjjs en brengt Jane in een
verklaart de redenaar zich bereid, te trachten,
het algemeene zooveel mogelijk te laten rusten.
Hij betoogt, dat, zoolang nog iets toebehoort aan
hem, die het bekostigt, het bijzonder onderwijs
wel degelijk grootendeels aan den Staat behoort,
die het irnmers grooteudeels bekostigt. Dit
beginsel nu komt meer tot zjjn recht in het
amendement-Helsdingen, dan in het amendement-
Bos.
De heer Bijleveld stelt bij amendement voor,
zelfs de verplichting tot meedeeling van het
leerplan aan den schoolopziener, uit het wetsont-
werp te lichten. Een waarborg voor deugdelijk
onderwijs is die meedeeling z. i. toch niet. Spr.
heeft buitendien nog een amendement ingediend,
om aan scholen, die behalve in de vakken van
het gewoon lager onderwijs, nog les geven in een
of meer vakken van het meer uitgebreid lager
onderwijs, niet den eisch te stellen, dat zij 20
uren per week besteden aan eerstgenoemde vakken,
doch hun toe te staan, dat zij 23 uren per week
les geven in alle vakken te zamen.
De heer Borgesius verdedigt, zijn amendement
om den leefiijd, waarop kinderen in de scholen
mogen worden toegelaten, te doen bepalen onder
goedkeuring van den districtsschoolopziener. De
prikkel bestaat anders, zevr jonge kinderen op de
school toe te laten om maar het, voor een Rijks-
bijdrage vereischte minimum te bereiken. Hetgeen
zeer schadelijk is voor de kinderen en het onderwijs.
De Minister van Binnenlandsche Zaken zegt
ten opzichte van het amendement-Borgesius, dat
het ongelijkheid zou doen ontstaan, daar de ver-
schillende schoolopzieners niet dezelfde leeftijds-
grens zullen aannemen. De Minister verklaart zich
om realenen van eenheid ook tegen het
tweede amendement-Bijleveld. Het nut van de
vrije oefeningen, zoo antwoordt spr. aan den heer
Ter Laan, acht hjj twijfelachtig, wanneer men geen
goede lokalen heeft. Ten opzichte van de twee
amendementen, die controle op de leerplannen
enz. vragen, meent spr. dat die controle eerstens
vrijwel oumogeljjk, en voorts zoo goed als altijd
zou worden uitgeoefend door ondesknndigen. In
de verplichte meedeeling vau het leerplan ziet
spr. voordeel.
Dei heer Ketelaar bestrijdt uitvoerig de rede
des Ministers. O. a. zegt hij is het als
voorbeeld genoemde leerplannen op een openbare
school een zeer dwaas, ja eigenlijk heelemhal geen
leerplan.
De heer Goeman Borgesins persisteert, dat kin
deren onder de 6 jaar niet mogen meerekenen
voor de berekening van het subsidie, maar w&l
voor het aantal benoodigde onderwijzers. Alleen
als dht wordt bepaald, zal spr. zyo amendement
intrekken.
Ook wordt gerepliceerd door de heeren Troelstra,
Bos en Bijleveld. Deze laatste trekt zijn amende
menten in.
De heer Troelstra geeft in overweging, om het
toezicht te splitaen in een voor het openbare, en
een voor het bijzonder onderwijs, ten einde beide
te vrjjwaren tegen het gevaar van partjjdigheid.
De heer Ter Laan verklaart, namens de voor-
stellers, het amendement-Helsdingen voor ingetrok-
ken, nu de heer Bos zijn amendement wjjzigt in
dier voege, dat het niet meer wezenljjk verschilt
van dat der socialisten.
Namens de commissie van rapporteurs geeft de
heer Talma de Regeering in overweging, de kin-
derea onder de 6 jaar, niet voor de kosten van
den schoolbouw, doch wil voor de onderwjjzers-
pensioenen in rekening te brengen. Overigens
adviseert de commissie tegen de aan haar oordael
onderworpen amendementeu.
De Minister repliceert, waarna op voorstel des
voorzitters wordt besloten, het amendement nopens
den leeftijd der kinderen aan te houden tot aan
het einde van de beraadslaging over artikel I.
Het amendement-Bos c. s. (leerplan wordt ver-
worpen met 42 tegen 17 stemmen, het amendement-
Bos c. s. (intrekking subsidie bij afwijking van
het medegedeelde leerplan) wordt verworpen met
dezelfde stemmenverhouding.
TER NEUZEN, 28 April 1905.
Gisteravond gaf de muziekvereeniging .De
Volharding" met medewerking van het dilettanten
tooneelgezelsahap de aangekondigde uitvoering in
het .Hotel des Pays-Bas."
De opkomst bewees dat het streven en werken
der vereeniging wordt gewaardeerd, want niet-
tegenstaande een extra-offer ten bate der kas aan
het bezoek verbonden was, kon de opkomst be-
vredigend genoemd worden.
En hetgeen door het orkest, zoowel als op
het tuoneel werd te hooren en te zien gegeven,
verdiende die belangstelling ook ten voile.
5* De hoorders waren dan ook niet karig met hun
applaBs en voor de muzikanten i voor hen die
ustus van Maurik's tooueelspel .S" of .Z"
voor het voetlicht brachten.
Een geanimeerd bal besloot deze uitvoering.
Waarschijnlijk beducht voor de gevolgen van
lunne gewelddaden, gepleegd in den nacht van
ffaandag op Dinsdag jl., wilden twee der daarbij
letrokken personen naar het buitenland uitwijken,
waarvoor zij de noodige papieren trachtten te
verkrijgen. Daardoor kwam de gemeentepolitie
van hun voornemen op de hoogte, waarvan het
gevolg was dat ze alle vier, J. v. D., D. J.,
J. C. d. P. en A. H., werden gearresteerd,
een bevel tot voorloopige gevangenhouding tegen
len is uitgevaardigd en zij hedenmorgen naar
let huis van bewaring te Middelburg zijn over-
gebracht.
Heden slaagden te Middelburg voor het
onderwijzers-examen de heeren C. A. de Theije
van Koewacht en J. de Zomer van IJzendijke.
Tusschen j. 1. Zaterdagavond en Woensdag-
morgen, heeft men ten nadeele van den visscher
De Vos van Othene, een der palingfuiken, die
in zijn vischwater de Othenache kreek gesteld
stonden, daaruit opgehaald en na ze van de
loepels te hebben afgesneden, met de vermoedelijk
daarin gevangen visch medegenomen.
Op het ontdekken van den dader is door den
beatolene, zooals op eene andere plaats in dit
blad bljjkt, eene som van 25 gesteld. Het
is den man dus bljjkbaar nog al wat waard, om
den dief te achterhalen, zeer begrijpelijk trouwens,
daar toch zulke zaken aan de openbare trouw
moeten worden pr(jsgegeven en het waken tegen
zulke vrij laaghartige diefstallen, op den duur
onmogelijk is.
Naar we vernemen is door de rijkspolitie
proces-verbaal opgemaakt tegen een 16jarigen
jongen, R., te Hoek, wegens het plegen van on-
zedelijke handelingen met een lOjarig knaapje.
Door de vrije katholieke volkspartij in het
district Hontenisse is tot caadidaat voor de
Tweede Kamer gesteld Dr. J. van den Brink,
R. kath. priester te Breda. (VI. Ct).
Te Waterlandkerkje hoopt men morgen
bij gelegenheid der installatie van den nieuw be-
noemden burgemeester den heer A. Hendrikse,
dien dag niet onopgemerkt voorbij te laten gaan
en de gemeente een feesteljjk aanzien te geven.
In een vergadering is besloten tot het houden
gekkeuhuis, terwijl hij afscheid kwam nemen onder
voorwendsel dat dringende zaken hem naar Looden
riepen.
En hij noemde Jane zijn vrouw
Hoe verdacht hem dit alles ook voorkwam, hij
kon niet geheel de gedachte verwerpen, dat de
advocaat misschien toch gehandeld had in het
belang van zijn vriend Koert. Misschien was er
geen ander middel om Jane te verhinderen naar
Wiesbaden terug te keeren dan haar eenigen tijd
in een krankzinnigengesticht te doen opsluiten.
.Heb maar geduld, Janeik kom, ik kom.
Ik gevoel het, je zult mij vergiffenis schenken."
Gedurende de reis dronk hij veel wijn en rookte
ook veel. De conducteur kwam meer keeren in
den coup£ dan Koert lief was en telkens be(j verde de
man zich om zijn vroegeren chef te believen.
Eindelijk kwam de trein te Parijs aan.
Koert riep den conducteur een vriendelijken
groet toe, nam een rijtuig en liet zich naar de
Rue St. Martin brengen. Die rit viel hem nog
smartelijker dan de geheele reis van Frankfort
uaar Parijs. Eindelijk kwam hij er.
Koert von Berghaupt stond voor een groot
indrukwekkend gebouw, dat zich door twee balkons
vol bloemen van de aangrenzeude huizen onder-
scheidde. Hjj werd aan de hoofddeur door een
portier ontvangen,
.Ah, mijnheer, weuscht u den professor te
spreken Zou u dan tusschen vjjf en zes uur
willen terug komen De professor is op hel;
oogenblik voor niemand te spreken."
.En toch verzoek ik u, mij aan te melden,
zeide Koert, het Fransch met een vreemd accent
uitsprekende. .Ik kom ait het buitenland en
heb een dringende zaak
.Oh, dat verandertWil u dan zoo goed zijn
binnen te gaan Voor heeren uit Rusland is de
professor zelfs in den nacht te spreken. Wil u
maar vooruitgsan Het ontvang-salon staat open."
Koert werd naar een zijvlengel van het gebouw
geleid eu ging het bedoeld salon binnen. De
professor liet hem niet lang wachten de portier
had zeker een Russischen heer aangemeld.
Met een buiging, die een dansmeester tot eer
kon strekken, begroette de professor den ver-
meenden Rus.
.Ik ben Koert von Berghaupt."
Verbsasd deed de professor een stap achteruit,
doch spoedig was hij zich weer meester en ver-
zocht Koert te gaan zitteu.
.Mijn vrouw bevindt zich hier in uw huis.
.Dat is zeer merkwaardig, heer baron. Ik sta
hier voor een buitengewoon geval, waarin ik tot
groote voorzichtigheid verplicht ben. Om tegen-
over u mijn bedenkingen te rechtvaardigen zal ik
u het volgende mededeelen
.De advocaat Morris, van Londen, die zoo
beroemd geworden is door het proces-Gray, schrijft
mij uit Wiesbaden, dat hij zijn vrouw onder mjjn
behandeling wil stellen. Zij verkeert in den waan,
dat zij met een Duitschen officier gehuwd is.
Werkelijk komt de heer Morris met de dame te
Parijs en vertrouwt haar aan mij toe. Zijn op-
gaven blijken waarheid te zijnde dame heweert
werkelijk de echtgenoote van zekeren mijnheer
Von Berghaupt te zijn. Nu komt u mij hier
verklaren, dat u de bedoelde echtgenoot is U
begrijpt, dat ik de politie daarvan kennis moet
geven. U neemt mij niet kwaljjk, mijnheer de
baron, maar hoe pijulgk ook voor m$ ter
wille van den goeden naam mijner inrichting map
vau een optocht met praalwagens en verschillende
eestelijkheden te doen plaats hebben. De ge-
iruikelijke eerewacht te paard om den nieuw-
lenoemden titularis te begeleiden zal ook niet
ontbreken.
Westdorpe. Heden (Donderdag) herdacht de
leer F. Dellaert, brouwer alhier, zijn 40jarige
echtverbindtenis. Des morgens woonden dejuhi-
arissen en familie de plechtige H. Mis bij, welke
tot dankbaarheid gecelebreerd werd. Na den dag
in feesttooi te hebben doorgebracht, werden de
nbilari8sen des avonds vereerd op eene ovatie
door de fanfare.
Na het plechtig .Wien Neerlandsch bloed"
werd er eene op hun passende toespraak gehouden
door den heer directeur der fanfare, waarop de
leer Dellaert dankte voor de hem toegebrachte
eer. Hierna werden de werkende leden in ver
schillende herbergen mild onthaald op hel lekkere
lier van onzen brouwer.
St. Jansteen. In Duitschland is men al eenige
aren bezig met het maken van melselsteen uit
zaud en cement tot een mengsei vau 7 op 1 of
5 op 1 vereenigd.
In oils land heeft deze fabricage het vorige jaar
lare intrede gedaan en thans zijn ook de heeren
C. Bleijenbergh en E. P. Staal alhier er mee
begonnen.
Men moet eene betere soort steenen kunnen
jekomen hiermee, dan met de gewone steenbakkerij
uit klei. De nieuwe steensoort is bovendien aan-
merkelijk goedkooper, wijl het bakken vervalt.
Clinge, 27 April. Op de heden gehouden
aarmarkt waren aangevoerd 39 stuks hooruvee,
20 paarden en 20 varkens.
De prijzen werden behaald door de heeren
J. F. Bujjsrogge, F. Smet en P. Bruggeman te
Clinge, H. Vergouwen en S. van Duijze te St.
Jansteen en Fr. Maas te Clinge (Belgie) voor het
grootste aantal varkens.
De meeste paarden waren aangevoerd door den
leer J. F. Buijsrogge en het meeste hoornvee
door den heer F. Smet.
Er was tamelijk veel volk. De faiifare luisterde
de prijsuitreiking op en deed daarna eene muzikale
wandeling.
De schieting was niet druk bezocht. Er waren
22 schutters. De oppervogel werd geschoten
door S. Biela te Stekene, de zyvogels door P.
Boon te Kemseke en J. Buijsrogge te Kloosterzande.
*8 Gravenhage, 28 April. Tweede Kamer.
Bij het voortgezet Onderwijs-debat nam de Mi
nister uit de voorgesitelde amendementen alleen
over de bepaling, dat ook tijdelijke onderwijzers
in beroep konnen komen, dat de duur eener
tijdelijke aanstelling niet langer mag zijn dan
een jaar, dat het beroep schriftelijk moet worden
ingediend bij den voorzitter der commissie van
beroep en dat het aanstellings-contract ook
moet bevatten eene regeling der bezoldiging
bij langdurige ziekte en wat dienaangaande
verder door den heer Bijleveld was voorgesteld.
Het amendement van den heer Ketelaar, om
te bepalen dat bij het bijzonder onderwijs even-
veel onderwijzers .met verplichte hoofdacte
moeten zijn als bij het openbaar onderwijs,
werd verworpen met 38 tegen 28 stemmen en
met 47 tegen 22 stemmen werd verworpen het
amendement der socialisten, om voor het bij
zonder onderwijs, bij algemeenen bestuursmaat-
regel dezelfde voorwaarden op te nemen als
voor openbare onderwijzers in de wet zjjn
neergelegd.
Naar wij uit goede brou vernemen, strek
ken de heden bij de Tweede Kamer ingekomen
wetsontwerpen betreffende het vredespaleis tot
het verleenen eener rijksbijdrage ad f 700,000
voor aankoop van grond door de Carnegie-
stichting van de maatschappij .Park Zorgvliet"
zijnde het terrein van ongeveer 5 hectaren
gelegen tusschen de Anna Paulownastraat en
den ouden Scheveningschen weg.
ik niet snders handelen. Hier is een kwestie,
die alleen met de hulp der overheid kan worden
opgelost 1"
.Dat vind ik uitstekend, heer professor! Ik
zal mij camiddellijk bij den Duitschen ambassa-
deur vervoegen."
.Zeer goed, mijnheer de baron Maar mag ik
vragen, wat het doel is van uw bezoek
.Ik wil mijn vrouw zien en haar mee naar
huis nemen."
.Met het oog op de moeilijkheid, waarin ik
mij bevind, zal u toch voor het oogeublik wel
van dit verlangen willen afzien
.Wil u mij dan zeggen, hoe het met mjjn
vrouw gaat?"
.Naar omstandigheden gaat het goed. Gisteren
verlangde zij nitdrukkelijk brieven naar Eugeland
en naar Duitschland te zenden. Ik verbied dat
zelden, maar natnurlijk worden die brieven nooit
op de post gebracht."
.Zou u mij een paar regels van mijn vrouw
willen toonen, professor
(Wordt vervolgd.)
