Gemengde berichten.
Landbouwberichten.
Boerenspaar- en Leenbanken.
TER NEUZEN, 20 Augustus 1903.
i.
(Hbl.)
htbber.den te brengeD, list art. 12 van deVeilig-
heidswet nog steeds van kracht. is, en dat zij, die
aan het daar bepsalde niet voldoen, zich bloot-
stellen aan het gevaar van een strafvervolging.
Door den Minister van Oorlog is bepaald,
dat lotelingen, die ingevolge art. 99, tweede
ziusnede, der Militiewet 1901 moeten worden
ingelijfd in het jaar, volgende op dat van de
lichtiug, waartoe zij behooren, ter aanvulling van
de door afkeuring opengevallen plaatseu indien
zij in aanmerkiug verlaugen te komen oai aange-
wezeu te worden voor korte oefening of ingelijfd
wilden worden bij het korps en geplaatst in het
garuizoeu huuner keuze, voor zoover de belangen
vau den dienst dit toelateu de voor een en
ander vereischte getuigschriften moeten verwerven
of opnieuw moeten verwerven.
De ten vorigen jare verworveu getuigschriften
blijven in deze gevallen buiten aanmerking.
In verbaud daarmede is de inspecteur der
jnfanlerie door den Minister uitgeuoodigd de noodige
bevelen uit te vaardigen, om lotelingen, die eerst
in het jaar, volgende op dat der algemeene sflevering
hunner lichtiug, moeten worden ingelijfd, alsnog
in het laatste winter-seizoen voor hunne inlijving
tot het voorbereidend militair onderricht toe te
Jaten, mits zij zich daartoe bij den aanvang vau
het eerste oefeningsuur in dat seizoen aanmelden
bij den officier, die ter plaatse met de leiding van
dat onderricht is belast.
Op 31 Dec. 1902 bestond de bevolking
der proviucie Zeeland uit 221.956 personen, 109
828 rnannen eu 112.128 vrouwen. In deu loop
van dat jaar nam zij toe met 1.060 mannen eu
2124 vrouwen.
De bevolking van het rijk bestond uit 5.347.181
personen, 2.647.444 mannen 2.699.737 vrouwen.
Uit 's Gravenhage wordt aan de N. R. Ct.
medegedeeld, dat onder de in de provincial wet
aan te brengen wijzigingen, ook deze zal behooren,
dat, ter uitvoeriug van het laatste lid van art.
141 der groudwet, de uitgaven vau het provinciaal
bestuur worden overgebracht van het rijk op de
provincieu. Natuurlijk zal dan jaarlijks een zekere
uitkeering van het Rijk aan de provincieu plaats
hebbeu. De Gedeputeerde Staten zoudeu dan
geheel vrij zijn in de regeling vau de rangen en
de jaarwedden der provinciale ambtenaren.
Naar men verneemt, moet bij de Regeering
in overweging zijn het plan tot iuvoering van een
rijks-oulsmettiugsdienst.
De procureur-generaal bij't Hof te Den Bosch
heeft, naar de Limb. Koerier mededeelt, aan den
commandant van't district Maastricht der 2e divisie
Koninklijke Marechaussee, kapitein T. X. L.
Schoenmaeckers, een gestreng onderzoek opgedragen
iu zake de Sittardsche verkiezings-campagne.
Hij heeft aan ieder brigadecommandant gelast,
ieder in zijn eigen ressort een nauwkeurig onderzoek
in te stellen om ua onderzoek een geheim verslag
daarvan te doen toekomen aan hem (kapitein
Schoenmaeckers), welke op zijn beurt de ingekomen
verslagen naar Den Bosch heeft op te zendeu.
In alle gemeenteu van het kiesdistrict Sittard
zal eenzelfde onderzoek plaats hebben.
De instructie in deze luidt
1°. In hoeverre is er kwestie geweest van
misbruik vau sterkedrank?
2°. Heeft er ook so#s andere omkooperij plaats
gehad r
3°. Heeft er ook eepige afwijking plaats gehad
op den wettelijken gang bij verkiezingen voorge-
schreveu. is.
Het onderzoek door deu opziener der vis-
scherijen, de heer Lauret, met een politieagent
dezer gemeeute te Koewacht ingesteld, heeft be-
vestigd het vermoeden, dat men in de Maaudag
in arrest genomen mannen, de mosselliefhebbers
van j.l. Vrijdag te pakken had.
'l Was nu bepaald niet gemakkelijk om dat vast
te stellen, want de echtgenooten der mannen her-
kendeu de hun vertoonde scboenen en kousen in
't geheel nietdie wislen nergeus van en verzochten
om maar spoedig met dien rommel de deur voorbij
te gaan.
lets anders was dit met de moeder vau een der
luidjes, een vrijgezeldie kon in het haar vertoonde
de kousen en schoenen vau haar zoon terugviuden.
Dat moedeitje was zeker niet vau het jl. Vrijdag
gebeurde ingelicht.
Nadat proces-verbaal was opgemaakt zijn 4 der
arrestanten, inwoners van Koewacht, in vrijheid
gesteld, doch de 2 anderen, wonende te Moerbeke
(Brlgie), zijn beiden van middag gevankelijk naar
het huis van bewaring te Middelburg overgebracht,
om ter bischikking der jostitie te worden gesteld.
Men schrijft ons
Met het doel door nauwe aaneensluiting en
sameriBmelting een degelijke en welvarende boeren-
stand in christelijke geest te vormen en om
datgene te doen wat noodig is om rechtvaardig-
heid en naastenliefde in Zeeuwsch-Vlaanderen te
doen heerschen, worden in verschillende gemeenten
van Oostelijk- en Westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen
pogineen aangewend tot het oprichten van een
i hristelijke Boerenbond, waarbij zich kunnen »an-
zluiten, laudbouwers en arbeiders, die eeuig land
bebouweD, alsmede zij, die door hun ambt het
leveu der boerenbevolkiug meeleven, als burge-
meesters, geestelijkeD, onderwijzers en gemeente-
secretarissen.
De bond zal bevorderen
1. De oprichting van boerenspaar- en leen-
banken.
2. Den gezamenlijken aankoop, verkoop of
verwerking van grondstoffen of voortbrengselen.
3. Deu gezamenlijken aankoop en gebruik van
werktuigeu.
4. Onderlinge verzekering van landbouwzaken.
5. Oprichting van fondsen tot het verleenen
van steun bij ziekte, armoede of aan weduwen
en weezen.
De politiek blijft buiten den bond.
Zooals wij reeds gemeld hebben, zijn reeds te
Hontenisse, St. Jansteen en Koewacht afdeelingen
van dezen bond opgericht.
Te 's Gravenhage slaagde voor de akte
Fransch 1. o., mej. A. M. van Haaren, van Hulst.
In de St. Ct. zijn opgeuomen de statuten
vau de Cooperatieve boerenleeubank te St. Jansteen.
Haar doel is ter verbetering vau het landbouw-
bedrijfa. aan vertrouwbare medeledeu geld voor'
te schietenb. aan iedereen gelegenheid te geven
om beschikbaar geld veilig te beleggenc. een
fonds te vormen.
Door Ged. Staten van Zeeland is tot weder-
opzegging ontheffiug verleend van het verbod in
1 van art. 87 van het reglemeul op de wegen
eu voetpaden in deze proviucie, wat betreft
de wegeu nos. 1, 5 en 6 van den ligger der
wegen en voetpaden in de gemeente Graauw en
Laugendam, zoodat die wegeu mogen worden be-
reden met twee aau elkander gekoppelde voertuigen,
mits alsdan de onderstellen stevig aan elkauder ver-
bonden zijn.
Voor de te Aardenburg te houden tenloon-
stelliug vau ooft- eu tuiubouw zijn door H. M. de
Koniugin en Prins Hendnk zilvereu medailles
geschonken.
Ook de afdeeling Goes en omstreken van de
Nederlandsche Maatschappij van luiubouw en
Planlkunde ontviug voor de op 2224 September
aanstaaude te Goes te houden tentoonstelliug vau
vruchten en bloemen een zilveren medaille van de
Kouingin en een van de Koniugin-Moeder.
6 (M. C.)
Te Oostburg bleek Dinsdagmorgen dat
zekere V., die zich gisteren voor den rechter vau
instructie te Middelburg moest verautwoorden
iuzake de vlastrekkershistorie, niet daarheen ver-
trokken was, doch vermoedelijk de wijk naar Belgie
geuomen heeft, daarbij zijue zes moederlooze
kindereu, van welke het oudste 12, hetjougsteJ
jareu telt, in de diepste armoede en ouverzorgd
achterlateude.
V6or zijn vertrek had hij alle kinderen gewekt
en gezegd dat hij niet ging compareeren, 0.425
op de tafel achterlateude voor brood. (M. C.)
Zaamslag, 25 Aug. In de op heden alhier
gehouden vergadering van den raad, waarin de
leden Wilhelmus en de Mul afwezig waren, werd
na mededeeling van ingekomen stukken voorloopig
vastgesiejd de gemeente-rekening over 1902, be-
dragende in outvangst 25,509,71" en in uitgaaf
23781,45, goed slot 1728,26\
Aangeboden werd de gemeente-begrooting voor
1904, bedragende 24161,295. Goedkeuring der
begrooting van het algemeen burgerlijk-armbestuur
voor 1904, tot een bedrag van 1590,26 waarvoor
door deu raad eene subsidie werd verleend van
1580,26, zijnde ongeveer 200 minder dan
het vorige jaar.
Voor de te benoemen personen, belast met het
onlsteken der straatverlichting, werdt het salaris
als volgt vastgesteld voor de hoofdkom 150
Veer, Reuzenhoek eu Othtne, elk f 20. Op het
verzoek van bewoners van het Veer, om uitbrei-
ding der straatverlichting aldaar, werd op voorstel
van burgemeester en wethouders afwijzend beschikt.
Eveneeus werd op voorstel van burgemeester en
wethouders goedgekeurd, om de materialen van
de ziekeubarak, benevens eenige afbraak en oud
ijzer te verkoopen.
Burgemeester en wethouders werden gemachtigd,
het grasgewas van de zijkanten der wegen en
en van de begraafplaats te verpachten.
Daarna ging de openbare vergadering over in
eene met gesloten deuren.
Hoek, 26 Aug. Door een paar knapen is in
de schuur, behoorende bij het thans onbewoonde
huis van wijlen den heer G. K. ingebroken en een
landmetersinstrument ontvreemd, dat aan zekeren
J. P. voor een kwartje werd verkocht. De politie
sielt een onderzoek iu.
Tengevolge van het spelen met vuur door
een tweetal knaapjes geraakte gistermiddag eene
schelf gerst, toebehooreude aau den landbouwer
J. W. alhier, in brand. De brandweer was het
vuur spoedig meester, maar de eigenaar zal toch
nog wel eene schade beloopeu van f 150 a. f 200.
Philippine. Naar wij vernemen is door de ge-
zamenlijke onderwijzers alhier bij de brigade
marechaussee te Philippine eene kUcht ingediend,
wegens smaad en beleediging tegen den onbekenden
schrijver van het ingezonden stuk iu de TerNeu-
zensche courant vau Zaterdag j.l.
Nu in enkele gemeenten van Zeeuwsch-Vlaanderen
in de laatste dagen boerenleenbanken zijn opgericht
en van verschillende zijden pogingen worden aangewend
om dit aantal aanzienlijk te vermeerderen, gelooven
wij onzen lezers een dienst te bewijzen, hier de inrichting
dezer credietbanken, welke in verschillende streken van
ons land nog zeer weinig bekend zijn, eens nader te
bespreken.
Deze banken zijn, zooals het woord reeds te kennen
geeft, ingericht voor den boer, dat is zoowel voor den
grooten als kleinen landbouwer. Het is toch van alge
meene bekendbeid, dat er steeds tal van landbonwers
gevonden worden, die, of uit wantrouwen of uit on-
wetendheid bun bespaard geld in de kast houden. Zij
hebben een of meer stuks van bun vee verkocht, een
gedeelte hunner producten als koren, aardappelen, vlas,
van de hand gedaan en de ontvangen som gaat in de
lade //straks moet toch de pacht betaald wordenEr
komt nog meer geld in; ook dat gaat er bij en zoo
blijft de som een half jaar en langer, jammer, soms tal
van jaren lang, renteloos liggen. Zulk geld is, zoolang
bet daar ligt, noch voor den bezitter, nocb voor de
maatschappij van eenig nut. Daarenboven kan bet
ontvreemd of door brand geheel of gedeeltelijk vernield
worden.
Andere landbonwers, beter op de hoogte, brengen hun
geld bij een notaris, of koopen effecten. Dit is, als men
voorzicbtig te werk gaat, eene goede liandelwijze, docli
het door de landbouwers opgespaard geld dient nu
meestal tot oprichting en instandhouding van fabrieken,
spoorwegen, of het ontginnen van mijnen. In bet
algemeen vaak voor zaken die met den landbouw in
geen verband staan.
Reeds voor jaren had zich menigeen reeds afgevraagd
of dit door de landbouwers vaak zuur verdiende geld
niet zou kunnen strekken tot heropbeuring van den
landbonw zelve, die door mededinging vooral van het
buitenland, zoozeer met groote moeilijkheden te kampen
heeft. Zou dit geld niet kunnen strekken tot het ver-
grooten van het bedrijfskapitaal van den een, tot het
verschaffen van gereed geld aan een ander, tevens tot
winst voor den eigenaar.
Aan een edelen menscbenvriend in Duitschland J. W.
Raffeisen komt de eer toe dit beginsel voor het eerst
in toepassing gebracht te hebben. En bet nageslacbt
is hem voor aeze daad dankbaar geweest door hem
een standbeeld op te richten. Ruim een halve eeuw is
de eerste bank verrezen en thans reeds is men al zoo
zeer van het nut overtuigd, dat de naam Raffeisen
overal met eere genoemd wordt en in toekomende
eeuwen bij geeerd zal blijven als een der machtige
vrienden der menschheid, als een der edelste bescbermers
van den landbouwer.
Het was in den strengen en langdurigen winter van
1847 op '48 dat er groote nood heerschte in een gedeelte
van Duitschland. De oogst was mislukt en toen de
landbouwers in bet voorjaar weder de hand aan den
ploeg wilden slaan waren er velen die geen geld bezaten
om zaaigranen en meststoffen te koopen. Het was
Raffeisen die den landbouwers te hulp kwam, door bij
anderen voor hen geld te leenen, om ze in staat te
stellen hun bedrijf uit te oefenen, wijl anders de grond
onbebouwd zou blijven en nieuwe nood zou volgen.
En de oogst van '48 was overvloedig. De geleende
som kon niet alleen met verschenen rente worden terug-
betaald, maarde boer hield geld in de kast,
Toen kwam Raffeisen op het denkbeeld credietkassen
te stichten, tot welke de landman in tijd van nood zich
kon wenden en in goede dagen zijne spaarpenningen
veilig en zeker kon beleggen. In 1850 stiehtte hij de
eerste boerenleenbank, later naar hem ook Raffeiserkas
genaamd. Daar zijne medeburgers een onbepaal ver-
trouwen in hem stelden, kwam deze eerste kas spoedig
tot bloei en werkte zoo zegenrijk dat ook elders der-
gelijke banken gesticht werden.
In 1894 waren in Duitschland reeds 5367 leenbanken
die te samen 543,700,000 mark in bewaring hadden
op het oogenblik bestaan er reeds over de 10,000 die
jaarlijks millioenen marken aan de landbouwers leenen.
In andere landen werd men spoedig vau het nut dezer
inrichtingen overtuigd en verrezen ook aldaar banken.
In Oostenrijk zijn er 1500, in Italie 2000, in Frankrijk
1200. In 1892 werd de eerste Raffeisenkas in Belgie
gesticht en thans zijn er in dit land reeds over de 800.
De Nederlander, die zijn geld waagt aan alle finan-
tieele ondernemingen, die aan alle landen van Europa
ea daar buiten geld leent, die wel Turksche, Mexicaansche
en Portugeescbe fondsen koopt of Amerikaansche spoor-
wegaandeelen, die Nederlander was voor het stichten
van boerenleenbanken in het begin slecht te vinden.
Hij had zoovele bezwaren, zooveel wantrouwen in het
nieuwe, dat er jaren overbeen gingen eer bier de
eerste bank gesticht werd. Edele menschenvrienden
konden den Nederlandschen landbouwer wijzen op het
groote nut van dergelijke inrichtingen, op de goede
resultaten in bet buitenland verkregen, liij luisterde toe
en hield zijn geld zelf in kas.
Gelukkig komt vooral in de zuidelijke provincien
van ons vaderland daarin verandering. Op initiatief
van de Katholieke geestelijkheid, in wien de bevolking
dier provincien een onbepaald vertrouwen stelt, worden
in Limburg, Noord-Brabant, Gelderland, telkens nieuwe
banken opgericht en waar ze bestaan dat is toch
wel het beste bewijs van hun solidariteit blijven ze
en komen tot bloei. Op bet oogenblik zijn er in ons
vaderland over de 200, die heel wat geld van den land
bouwer in bewaring hebben en al menigen kleinen boer
aan gereed geld geholpen hebben. Want wat moet
deze soms al niet doen om aan geld te komen Van
den een naar deu ander loopen, hooge rente betalen,
ersoonlijke diensten bewijzen aan den geldleener. Wil
ij op koopdagen een koe, paard, wat mest aansckaffen,
dan is bet hooge prijzen betalen en 10 procent opgeld
bovendien En flat' alles, wijl ze geen gereed geld
hebben om op eene andere wijze bun voordeel te doen.
In een volgend artikel zullen wij doel en inrichting
dezer voor den landbouwer zoo bij uitstek nuttige
stiehtingen nader bespreken.
Wij maakten onlangs melding van den
Franschman I. Sofer, die op een graankorrel een
heele geschiedenis wist te schrijven. Thans toonde
genoetude klein-schrijver ons een goed gelijkend
portret, van H. M. de Kouingin in gala-kleeding,
welk portret geheel in microscopisch kleine lettertjes
is wgeschreven". Wanneer men van den rechter-
schouder der beeltenis door de loup de lijnen volgt
leest men daarin de geheele levensgeschiedenis der
Vorstin en het /Wilhelmus". De heer Sofer zal
dit portret ten toon stellen in den boekhandel des
heeren Couvee te Den Haag en het Hare Majesteit
op Haar a.8. geboortedag aanbieden. Van het
oreineel komen prentbriefkairten in den handel.
fn den nacht, van Zaterdag op Zondag is een
Amsterdamsche politieagent, surveilleerende bij het
zoogenaamde Letdsche bosch aldaar, door iemaDd
aangevallen en op den grond geworpen. Gedurende
de worsteling, die ontstond kwam er hulp opdagen
en toen werd de aanrander gearresteerd.
Zondag is te Wageningen uit den Rijn
opgevischt het lijk van een sedert een paar dageu
te Arnhem vermist zeventienjarig meisje, vau wie
men vermoedde dat zij ergeus iu de stad verborgen
werd gehouden.
Als een bijzonderheid wordt gemeld, dat op
de kweekerij van den heer F. L. A. Schubert te
Naarden een witte mol is gevaugen. De eigenaar
heeft het voornemen, het exemplaar naar Artis op
te zenden.
/.aterdagavond is door hooibroei brand ontstaan
in de schuur van J. Uitterlinden, te's-Graveudeel.
Het geheele paud, alsmede de aangrenzende
gebouweu van R. v. d. Berg, A. Liefaard en A.
v. d. Giessen, zijn een prooi der vlammeu geworden.
De inboedels zijn slechts voor een gedeelte gered
kunnen worden.
De pandeu waren nog met riet gedekt, vandaar
dat men met de twee brandspuiten handen vol
werk had om de voortgaug te stuiten en er geen
wind was hoegeDaamd, anders had de ramp veel
erger geweest.
Een 10-tal huisgezinnen zijn vau hunne wouingen
beroofd.
Assurantie zal voor het grootste gedeelte de
schade dekken.
Men meldt uit Haarlem aan de N. R. C.
(lominissarissen van do Lissesche Bankvereeni-
ging hebben, wegens den door het faillissement
der Noord- eu Zuidhollandsche Bank veroorzaakten
toestand, besioten surseance van betaliug aan te
vragen bij de rechtbank, o in dat door het opvragen
van tal van deposito's niet aan alle aanvragen
daartoe dadelijk kan worden voldaau.
Verschillende gegoede ingezetenen, en ook om-
woneuden, hebben een kapiiaal bijeengebracht van
ongeveer f 100.000, hetwelk strekken zal om de
crediteureu te voldoen als de surseance wordt
toegestaan. Weigert de rechtbank die eu volgt
failliet verklaring, dan zijn de beloften voor die
som vervallen. Deze belofte is dan ook alleen
gedaan om, door geleidelijke afwikkeling, eene
groote ramp af te weren voor de streek.
Te Veendam viel Dinsdag een jong werkman
boven uit de iu aanbouw zijnde papierfabriek,
met het treurig gevolg, dat hij arm en pols brak.
Ook aan den rug kreeg hij een gapende wonde,
doordat het lichaain op een hoop steenen terecht
kwam. De toestand vau den patient is zeer ernstig.
De werving bij het koloniaal Werfdepot te
Harderwijk blijft nog steeds onbevredigeud. Hoewel
de door het Rijk toe te kennen premie is bepaald
op 200 en het aanbrenggeld op f 20, ook voor
miliciens, die voor 2 jaren gedetacheerd kunnen
worden, werden tot nu toe in dit jaar slechts ruim
600 personen aangenomen voor den Indischeu dienst,
terwijl het contingent voor Oost-Iudie aanvankelijk
werd bepaald op 1575, later op 2160, eu voor
West-Indie op 110 man.
Op een stoep voor een perceel op den
O. Z. Voorburgwal te Amsterdam lag in den
nacht van Zaterdag op Zondag een man te
slapen. Een vrouw, die daar langs kwam, zag
hem liggen, ging bij hem zitten en begon op
haar gemak de zakken van den slaper te ledigen.
Zij werd even wel in haar nachtelijken arbeid
gestoord door een agent van politie, die haar
raedenam naar het bureau in de Warmoesstraat.
Maandagmiddag kwam de 200,0®0,te be-
zoeker op de tentoonstelling te Groningeu. Het
was een slagersknecht uit die stad. Het tentoou-
stelliugscomite hood hem een gouden remoutoir
aan.
Te Rotterdam is een 17jarige fabrieksarbeider
gearresteerd, die valsche guldens vervaardigde en
uitgaf.
Het N. v. N. schrijft
Er is te Amsterdam op het oogenblik gebrek
aan onderwijzers bij het openbaar ouderwijs
Dit zal den meesten onzer lezers als een dwaas-
heid in de ooren klinken, want, nietwaar, het is
geen onbekend feit, dat soms onderwijzers meer
dan een jaar met hun acte L. O. in den zak
rondloopeu en nog geen plaats kunnen vinden.
Zij kunnen echter te Amsterdam geen plaats vinden,
nu de gemeenteraad heeft bealoteu, dat alleen
onderwijzers in het bezit van een hoofdacte, een
aanstelliug kunnen krijgen. En daarorn heeft
Amsterdam gebrek aan onderwijskrachten, er zijn
te weinig onderwijzers iu het bezit der hoofdacte,
zoodat thans iu ongeveer zestig vacatures tijdelijk
wordt voorzien door een onderwijzer, die geen
hoofdacte heeft.
Deze toestand zal er, na een deskundige ons
verzekerde, niet beter op worden, maar elk jaar
iu omvang toenemen. Het aantal onderwijzers-
plaatsen breidt zich namelijk st.eeds uit, zonder
dat het aantal bezitters der hoofdactp, in sterker mate
stijgt, zoodat het cijf r der tijdelijke onderwijzers
ook grooter moet worden. Ten slotte bestaat er
kans op een voorstel van B. en W. om de voor-
waarden van aanstelliug maar ve-ir te wijzigen
en niet de hoofdacte als onafwijsbare vcorwaarde
te stellen.
