I
Landbouwberichten.
Gemengde berichten.
Teiegrafteche barichten.
TER NEUZEN, 22 October 1902.
Provinciale Staten van Zeeland.
„Reeds drie jaren geleden besloot de gemeente-
raad van Rodeo een school te bouweD, mits het
rijk een ruirn subsidie wilde verleeDen. Voordat
de vorige Minister van Binnenlandsche Zaken
aftrad, zegde hij nog de gevraagde subsidie toe. De
bestekken en teekeningen waren ook reeds gereed,
maar daarop werd nog 's Ministers goedkeuring
vereischt. En thans, anderhalf jaar later, is die
goedkeuring er nog niet. De zaak komt niet
verder. Eerst werden de stukken teruggezonden
met tal van opmerkingen, waardoor wijziging in
de bestekken noodzakelijk werd. 0. a. werden
in den H»ag de bedsteden in de onderwijzers-
woning te lang bevonden. Wat door het depar-
tement van binnenlandsche zaken verlangd werd,
is geschied. De stukken werden daarna weder
naar Den Haag vprzonden maar men wacht nu
reeds maanden, en de definitieve goedkeuring
versehijnt uiet. Intusschen zijn sommige kinderen
van onderwijs verstoken en moeten andere een
uur over de heide gaan om op school te komen.
no. a
naar
Bij Kon. besluit zijn benoemd tot voorzitter
en burgcrlijke leden van den militieraad en tot
hunne plaaisvervangers voor de lichting der
nationale militie van 190B in de provincie Zeeland
tot voorzitter J. H. C. Heyse, lid der Provin-
ciale Staten tot zijn plaatsvervanger Mr. F. J. N.
van Dam, lid der Provinciale Statentot lid L. K.
van der Harst J.Jz., lid van den gemeenteraad
van Middelburg tot zijn plaatsvervanger Mr. A.
A. de Veer Gzn., lid van den gemeenteraad van
Middelburg.
Aan de universiteit te Amsterdam is be-
vorderd tot arts de heer P. A. Bareutsen, geboren
te Schoondijke.
A. M. Wemesfelder te Breskens is
benoemd tot onderwijzeres aan de openbare school
te Sliedrecht.
St. Jansteen. In den nacht tusschen Zondag
i Maandag is op de spooibaan van Ter Neuzen
Mechelen tusschen Hulst en Clinge brand
ontstaan bij een zoogeuaamd routehuisje. Eenstal
of schuurtje is afgebrand en het woonhuisje erg
beschadiyd.
St. Jansteen. Door den gemeenteveldwachter
alhier is Dinsdagavond in de schuur van de wed.
C. L. Cammaert gearresteerd, de 13jarige koe-
wichier D. v. H., verdacht van in den morgen
van den 21en dezer een korenhoop in brand te
hebben gestoken van den landbouwer Van der
Gauwe, die op diens bouwland stond onder die
gemeente, en geheel is verbrand.
v. H. die zijn misdrijf moet bekend hebben
zou den brand hebben gesticht uit wraak over
eene lichamelijke kastijding die hij vioeger van
de zi de van dien landbouwer eens moet onder-
hebben.
De verdachte is heden middag naar Middelburg
overgi bracht en ter bescbikkiug der Justitie ge-
steld.
Stoppeldijk, 20 Oct. Dezoogenaamde//Nootjes-
kermis" aan de Vogel was dit jaar buitengewoon
druk. 'tZag werkelijk zwart van menschen en
in de 3 koffiehuizen kwamen handen te kort om
te bedienen. Alles liep in de beste orde af en
tot laat in den avond heerschte er eene hoogst
gezellige drukte. Het schoone weder, een buiten-
kansje in dezen tijd, had natuurlijk velen tot een
bezoek uitgelokt.
Stoppeldijk, 21 Oct. Droeve treurmarschen
klonken heden morgen door ooze gemeente. De
fanfare St. Cecilia bracht een harer oudste leden
zoo eervol mogelijk grafwaarts, namelijk den heer
J. v. Campen. 't Was dan ook wel verdiend.
Niet minder dan vier en vijftig jaar was hij als
werkend lid werkzaam en was ook ons muziekgezel-
schap te zijnen huize gevestigd. De fanfare verliest in
den overledeneeen ijverig lid en een zeer goede kracht_
In de a. s. Najaarsvergadering der Prov.
Staten zullen na mededeeling van verschillende
ingekomen stukken (koninklijke besluiten tot
goedkeuring van besluiten der Staten in de
laatste zomervergadering genomen, enz.) o. a. de
volgende voorstellen van Gedep. Staten in be-
handeling komen
1. Om opnieuw diligent verklaard te worden
ten aanzien van het verzoek van den Dijkraad
voor de waterkeering van het calamiteuze
waterschap Walzoorden om wijziging van het
reglement voor de calamiteuze polders of
waterschappen.
Bij besluit der Staten van 1 Juli j.l. werden
Gedep. Staten diligent verklaard ten opzichte
van een adres van den Dijkraad voor genoemde
waterkeering om dat reglement in dier voege
te wijzigen, dat pensionneering van de dijk-
wachters en vaste arbeiders mogelijk zou worden.
Alvorens dienaangaande een voorstel te doen,
hebben Gedeputeerden het noodig geacht een
onderzoek in te stellen, dat voor de Najaars
vergadering niet afgeloopen zal zijn, waarom
zij 'voorstellen hen opnieuw diligent te verklaren.
2. Tot diligentverklaring ten aanzien van
het verzoek van het bestuur van het waterschap
Vereenigde polders van Ossenisse om renteloos
voorschot voor wegsverbetering, met adres van
J. F. Rosseel c.s., om dat voorschot niet te
verleenen.
3. Tot vaststelling van eene regeling voor
het pensionneeren van weduwen en weezen van
Provinciale ambtenaren, met een brief tot
toelichting en eene nota van wijziging.
Naar aanleiding van het voorstel van Gedepu
teerden, dd. 31 Mei 1902, werd in de Staten-
vergadering van 9 Juli d. a. v. aangenomen de
volgende motie van den heer Mr. De Veer
z/De vergadering besluit het voorstel van
Gedep. Staten tot het regelen voor de pension
neering van weduwen en weezen van Prov.
ambtenaren aan te houden tot de najaars
vergadering en Gedep. Staten uit te noodigen
inmiddels nader advies uit te brengen omtrent
de financieele gevolgen van hun voorstel".
Naar aanleiding dezer uitnoodiging traden
Gedeputeerden in overleg met den heer Dr. A. W.
Poort, leeraar aan de Rijks Hoogere Burgerschool
te Middelburg, die herhaaldelijk voor andere
besturen een onderzoek instelde naar de finan
cieele gevolgen van regelingen van gelijke
strekking.
Dr. Poort verklaarde dat het bedoelde onder
zoek in geen geval voor de Novembervergadering
van 1902 kon afgeloopen zijn. Verder - Was
hij van meening dat het getal ambtenaren
waarover het onderzoek zou loopen te klein is
om te leiden tot geheel betrouwbare resultaten,
zoodat de uitslag van het onderzoek niet met
genoegzame zekerheid zou kunnen worden
aangenomen tot bepaling van een cijfer voor
de financieele gevolgen.
In verband daarmede is het Gedeputeerden
wenschelijk voorgekomen, aan Dr. Poort nog
geene opdracht te verstrekken, maar van zijn
gevoelen eerst mededeeling te doen aan de
Staten, opdat deze zelf over de al- of niet-
wenschelijkheid van dit onderzoek kunnen
beslissen.
Gedep. Staten herinneren voorts, en dit naar
aanleiding van eenige opmerkingen, voorkomende
in het algemeen verslag der afdeelingen in de
vorige Statenvergadering uitgebracht, aan de
in hun voorstel van 31 Mei 1902 gedane
mededeeling, dat de eenvoudigste vorm, om aan
het bij de motie van 8 November 1901 uit-
gesproken verlangen te voldoen, hun voorkwam
te zijn, dat het bestaande besluit voor de
van weduwen en weezen van amb-
puteerden voor hen te machtigen tot den open-
baren verkoop van die boomen, op zoodanige
wijze en onder zoodanige voorwaarden als in
het belang van de Provincie en van den weg
raadzaam zal worden geacht.
7. Tot inwilliging van het verzoek van C. L.
van Woelderen, J. W. A. F. van Maren Bentz
van den Berg en Mr. J. Smit Az., om het
toegestaan subsidie van f 1500 voor de op-
richting en instandhouding van eene zeevaart-
school te Ylissingen te verhoogen tot f 2000.
In de Staatsbegrooting voor 1903 stelt de
Minister van Binnenlandsche Zaken voor, aan
die school eene jaarlijksche Rijkssubsidie te ver
leenen van f 2000, mits door de Provincie
Zeeland een gelijk bedrag worde toegezegd.
Dientengevolge verzoeken adressanten, vor-
mende de commissie tot oprichting der school,
het reeds toegestane subsidie van f 1500 te
brengen op 2000, opdat zoodoende vervuld
worde de voorwaarde, waarvan het geven van
subsidie door het Rijk afhankelijk wordt gesteld.
Adressanten deelen voorts mede, dat zij den
Minister hebben verzocht de Rijkssubsidie te
verhoogen met 640, aangezien de ontvangsten
waarop zij mogen rekenen, in het geval door
de Staten aan het verzoek wordt voldaan te
zamen bedragen f 5260 en derhalve nog ver-
hoogd dienen te worden met genoemd bedrag
van f 640 opdat de jaarlijksche exploitatiekosten
ad f 5900, welke naar de meening van adres
santen niet voor vermindering vatbaar zijn,
door een gelijk bedrag aan jaarlijksche ont
vangsten gedekt worden.
Het komt Gedep. Staten voor, dat de in het
adres vermelde omstandigheden aanleiding geven,
om het verzoek in te willigen en
8. Om voor den aanleg van proeftuinen in
1903 een crediet tot een maximum van 100
te openen aan de commissie, belast met het
toezicht op de proefvelden in Zeeland.
zijn
pensioenen
tenaren van den Waterstaat zoodanig werd
aangevuld, dat het van toepassing zou zijn
voor alle Prov. ambtenaren en bedienden, die
zelf tot pensioen gerecbtigd zijn. Het bestaande
besluit was in hoofdzaak gevolgd naar de wet
tot regeling van het pensioen der weduwen
en weezen van burgerlijke ambtenaren, waarvan
de tekst is bekend gemaakt bij Koninklijk
besluit van 21 Juli 1894 (Stbl. no. 136).
4. Tot afwijzing van het aangehouden ver
zoek van den raad van Hontennisse om een
renteloos voorschot voor wegsverbetering.
Bij besluit van 1 Juli jl. werden Gedep. Staten
deligent verklaard ten aanzien van bet adres
van den gemeenteraad voornoemd om een rente
loos voorschot uit de Prov. fondsen tot de
lielft der op 15500 geraamde kosten voor
bekeiing van een gedeelte van den Mariadijk
en van de Noordstraat in die gemeente.
Zooals in het adres wordt medegedeeld, zullen
de kosten voor vier vijfden door het Kroondomein
worden gedragen en zal ook het onderhoud
der we gen ten laste van het Kroondomein
blijven, zoodat de gemeente slechts eene som
van /3100 ten haren laste neemt.
Door inwilliging van het verzoek zou derhalve
een renteloos voorschot worden verleend aan
het Kroondomein van 6200 en aan de ge
meente van 1550.
Gedep. Staten kunnen daartoe niet adviseeren,
daar het niet op den weg der Provincie kan
liggen, om het Kroondomein door het verleenen
van een renteloos voorschot tegemoet te komen.
Bovendien komt het Gedeputeerden voor, dat
het gemeentebelang alleen betrokken kan zijn
bij de verbinding tusschen de buurten Noord
straat en Knapaf en dat het landbouwbelang
de verharding van den Mariadijk niet bepaald
noodzakelijk maakt, omdat de buurt Knapaf
reeds door kunstwegen met de haven van Wal-
zoorden verbonden is.
Daarom stellen Gedeputeerden eene afwijzende
beschikking op het verzoek voor.
5. Omtrent het verzoek van de vergadering
van ingelanden van het waterschap Lamswaarde
c. a. om een renteloos voorschot voor wegs
verbetering.
6. Tot verkoop van boomen op den weg
van Ter Neuzen naar Axel.
Op het gedeelte van den weg van Ter Neuzen
naar Axel tusschen de kilometerpalen 3/4 en
4/5 staan 215 aan de Provincie behoorende
opgaande olmen.
Volgens een door den Hoofdingenieur van
den Prov. Waterstaat ingewonnen advies is het
wenschelijk die boomen, welke volkomen rijp
zijn, niet meer in dikte toenemen en in waarde
verminderen zullen, te doen rooien en te ver-
vangen door eene beplanting met olmen van
de soort Dumon.
De waarde van de bovenbedoelde boomen
wordt geschat op 5575.
Op grond van een en ander stellen Gede-
Middelburg, 22 Oct. Heden werd alhier aan
het gebouw van Provinciaal Bestuur aanbesteed
1. Het onderhoud van de tramweghavens aan
het Zijpe, provincie Zeeland, gedurende de jaren
19031905. (Raming f 6000 per jaar.)
Hiervoor werd het minst ingeschreven door
den heer C. Boiler te Bruinisse voor 5130.
2. Het maken van werken tot verdediging
van het strand vodr Ter Neuzen.
(Raming f 1450.)
Hiervoor werd het minst ingeschreven door den
heer A. Tholens Dz. le Ter Neuzen voor f 997.
Door het Hoofdbestuur der Groninger Maatschappij van
Landbouw en Nijverheid is aan de Ministers van Buiten-
landsche Zaken, van Financien, van Waterstaat, Handel en
Nijverheid en van Kolonien het volgende adres verzonden
Geeft met verschuldigden eerbied te kennen
het hoofdbestuur der Groninger Maatschappij van Land
bouw en Nijverheid, goedgekeurd bij kon. besl. d.d. 29
Januari 1900, no. 37,
dat ingevolge de suikerwetgeving in verschillende landen
van Europa eenerzijds de productie kunstmatig is bevorderd
en anderzijds de consumptie kunstmatig tegengegaan, tenge-
volge waarvan ten slotte is ontstaan een groote overproductie,
dat aan dezen onnatuurlijken toestand tencht een einde
zal worden gemaakt door de inwerkingtreding der Brusselsche
suikerconventie met ingang van den ien September 1903,
dat meergemelde overproductie heeft ten gevolge gehad
een buitengewone daling van den suikerprijs, waarbij geen
loonende bietencultuur voor ons land meer mogelijk is,
dat deze bietencultuur van groot algemeen belang is te
achten, waarbij in hooge mate zijn betrokken o. a. 1°. de
suikerfabrieken met al haar personeel, 2°. de landbouw, 3°. de
veldarbeiders en 4°. de kleine schipperij, waaromtrent valt op
te merken
ad. lum. In Nederland bestaan 31 suikerfabrieken, die in
1901 hebben verwerkt pi. m. 1500 mill. K.G. beetwortelen.
Laat men de directeuren, chefs de culture en chemici, als
hooger bezoldigde beambten, buiten rekening, dan waren voor
die verwerking benoodigd verscheidene duizenden fabrieks-
arbeiders, verdienende samen pl.m. f 1,5 mill, aau loon ge
durende eene campagne.
ad. 2um. De in 1901 geteelde beetwortelen gerekend op
f 9 per 1000 K.G. geeft dit eene geldelijke opbrengst van
1,500,000 X f 9 is 13| mill. Rekent men 30,000 K.G.
peeen per H.A. (de lagere oogsten van de Betuwe en Utrecht
mede in aanmerking genomen) dan zouden verbouwd zijn
50,000 H.A. beetwortelen.
Aannemende, dat deze !/g hebben ingenomen van het bouw
land der bietenverbouwers, dan komt men tot 300,000 H.A.
in wisselbouw bij beetwortelen-cultuur betrokken, d. i. ruim
Vs van al het bouwland in Nederland (861,894 H.A. volgens
het laatste landbouwverslag.)
Doch niet alleen naar de oppcrvlakte, veel meer nog naar
haren aard is de beetwortelencultuur voor den landbouw van
groot belang.
Overal waar zij is ingevoerd heeft zij de intensiteit van het
bedrijf yerhoogd, de grondbewerking en de bemesting vcr-
meerderd, de veevoeding verbeterd.
ad 3um. 1 H.A. beetwortelen kost aan arbeidsloon zonder
het paardenwerk, gemiddeld ongeveer f 90, d. i. bij 50,000
H.A. in totaal pl.m. f milliocn, waarbij nog is te rekenen
f 0,50 per 1000 K.G. voor 'het laden en lossen in en uit
schip of wagon en het wegcn. Voor de 1500 millioen K G.
wordt dit f I millioen of te zamen met de millioen
in totaal millioen aan arbeidsloon, nagenoeg uitsluitend
voor veldarbeiders. Bij graanbouw zou dit bedrag onge-
twijfeld minsten8 f 4 mill, lager zijn geweest. Hierbij dient
te worden overwogen, dat een groot deel van dit meerdere
arbeidsloon wordt verdiend in een tijd van schaarschte aan
werk, jzoodat de veldarbeider er door in staat wordt gesteld
zijne inkomsten te vermeerderen in een tijd, dat hij anders
zou moeten ledig loopen of veel minder loonend werk ver-
richten.
Bovendien leert de ervaring dat door de bietencultuur de
loonstandaard ten platten lande in het algemeen wordt opge-
heven, ook voor het overige veldwerk. Neemt men aan, dat
door het verdwijnen van den bietenbouw door de betrokken
veldarbeiders-gezinnen f 50 per gezin aan arbeidsloon wordt
gederfd, wat gemiddeld niet ver van de waarheid kan zijn,
dan zouden 80,000 gezinnen die schade lijden en zulks bij
inkomens van 250 tot 400.
Naar ons oordeel bewijzen deze cijfers duidelijker dan het
langste betoog, van hoe ingrijpend belang de beetwortelen
cultuur voor den veldarbeider is geworden, wat nog van des
te groot ere beteekenis zal blijken, naarmate zijn trek naar de
Duitsche industriestreken vermindert of ophoudt.
ad 4UH1. Het laatst genoemd, maar daarom niet het minst,
zijn bij de suikerindustrie betrokken de belangen van de
kleine schipperij.
Van de genoemde 1500 mill. K.G. zijn vervoerd pl.m. f
gedeelte per schip en pl.m. per as.
Rekent men het vervoer per schip op f 1 gemiddeld vracht
per 1000 K.G., dan is door de kleine schipperij aan vracht
ontvangen pl.m. 1,1 mill. Behalve de bieten is per schip
vervoerd een groote hoeveelheid pulp, pl.m. 180 mill. K.G.
suiker en pl.m. 100 mill. KG. steenkolen.
Deze cijfers bewijzen van hoe groote beteekenis ook voor
deze groote schare kleine lieden de suikerindustrie in ons
land is geworden.
Verder wordt eerbiedig opgemerkt, dat het niet aangaat
eerst door de suikerwetgeving een nienwe belangrijke industrie
in het leven te roepen, waarbij landbouw, veldarbeiders en
kleine schipperij zich hebben aangepast, om daarna onver-
wachts elken regeeringssteun weg te nemen en dien geheelen
tak van volksbestaan te gronde te laten gaan,
dat de beetwortelsuikerindnstrie niet, zooals is voorgegeven,
slechts van belang is te achten voor de door hooge dividenden
verwende aandeelhouders van suikerfabrieken, waarvoor het
hoofdbestnnr zich allerminst warm maakt, maar tevens en
vooral voor landbouw, veldarbeider en kleine schipperij,
hetgeen met reden mag doen verwachten, dat onze regeering
al het mogelijke zal willen doen, om te verhinderen, dat die
met den ondergang bedreigde tak van ons volksbestaan worde
vernietigd,
dat de eenige middelen, die daartoe in de gegeven om
standigheden in staat stellen, bestaan in een belangrijke
verlaging van den suikeraccijns en in het heffen van een
surtaxe, als bij de suikerconventie toegelaten,
dat de verlaging van den suikeraccijns tot gevolg zal
hebben een vermeerderd verbruik van suiker, wat op zich
zelf van groot belang moet worden geacht, Diet alleen uit het
oogpunt van een volkomen onschuldig, zeer algemeen ge-
bruikt genotmiddel, maar evenzeer en vooral nit bet oogpunt
van volksvoeding,
dat dit vermeerderd suiker verbruik tot gevolg zal hebben
een rijzing van den suikerprijs,
dat, zal die prijsstijging den Nederlandschen producent ten
>ede^ komen ler instandhouding van den bietenbouw, d©
heffing van een surtaxe als boveubedoeld en in alle met ons
concnrreerende landen ongetwijfeld zal worden ingevoerd,
noodzakelijk zal blijken,
dat die surtaxe in werking zou moeten treden lang voor
1 Sept. 1903, omdat anders ons land vooraf met buitenlandsche
suiker dreigt te worden overstroomd, zooals schijnt te mogen
worden afgeleid o. a. nit het feit, dat van 1 Jan.1 Junij. 1.
reeds pl.m. 49 mill. K.G. ruwe suiker is ingevoerd, terwijl
er nog ongeveer 90 mill. K.G. inlandsch product onverkocht
in voorraad lag,
Redenen, waarom het Hoofdbestnnr zich tot Uwe Excel-
lentien wendt met het eerbiedig, doch dringend verzoek wel
te willen bevorderen, dat wetsvoorstellen worden ingediend
a. tot belangrijke verlaging van den suikeraccijns;
b. tot heffing van een zoo spoedig mogelijk in te voeren
surtaxe, als bedoeld bij art. 3 der suikerconventie.
't Welk doende,
Het Hoofdbestuur der Maatschappij voornoemd,
(get.) J. Bs. WESTERDIJK, Voorzitter.
(get.) H. D. EBBENS, Secretaris.
Uithuizermeeden,
Nieuwbeerta,
20 September 1902.
In het huis van bewaring te Amsterdam
heeft maanden lang een man gezeteu, wiens identi-
teit met geen mogelijkheid was vast te stellen.
Hij noernde zich Frans van Erve uit Nijmegen,
maar uit een in die plaats ingesteld onderzoek
bleek, dat dit een valsche naarn was. Zijn signale-
ment werd naar alle zijden verspreid doch zonder
resultaat. Men besloot daarop nu ongeveer een
maand geleden zijn portret te verspreiden. De
Tel. meldt thans, dat de werkelijke naam van
Van Erve is Cornelis Casimier Alberti. Hij was
brievengaarder te Nieuw-Beijerlaud, waar hij zich
schuldig had gemaakt aan verduisteriug. Met de
noorderzon vertrokken, werd in het begin van het
jaar zijn opsporing in het Politieblad verzocht.
Alberti had zich naar Amsterdam begeven en
werd hier al spoedig gearresteerd, omdat hij ver
schillende kamerverhuursters had opgelicht.
In Gaasterland en sommige plaatsen in
den omtrek is sedert 1 October een aanzienlijk
aantal lijsters gevangen, waarschijulijk toe te
schrijven aan de meestal gunstige windrichting.
De arme vogels stuiten in hun vlucht of trek
op het groote water en verspreiden zich dan iu
de bosschen en op de akkers eu landerijen nabij
de zee.
Met mooi weder komen zij weinig in de bosschen,
waar de strikkeu zijn uitgezet, die deze nuttige
diertjes in massa uitmoorden ten behoeve van de
lekkerbekken, die er een bijzonder pleizier in
vinden, een schotel zangvogels te verorberen.
Een aardappelenhandelaar te Nederbrakel
(Belgie) had Donderdag zijn knecht ontslagen omdat
hij hem verdacht ongeoorloofde betrekkingen te
hebben met zijne vrouw. Daardoor ontstond een
twist tusschen de beide mannen. Hierbij trok de
knecht zijo mes en bracht zijn tegenstander een
gevaarlijke wond aau het hoofd toe, zoodat deze
in levensgevaar verkeert. De moordenaar is op
de vlucht gegaan.
Een deel van de brug, waardoor Galata
met Konstantinopel verbonden wordt, is Zaterdag
ingestort. Zeventien personen kwamen daarbij
om vele anderen zijn gewond.
In Zvreden is de oogst dit jaar in vele
streken zoo goed als mislukt en zelfs het rijke
Halland leverde uiet zooveel graan op als andere
jaren. Het gevolg is, dat de plattelandsbevolking
iu sommige streken veel te lijden heeft. Men
tracht in den nood te voorzien door het openen
van inschrijvingen. Het koninklijk paar heeft
bereids 10,000
Deutmatken is
kronen geschonken. Ook in
commissie gevormd met het
brengen voor de noodlijden-
een
doel, geld bij een te
den in Zweden.
Te Angleur, bij Luik, is een meisje van
17 jaar, dat op een terril (afvalhoop) van de
Vieille Montagne kooltjes raapte, onder een af-
schniving van heete stof schier geheel begraven.
