A1 g e m e d n
Nieuws* en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Ylaanderen
UMir.M KIIIMi.
No. 4215.
Zaterdag 19 April 1902.
42e Jaargang.
Engeland en de Z.-A. Republiek.
Gemengde berichten.
aanbesteden:
ABONNEMENT:
Inzending van advertentien v6or 3 uren op den dag der uitgave
TP. h i J±i IBI_i-A_ID.
Het leveren, stellen en plaatsen van
SCHOOLMEUBELEN, voor de
in aanbouw zijnde o. 1. school
alhier, alsmede het vermaken van
al de aanwezige schoolbanken.
Gemeenteraad van Ter Neuzen.
Til SEBMSCHE COIIRAIT.
Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Franco per post; Voor
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,821.
Men abonneert zich bjj alle Boekbandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
iDVBRTEfc
E S
Van 1 tot 4 regeif. 0,40 Voor elken regel meer f 0,10.
Bjj directe opgaaf van driemul plaatsing derzelfde adrertentie
slechts tireemaal berekend.
Grootere letters worden naar piaatsraimte bereltend.
Dit blad verMhiJnt HaandSR-, Woentdag- en Vrljdagavonsl, nttiteznnderd op Fee»MA«eii, byde Flrma J. VdM t* Te. Sean-
an I nm—I I m i mi mi iiiiiim nil i
Bargemeester en Wethouders van AXEL zullen
op Dinsdag 29 April 1902, des voormiddags
te elf uren (Stadstijd) in het Raadhuis
Bestek en teekening zijn, tegen betaling ad
f 0,50, te verkrijgen ter Gemeente-Secretarie
te Axel.
Plaatselijke aanwijzing op Dinsdag 22 April
e. k., des voormiddags te elf uren (Stadstijd).
Inlichtingen te bekomen bij den architect
J. Wisse Jz. te Zaamslag.
Axel, 8 April 1902.
Burgeineester en Wethouders voornoemd,
D. J. OGGEL.
De Secretaris,
J. A. VAN VESSEM.
Een lid van de jingo-regeering, lord Hamilton
de minister voor Indie, heeft het noodig ge-
oordeeld, weer eens geducht te gaan snoeven.
In een rede, die hij te Acton hield, sprak hij,
in verband met de onderhandelingen, van een
onverzoenlijke hooding, die Engeland gerust kan
aannemen in het besef van zijn ontzaglijke mili-
taire macht en herhaalde de verklaring van Salis
bury dat geen spraukeltje onafhankelijkheid aan
de Boeren zou worden gelaten.
Wat heeft dit gesnoef te beduiden Wil het
zeggen, dat de regeering bezig is aan de Boeren
concessies te doen, en nn onder dit woordgeschetter
verbergen wil het weinig glorieuze figuur, dat zij
daarmede maakt, na do befaamde blaaskakende
proclamaties. Of zou het waar zijn, wat de
^Westminster Gazette" vreest dat de Engelsehe
oorlogspartij, die geen oprechte vredesonderhande-
lingen wenscht en de mislukking er van hoopt,
om de politiek van onvoorwaardelijke onderwer-
ping door te drijven, 'topnieuw zal winnen door
elken eisch van de Boeren te weigeren.
We zullen het spoedig weten. In een korten
Kabinetsraad, die Woensdag is gehouden, werden
naar gemeld wordt, nadere telegrammen van Milner
voorgelezen. Het zal nu zoo lang niet meer
onbekend blijven, of men het aan beide zijden
over de hoofdpunten nagenoeg eens is.
De oorlogsoperaties gaan tot-nog-toe ongestoord
haar gang. Te Pretoria is dezer dagen besloten
-tot het oprichten van een Pretoriaansch vrijwil-
ligerskorps. De leden van dat korps, dat infan-
terie, bereden troepen en militaire wielrijders zal
omvatter, krijgen geen soldij, maar de regeering
zal paarden verschaffen tot den kostenden prijs
en het voer zoolang de oorlog duurt.
Kitchener seinde Woensdag uit Pretoria
Generaai Ian Hamilton meldt, dat den 11" 7
Boeren gedood en 20 gevangen genomen zijn,
behalve de reeds vroeger vermelde. Den 12"
trok Hamilton oostwaarts in de richting van
Klerksdorp. In de beide volgende dagen nam
hij nog 61 Boeren gevangen. Kononel Rochefort,
met Hamilton samenwerkende, verraste 's nachts
een lager te Schweizer-Reneckewaarschijnlijk
waren dat Boeren die Hamilton ontweken waren
door zijn rechtervleugel om te trekken. Hij
nam er 55 gevangen, met wagens en voorraad.
Uit Graaff-Reinet wordt van 7 dezer gemeld
Bij de hervatting van Kritzinger's zaak voor den
krijgsraad werden nog verscheiden getuigen, ge-
wezen leden van Kritzinger's kommando, door de
verdedigiug opgeroepeu. Daarna ging de raad
uiteen tot gister. Toen legde de ambtenaar van
het O. M. getuigenis af; hij legde een brief over,
door Engelsehe troepen onderschept, waarin Krit-
zinger Scheepers beriapt, omdat deze huizen verbrau.I
had in het district Camdeboo, en waarin Kritzinger
in het algemeen menschlievende gevoelens aan
den dag legt. Nadat de verdediger het woord
had gevoerd, sprak de krijgsraad het „niet schuldig"
uit op alle vier de punten van beschuldiging.
De beklaagde werd weggevoerd, maar dadelijk
teruggebracht en al de leden van den krijgsraad,
ook de ambtenaar van het O. M., schudden hem
de band.
Te Vlissingen beviel de echtgsnoote van een
Belgischen loods Dinsdagavond van een drieling
(meisjes). In da vijf jaren van hun huwelijk is
nu dit ecbtpaar gezegend met acbt kinderen.
Het vorig jaar werd, naast den weg van
de stroomtram Breskens-Maldeghem een wielerpad
aangelegd, voorloopig van Breskens tot halfweg
Schoondijke en Oostburg. Thans is men begonnen
met deze baan door te trekken tot Draaibrug
(gemeente Aardenburg) en zoo bestaat het voor-
nemen dit pad te leggen tot aan de Belgische
greus. De fietsers zullen deze verbetering wel
toejuichen, want de tegenweordige weg laat nogal
wat te weuschen.
In een plattelandsgemeente in Noord-Holland
zond een vrouw twee rijksdaalders en twee kazen
aan het hoofd der school om haar dochtertje te
ontslaan van de verplichting, bij de Leerplichtwet
opgelegd.
Nabij Heerenveen geraakte een 5jarig knaapje
in het diepe kanaal. Niemand van de omstaeders
had den moed, op die gevaarlijke plek te water
te gaan; maar gelukkig verscheen de 16jarige J.
van der Laan, die onverwijld in het water sproug
en er in slaagde, het kind te redden.
Woensdagmiddag is te Rotterdam een
glazenwasscher van een derde verdieping gevallen.
De man stond in het kozijn, zonder van zijn
ladders gebruik te maken. Achterover sloeg hij
op de straat, en met gebroken beenen, een dijbeen-
breuk en eenige verwondingen aan het hoofd
werd hij in levensgevaarlijken toestand naar het
ziekeuhuis gebracht.
Uit Sleeuwijk bericht men, dat Woensdag-
ochtend ten 5 uur de arbeiderswoning van A.
D., bewoond door twee gezinnen, een prooi der
vlammen is geworden, hoogstwaarschijnlijk door
het aanmaken der kachel. Een wonder mag het
heeten, dat de kinderen alle gered zijn kunnen
worden, wijl het huis met riet gedekt was en de
kleinen boven sliepen. Persoonlijke ongelukken
zijn niet te betreuren, maar wel is de schade
voor een der bewoners groot, daar alleen een
bed kon geborgen worden. Voor het overige
was alles verzekerd.
Het vreeselijke noodweer dat Maandag over
Berlijn en omstreken woedde, heeft een schade ver-
oorzaakt, welke men op verscheidene millioenen
schat. Niet alleen zijn kelders en andere bergplaat-
sen beneden den beganen grond overstroomd en de
goedereu enz. daarin aanwezig, totaal of gedeelte-
lijk bedorven door waterschade, maar ook in de
hooger gelegen bergplaatsen, waarvan de luiken
openstonden, heeft het water enorme verwoestingen
aangericbt.
In vele woningen drong de neerplassende regen
vanaf het bolcon in de kamer door en beschadigde
vloerkleeden, meubels enz. In het centrum van
Berlijn, n. 1. in de Oberwallstrasse, Spandaner-
strasse en Niederwaldstrasse zijn groote voorraden
manufacturen door het water aangetast. De be-
schadiging raamt men op meer dan een millioen
mark. Natuurlijk is ook de schade aan publieke
gebouwen, plantsoenen, straten, dijken, groot.
Om zich eenigszins een denkbeeld te kunnen
vormen van den grooten omvang der overstroo-
tniugen diene, dat negen stoombrandspuiten van
de Berlijnsche brandweer den geheelen dag en
nacbt door en ook Dinsdag nog, bijna onafgebroken,
dienst deden tot den afvoer van de watermassa.
De werkkracht van deze machines is verbazend
te zamen voeren zij 9000 liter per seconde af.
Qpmerkelijk is het feit, dat vele riolen door het
binnendringende water onbruikbaar zijn geworden.
Verscheidene zijn ineengestort.
Het proces tegen Musolino, den beruchten
Calabreeschen bandiet, is gisteren te Lucca begonnen.
Musolino wordt beschuldigd van 7 moordeD, 6
pogingen tot moord en van een groot aantal
misdrijven van minder omvang. In zijn verdediging
heeft de beklaagde volgebouden, dat bij zijn mis-
daden alleen heeft gepleegd, om gerecbtigbeid uit
te oefenen.
Dit proces wekt algemeene belangstelliDg door
geheel Italie. Men verwacht, dat het vonnis niet
voor de helft der volgende maand gevald zal worden.
In de nabijheid van Washington zijn
proeveu ganomen met een systeem van draadlooze
telefonie. De proeven slaagden zeer goed en
correspondentie werd gewisseld over een afstand
van 800 meter door middel van een lichtgolf,
die verschaft werd door een electrisch zoeklicht.
Een Zwitser, die te Praag woont, had on-
langs met eenige vrienden een bezoek gebracht
aan zijn vaderland. Op de terugreis begonnen zij
om den tijd te korten, te spelen met kaarten, die
zij daartoe nit Zurich hadden megenomen. Tosu
zij de Bobeemache grens reeds acbter zich hadden
en Pilsen gepasseerd waren, werden de niets-
kwaads-vermoedenden in hun spel gastoord door
een politiebeambte, die plotaeliag de coupe bin-
nenkwam. De politieman legde zonder compli-
menten beslag op de kaarten en maakte procea-
verbaal op. Kort daarna werden de spelers wegens
het gebruik van ongestempelde spealkaarten ver-
oordeeld tot een boete van 500 kronen. De
diplomatieke vertegenwoordiger van Zwitserland te
Praag trok zich de zaak aan, doch alleen door
gratie van keizer Franz Joseph werd de straf niet
toegepast.
Vergadering van Donderdag 17 April 1902.
Voorzitter de heer J. A P. Geill, burgemeester.
Aanwezig de heeren Moes, Van den Hoek, De Feijter,
Harte, Wieland, Visser, Van der Hooft, De Koeijer, Grenn,
Dees, De Jonge en Verslnijs.
Afwezig de heer Van de Velde.
Na opening der vergadering worden gelezen de notulen
der voorgaande, die worden goedgekeurd.
De Voorzitter schorst de openbare vergadering, welke over-
gaat in eene zitting met gesloten deuren.
Na het weder openbaar worden der zitting komt aan de
orde
1. Tngekomen stukken.
De Voorzitter geeft lezing van het volgende schrijven
De WelEd. Achtb .Heeren Burgemeester en Wethouders.
Ik heb de eer U in het ondervolgende verslag te doen
van het onderzoek, dat ik, ingevolge Uwe opdracht, op 3
en 4 April j.l. heb ingesteld naar de electrische verlichting
in de gemeente Ter Neuzen.
In de vergadering van Uw college, in den namiddag van
3 April gehouden, werd meer in het bijzonder mijne aan-
dacht gevestigd
a. op de constantheid van het licht, met name, wanneer
de machines te werk staan
b. op de omstandigheid, die zich eenige malen heeft
voorgedaan, dat een gedeelte der straatverlichting niet brandde
of dat een groep avondbranders ook na 10 u. n.m. heeft
gebrandeen en ander wordt toegeschreven aan contact
tusschen de verschillende geleidingen bij sterken wind
c. op de lichtsterkte van de lampen der straatverlichting
d. op een ongeval, voorgekomen in de installatie van den
heer Donze in diens woonhuis aan de Nieuwstraat, alwaar
de electrische geleidingen in brand zijn geraakt.
Ik laat hier in de eerste plaats volgen mijne bevinding op
deze pnnten.
a. De constantheid van het licht.
Bij mijn bezoek aan het electrisch Centraal-station in den
avond van 3 April, ble'ek mij, dat de machines niet te werk
stonden. De stroom voor de straat- en particuliere verlichting
werd dus ontleend aan de accumulatorenbatterij en het licht
was dan ook absoluut rustig.
Ale reden, dat niet, als gewoonlijk, de machines werkten,
werd my door den heer Administratenr der Centrale opge-
gevenv dat door een ingenienr der gasmotorenfabriek proeven
worden genomen om te komen tot een zuiniger gasverbruik
der machines en eene jniste mengverhouding van het gas
met lucht, wijl de installatie, wat het kolenverbruik betreft,
niet voldoet aan de eischen, daaraan bij contract gesteld.
De installatie is dan ook nog niet door de Indnstrieele
Maatschappij van den leverancier overgenomen.
Deze proeven nu worden overdag gehouden.
Van zijn voornemen om het werken der machines in den
morgen van 4 April bij te wonen heb ik, toen ten 10,45
daarmede nog geen aanvang kon worden gemaakt, afgezien,
wijl het mij onder de genoemde omstandigheden doelloos
voorkwam een eventneel minder gelijkmatig werken der
machines te constateerendie gelijkmatigheid n.l. hangt ten
nanwste samen met den gastoelaat en de samenstelling van
het mengsel van gas en lucht d. i. met den stand der
verschillende kleppen.
Te Rotterdam teruggekeerd, heb ik mij tot de Directie
der Indnstrieele Maatschappij gewend en ontving van haar
de sehriftelijke bevestiging van de bovenbedoelde mededeelingen.
Ik merk hier op, dat by gasmotoren door den aard hnnner
inrichting nimmer een zoo gelijkmatige gang kan worden
verkregen als bij eene stoommachine.
Bij de machlige vliegwielen, waarvan de gaskraehtmachines
hier zijn voorzien, meen ik echter, dat, wanneer de proef-
nemingen -znllen zijn beeindigd, een voldoende rustigheid van
het licht kan worden verwacht.
b. Contact tusschen de geleidingenby sterken wind, kan
het gevolg zijn van te geringen onderlingen afstand daar-
tusschen of onvoldoende spanning der draden.
Noch het een, noch het ander heb ik te Ter Neuzen
kunnen constateeren, zoodat het vermoeden voor de hand ligt,
dat van bniten af inwerkende invloeden in het spel zijn geweest
In andere gemeenten is het herhaaldelijk voorgekomen,
dat vliegertouwen, in de geleidingen verward geraakt, bij
pogingen om ze vrij te maken, contact veroorzaakten. Vooral
bij de geleidingen der straatverlichting, welke bestemd zijn
om stroomen van betrekkelijk geringe sterkte te vervoeren
en welke dns beveiligd moeten zijn door smeltdraden van
geringe capaciteit, is een contact der draden van zeer korten
duur voldoende om de smeltdraden te doen doorgaan, waardoor
het betrokken gedeelte van het net stroomloos wordt.
Naar ik ter Centrale vernam, is het ook voorgekomen,
dat de isolatoren, waaraan de geleidingen zijn bevestigd,
door de straatjeugd zijn beschadigd, terwijl in de Grenulaan
de geleidingen zijn gespannen onder boomen, welker eigenaar
niet genegen is toe te laten, dat takken, welke de draden
kunnen aanraken, worden weggesnoeid. Hierdoor kan, vooral
bij regenweder, stroomovergang worden veroorzaakt, waarvan
eveneens het doorsmelten eener zekering het gevolg kan zijn.
c. Lichtsterkte van de lampen der straatverlichting.
De hoeveelheid lieht, welke eene electrische gloeilamp
uitstraalt, is afhankelijk van de onderdom der lamp en de
spanning in het net.
Bij de hooge temperataur der kooldraad, welke door den
stroom gloeiende wordt gehouden, vervluchtigd op den duur
een gedeelte dier draad, haar weerstand neemt daarbij toe
en bij eenzelfde spanning vermindert de stroomstevkte en
daarmede de graad van gloeiing en dns het lichtgevend
vermogen, bovendien zetten de vervlnchtigde kooideeltjes zich
tegen den binnenwand der ballon als een zwarten neerslag
af, welke nog een gedeelte van het licht absorbeert.
Het verloop van dit proces en dns het aantal nren, welke
een lamp kan branden voor ze vervanging behoeft, is van
verschillende omstandighedtn afhankelijk en varieert ook met
het fabrikaat. De aehternitgang in lichtsterkte kan alleen in
een laboratorinm, langs fotometrischen weg worden nagegaan.
In den avond van 3 April j.l. gaven de lampen mij op
dit pant geea aanleiding tot opmerking. Gelijk na het
bovenstaande duidelijk is, kan het echter zeer wel voorkomen,
dat tegen het tijdstip dat de lampen voor v.rnienwing in
aanmerking komen, hare liehtsterkte onbevredigend isvooral
wanneer de waarneming geschiedt opeen oogenblik, dat de
spanning wat laag is.
Naarmate een accumulatoren-batterij ontladen wordt, daalt
bare spanning. Wanneer deze voor eene nethelft tot pi. m.
222 volt gedaald is, worden 2 reserve-cellen bijgeschakeld,
waardoor de spanning met 4 volt wordt verhoogd. De
lampenspanning, en daarmede de lichtsterkte der lampen is
dus aan eene schommeling van bijna 2 pet. onderhevig.
Het ligt voor de hand, dat, zoo in de Centrale verzuimd
wordt tijdig reserve-cellen bij te schakelen, de lichtsterkte
geheel onvoldoende kan worden.
Een eenvoudig middel om de spanning in het net door-
loopend te controleeren is gelegen in een zelfregistreerenden
voltmeter. Voor het geval de aanschaffing van zulk een
instrument van gemeentewege wenschelijk moeht worden
geacht, voeg ik hierbij een pryscourant zoomede een diagram,
in de Centrale te Almclo verkregen.
Ten slotte zij hier nog opgemerkt, dat bij het toegepast
model refleetoren, hetwelk alleszins aanbeveling verdient, de
stand der lampen n.l. niet gelukkig gekozen isdeze had
verticaal moeten zijn, zoodat alleen de ruirate onder het
horizontale vlak, door de lamp gedaeht, werd verlieht. Door
de terugkaatsing van de huizen aan weerszijden der straten
ware dan het licht grootendeels op de straat geworpenthans
gaat het gedeelte, dat boven het genoemd vlak wordt uitge-
straald, daarvoor verloren.
De ten aanzien der straatverlichting nader vastgestelde
voorwaarden, waarvan in het laatste lid van art. 20 der
Concessie-voorwaarden sprake is, zijn mij niet bekend. Zoo
daarin geen bezwaar is gelegen, zou het denkbeeld overweging
verdienen eene proef te nemen met de onlangs in den
handel gebrachte Nernst-lampen model B, welke in da
plaats van kooldraad-gloeilampen knnnen worden gebezigd.
Bij eenzelfde stroomverbruik van O. 25 Amphre per lamp is
de lichtsterkte, volgens de catalogus van den fabrikant, 34
N.K. Daarbij moet echter, althans voorhands, worden ge-
rekend op meerdere kosten voor vernienwiug (van brander?
en voorschakelweerstanden), dan thans worden besteed voor
vervanging vaa uitgebrande gloeilampen.
De prijs van eene complete lamp bedraagt /2,10; die
van een brander 0,70, van een weerstand 0.28. Voor
zoover de ondervinding strekt, is te rekenen op een nieuwe
brander na hoogstens 300 branduren, terwijl dan 1 it 2
weerstanden zullen worden verbruikthet aantal brandnren
van eene gewone gloeilamp kan op 600 worden gesteld, (bij
220 Volt.
d. Ongeval ten huize van den heer Donze.
Naar ik vernam heeft in deze installatie, op verschillende
plaatsen tegelijkerlijdvan eenzelfde geleiding de isolatie
gebrand of gesmeuld.
Dit feit schijnt my alleen hierdoor verklaarbaar, dat te
eeniger plaatse, bij v. in een lamphonder, de 2 polen slecht
vaa elkander geisolcerd zijn geweest, zoodat een voor de
capaciteit der geleiding te groote stroomslerkte is ontstaan
alleen dan kan hierdoor brand ontstaan, zoo de smellzekering
welke met het oog op dergelijke mogelijkheden de draden
beveiligt, te zwaar is, althans niet functioneert. Alleen des-
kundige inspectie, onmiddellijk na den brand, zou deoorzaak
aan het licht hebben kunnen brengen.
De buigzaamheid van snoer wordt verkregen door den
geleider te doen bestaan uit een bnudci zeer dunne koper-
draden. Zoo bij de fabricatie of verdere bebandeling een
dezer draadjes afbreekt, is het mogelijk, dat het de isolatie
doorboort, en tevens die van eene daarnaast liggende draad
van andero polariteit. In zulk een geval waarvan ik
echter nimmer vernam by snoer van de qualiteit van het
monster, mij ten Raadhuize als afkomstig van de bedoelde
installatie vertoond kan bij slecht contact warmteont-
