BIJVOEGSEL
Tsr Heuzensche Courant
Gemengde berichten.
Donderdag 17 April 1902. No. 4214.
Binnenland.
Telegrafische berichten.
Buitenland.
Troebelen in Belgie.
In de laatste dageu doken berichten opomtrent
een minder goeden gezondheidstoestarid van H.
M. de Koningin.
De Staatscourant van gisteren bevatte het vol-
gende bericht
Hare Majesteit de Koningin is sedert eenige
dagen ongesteld en houdt ter wille van een alge-
meen gevoel van ziek zijn en lemperatuursver-
hoogiug het bed.
Dr. Roessingh.
L. Pot.
Men meldt uit den Haag
II. M. de Koningin-Moeder is Dinsdagavond om
tien minuten v6or zessen naar het Loo vertrokken.
"*Met II. M. reisde in het salonrijtuig mede dr.
Roessingh, die hedenmiddag om twaalf uur even
uit het Loo hier ter stede was gekomen. Voorts
was H. M. vergezeld van een hofdame en van
Hr. Ms. thesaurier Jhr. Van Tets. H. M. werd
uitgeleide gedaan door Jhr. De Ranitz, intendant
van haar huis en den commissaris der Koningin
in Zuid-Holland Mr. Patijn, met wien H. M.
zich voor het vertrek eenige oogenblikken
onder'nield.
Men meldt uit Apeldoorn
Dinsdagavond om 8,40 plaatstijd arriveerde
per gewouen trein, waaraan een sallonwagen
was verbonden H. M. dc Koningin-Moeder met
gevolg. H. M. werd op het perron hartelijk
verwelkomd door Z. K. 11. Prins Hendrik die,
vergezeld van Jhr. v. d. Poll en den heer von
Engel, in de 1" klasse wachtkamer de aankomst
van den trein had afgewacht. Dr. Pot was mede
op het perron aanwezig ook de burgemeester van
Apeldoorn.
Bij de herstemming voor een lid der Tweede
Kamer in het district Maastricht (4995 kiezers)
zijn gisteren uitgebracht 3986 stemmen; van
onwaarde 112.
Gekozen is de heer T. Janssen met 2090 stem-
men. De heer Mr. E. Sassen had 1784 stemmen.
's Gravenhage, 16 April. Een officieel bulletin
van de Staats-couTant meldt
Dare Majesteit de Koningin bracht een rnstigen
nacht door. Terwijl de koorts blijft aanhouden,
is de algemeene toestand voor dit oogenblik
bevredigend.
Dr. Roessingh.
L. Pot.
De ongeregeldhedeu te Brussel zijn Zaterdag
verkeerd in een opstand in optima forma er zijn
dooden gevallen en er is door de manifestanten
opgetreden met een volhardiug, op vele plaatseu
met een doodsverachting, die het ergste doet
vreezen voor de komende dagen, wanneer door de
algemeene werkstaking alle arbeiders den geheelen
dag op straat gebracht zullen worden. Dat de
regeering trouwens op het ernstigste is voorbereid,
blijkt wel hieruit, dat het totaal der gewapende
macht (politie, gendarmes, schutterij en troepen)
Zaterdag 20,000 man bedroeg, welk totaal door
versterking uit verschillende garnizoenen is gestegen
tot 35,000 man.
Bij het eindigen der Kamerzitting was alles nog
kalm. Er was geen geschreeuw, geen gefluit,
geen gejuich bij het heengaan van tegenstanders
of medestanders in de herzieningszaak, alleen
werdeu de socialistische afgevaardigden Vander-
Velde en Delbastde op eenigen afstand gevolgd
door een troepje nieuwsgierigen, waudelaars met
vrouwen en kinderen. Nog altijd liepen deze
menschen even rustig, toen op de Place Royale
een afdeeling agenten aankwam, die onmiddellijk
de sabels trok en een charge maakte. De menschen
vlnchtten naar alle richtingen, kinderen vielen en
schreeuwden. A1 chargeertnde kwamen de agenten
ook bij Vandervelde, die rustig doorliep. Het
schijnt, dat zij daarin aanleiding hebben gevonden,
hem mede te nemen naar het bureau. Daar werd
het geval opgehelderd de commissaris van politie
maakte zijn verontschuldigingen, de burgemeester,
De Mot, die ook daar kwam, voegde de zijne er
bij en een oogenblik later wandelden de burge
meester en de socialistische leider weg.
De aanleiding tot de avondonlusten was even
futiel, doch de gebeurtenissen namen toen een
ernstiger wending.
Het begon, zooals bijna altijd in dergelijke ge
vallen. Voor het Volkshuis stonden agenten en
gendarmes, daaromheen kwamen zich nieuwsgie
rigen scharen. De politie dreef ze wat achteruit
en zoodra de agenten terugkeerden naar hun
standplaats, kwamen ook de nieuwsgierigen weer
naar voren. Zoo bleef het een uur lang vrij
gemoedelijk. Toen begon een kwajongen, wien
bet verveelde nog langer naar dat heen en weer
drijven te zien, de politie uit te jouwen en
natuurlijk kreeg hij dadelijk navolgers. Van
schreeuwen en fluiten kwam het tot werpen met
steenen en toen had men de poppen aan het
dansen.
De politie en de gendarmes ontruimden de
straten en wegen, die uitloopen op het Volkshuis.
Er werden eenige arrestaties uitgevoeyl van per-
sonen, die revolvers, messen, ijzeren bouten en
ploerteudooders droegen. De bewoners moeslen
de vensters sluiten, alle openbare etablissementen
werden ontruimd. In de Trapslraat werden een
twintigtal schoten gelost op de geudarmes, tevens
werd met steenen en bloempotten naar hen ge-
worpen. Een betooger kreeg een schotwond in
den buikeen gendarme werd aan het hoofd
gewond.
Om halftien begon de politie de Kapelleplaats
te ontruimen, waarbij met veel gematigdheid werd
opgetreden en de sabels in de scheede bleven.
Toen van de menigte uit eehter met steenen werd
geworpen, trokken de agenten de sabel en namen
zij de revolvers in de hand.
Plotseling viel een ijzeren bout naast een
inspecteur van politie neer en deed 't vuur uit
de straatsteenen springen. De inspecteur schoot
zijn revolver af, om de menigte te waarschuwen,
doch oumiddeilijk autwoordden de manifestanten
met pistoolschoten en steenworpen.
De toestand werd meer en meer gespannen.
In de Stevensstraat naar de Steenpoort werden
door de gendarmes charge uitgevoerd. Ter
hoogte van de Alexianeustraat werd op hen ge-
schoten. De charges namen toe in aantal en in
hevigheid en van alle kauten werd geschoten.
Eindelijk, om 10 uur, kregen de gendarmes het
in de Hoogstraat zoo benauwd, dat zij, om ruim
baan te rnaken, een salvo losten in de richting
van de Tempelstraat, van waaruit zij beschoten
werdeu.
Een betooger werd op de plaats gedood door
een kogel tusschen de oogan. Het lijk werd met
tal van gewonden naar het St-Pietersgasthuis ge
bracht.
Een ander werd op 15 meters afstand getroffen
door een kogel. De ongelukkige werd sterveud
opgenomen door werklieden, die hem in de richting
van de Kapelleplaats wegbrachten. De weg werd
afgeteekend door een streep bloed.
Op den hoek van de Joseph Lebeaustraat had
een akelig tooneel plaats. De politie wilde den
stervende naar de school in de Rrllebeekstraat
breugen, waar zich de ambulance bevindt van de
chasseurs-eclavieurs. De dragers weigerden en
Tiepen »Naar het Volkshuis!"
En eeu akelige strijd ontstond omdien stervende
men rukte hem zijn kleeren van het lijf tot
eindelijk de politie de overhand hield en het
slachtoffer in de Rollebeekstraat werd gebracht.
Daar blies hij weldra den laatsten adem uit, daar
zijn schedel verbrijzeld was.
De vier dragers zijn ter beschikking van het
gerecht gehoudeu, dat hen aanstonds ondervroeg.
Kort daarna kwam een ander slachtoffer van
het geweervuur. 't Was een nog jonge man,
getroffen door een kogel in voile borst.
Niettegenstaaude dit vreeselijk voorbeeld klonken
er nog gedurig revolverschoteu in de Hoogstraat
en de omringende straten. De gendarmes richtten
hun karabijnen op alle open vensters en dreigden
te schieten, indien men ze niet sloot.
Op elkeu hoek van de straat hadden samen-
scholingen plaats na hun doortocht.
Charges volgden ua charges, slagen met ge-
weerkolven, sabels, bajonetten regenden gedurig.
Men wierp met steenen naar de gendarmes
men wierp naar hen met vitriool en verscheidene
paardeu kregen brandwonden.
Te middernacht werden er schoten gelost op
de St. Jansplaats. De politieagenten deden een
geweldige charge in de Violetstraat, waar tien
personen werden gekwetst. Een agent had een
mesteek in de hand bekomen. Een oproer-
maker kreeg een revolverkogel in het hoofd, enz.
Te 6ea uur werd er nog gevochten aan de
Oude Graanhall, waar het slagen regende.
Merkwaardig veranderd is sedert Zaterdagavond
de houding der socialistische leiders. Wel hebben
zij de algemeene werkstaking geproclameerd, maar
deden dat als het eenige wettige wapen tegen de
bloedige voorvallen, die zij zelf veroordeelen moeten.
De taktiek om den strijd weer op wettig terrein
te brengen en tot dit doel ook het Volkshuis
's avonds te sluiten, moet oogenschijnlijk de re
geering er toe brengen van de ontbinding der
Kamers af te zien en Woensdag de discussie over
de grondwetsherziening aan te vangen.
Op deze wijze alleen kunnen zij weer de medt-
werking en de sympathie van alle liberalen en
democraten terugwinnen, slechts zoo kunnen zij
er toe bijdragen aan de beweging ten gunste va«
het algemeen kiesreeht de overwinning te ver-
schaffen. Intusschen laat de regeering geen voor-
zorgsmaatregelen ongebruiktde geheele post was
Zondag in de weer om de officieren van het
staande leger en hen die met verlof zijn op te
roepen.
De algemeene staking is geproclameerd en zoo
zal zonder twijfel de rust verder door de militairen
bewaard worden.
De stad bood Maandagochtend haar gewoon
aanzien, slechts bemerkte men op de strategische
punten grootere en kleinere afdeelingen der bur-
gerwacht. Het belangrijkste nieuws waren de
berichten over de werkstaking, in de verschillende
industrieele streken. Zooals reeds gemeld heeft
het meerendeel der werklieden van al de schoenen-
fabrieken te Brussel en te Bergen den arbeid neer-
gelegd. De metaalbewerkers verspreidden een
manifest waarin de wettigheid der algeuleene
werkstaking betooga wordt. Twee duizend me
taalbewerkers staken reeds.
Talrijke meetings werden 's avonds gehouden,
waarop de socialistische leiders tot kalmte aan-
maanden.
Een klein incident viel tegen half negen in de
rue Steenpoort voor. Erustige botsingen bleven
uit.
De berichten uit de provincie loopen voorna-
melijk over de algemeene werkstaking. Slechts
hier en daar kwamen opstootjes voor.
Te Hoey werden bij een botsing tusschen stakers
en gendarmen verscheidene menschen gewond.
In de Borinage hebben reeds 18639 werklie
den den arbeid gestaakt. Jagers te paard en te
voet zijn er heen gegaan om de orde te hand
haven.
Uit Charleroi wordt gemeld, dat in de meeste
mijnen de staking werd geproclameerd. 15000
arbeiders hebben den arbeid neergelegd. Nog
komen uit tal van plaatsen in den omtrek van
Charleroi berichten, dat ook daar de werklieden
der fabrieken staken.
Door de gendarmerie werd een charge gemaakt,
toen een troep stakers, komende van Charleroi, op
den weg naar Bergen onder het zingen van de
Marseillaise de ruiten ingooide. De opgewonden-
heid is groot. Men verwacht, dat de troepen
zullen komen.
De staking in de steengroeven van Soignies en
Ecaussines is algemeen. Incidenten kwamen niet
voor. Een dergelijk bericht komt uit Namen
betreffende de staking in de Beueden-Sambre.
In drie weverijen te Verviers is het werk ge
staakt. De troepen zij a aangekomen om de orde
te handhaven zij werden door de socialisten ont-
vangen met de kreten yLeve het leger, leve het
algsmeen kiesreeht
In de metaalfabrieken te Louvain zou, naar
men verwachtte, heden de werkstaking uitbreken.
11 het gebied van Luik en Seraing is de staking
nog niet algemeen, men verwacht echter, dat deze
zich spoedig zal uitbreiden.
Omtrent den toestand van gisteren laten we
hierouder eukele berichten volgen.
Brussel, 15 April. In de Kamer legt Neujean
uit naam van de liberale elementen der linkerzijde
de volgende verklaring af de liberale elementen
der linkerzijde beseffende, dat rechtvaardigheid vrede
brengen zal hebben de noodzakelijkheid erkend van
de herziening, terwijl zij van den aaavang af alle
geweld veroordeelden. Sedert eenige dagen zijn er
onlusten losgebarsten op verschillende punten van
het land. Het uur is ernstig. Het land wordt
bedreigd door een burgeroorlog. De liberale partij
is besloten tot de herziening mede te werken,
langs den wettelijken weg. Zij zou haar plicht
niet vervullen, indien zij haar best niet deed een
oplossing te zoeken van de crisis, en deze ligt in
een besluit, waarbij aan het geheele land de ge-
legenheid wordt verstrekt zijn oordeel uit te spre-
ken over den tegenwoordigen toestand en over
het kiesrcchtvraagstuk. Dit besluit kan niet wor
den voorgesteld als een toege~en tegenover den
opstand het getuigt van een ruime opvatting en
is overeenkomstig de grondwet. Als de orde
hersteld is zal het tijd zijn te onderzoeken, wie
verantwoordelijk moet worden gesteld. De libe
ralen hebben hun plicht gedaan, ze hebben ver-
trouwen in de wijsheid en de vaderlandsliefde van
de regeering.
De president van den ministerraad antwoordt
het recht van ontbinding wordt uilgeoefend door
het hoofd van den staat in volkomen vrijheid
volgens art. 71 van de grondwet. Geen publiek
orgaan is gerechtigd het op recht van initiatief
invloed te doen gelden.
Ik sta er op het parlement te waarschuwen
voor zekere geruchten van toegeven geen er van
is in overeenstemming met de waarheid.
De liberaal Janson vindt in de woorden van
de regeering geen woord, dat nader tot den vrede
zou kunnen voeren. Wij vragen Kamerontbinding
op grond van den ernst der omstandigheden. Gij
verzet u daartegen, maar de Kamer zou door een
motie den Koning kunnen verzoeken van ministerie
te veranderen.
De katholiek Woeste zegt, dat men den burger
oorlog heeft uitgespeeld, maar er is geen burger
oorlog er zijn menschen met booze bedoelingen.
Het is de plicht van alle goede burgers te ver-
langen naar herstel van de orde. Gij wilt, dat
wij aftreden, maar gij zult uw zin niet hebben.
De president verklaart dat het incident is afge-
loopende zitting wordt opgeheven.
Brussel, 15 April. Tegen 8 uur dreef een
onweder vergezeld van een stortregen betoogers
en nieuwsgierigen uiteen. Gedurende den avond
was het rustig zonder ongevallen. Volgens de
Peuple had in den namiddag een aanval plaats
door de politie in de Rue de Ligne waarbij 6
personen werden gearresteerd. Op hetzelfde uur
werden in de Leuvenstraat 4 man in arrest ge-
nomen, van wie er 3 revolvers droegen. Een
telegram, uit Marchieune aan de Patriote van
8 uur 30 minuten bericht, dat daar de eene
aanval na den anderen wordt uitgevoerd, evenwel
zonder dat men zijn toevlucht neemt tot het
gebruik der vuurwapenen.
Brussel, 15 en 16 April. Sedert verscheiden
dagen vertelde men en schreef men in de kranten
allervreemdsoortigste dingen over de beweerde wan-
klaoken in de verstandhouding van Koning en
Ministersde Ministers zelf waren onder elkaar
verdeeld en De Smet de Nayer zou als hoofd
van het kabinet, verzekerde men, vervangen worden
door De Trooz. De Koning, zeide men, won de
socialisten deels tevreden stellen, terwijl het
ministerie zich daaitegen verzette. De verklaring
van De Smet in de Kamerzitting afgelegd maakt
een einde aan al die vertelsels. De socialisten
hebben niets te hopen van de regeering, die
vast besloten is, hun te weigeren, wat ze tegen-
woordig eischen. Tegen den avond zag de stad
er ietwat somber uit. De bewoners hadden hun
winkels gesloten koffiehuizen en andere publieke
gelegenheden waren geheel verlaten. In grooten
getale stonden politie en burgerwaeht op post
op verschillende punten van de stad. Het scheen
dat men zich op de ergste gebeurtenissen voor-
bereidde, als plotseling een stortregen neerplast,
vergezeld van bliksem en donderslagen.
In weinige minuten waren de groepen nieuws
gierigen, de politie, de burgerwaeht, verstrooid
als het woestijnzand alien verstrooid. De regen,
om half acht begonnen, duurde om negen uur
nog voort. Op d^t oogenblik was hij wat bedaard
en er vormden zich enkele groepen in de omstreken
van het Volkshuis, maar daar begon het weer
te regenen en naar verhouding van de betoogers
werd ook de burgerwaeht naar huis gestuurd.
Om 8 uur had een volksvergadering plaats in
het Hof van Brussel, waar vier der hoofdmannen
van de socialisten het woord voerden, met name
Van der Velde, die den Koning en de Ministers
heftig aaaviel. Hij maande tot kalmte aan en
noodigde zijn partijgenooten uit om tegenwoordig
te zijn morgen vroeg om half zeven bij de be-
grafenis van Pievez, den socialist, die Zaterdag
gedood is; Van der Velde stond in voor de
goede orde.
Talrijke plakkaten zijn hedenmiddag aangeplakt
namens verschillende vakvereenigingen, die staken,
waarbij voor morgen een verzamelplaats wordt
bepaald het koste, wat het wil, we moeten het
algemeen stemreeht verkrijgen.
Herstal, 15 April. 1500 werklieden van de
Fabrique Nationale des Armes de Guerre hebben
het werk neergelegd ze zijn kalm.
Bergen, 15 April. De werkstaking wordt algs
meen in de Borinage, waar het aantal stakers op
meer dan 22000 wordt geschatoveral heerscht
kalmte.
Zondagavond werd zekere H., na een twist
in een tapperij, aan den Velperbinnensingel te
Arnhem door zijn tegenstander achterhaald en met
een scherp voorwerp aan de borst verwond, waar-
door hij bewusteloos neerstortte. Zijn toestand
is ernstig. De dader is op aan wijzing van eenige
burgers gearresteerd.
De zaak van den 26jarigen hoedenmaker
te Rotterdam, die zijn vader met een mes in de
borst zoodanig verwondde, dat deze na eenige
oogenblikken overleed, is naar de openbare terecht-
zitting verwezen. Hem wordt ten laste gelegd
mishandeling, den dood tengevolge gehad hebbende.
Door ellende gestorven. In een dwars-
straatje van de Wagenstraat te Amsterdam is in
zijn woning dood gevonden een man, die sedert
eenigen tijd zeer ziekelijk was. In een schamel
vertrek, waar de lucht bijna ondragelijk was, lag
de man bijna dood op den grondblijkbaar is
hij dus door gebrek aan goede verzorging om-
gekomen.
Te Tilburg is gistermiddag op den Moerge-
stelschen weg de voerman R. V., wonende te
Best, onder zijn eigen zwaar beladen kargeraakt.
De kar ging hem over het lichaam, met het ge
volg dat hij weldra overleed. V. laat een vrouw
met vijf kinderen na.
Een gymnasiast te Batavia, Behr, trapte
bij het voetbalspel in een stuk glas. Hij ging,
de lessen niet willende verzuimen, met den ver
bonden voet naar school. De wond geraakte
ontstoken, er kwam koudvuur bij en hij overleed
kort daarna. De oude heer Behr was niet lang
geleden weduwnaar geworden, en deze zoon was
zijn eenig kind.
Te Paleiseau zou een proeftocht met een
bestuurbaar luchtschip gehouden worden door
de heeren Lassagne en Rene Thibaut. Het
ellips-vormig vaartuig met een inhoud van 800
kub, meter, was evenals dat van Santos Dumont
van motoren voorzien, die op gelijke wijze werken.
Toen de ballon voor driekwart gedeelte gevuld
was, bleek dat de stijgkracht onvoldoende zou
zijn en werd de zware motor door een veel
lichtere van 2 paardenkrachten vervangen. Toen
men beproefde of de ballon, terwijl de heer
Lassagne reeds in 't schuitje zat; ook den anderen
reiziger zou kunnen meevoeren, begon de ballon,
VAN DE
VAN
