BIJVOEGSEL
Ts: Hsuzensohe Gourant
Zaterdag 23 Februari 1901. No. 4038.
Engeland en de Z.-A. Republiek.
Binnenland.
Ciemersgde berichteo.
TER; NEUZEN, 20 Februari 1901.
Het was een ontzettend gezicht, die massa vuur,
welke ruimschoots voedsel vond in de stapels
RECHTSZAKEN.
Arrondssiements-rechtbank te Middelburg.
TAN DE
YAN
Het is niet te verwonderen, dat we na de ont-
snapping van De \Tet vooreerst geen belangrijk
nieuws uit de Kaapkolouie hooren. Zoowel de
vervolgde als de vervolgers- zullen wel een paar
dagen noodig hebben oin op hun verhsal te komen.
De Wet is het laatst gezien te Leeuwberg, ten
westen van Hopetown. Daar heeft hij waar-
schijnlijk zijn kommandos verstrooid en dit heeft
de Engelschen op 't denkbeeld gebracht, dat de
ontevredenen op eigen gelegenheid gingeu rechten.
Een van die komuiandos beeft dan den trein
tusseheu de Aar en Nauwpoort laten ontsporen,
waarbij de machinist, de stoker en de conducteur
werden gevangen genomen.
Een ander deraillement is dat tusschen Vereeni-
ging en Johannesburg, van een tiein, die aan
dien van Kitchener voorafging. De opperbevel-
hebber heeft nl. een vluchtig bezoek aan de Aar
gebracht en op zijn terugreis overkwam hem bijna
dat ongelukje. Daar Kitchener natuurlijk in ge-
pantserde wagens rijdt- en voldoende bewapeniag
bij zich heeft, konden de Boeren verdreven worden
v<5<5r zij veel hadden gestolen.
Het gerucht ran Laffaa, dat president Steyn ge
vangen zou zijn genomen, is nog door niets beves-
tigdhij zal dus wel met De Wet ontkomen zijn.
Verder valt uit de Kaapkolonie gewag te maken
van de gevangenneming van twee kieine Engelsche
patrouilles om den 16", vijf mijlen van Steynsburg,
van waar zij op verkenning waren gegaan. Nadat
ze hun paarden hadden afgegeven, mochten ze
weer huiswaarts trekken. In't Zuurbergsche gaan
de meeste jonge Boeren met de invallers mee.
Zij zijn gewapend met verschillende soorten van
geweren.
Van den 19® wordt uit Craddock gemeld, dat
het kommando-Kreutzinger dicht bij Bethesde is.
Het zou door de Engelsche kolonnes van Lowe
en Gorringe in 't nauw zijn gedreven. Twee
inboorlingen, die door de Boeren tusschen Graaf
Reinet en Maraisburg gevangen zijn genomen,
zijn gefusilleerd.
De fnilitaire kommaudant van Calvinia heeft,
naar 'tschijnt, geheel eigen inzichten over den
oorlog. Een bericht uit Kaapstad meldt, dat hij
aan 't onderhandelen is gegaan over de uitwisseling
van gevangenen, iets dat de Engelschen nooit
hebben willen doen.
Van de beweging in Oost-Transvaal hooren
we niet veel. Uit Standerton wordt geseind,
dat Botha den zuidelijken oever van de Pongola,
ten zuiden van Piet Relief, volgt, oogenschijnlijk
naar Zoeloeland oprukkend. Er zijn er echter
ook, die gelooven, dat Botha zijn plan om in
Natal te vallen nog niet heeft opgegeven.
Van Smith-Dorrien heeft men na 6 Februari
niets Ternomen. Hij werd toen heftig aange-
vallen door Louis Botha te Bothwell, dat misschien
bij Carolina ligt (of te Bothabel, dat ten noord-
westen ran Middelburg ligt). Daar sneuvelden
toen 23 Engelschen o. a. luitenant Rantor van
het West-Yorkshire regiment. Na dien is er
geen gemeenschap met Smilh-Dorrien geweest en
men mag aannemen, dat hij in die veertien dagen
geen reeks van overwinningen zal behaald hebbvn.
Of French in het oosten den Boeren werkelijk
nog een gevoeligen slag zal toebrengen, wordt
meer en meer twijfelachtig.
Zondag trokkeu een 600 Boeren haastig bij
Olifantsfontein ten zuiden van Pretoria den
spoorweg overin welke richting is er niet bij
gemeld.
Van de la Rey nog altijd niets.
Reeds is gewag gemaakt van den onwil van
enkele Australische kolonien om nog volk voor
de Zuid-Afrikaansche politie te werven. Ook in
Canada begint men er genoeg van te krijgen.
Eenige Franache parlementsleden hebben, gesteund
door een paar Engelsche Canadeezen, geprotes-
teerd tegen veidere wervingen in Canada voor
Zuid-Afrika.
De districtsschoolopzieners in Zeeland hebben
aan de colleges van het dagelijksch bestuur in
hunne districteu een ontwerp gezonden eener
verordening tot regeling van het herhalings-
onderwijs.
Volgens dit ontwerp zal het onderwijs omvatten
lezen, schrijven, rekenen, taal, natuurkennis, teeke-
nen en handwerken voor meisjes. De nadruk
valt vooral op het practische van het onderwijs en
op de eiscben der omgeving. Vooral moet het
nut voor bedrijf of ambt in het oog worden ge-
heuden.
Voor de verkiezing van een lid der Tweede
Kamer in het hoofdkiesdistricl Beverwijk zijn
uilgebracht 5894 stem men. Van onwaarde 80.
Gekozen de heer W. C. J. Passtoors (katholiek)
met 2977 stemmen. Op den heer J. T. Cremer
(liberaal) waren 2549, op den heer D. de Clercq
(soc.-dem.) 264 stemmen uitgebracht.
In de zitting der Tweede Kamer van gisteren,
betoogde de heer Troelstra, bij het voortgezet
algemeen debat over de legerwetten, dat de be-
handeling dezer ontwerpen plaats heeft in den-
zelfden sleur met even weimg ernst als in rnili-
taire zaken gewoonlijk geschiedt2°. dat omtrent
de taak van ons defensiewezen en in het verband
tupschen en de deugdelijkheid van de onderdeelen
zoodam'ge verwarring bestaat, dat een basis voor
een goede legerorganisatie ten eener male ontbreekt,
althans voor 't oogenblik3dat de aard van
het leger zoowel het gebruik binnenslands als de
tegenwoordige rechtspositie van densoldaat sprekers
partij verbieden tot uitbreiding van het leger mede
tt werken4" dat de zg. verkorte diensttijd op
zulk losse schroeven staat dat 'them voorkomt
dat 't slechts is het Trojaansche paard om de
geldelijke en persoonlijke lasten, die van de Vger-
wetten het gevolg zullen zijn binnen te halen, en
ten slotte 5e dat de belangen van een groot deel
van het volk verbieden aan de tot stand koming
der legerwetten mede te doen.
De vraag in het voorloopig verslag gedaan of
't maar niet beter is af te zien van verdediging
van onze onafhankelijkheid en ons te beperken
tot handhaving onzer nalionaliteit juicht spreker
toe als een poging om een systeem in ons defensie
wezen te brengen. Voor handhaving onzer nationa-
liteit hebben wij slechts veldleger noodig. Wat
wij thans hebben een vloot voor Nederland en
Indie, een vestingstelsel dat hinkt op 3 gedachteu
en bovendieu een veldleger, dat voor zijn taak
als levensstootkussen om den uittrekkenden vijand
op te houden, toch niet toereikend zal zijn, is
voor de financieele krachten van ons volk veel te
zwaar.
Waarborgen dat wij bij de-ze wetsvoorstellen
waar voor ons geld krijgen, ontbreken geheel en
dieper en dieper komen wij op deze manier in
het militaire moeras terecht.
Wij moeten eerst weten dat er een redelijke
en economisch en politiek goede basis is.
Zoolang de rechtspositie van den soldaat door
de tegenwoordige krijgwet en militair strafrecht
en strafwet zoo schandelijk geregeld is als thans
het geval is en de aanklager van den soldaat
(evens diens verdediger moet zijn, en de vrijheids-
berooving buiten de kazerne blijft gehandhaafd,
achtte de socialisten zich niet verantwoord meer
jongelieden aan dit systeem te onderwerpen, te
minder wanneer men voorts ziet waarvoor het
leger wordt gebruikt zooals bij werkstakingen als
te Dordrecht om jongens uit het volk als wapen
te gefcruiken tegenover hunne broeders die voor
lotsverbetering opkomen.
Voorts beweerde spreker dat de Minister zijne
positie verzwakt door de 8 maandsche oefentijd
niet in de wet vast te stellen.
Waar dit niet 't geval is zal een volgend
Minister de oefenplicht kunnen verlengen. De
8 maandsche oefentijd zooals thans voorgesteld
beschouwt spreker als een sociaal etiket em de
persoonlijke en financieele lasten binnen te halen.
Tegen 's Ministers organisatie stelt spreker het
georgauiseerde arbeidende volk. Een Regeering
die het kiesrecht aan het volk outhoudt heeft
niet moreel recht dat volk te vragen de wapeus
te dragen.
De Voorzitter kwam na de rede van den heer
Troelstra op tegen een van diens uitlalingen, als
kan een Kamerlid, vroeger tegenstander van der-
gelijke marine uitgaven, de Nederlandsche Leeuw
hebben gekregen omdat hij den Minister had ge-
holpen door voor het schip a double usage te
stemmen. De voorzitter verklaarde dat, had hij
die uitdrukking, die hij qualificeert als beleedigend
en beneden de waardigheid van de Kamer, ge-
hoord, hij den spreker tot orde had geroepen.
De heer Lohman sloot zich aan bij de rede
van den heer Seret. Hij verdedigde facultatieven
diensttijd van 12 maanden en drong op bezuini-
ging aan.
De heer Willinge ontwikkelde eenige bezwaren,
o. a. dat de Kamer er geheel onbekend mede is
hoe de vestingwet er zal uitzien, en dat de voor-
gestelde organisatie alle lasten op dezelfde legt,
en de kosten niet zullen meevallen. Hij wil den
8-maand*chen oefentijd in wet vaststellen.
De kommies der 1" klasse bij 's Rijks
belastingeu M. Drabbe te Middelburg is, met
ingang van 1 Maart a. s., benoemd tot hoofdcommies
2® categorie aldaar.
IJzeildijke, 19 Febr. Gisterennamiddag om
drie uur heerschte eene opgewonden drukte in
onze anders zoo stille gemeente.
De oorzaak er van was dat brand was uitge-
broken op de groote boerderij van den heer G.
Buijsse, op een uur afstand van de kom dezer
gemeente, nabij het Belgische dorpje Waterland-
Oudeman gelegen.
Direct waren spuit en spuitgasten gereed en
reed men naar de plaats des onheils. Daar was
helaas weinig meer voor hen te doen dan de
belendende gebouwen te beschermeu tegen den
geweldige vuurzee.
De twee groote schuren met wagenhuis en
stalling, waren reeds een prooi der vlammen
geworden.
ongedorschen granen en hooi, waarvan met het
gedorschen graan tot een bedrag van duizenden
guldens in de vlammen opging.
Vier vette osseu, een kalf en eenige varkens
zijn in de vlammen omgekomen, het overige vee,
circa honderd stuks, is gered.
Het was vreeselijk de voornoemde ossen nog
langen tijd in de vuurzee te hooren brullen, tot
ze in de rook waren gestikt, zonder dat iemand
iets tot hun redding kon doen.
De brand is vermoedelijk ontstaan door het
heetloopen van machinedeelen waarmede in de
schuur gewerkt werd.
Alle goederen zijn tegen brandschade verzckerd
bij de Onderlinge brandwaarborgmaatschappij te
Zuidzandenaar men ons mededeelde zeer laag.
De schade is nog niet op te geven, maar moet
vele duizenden bedragen, daar ook honderden
hectoliters gedorschen graan zijn verbrand.
Van heinde en ver was eene menigte nieuws-
gierigen toegestroomd welke zich later in de
nacht in een zingende en joelende schare oploste
hetgeen weinig overeen was te brengen met de
ramp die den heer Buijsse was overkomen de
familie vond dat gejoel dan ook zeer pijnlijk.
Echter wisten Buijsse en diens vrouw nog voor
ieder te zorgen die hen in hun ongeluk waren
komen helpen. Zoo werd ieder der spuitgasten
op brocd met ham en koffie onthaald, dat zich
door de menschen in den kouden nacht goed
liet smaken.
Men vindt bij branden ten platte lande iets,
dat, naar mijn bescheiden oordeel, niet in orde is.
De brandspuit van het naburige Waterlandkerkje
uamelijk, dat op 20 minuten van dan brand is
gelegen, kwam eerst om 4 uur op de plaats des
onheils, niettegenstaande zij den brand om twee
uur reeds hadden gezien, ze hadden al dien tijd
gewacht tot ze schriftelijk door den belanghebbende
waren verzocht te komen.
De rechtbank heeft in hare zitting van 22
Febr., de volgende vonnissen uitgesproken
J. de K., 22 jaar oud, kleermaker te Hulst,
is wegens mishandeling veroordeeld tot drie
weken gevangenisstraf.
1. J. v. V., 26 jaar oud2. P. C. W., 29
jaar oud; 3. P. M., 46 jaar oud; 4. R. M.,
19 jaar oud, schippers, gedomicilieerd te Ter
Neuzen, zijn wegens mishandeling de le veroor
deeld tot f 15 boete of 8 dagen hechtenia, de
3 overigen vrijgesproken.
A. C. de G., 22 jaar oud, particulier rivier-
loods te Vlissingen, is wegens valschheid in ge-
schrift (het verzenden van valsche telegram men)
vrijgesproken.
De Belgische loods A. J. Maldeghem, die
den 5 Januari zijn 24jarige dochter door een
revolverkogel verwondde, stond bij het loodswezen
als een oppassend huisvader en als een goedhartig
man bekeud. Daarorn heeft het personeel van
het loodswezen aan de arrondigsements-rechtbank
te Middelburg een adres met ongeveer tweehonderd
handteekeningen gezonden, waarbij het de clementie
van die rechtbank inroept.
Men schrijft uit Utrecht aan Het Volk
De vader der zegelwet, de heer Sprenger van
Eyk, thans directeur-generaal bij de Staatsspoor,
heeft eenigen tijd geleden order gegeven dat zijn
wet in alle gestreugheid bij de maatschappij moet
worden toegepast. Dit kost de maatschappij
jaarlijks een meerdere uitgaaf van 30 5, 35000
gulden.
Men schrijft aan de Standaard
In de Friesche heidestreken gaan onderscheidene
paartjes onder een dak wonen, zonder dat het
burgelijk huwelijk is gesloten, maar daar hebben
ze een doel mee. Wordt het gezin talrijker en
is men daardoor geuoodzaakt om de hulp van
't armbestuur in te roepen, dan dreigt de man
met vertrek, als de armvoogden niet genoeg
geven, en de man uit de woorden ,/Als ik weg
ga, kan het armbestuur vrouw en kinderen
onderhouden, wantwij zijn niet getrouwd."
Men schrijft
Goederen, afkomstig uit hetgestrande stoomschip
Holland, waren vanwege den rijkswaterstaat te
Hoek van Holland opgeslagen in een bergplaats
aldaar, waar zij heden door den burgemeester
voor het rijk zouden worden verkocht. Dinsdag
morgen bleek het dat er's nachts in die bergplaats
was ingebrokeu, en verschillende zaken werden
vermist. De politie stelde direct een onderzoek
in en Dinsdagavond is bij een paar verdachten
in tegenwoordigheid van den burgemeester
huiszoeking gedaan. Bij een hulp-waterwaarneuier
te Hoek van Holland, wonende te's Graveiizande,
zijn 13 flesschen whisky en 40 paar schoeueu
gevonden en in beslag genomen. Tegen den
verdachte is een bevel van voorloopige aanhoudiug
uitgevaardigd. Hij werd overgebracht naar Rotter
dam.
Donderdagnacht, tusschen 4 en 5 uur, is
te Amsterdam totaal afgebrand, de 40 meters
lange houten stal van den stalhouder Everard,
tegenover het Concertgebouw. Man, vrouw en
twee knechts sliepen midden in het gebouw, waarin
zeer veel geperst hooi en stroo was opgeslagen.
De bewoners werden door een zwaren slag gewekt,
vermoedelijk door het bezwijken van de balkeu
onder het gewicht hooi. Twintig paarden werden
gered, maar even zoo veel rijtuigen verbranddeu
of werden zwaar beschadigd. Al het overige
materiaal werd een prooi der vlammeH.
Een en ar.der was verzekerd tegen f 45.000.
Persoonlijke ongelukken vielen niet voor.
Friesland is het land van turf en toch is
deze brandstof er tegenwoordig duur, zeer duur,
wijl er behoefte is en niet uit de venen aaogevoerd
kan worden. De scheepvaart derwaarts is door
het ijs gestremd, dat niet sterk genoeg is om er
met sleden turf over te vervoeren. De prijzen
stijgen met den dag en voor mindere soorten
sponturf en baggelaar wordt nu reeds per stuk 1/2
cent betaald. De prijs dier turf loopt gewoonlijk
van 2,50 h f 3,00 per 100 stuks. En al
wordt het vervoor uit de venen gemakkelijker,
eene daling in prijs is niet waarschijnlijk, omdat
de voorraad turf dan zeer klein is.
Vroege TtuikensT" Een kip van B. Jansen,
te Schiedam, heeft reeds 5 kuikens. Zij worden
bij het fornuis groot gebracht.
Een kip in het hoenderpark ,/De Dageraad"
van den heer C. Eijkelenboom te Putten (Veluwe)
verheugt zich reeds sedert Donderdag van de
vorige week in het bezit van een 12tal mo«ie
kuikens.
In het Drentsche dorp Nieuwerood zou een
man, om de kosten van een schoorsteenveger uit te
sparen, zelf zijn schoorsteen reinigen. Van boven
liet hij zich naar beneden zakden. Halfverwege
gekomen kon hij niet verder en terug, naar
boven, dat ging ook niet. Hij aan het schreeuwen.
De buren kwamen en verlosten hem uit zijn
lastige positie door den schoorsteen halverwege
af te breken.
Zaterdagnacht hebben een paar vroolijke
Parijzenaars een uur minder aangenaam doorge-
bracht dan zij van plan waren. Zij kwamen,
verkleed, in een hotel een hunner vriende.n balen
om samen naar het operabal te gaan, en stegen
daartoe in de lift. Maar deze bleef plotseling
steken en kon noch omhoog noch omlaag. Men
moest de brandweer halen om hen uit de ge-
vangenis te verlossen en dit gelukte eerst na een
uur vergeefschen arbeid. De kast bleef onwrik-
baar op haar plaatsmet touwen moesten de
ongeduldige heeren er uit worden geheschen
Dezer dagen is in de rechtzaal te Napels
een bloedig drama afgespeeld. Een jonge boer
zat op de bank der beklaagden, beschuldigd van
moord. In de pauze vloog een andere jonge boer
van zijn plaats, drong door de vijf carabiniers,
die den beklaagde omringden, en stiet den man
bliksemsnel een mes in het hart. De dader was
de zestienjarige neef van het vermoorde slachtoffer,
die op den moordenaar de Vendetta wilde toepassen.
Er heeft zich te New-York een comit£ ge-
vormd van 15 voorname personen, met bisschop
Potter aan 't hoofd, dat ten doel heeft een legertje
van eenige honderden ,/waakzamen" op de been
te brengen om de ,/zedelijke reiniging" d«r stad
te bevorderen door in de verschillende wijken toe-
zicht uit te oefenen over de politie Men
zal nagaan in hoever de agenten hun plicht doen,
of de kroegen en koffiehuizen op het bepaalde uur
gesloten, de speelclubs en andere huizen van dien
aard behoorlijk geinspecteerd worden, in een woord,
of al die inrichtingeu niet, door het heerschende
fooienstelsel, blinde toegeeflijkheid genieten. De
,/waakzameu" (aldus noemt het comitd zijn legertje)
zullen rapport uitbrengen en dan zal het comite
doen wat het raadzaam meent.
Een te Weenen vertoevend Amerikaansch
circus stelt o.a. ten toon twee Chineezen, die aan
elkander verbonden zijn gelijk Chang en Eng,
het welbekende Siameesche tweelingpaar.
Gelijk men weet, durfde de wetenschap het
destijds niet aan Chang en Eng aan een operatie
te onderwerpen, maar, dank zij den Rontgensstralen,
hoopt de Weener faculteit in dit geval wel iets
te kunnen doen. Dr. Chopot Revest zal het
onderzoek instellen.
Onlangs is, naar de ,/Oesterreichfsche Eisen-
bahn Zeitung" meldt, hetstationsgebouwderKonink-
lijke Beijersche Staatsspoorwegeu te Grosschlatten-
griin op echt Amerikaansche wijze verplaatst
geworden. In verband met een uitbreiding van
het aantal sporen was noodig dat het station tien
meter achteruit gezet werd. Het geheele gebouw,
lang 14 meter en breed 9 meter, met een gewicht
van meer dan 10,000 centenaars, is door middel
van zware dommekrachten van zijn fundamenten
losgemaakt en opgeheven, en daarna met wind-
assen achteruitgeschoven. Die verplaatsing is
gvschied zonder dat de dienstwoning door den
stationschef behoefde te worden ontruimd en ter-
wijl op het stations-bureau de dienst geregeld zijn
gang ging.
De kosten der verplaatsing hebben 18,000 mark
bedragen. Een nieuw gebouw zou 25,000 mark
gekost hebben en daarenboven de oprichting van
een tijdelijk gebouw als hulpstation noodig ge
maakt hebben.
