Algemeen Nienws- en Advertentiebl&d voor Zeenwsch-Vla&nderen. tot WiiSTFl* No. 3161. Dinsdag 11 Juni 1895. 358 Jaargang. DE INWIJDING ABONNEMENT Yoor Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Franco per post Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,82$. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven- bushouders. ADVERTENTIEN: Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer _/0,10. Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per jaar, tot veel verminderden prijs. Inzending van advertentien voor 3 uren op den dag der uitgave. van het gebouw der vereeniging „De Yereenigde Handwerkslieden" en de rede van den heer B. H. HELDT. Zaterdag j.l. was het voor de Vereenigde Handwerkslieden" alhier een heuchelijke dag. Toen toch had de feestelijke opening plaats van hun vereenigingsgebouw. He minder gunstige positie waarin de hand werkslieden te dezer stede verkeeren, deed in 1893 bij eenigen hunner het plan rijpen om te trachten zich te vereenigen, teneinde gezamenlijk elkanders belangen te bespreken en te beproeven langs minnelijken weg verbetering in die positie te verkrijgen, door ook tevens onderlinge hulp te verleenen bij ziekte, overlijden en ouderdom. Hen lsten Juli 1893 werd het plan verwezenlijkt en de vereeniging geconstitueerd. Hoewel de deelname der handwerkslieden nog niet algemeen is te noeinen, moclit de vere«nigiug toch veler sympathie verwerven om het goede doel dat zij voor oogen had en haar kalm optreden, zoodat, na nog geen tweejarig bestaan zij zich in staat zag gesteld een eigen gebouw te stichten, waarvan 20 Maart j.l. de eerste steen werd gelegd. Talrijk zijn de vereenigingen die hier bestaan en bestaan hebben, maar geene van die heeft er nog op kunnen bogen een eigen lokaal te bezitten. Voor de //Vereenigde Handwerkslieden" is het daarom wel een feit van beteekenis, in 't bezit daarvan te zijn. Het gebouw in de nieuw aangelegde straat van de heeren Visser en Bonze verrezen, is een- voudig maar net en strekt tot sieraad der straat. In de eerste plaats is het natuurlijk bestemd voor de vergaderingen der vereeniging, terwijl voorts zal getracht worden het rentegevend te maken door het te verhuren voor andere samen- komsten, feestelijkheden, verkoopingen, uitbetaling van werklieden enz. Moclit 't gebouw voor dit laatste doel gebruikt worden, dan vooral zou het strekken tot het wegnemen van een reeds menig- vuldig geopperde klacht tegen het uitbetalen van werkloonen in de herbergen. Inwendig was het gebouw net versierd met groen en vlaggen, vooral liep in 't oog de achter de katlieder aangebrachte nis van groen, waarin waren aangebracht de gereedschappen der verschillende vertegenwoordigde vakken. He eere-voorzitter M. Eijke, ten twee ure de vergadering openende, wees er op dat het doel is bereiktde vereeniging wenschte een eigen gebouw en dat is er gekomen. Wel niet geheel door eigen kracht, maar toch weer wel door eigen kracht, waar de middelen der vereeniging verstrekt zijn door het vertrouwen dat zij heeft weten te verwerven. Spreker decide verder mede dat de heer Van FEUILLETQN. TWEE BE HEEL. 87) ,/0, goede beste Stanislas! ik was altijd sluwer dan gij en bederf u nog heden de schoonste wraak Gij zoudt mij gaarne levend hebben, he? Kom, vang mij, grijp mij Zijt ge te bang geworden om mij te volgen Zal ik uwe Regina groeten, dier- bare Stanislas z/Voorwaarts, Castor!" riep Katara en stormde met den hond op zijnen vijand los. n0, Godkreet Wilhelm, die het doel van den booswicht doorgrondde, om Katara met zich m zee te slingeren en in de golven te begraven. Dock Castor was nog sneller dan zijn meester, wiens ondergang aan eene seconde hing. Met een woedend gehuil sprong hij op Gwinn los, die onwille- keurig op den rand van de laatste klip terugweek voor den opdoemenden hond maar op dit oogenblik knalde een schot, de getroffene zwaaide onder een vreeselijken gil de armen door de lucht en stortte achterover in de diepte Hoodsche stilte heerschte er, terwijl alien naar den rand der klip drongen, om het slot van het drama gade te slaau. Katara en Wilhelm hadden hem reeds daar Boven, (hier tegenwoordig zijnde) benoemd was tot eere-lid en gaf daarna het woord aan den heer Heldt, tot het uitspreken der openings-rede. Het is een eigenaardige plechtigheid zeide de heer Heldt die we hier in kleinen kring vieren, de wijding van een werkmansgebouw, wier aantal in Nederland nog zeer gering is. Ik mag daarom beginnen met de vereeniging geluk te wenschen met de verovering van dit gebouw, dat zij heeft weten te bemachtigen in den korten tijd van haar bestaan. Er bestaan wellicht in geheel Nederland een 25 of 30 dergelijke gebouwen, meer zeker niet maar die werden slechts opgericht na een langdurig bestaan en met recht mag de vereeniging dus trots zijn. Er is mij niet verteld van wie het eerste woord in dezen is uitgegaan, anders zou ik hem het eerste woord van dank in dezen toebrengen. Het is mij wel bekend dat het gebouw verre van onbelast is, dat het zooals men zegt„gedekt is met zilveren pannen", maar dan moeten er toch zijn die daar- voor welwillend grond hebben afgestaan en geld beschikbaar gesteld. Hit hebben zij zeker gedaan van goeden harte en toegenegenheid, in vertrouwen op de werklieden, die trachten zich een beteren levensweg te banen in de maatschappij. Een woord van hulde en dank aan die werklieden acht ik niet ongepast, dat zij dat vertrouwen hebben weten te wekken, terwijl ik hoop dat zij door eigen kracht zullen in staat gesteld worden dit huis gaandeweg hun eigendom te mogen noemen. En voorts geloof ik dat wel alien met mij zullen instemmen, waar ik een woord van dank uitspreek aan hen die zedelijk en stoffelijk hebben geholpen om dit gebouw te doen verrijzen (applaus). En thans vrienden vervolgde de heer Heldt zit ge in uw huis, een huis dat aan vele zaken in uw belang kan dienstbaar worden gemaakt. Ik hoop daarom, dat ge het niet enkel zult laten blijven een vergaderlokaal, maar het middelpunt van uw verkeer, een plaats om u te ontspannen en te vermaken, voor zoo veel uw werk en huiselijke plichten dat niet beletten. Ik zeg, wanneer die plichten dat niet beletten, want jammer zou het zijn als ge die verzuimdet, dan zou't gebouw, dat in vele opzichten ten zegen kan zijn, worden tot een vloek. Ik Trees echter niet, dat dit het geval zal worden, de ervaring op andere plaatsen toch heeft geleerd, dat zulks niet het geval is en dat het huis bezocht wordt op tijden dat men toch ge- woonlijk vrij is. Komen alien daar dan samen, dan kan men steeds elkanders belangen bespreken, terwijl men 't voordeel heeft, dat men niet ver- plicht is te verteeren, wat in de herberg wel 't geval is, en wil men wat verteeren, dan kan men 't goedkooper krijgen. Yerder heeft de ondervinding geleerd, dat in huizen waar zelfs sterken drank te verkrijgen is, de werklieden het beneden gezienook het scherpziend oog van Stieglitz bemerkte den weerloozen booswicht, die een week bed in de modder scheen te hebben gevonden. Het drietal klom ijlings naar beneden, terwijl de hond vooruitsprong. ,/Heidaar, Judasriep Katara. ,/Zijt ge zdo geinakkelijk daar gekomen Zal ik u tot het leven terugroepen met de boodschapEr valt weer wat te moorden Krampachtig bewogen zich de vastgesloten lippen van den boosdoenerlangzaam opende hij de oogen en richtte ze op Kat&ra. z/Spreek, ellendeling Was het Regina die voor 14 jaren te Hamburg vergiftigd werd ,/Zoek haar in Rusland, daar stierf zij //Wilt ge met een leugen uit het leven scheiden, verrader i/Uw kind werd later mijne vrouw z/Neen, neen Hat kon God niet gedoogen Gij liegt Gij, die mijnen vriend Svenson ver- moorddet, om onder zijnen naam meerdere misdaden te bedrijven z/Ja ja die dwaze ik liet haarin het Wettermeer en nam hare erfenis maar uwe dochter haha mijne vrouw Hij wilde zich oprichten, wilde nog meer zeggen, maar zonk, de verglaasde oogen op Katdra gevestigd, dood terug zeldeu of nooit in opgewonden toestand verlieten. Het vereenigingsgebouw kan aan vele doeleinden worden dienstbaar gemaakt, door er zich te oefenen in muziek, zang, welsprekendheid, gymnastiek enz., alles leidende tot ontwikkeling en beschaving, die het gezellig samenzijn en huiselijk genot verhoogen. Be vraag is gewettigd wie dat alles zal leeren. Be werklieden zelf kunnen dat niet, maar wel kan men meer ontwikkelden verzoeken zich daarmede te willen belasten en wanneer dan deze zich met dit, een ander weer met wat anders wil belasten, is het voor ieder een kleinigheid en zijn spoedig zes avonden van de week gevuld. Hier geeft spreker een schets van het z. g. Towby-werk in Engeland begonnen wat ook gevolgd wordt in //Ons Huis" te Amsterdam en welke werkzaamheden leiden in den zin als hier- voren door hem aangegeven, met dien verstande dat het daar door meergegoeden wordt begonnen die de minder gunstig bedeelde natuurgenooten opzoeken, terwijl hij hier de werklieden aanraadt zelf de meer ontwikkelden op te zoeken. Nog geeft spreker aan hoe 't gebouw is dienst baar te maken voor arbeidsbeurs en uitbetaling van loonen, een en ander ook tot voordeel der werklieden. Wordt 't huis zoodoende aan vele zaken dienst baar gemaakt, dan zal het leiden tot ontwikkeling en beschaving en zal het een van de meest nuttige stichtingen worden, waar men ook gerust zijn kinderen kan heen zenden en waar die ook wat kunnen leeren, als meer beschaafden wier hulp men vragen moet (wat spreker de vereeniging ten zeerste op 't hart drukt) zich met 't onderrichten willen belasten. Ontspanning na inspanning is even noodig als brood, maar zij moet dan ook goed zijn. Laat dan zegt spreker van u uitgaan het voorbeeld van een goed en ernstig streven, zorgt dat mede- wefking u in ruime mate toevloeie, en bewaar het u toevertrouwde kleinood goed, opdat het een huis worde, waarvan de psalmdichter zingt Het applaus bij 't einde der rede was wel een bewijs van instemming met het gesprokene, terwijl de eere-voorzitter zich de tolk der vergadering maakte door den spreker dank te zeggen voor 't gesprokene, hij wees er tevens op dat uit 't ge sprokene was te zien dat nog een ruim arbeidsveld voor de vereeniging open lag en verklaarde hierna het gebouw geopend. Hierna waren de leden een paar uren gezellig samen, in welken tijd ververschingen werden verschaft en de tijd gekort met zingen van liederen en het houden van voordrachten. Wat wel te betreuren isde avond baarde reeds eene teleurstelling aan de vereeniging. Tegen half zeven was eene openbare vergadering uitge- Katara zonk onmachtig in elkander hij stortte, na een blik op zijn vijand, als een gebroken eik terneder. Wilhelm, die zijnen vriend in de armen opving, trachtte hem, met behulp van Stieglitz, door frisch water weer tot bewustzijn te brengen, wat eindelijk ook gelukte. Wezenloos staarde hij zijn vrienden aan en gaf niets dan verwarde ant- woorden op de tot hem gerichte vragen, zoodat de vrienden ernstig bezorgd werden over zijnen toestand. ,/Misschien," sprak Stieglitz tot den bankier en Hegedorff, zal hij gevaarlijk ziek worden; wel licht bereikte de booswicht zijn oogmerk toch z/Ach jasprak Wilhelm, ,/de weinige woorden hebben als dolkstooten gewerkt; hij is in het hart getroffen." z/Hij mag om het groote opzien niet naar het hotel," zeide Erstein//mijne dochter heeft eene ruime woning laten we daar samen heengaan, daar vindt hij rust en betere verpleging als die noodig mocht zijn." //Buizendmaal dank sprak Wilhelm. Het gelaat van Katdra was doodsbleekeen starre glans flonkerde in het donkere oog; de hooge gestalte wankelde en moest gesteunt worden door de vrienden. Wilhelm meende zelfs de voorboden van waanzin te bespeuren in Katara's woeste blikken. He bankier was vooruitgegaan, om zijne dochter schreven, waarin de heer Heldt zou optreden met het onderwerp //vereenigen". He opkomst ter vergadering, die ruim een uur over den tijd aanving was zeer gering, en zoo^vel de eere-voor zitter in zijn opening als de heer Heldt in 't begin zijner rede, maakten dan ook van hun teleurstelling melding. Be heer Heldt verklaarde evenwel het bestuur een riem onder 't hart te willen steken met er op te wijzen, dat het wel niet de laatste teleurstelling zal zijn die men ondervindt en men zich daarom niet moet laten ontmoedigen. Het zou ons natuurlijk te ver voeren de rede van den heer Heldt in zijn geheel op te nemen, daar ons verslag dan te veel ruimte zou vorderen en moeten dus trachten beknopt het gesprokene weer te geven. Telkens als we geroepen worden om als onderwerp te behandelen vereenigen zoo zeide spreker vragen we ons afis dat nu nog noodig Moeten we nu nog met 't woord aantoonen dat vereenigen voor den werkman nuttig en noodzakelijk is Verbetering toch in zijn toestand is noodig en die kan men vereenigd beter erlangen, daar vele handen licht werk maken en de kracht grooter is. Als voorbeeld noemt spreker Zeeland, dat aan 't water ontwoekerd is, en dat nu wordt beschermd door dijken. Hie dijken bestaan uit grond en zand, dat we overal in kleine hoeveelheid aanwezig zooveel mogelijk weg vegen, maar vereenigt tot een massa, wordt het water er door teruggehouden. Yroeger dacht men anders over de werklieden- vereenigingen, toen werden ze beschouwd als communisten. Wie echter thans niet vergaderd is, is verstrooid, de eene moet het doen omdat ook de ander het doet. Sedert 25 jaren is men in Nederland begonnen allerwege werklieden-vereenigingen op te richten, deed men het hier niet, dan zou men gaan zeggen, overal is het slecht behalve in Ter Neuzen, daar moet het wel goed zijn, want daar klagen de werklieden niet. Buitendien de werklieden-vereenigingen zijn niet nieuw. In de geschiedenis komen zij reeds voor, n.l. de gilden. Deze zijn evenwel verdwenen daar ze niet met den tijd meegingen en door hun bekrompen- heid de uitbreiding der nijverheid in den weg stonden, toen men krachtswerktuigen en stoom ging gebruiken. Door de stoom ging de huisnijverheid te niet en werd veel werk aan vrouwen en kinderen toe- vertrouwd, wat in Engeland zoo erg werd, dat men in de fabrieken logementen enz. voor de kinderen inrichtte en de weeshuizen ontvolkte. Op deze wijze zou het kapitaal had men het zijn gang laten gaan zichzelf hebben vermoord daar de arbeidskrachten ten slotte zouden hebben ontbroken. Thans is evenwel in vele landen de vrouwen- en kinderarbeid verboden en beperkt, op het zeldzame bezoek voor te bereiden en hare hulp voor den kranken vriend te vragen. Zij verklaarde zich daar dadelijk toe bereid, terwijl zij tevens hierin met haren vader overeenstemde, dat het onder de ontwikkelde omstandigheden verkieslijk zou zijn, Feodora zoo spoedig mogelijk naar Hamburg te laten vertrekken. Rosalie had over iiu punt groot bezwaar de volslagen onbekendheid met het verleden van Katara. ,/Zie hem straks zelf aan," sprak de vader, z/en oordeel dan of men hem zijn vertrouwen mag schenken en bijstand verleenen." De droeve stoet was genaderd. Het is Regina nietook niet zijne vrouw," ijlde de arme Katara, ,/hij heeft haar begraven waar is mijn kind »Gij zijt een ware Samaritane," sprak Wilhelm tot Rosalie//ik vrees, dat wij te veel van u verlangen." z/We zullen zien," antwoordde Rosalie kortaf, z/maar de eerste zorg zal wel zijn een dokter te halen." Hegedorff spoedde zich naar eenen geneesheer, terwijl Stieglitz naar den Gourerneur ging, om verslag te doen van het gebeurde. (Wordt vervolgd.) \EI7.E\>S( HE C0IR4\T. Ikit blaal verscliijnt Wocnsdai;- en Vrijilasatanal bij den uitgever zzassz: J». V A S II E 8 A KT II E te Ter Keuzen. Aansehonwt en ziethoe lieflijk is 't waar zonen Van 't zelfde huis vereenigd samen wonen.

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1895 | | pagina 1