Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch- Vlaanderen.
Lefa voor flelKamer van Kmpiaisl m.
Aankondiging.
VOETPADES met Je Mwlei.
VERKIEZING
No. 3070.
Woensdag 10 October 1894.
34e Jaargang.
Binnenland.
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Franco per post: Voor
Nederland f 1,10. Voor Belgie f 1,40. Voor Amerika f 1,32£.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADVERTENTlENi
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elkenregel meer /"0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
brengen ter kennis dat vergadering van gerechtigden
ter verkiezing van leden der Kamer van Koophandel
en Fabrieken alhier, zal gehouden worden op
Maandag, 12 November 1894, tusschen des
voormiddags 10 en des namiddags een ure,
op het Gemeentehuis, ter voorziening in de vaca-
tures, ontstaande door periodieke aftreding op 31
December e. k., van de heeren H. C. E. VAN
IJSSELSTEIJN, J. A. DE JONGE, L. SCHALK
en P. A. VAN DE VELDE
dat de lijst der kiesgerechtigden van aflOdezer
ter inzage ligt ter secretarie der gemeente en
dat bezwaren tegen die lijst tot 17 daaraan-
volgende bij het gemeeutebestuur kunnen worden
ingeleverd.
Ter NeuzeD, 9 October 1894.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. VAN BOVEN, Burgemeester.
J. DIELEMAN, Secretaris.
Burgemeester en W ethouders der gemeente
Z A A M S L A (i,
brengen ter kennis van belanghebaenden, dat, te
beginnen op Maandag 15 dezer, van wege de
gemeente eeDe algemeene opneming zal worden
gehouden van de
Zaamslag, 5 October 1894.
Burgemeester en Wethouders van Zaamslag,
C. DE BOKX.
De Secretaris,
E. H. WORTMAN.
JPolitieU Overzielit.
De redevoeringen, door Wilhelm 11, keizer van
Duitschland, te Koningsbergen, te Marienburg en
te Thorn gehouden, schijnen beschouwd te moeten
worden als de lijkredenen van den „nieuwen koers"
en het is zeer opmerkelijk, dat Bismarck de woorden
des keizers als een waarborg beschouwt, dat West-
Pruisen niet door de Polen bedreigd zal worden.
„Als uitgewischt beschouw ik alles, wat er ge-
gebeurde I" sprak de keizer te Koningsbergen, en
er bestaat kans, dat dit woord een geheele wending
zal geven aan de politiek des rijks. Uitgewischt
zal dan zijn de tijd van het onzekere heen en
weer gaan, voorbij de tijd van het tastend zoeken,
dat vier jaar geleden in de plaats gekomen is van
den nationalen koers van de Bismarcksche politiek.
Met het oog op die woorden des keizers kan ver-
wacht worden een hardnekkige tegenwerking van
ieder streven der Polen naar zelfstandigheid. Dezen
zullen voortaan, evenmin als de sociaal-deinocraten,
een steunpunt kunnen zijn voor de regeering des
rijks, want zij zijn, vooral de eersten vijanden van
het Germanisme, zij zijn anti-nationaal en revo-
lutionair. Aan de verantwoordelijke raadgevers der
kroon is door de aanspraak in Thorn duidelijk
gemaakt, dat de verzoeningsgezinde politiek tegen-
over het Polendom mislukt is, dat zij er slechts
toe meegewerkt heeft, om den invloed der Polen te
versterken en hun overmoed te doen toeuemfen ten
koste van hen Germanisme, welks behoud en uit-
breiding in de Oostmark moeielijker geworden en
zelfs tegengewerkt is. De woorden des keizers
bevatten tegelijk een scherpe berisping van de
houding van het bestuur te Posen, dat den Duitschen
bewoners van die proviucie den tocht naar arzin
niet wilde toestaan, omdat deze toch den Polen
niet aangenaam was j het verbood dus den Duitschers
uiting te geven aan hun gevoel van nationaliteit.
Donderdag a. s. zullen te Christiania, de hoofdstad
van Noorwegen, de gedelegeerden worden gekozen,
die op hun beurt weer moeten medewerken tot de
verkiezing van de leden van het Storthing.
Met groote belangstelling wordt deze strijd tege-
moet gezien, want de uitslag van de verkiezing in
de hoofdstad is natuurlijk van groot belang. De
radicale oppositie verwacht zeker de overwinning,
en wel hoofdzakelijk op grond van de vermeerdering,
welke het aantal kiezers in de hoofdstad heeft
ondergaan sedert de hervorming der gemeentebe-
lastingen. In 1890 telde Christiania 9000 kiezers,
maar nu is dit getal tot ongeveer 18000 vermeerderd.
Den doorslag zullen te Christiania de werklieden
geven, evenals te Bergen, waar de radicalen, alleen
met behulp van de werklieden de overwinning
behaaldeu. Daar werd ook een sociaal-democraat
gekozen, Dr. Brunckhorst, de eerste socialist, die
in de Noorsche volksvertegenwoordiging zitting
zal nemen.
Tot dusver is nog niets met zekerheid te zeggen
over den vermoedelijken uitslag van den strijd. In
de steden hebben de radicalen nog de overhand,
maar daarentegen is het platteland op de hand der
regeering. Te oordeelen naar deze uitkomsten
schijnen in de hoofdstad de kansen het gunstigst
te zijn voor de oppositie.
Betreffende den toestand van Czaar Alexander
zijn geen nieuwe ongunstige berichten ontvangen.
Daardoor wordt de hoop versterkt, dat de Czaar
de nadeelige gevolgen der reis naar Livadia weer
te boven is gekomen. Moge het verblijf van den
patient op het eilaud Corfu, waar hij reeds spoedig
verwacht wordt, hem weldra geheel doen herstellen
„Japan gloeit van geestdrift over den gelukkigen
gang van den oorlog," schrijft een correspondent
uit Yokohama van 20 Sept. Door de overwinning
bij Ping Yang heeft het eenige leger dat de
Chineezen in Korea hadden, ^opgehouden te bestaan.
't Is verdwenen een geval dat aan den onge-
lukkigen werkman in de scheikundige fabriek te
Miihlhausen doet denken, die bij een ontploffing
heet te zijn opgelost. Een nieuw legercorps is
er heen gezonden maar nu wordt door Reuter
geseind, dat 2000 man daarvan naar den vijand
zijn overgeloopen.
Die geestdrift is nu de sterkste beweegkracht
van de Japansche strijdmacht, en indien alles waar
is wat de Central News over de bewegingen van
leger en vloot meldt, moet men verbaasd staan
over den moed en de kennis van alle zwakke zijden
der Chineezen, die de Japanners aan den dag leggen.
Behalve de operation in de golf van Petchili en
Mantsjoerije, wagen zij zich even ver zuid— als
noordwaarts. Yijf Japansche oorlogsschepen zijn
hij de Chusan-eilanden legenover Ningpo gezien
en te gelijk is een vloot in de buurt der Possietbaai
verscheneu. Dit laalste bericht, dat eenige dagen
geleden ontvaugen werd, wordt naar het schijnt
bevestigd door het telegram van den gouverneur
van Kirin in Mantsjoerije, dat een Japansche
legermacht bij ,/Lan Chun" zou zijn geland. Met
Lan Chun is waarschijnlijk Hun—Chun bedoeld
een plaats op eenigen afstand van de Possietbaai
bij de Koreaansche noordgrens. Eerst begreep
niemand de bedoeling van deze beweging, doch
daar het arsenaal te Kirin slechts 320 Km. verder
ligt, is het zeer wel mogelijk, dat de Japanners
zich daar van wapenen gaan voorzien.
Het bezit van Kirin zal van nog meer gewicht
zijn, indien blijkt dat werkelijk in Montgolie,
dat aan Mantsjoerije grenst, een opstand is uit-
gebroken, wat in brieven, te Shanghai uit Tientsin
ontvangen, gemeld wordt. Een strijdmacht uit Pekin
zou daarheeu zijn getrokken, en dientengevolge
schijnen de beschermende troepen waarop de
Regeering rekenen kan, zoo te zijn verzwakt, dat
het oproer zou zijn doorgedrongen tot het paleis
zelf.
Het Ge'illustreerd gedenkblad, ten voordeele
van de nagelaten betrekkingen der gesneuvelden in
Lombok, uit te geven door den heer F. B. van
Ditmar te Rotterdam, is wat de bewerkiug betreft,
reeds zoover gevorderd, dat de verschijning van
deze interressante uitgave in den loop van deze
maand kan worden tegemoet gezien.
H. M. de Koningin-Regeotes vereerde het werk
met eene bijdrage, als bewijs van H. 1). sympathie,
terwijl de hoogste militaire en civiele autoriteiten,
in verbinding met Nederland's voornaamste letter
kundigen en schilders niet achterwege bleven.
Het fiDancieel resultaat belooft evenredig te zijn
aan de algemeene belangstelling die het werk
oudervindt, terwijl der vermelding waard is dat de
leeren Blooker, Cacao-fabrikanten te Amsterdam,
let doel van deze uitgave willende bevorderen,
een bedrag van duizend gulden beschikbaar stelden
voor eene enkele aankondiging hunner firma op de
achterzijde van den omslag.
Zaterdagmorgen ontving de Telegraaf het
volgende telegram uit Batavia
Te Mataram is een magazijn met rookloos bus-
iruit, patronen en ontplofbare stoffen gevonden, die
indertijd op de Hollanders werden buit gemaakt.
Witte vlaggen wapperen te Tjakra Negara.
De verovering van Mataram heeft een ontzaglijken
iudruk op den vijand gemaakt.
f,Bovenstaand telegram" zegt het blad, ,/is blijk-
baar het vervolg op de depeche, die wij Maandag jl.
publiceerden. Daarin werd gemeld, dat het aan
onze soldaten was gelukt het westelijk gedeelte van
Mataram te veroveren en dat den volgenden dag
een aanval zou worden gedaan op de Oostzijde.
Yan den gouverneur-generaal van Ned.—Indie
is dienzelfden ochtend bij het departement van
kolonien het navolgend telegram ontvaugen be
treffende de expeditie op Lombok
w Bij voortzettinng slechting Mataram lijken ver-
misten gevonden nabij kruithuis, waarin groote
voorraad gevonden.
Pemenang door marine getuchtigd."
Eergisteren zijn per Engelsche en Fransche mail
de eerste meer volledige berichten aangekomen om-
trent de gebeurtenissen op Lombok.
De Redacteur van de Loc., die de generaals Yetter
en Van Ham slachtoffers acht van gruwelijk bedrog
en Goesti Djilantjik een snooden verrader, geeft een
verhaal van het gebeurde op Lombok, waaraan het
volgende is ontleend
Eerst is generaal Vetter vertrokken met een 70
man, later generaal Van Ham met een kleine 60.
Ik vermoed dat de beide bevelhebbers aldus zijn
overeengekomen, om des te meer kans te houden
dat slechts een van hen sneuvelde en de ander zou
overblijven voor het commando. De dooden werden
in het verhoogde bivak begraven in een grooten
kuil, waarbij, onder het vuur van den vijand, en
men begrijpt met welke diepe ontroering, onze brave
predikant Rogge nog een toespraak hield.
De afdeeling Vetter was vertrokken in den loop
van den morgen generaal Van Ham met ds. Rogge
en de 3e sectie van de 4e compagnie 6e bataljon
vertrokken in den middag. Van een geregeld mar-
cheeren kon geen sprake zijn met zooveel mogelijk
snelheid moest ieder onder een steeds oorverdoovend
vuur maar zien voort te komen. Naar ik met zeker
heid verneem is de weg van Tjakra Negara naar
Mataram bijna over de geheele lengte aan weers-
zijden omzoomd door een hoogen muur en hadden
de beschietingen van den vijand plaats gedeeltelijk
door gateu in deze muren, gedeeltelijk op door dwars-
wegen veroorzaakte open vakken. Of de onzen daar
nog gelegenheid hebben gehad tot terugvuren, weet
ik niet, maar ik betwijfel het, wanneer men bedenkt
welk een klein troepje zich daar moest redden, de
gekwetsten nog met zich voereude en zonder het
minste of geringste uitzicht op versterking. Het best
moeten er nog zijn afgekomen zij, die voortslopen
in gebukte houding vlak langs de inuren, zooals
o. a. veel bedienden deden.
Het verhoogde bivak (benteng) verliet men door
een nauwen uitgang, aan welks buitenzijde men
over een kort traject onmiddellijk aan het vijaude-
lijk vuur schijnt te zijn blootgesteld geweest. Met
groote kalmte verliet generaal Van Ham, te midden
van het oorverdoovend schieten, den nauwen uit
gang. Nauwelijks 20 meter ver geloopen hebbende,
kreeg hij een schot door den linkerarm in de borst
en een ander in den buik. Hij werd terstond
door den sergeant der artillerie Visser, schoon zelf
gewond, weer binnen de benting gebracht. Daar
werd hij met behulp van den nog binnen zijnden
ds. Rogge, genoemden sergeant en zijn jongen zoo
veel mogelijk verbonden door een doek vast om den
buik te winden, terwijl ds. Rogge den hoornblazer
om den dokter liet blazen. Deze was echter reeds
weg zooals reeds gezegd is, een geregeld aftrekken
was niet mogelijk en ieder zag maar zoo goed mogelijk
hoe hij er door kwam. Generaal Van Ham werd in
een tandoe gelegd en nu ging het opnieuw op weg,
ditmaal in gezelschap van ds. Rogge. Weldra kon
men de tandoe niet meer dragen, de weg was be-
zaaid met lijken, hooren en zien verging van het
schieten, de dragers waren uitgeput. De generaal
beproefde toen te loopen, maar dat ging niet, waarop
hij tegen een boom ging staan, zeggende »laat mij
maar aan mijn lot over." Ds. Rogge was toen in
het gedrang van hem verwijderd geraakt. Bij den
boom zeeg de generaal neder, maar werd door den
kwartiermeester Pourchez eere zulken dapperen
weer opgericht en geholpen door twee brave fuse-
liers met levensgevaar verder gebracht tot in een
Dewa-tempel bij Mataram, waarin ook het 7° batal
jon was teruggetrokken en waar alle vluchtelingen
van Tjakra Negara een schuilplaats kwamen zoeken.
Velen waren deze niet, helaas 1 Van de sectie van
53 man, waarmede generaal Van Ham en ds. Rogge
het bivak te Tjakra Negara verlieten, kwamen slechts
8 man min of meer behouden in dien tempel aan
Ds. Rogge zelf, door het hevige vuren op den weg
bijna niet voort kunnende of durvende, is door een
militair half gedragen, half gesleept tot in den tem
pel, waar hij uitgeput neerviel.
De luitenant-adjudant Kotting ik weet niet
zeker of deze met de sectie Vetter of met de sectie
Van Ham wegging, maar vermoed het eerste, wijl
hij adjudant was van den eersten bevelhebber
is gewond gevallen en riep om hulp maar deze
schijnt aan den zwaar gebouwden man niet te
kunnen zijn verstrekt, althans hij is niet mee
teruggekomen
Spoedig na aankomst in den Dewa-tempel bij
Mataram blies generaal Van Ham, na een korten
doodstrijd, den laatsten adem uit. Pastoor Vogel
de generaal was katholiek mede aldaar gevlucht
heeft hem nog stervende bediend. Van personen
die den doode hebben gezien, weet ik, dat hij daa
nederlag met een kalme, vreedzame uitdrukkiug
op het gelaat treffend beeld van den eeuwigen
vrede na zulk een gruwzaam moordtooneel.
Den ganschen nacht van Zondag op Maandag
zaten de overblijvenden van het zevende, van de
2 compagnien van het zesde, van de veldartillerie
en van de later aangekomen colonne Bijlevelt, met
hunne talrijke dooden en gekwetsten in den be-
nauwden Dewa-tempel omringd door den vijand.
Ook te Mataram was, vdor het retireeren naar
deze schuilplaats, dapper gevochten en zoo kalm
mogelijk gevuurd. De bijzonderheden, mij ter oore
gekomen van het sneuvelen aldaar van luitenant
J. W. Abeleven getuigen hiervan. Hij stond met
zijne manschappen, te schieten achter een lage
borstwering, de manschappen geknield, hij voor een
oogenblik opgericht. Juist vroeg hij zijn achter
hem zittenden jongen om water, toen hij een kogel
in den mond kreeg. Vallende werd hij opgenomen
door een sergeant en zijn jongen, waarbij de sergeant
een kogel in de kiu kreeg, die verder in de zijde
drong van den reeds doodelijk gekwetsten Abeleven.
Bij den dokter gebracht was hij reeds overleden.
Dit als een der vele staaltjes van de koelbloedigheid,
waarmede ook de dappere troep van majoor Van
Blommesteijn zich tegen den schrikkelijken en
onverwachten aanval nog heeft te weer gesteld.
In den Dewa-tempel schijnt men zich den vijand
min of meer van het lijf te hebben kunnen houden,
althans Maandagmorgen vroeg vond men gelegenheid
om in een grooten kuil achter dien tempel in alle
stilte de dooden te begraven. Generaal Van Ham
rust daar in een graf met vele om hem gesneuvelde
dapperen. Enkelen zijn afzonderlijk begraven door
hunne bedienden of kameraden.
Aan een brief van een officier, die den terugtocht
van de colonne van Lawick van Pabst heeft mee-
gemaakt, ontleent de Javabode de volgende bijzon
derheden
De luitenant-kolonel ontving te Batoe Klinn van
den generaal een schriftelijke order gedagteekend
26 Augustus, om op het bivak Tjakra Negara terug
te trekkeu met inachtneming van veiligheidsmaat-
regelen. Aan dit bevel gehoor gevende, was de troep
ongeveer samengesteld als volgteen peloton infan-
terie onder den 2e luitenant F. Kalff, daarop de
sectie genie onder den 1° luitenaut Van der Staaij,
vervolgens de rest van de compaguie Christan, daarna
de artillerie, de ambulance en de trein en de com
pagnie Liudgreen als achterhoede.
Zooals reeds bekend is, ontving men het eerste
lichte vuur bij het doortrekken van de Babak- en
Narmada-riviertjesdaarop werd de colonne met
rust gelaten tot biunen het huizencomplex van
TER \EIZE\SCHE ('(HIRAM
Oit blad verticil ijnt Diniilag- en Trijdaijavond bij den uityever P.
VAX D E
A X D E te Ter Xeuzen.
VAN
