Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
Levering van sehooibehaeften.
No. 2796.
Zaterdag 27 Februari 1892.
32e Jaargang.
aanbesteden
ABONNEMENT:
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per postVoor
Nederland 1,10. Voor Belgie f 1,40. Voor Amerika f 1,32$.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
busboaders.
ADVERTENTlEN.
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer f 0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zicb abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Bij (leze couriuit behoort een bijvoegsel.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
zullen op Dinsdag, 8 Maart a. s., des voormiddags
10$ ure, ten gemeenteraadhuize aldaar, in het
openbaar en bij enkele inschrijving
de levering van BOEKEN en andere
behoeften voor de openbare scho-
len in de gemeente voor het
loopende jaar.
De voorwaarden liggen op de gemeente-secretarie
ter inzage.
Ter Neuzen, 22 Februari 1892.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. A. VAN BOVEN, Burgemeester.
J. DIELEMAN, Secretaris.
RECHTSZAKEN.
Arrondissements-rechtbank te Middelburg.
Door de gebrekkige correspondentie tengevolge
van den mist in onze verwachting teleurgesteld,
zijn wij genoodzaakt het verslag der zitting van
23 Februari in zake den moord op P. de Kraker
aan de Middelburgsche Courant te ontleenen.
Eene afschuwelijke misdaad
die allerwege in den lande, maar vooral in de
streek waar zij gepleegd werd, groote sensatie
wekte, moest heden voor bovengenoemd college
worden berecht, nl. de in den avond van Don-
derdag 1 October 1891 op den Oatspolderschen
dijk onder Ter Neuzen op Pieter de Kraker
gepleegden moord.
Zooals algemeen bekend is, viel al spoedig
nadat het lijk van de De Kraker ontdekt was, op
de vrouw van den vermoorde verdenking dat
zij in de daad de hand zou hebben gehad en
werd zij, evenals de molenaar C. A. Louwerse
dien men den moordenaar achtte, gearresteerd en
naar de gevangenis overgebracht.
De vrouw bekende weldra haar aandeel in
de misdaad, doch Louwerse, ofschoon bij door de
vrouw beschuldigd werd, bleef geruimen tijd
ontkennen, totdat ook bij eindelijk schuld beleed.
Vooral door de ontkenning van Louwerse werd de
instructie zeer bemoeilijkt en duurde het drie
voile maanden, voordat de recbtbank een be-
velscbrift uitvaardigde, waarbij deze zaak naar
de openbare terechtzitting werd verwezen
immers dat bevelschrift is gedateerd 31 Decem
ber 1891.
De openbare behandeling werd door velen
met nieuwsgierigheid tegemoet gezien en reeds
lang voor tien uren bewoog zich heden ochtend
een massa volks voor het gerecbtsgebouw om
den celwagen, die de beklaagden naar de zitting
brengen zou, af te wachten en een blik op de
gevangenen te slaan.
Een niet minder talrijk publiek was in de
rechtszaal aanwezigalle beschikbare zitplaat-
sen binnen het hek waren bezet en achter
het bek bleef geen staanplaatsje onbenuttigd.
Als haringen stonden de nieuwsgierigen op
elkaar gepakt.
Even na tien uur traden de rechters de zaal
binnenhet waren de beeren Mrs. J. van der
Lek de Clercq, president, P. J. Callenfels en
Jbr. J. Schuurbeque Boeije, rechters, en met hen
de griffier, de heer Jhr. Mr. W. H. Snouck
Hurgronje, subsituutgriffier.
De beer Mr. J. A. van Hoek, officier van
justitie, bezette den zetel van den ambtenaar
van het openbaar ministerie.
Als verdediger van Louwerse, molenaar, trad
op de heer Mr. W. A. van Hoek, terwijl de
verdediging van de weduwe De Kraker aan
den heer Mr. M. J. de Witt Hamer was op-
gedragen.
Op bevel van den president werd de tweede
beklaagde binnengeleid. Zij was een vrouw
van een net burgerlijk uiterlijk.
Vervolgens werd ook binnen geleid Louwerse,
een knappe, jonge man met een intelligent
uiterlijk.
Het was een treurig gezicht die beide men-
scben in de voile kracht des levens behoorende
tot den fatsoenlijken stand in de maatschappij
plaats te zien nemen op de bank der beklaag
den, als beschuldigd van eene zoo zware misdaad.
Beiden bleken ontroerd, vooral de weduwe
De Kraker hunne antwoorden op de gewone
vragen omtrent ouderdom enz. waren bijna
onverstaanbaar. Louwerse herkreeg echter weldra
zijne kalmte.
Op een tweetal tafels voor de recbtbank
waren verschillende, op den moord betrekking
hebbende, bewijsstukken nedergelegdde jas
die de vermoorde aanhad op bet oogenblik dat
het misdrijf gepleegd werd, verschillende klee-
dingstukken van Louwerse, benevens de parapluie
waarvan later spake is.
Na voorlezing der acte van verwijzing werd
door den ambtenaar van het openbaar ministerie
voorlezing gedaan van de dagvaarding. Daar-
bij worden 1° C. A. Louwerse, oud 29 jaar,
geboren te Nisse, molenaar te Zaamslag, en
2° M. de Ruiter, oud 30 jaar, weduwe van P.
de Kraker, geboren en wonende te Zaamslag,
beiden te Middelburg in hechtenis, beklaagd ter
zake dat zij te zamen in den loop van den zomer
van bet vorige jaar het plan hebben beraamd
om Pieter de Kraker, den man van de 2e be
klaagde, het leven te benemen dat de le be
klaagde met dat doel in September jl. een revolver
heeft gekocht en zich met die revolver, geladen
met twee kogels, in den avond van 1 October
jl., in overleg met de 2e beklaagde, heeft begeven
naar den Catspolderdijk. onder Ter Neuzen,
teneinde aldaar genoemden Pieter de Kraker,
van wien hij wist, ingevolge mededeeling van de
2e beklaagde, dat hij langs dien weg huiswaarts
zou keeren op te wachten en deze aldaar, in
gevolge bun boven beraamd plan, neerte schieten;
dat de le beklaagde vervolgens aldaar dien avond,
omstreeks 8 uren, van achter een boom, waar hij
zicb geplaatst had, op voormelden De Kraker, die
met de 2e beklaagde huiswaarts keerde, twee
revolverschoten heeft gelost, zonder dezen daar-
door te treffen, daarna De Kraker heeft aange-
grepen en met dezen aan het worstelen is geraakt
dat de le beklaagde, toen De Kraker zicb daarop
had losgerukt en wegvluchtte, De Kraker is
achterna geloopen van achter heeft vastgegrepen
en op den grond geworpen en, boven op hem
liggende, met de handen de keel heeft dichtge-
knepen, tengevolge waarvan De Kraker door
verstikking is gestorvendat de 2e beklaagde
bij deze laatste handeling, toen de le beklaagde
op haren man lag, aan den le beklaagde heeft
toegeroepen schiet maar, slant er op en zelf
haren man met een paraluie slagen tegen het
hoofd heeft toegebracht, tengevolge waarvan De
Kraker belet werd zich te verweren.
Hierop werd voorlezing gedaan van het
huwelijkscontract van de tweede beklaagde, van
het procesverbaal van den rechter-commissaris
inzake de overname van het lijk, de overlijdens-
akte van den verslagene, procesverbalen van
verschillende politiebeambten, rapporten van
deskundigen en andere stukken uit het dossier,
waaronder ook de eerste bekentenis van de be
klaagden.
Uit het verslag der deskundigen bleek, dat naar
bun oordeel De Kraker tengevolge van verstikkiug
is overleden. Verder bleek, dat bij een microsco-
pisch onderzoek van de kleedereu van Louwerse
bloedvlekken zijn geconstateerd.
Tijdens de voorlezing dezer stukken snikte de
weduwe De Kraker aanhoudend.
Het aantal in deze zaak gedagvaarde deskun
digen en getuigen h charge bedroeg 28, terwijl
een, op verzoek der tweede beklaagde, gedagvaarde
getuige a decharge, zekere Jan Willemse, arbeider
te fer Neuzen, niet was verschenen, waarop de
verdediger, de heer Mr. De Witt Hamer, voorlezing
van diens verklaring verzocbt. Dit geschiedde en
er bleek uit dat indertijd de vrouw van getuige
door De Kraker was gekust.
Alvorens tot het verhoor der aanwezige getuigen
werd overgegaan, werden de beklaagden gehoord.
Zij bleven bij hunne afgelegde bekentenis dat
zij in den zomer van 1891 afspraak haddeD gemaakt
De Kraker te dooden. Eerst bestond het plan dit
te doen als De Kraker eens alleen uitgingtoen
dit te lang duurde werd goedgevonden het plan
uit te voeren als man en vrouw samen uitgingen.
Zaterdag voor den moord heeft de vrouw van
De Kraker Louwerse gewaarschuwd dat zij Don-
derdag met haar man naar Zonte Spui zou gaan,
en sprak zij met Louwerse af dat hij, voorzien van
een revolver, beiden op den Catspolderdijk zou
afwachten en haar man doodschieten.
Op bedoelden dijk gekomen, heeft de tweede
beklaagde gezien dat Louwerse van achter een boom
kwam en gehoord dat twee schoten, die echter niet
raakten, op De Kraker werden gelost.
Louwerse erkende de schoten gelost te hebben
en, toen het bleek dat die niet raak waren, met
De Kraker te hebben geworsteld. De Kraker heeft
zich los weten te maken, waarop Louwerse hem
op nieuw aanvatte, op den grond wierp en de keel
dicbt kneep. Hij wierp het lijk toen in eene sloot.
Na den moord is Louwerse met de vrouw van
den vermoorde doorgeloopen tot bij eene brug op
korten afstand van Zaamslag. Daar gekomen, is
Louwerse teruggegaan om zich te overtuigen of
De Kraker overleden was.
De tweede beklaagde is bij de worsteling tegen-
woordig geweest, beeft gezien dat De Kraker weg
vluchtte en opnieuw een worsteling ontstond. Zij
deelde, in afwijking met hetgeen zij vroeger ver-
klaarde, nu mede wel met een parapluie haar man
gestagen te hebben maar daartoe door Louwerse
te zijn aangezet.
Louwerse ontkende dithij beweerde dat de
vrouw hem had aangezet door de woorden #schiet
maar, slaat er op."
Na den moord is de tweede beklaagde naar huis
gegaan en heeft daar gezegd, dat op haar man
geschoten waszij liet het voorkomen of zij erg
ontsteld was.
Louwerse is naar zijne woning gegaan en is later bij
De Kraker komen informeeren wat er gebeurd was.
Als eerste getuige-deskundige werd gehoord de
heer Dr. H. B. van Nes, arts te Ter Neuzen. Hij
verklaarde het lijk van De Kraker na den moord
onderzocht te hebben en deelde mede hoe het hem
gebleken is dat de man tengevolge van verstikking
is gestorven. Op het lijk zijn ook enkele hoofd-
wonden ontdekt, die door eene parapluie kunnen
zijn veroorzaakt, of door eenig hard voorwerp bij
inwendige schouwing zijn geen abnormale verschijn-
selen waargenomen. Het lijk van De Kraker bleek
te zijn dat van een kracbtig jong man.
De tweede getuige-deskundige, de heer C. L.
Dorst, arts te Ter Neuzen, legde in hoofdzaak
gelijke verklaring af.
De derde getuige-deskundige, de heer Dr. J. C.
Bolle, arts te Middelburg, die den beklaagde na
den moord onderzocht heeft of hij ook verwon-
dingen had, deelde mede hoe bij dit onderzoek
bleek dat beklaagde eene verwonding aan de
borst had. Louwerse wist niet op te geven hoe
hij aan die verwonding was gekomen.
De verklaring van den vierden getuige-des
kundige, den heer J. Meijers, arts te Middelburg,
stemde met de getuigenis van Dr. Bolle overeen.
Als vijfde getuige-deskundige werd gehoord
de heer Dr. H. Japikse, leeraar aan de R. H.
B. S. te Middelburg. Deze heeft de parapluie
onderzochten hem werd gevraagd of deze
sporen van bloed vertoonde. Door hem is ge
constateerd dat die sporen aanwezig waren en
hij bleef bij dit gevoelen.
Op eene vraag van haar verdediger of vrouw
De Kraker gezien heeft, dat haar man bij de
worsteling met Louwerse met de parapluie sloeg,
verklaarde zij dit niet gezien te hebben.
De parapluie, thans gebroken, was heel toen
beklaagde van huis giug.
De heer A. J. Wijnne, apotheker te Middel
burg, als zesde getuige-deskundige gehoord,
legde eene gelijkluidende verklaring af als de
heer Japikse.
De volgende getuige was de 17jarige mole-
naarsknecht C. Kaptein, thans te Vorden, vroeger,
van Juli tot den moord, bij Louwerse in dienst.
Hij verklaarde dat hij in September bemerkt
heeft, hoe er een ongeoorloofde verhouding be
stond tusschen Louwerse en vrouw De Kraker.
Hij bracht meermalen briefjes en cadeaux van
Louwerse aan vrouw De Kraker. Hij moest
een en ander overgeven, zonder dat De Kraker
het bemerkte.
Hij verklaarde verder dat Louwerse meermalen
heeft gezegd dat De Kraker van kant moest
gemaakt wordendat hij daarover practiseerde
en dat, wanneer Louwerse met vrouw De Kraker
gehuwd was, deze hem van den dienst zou vrij-
koopen etc.
In den avond van den 1 October zeide Louwerse
dat hij De Kraker dien avond zou doodschieten
met een revolverom zeveu uur is Louwerse
weggegaan en toen is Kaptein op last van
Louwerse naar den ouden De Ruijter gegaan
om dezen gezelschap te houden en tevens
Louwerse te waarschuwen als vrouw De Kraker
thuis kwam. Hij heeft op het tijdstip dat de
moord gepleegd werd met De Ruijter een
spelletje domino gespeeld.
Getuige deelde verder mede tegenwoordig
geweest te zijn bij de binnenkomst van vrouw De
Kraker en spoedig daarop naar Louwerse te zijn
gegaan. Louwerse had met hem afgesproken
dat brood en boter zou gereed staan en dat hij,
getuige, des noods verklaren moest dat tijdens
den moord Louwerse de courant zat te lezen.
Getuige verklaarde op eene vraag van den
president hoe hij er toe gekomen is den voor-
genomen moord te verzwijgen, dat Louwerse
hem gedreigd had, als hij iets verraadde, hem
dood te zullen schietenmeermalen heeft deze
met den revolver voor hem gestaan.
Louwerse, hierop gehoord, verklaarde de
belofte gedaan te hebben, maar ontkende dezen
getuige gedreigd te hebben.
Gevraagd hoe hij er toe gekomen was om
den 17jarige in het geheim op te nemen, zeide
hij dat op aanraden van vrouw De Kraker
gedaan te hebben.
De tweede beklaagde erkende door middel
van den getuige herhaaldelijk briefjes en cadeaux
van Louwerse ontvangen hebben, en dat in de
briefjes steeds eene aansporing stond om met
haar man uit te gaan, opdat Louwerse hem zou
kunnen dooden. Zij ontkende Louwerse aange-
raden te hebben den jongen in het geheim te
nemen.
Op eene vraag van Mr. W. A. van Hoek,
waarom Kaptein thans voor het eerst van eene
bedreiging spreekt, zeide deze dat hij het de
eerste maal niet durfde zeggen uit vrees voor
Louwerse.
Ook vroeg Mr. Van Hoek of vrouw De Kraker
in den namiddag van den laatsten September
hem niet gezegd had »nu Kaptein, als er wat
gebeurt, dan moet ge er niets van zeggen."
Getuige beaamde dit.
De tweede beklaagde ontkende dit.
Op eene vraag van Mr. Van Hoek of, toen
tusschen Louwerse en Kaptein gesproken werd
over hetkoopen van een rempla^ant, gezegd is wie
de kosten daarvan dragen zou verklaarde ge
tuige, dat het geld daarvan zou komen van de
vrouw als die met Louwerse zou getrouwd zijn.
De heer Mr. De Witt Hamer vroeg of dezen
getuige iets bekend was van eene mishandeling
van vrouw De Kraker door haren man, die in
September moet hebben plaats gehad. Getuige
wist daar niets van.
Louwerse zeide daar wel mede bekend te zijn.
Het is geschied over dag en deze heeft het
staande voor de deur gehoord. W^l vi'ouw
De Kraker zwanger was en haar man vermoedde
dat Louwerse daarvan de oorzaak was, is twist
tusschen de echtgenooten ontstaan, waarop mis
handeling gevolgd is.
Op eene vraag van den officier of niet getuige
door De Kraker wel eens gesproken is over
de verstandhouding tusschen zijne vrouw en
Louwerse antwoordde getuige ontkennend.
adat alsnu een deel van de vroeger afge
legde bekentenis door Louwerse was voorgelezen,
deelde deze, ter aanvulling van het straks mede-
gedeelde, nog mede dat hij, na De Kraker
vermoord te hebben, het lijk bij de beenen
gegrepen heeft en langs den dijk gesleept om
het in een droge sloot te verbergen.
De achtste getuige C. Klaassen, politie-
beambte te Ter Neuzen, verklaarde 1 October
vernomen te hebben dat er op den Catspolderdijk
een moord was gepleegdhij heeft zich naar de
TER \EIZE\S(HE COURANT
■Bit lilail verscliijnt Dinwilajf- en Vrijdagav.mil bij den ultgever
S. V A I I. l V II te Ter Wenzen.
