Algemeen
Nieaws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch- Vlaanderen.
AAMBBSTEBme.
DflitSft;HI hi.
Social! pipe! of lot lot ior isIeeM
hifiisnps.
No. 2760.
Zaterdag 24 October 1891.
31 e Jaargang.
aanbesteden:
aanbesteden
ABONNEMEN T
advertentien.
het schoonhouden. verwarmen en
verlichten der openbare scholen
(A en B) in de kom en (C) op
Sluiskil, gedurende 1892.
Het bouwen van een verplaatsbaar hou-
ten wachthuis, op steenen fundeering,
met bijlevering der materialen.
(Slot.)
FEUILLETON
TER NE1IZEKSCHE CRURAIT.
Voor
Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Eranco per post
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,82$.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushonders.
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer /0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Neuzen.
ultgever
VriJdajavoud
Dlnsdag
versebijnt
bind
Burgemeester en Wetbouders van TER NEUZEN
zullen Dinsdag, 27 October a. s., des morgens
11 uren, op bet gemeentehuis, in bet openbaar,
bij enkele inschrijving, in 6 afzonderlijke perceelen
De voorwaarden liggeu ter inzage op de gemeente-
secretarie en in de herberg van VAN SELE te
Sluiskil.
De inschrijvingsbiljetten kunnen ter gemeente-
secretarie in een verzegelde bus tot het oogenblik
der besteding worden ingeleverd.
Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij den
Burgemeester.
Ter Neuzen, 13 October 1891.
Burgemeester en Wetbouders voornoemd,
J. A. VAN BOVEN, Burgemeester.
J. D1ELEMAN, Secretaris.
Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN
zullen op Dinsdug, 27 dezer, des voorraiddags 11
uren, in het gemeentehuis aldaar, in het openbaar,
bij enkele inschrijving,
Het bestek ligt terlezingopdegemeente-secretane.
Aanwijzing zai geschieden op Vrijdag, 23 dezer,
's middags 3 ure.
Verdere inlichtingen zijn te bekomen bij den
gemeente-bouwmeester.
Ter Neuzen, 17 October 1891.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. A. VAN BOVEN, Burgemeester.
J. DIELEMAN, Secretaris.
Maar hiermede is de gelijkheid der socialisten
nog niet bereikt en kon deze ook niet verkregen
worden.
Iramers alien hebben niet dezelfde mate van
verstand, dezelfde korektheid van wil, dezelfde uitge-
breidheid van physieke kracbten. Indien de voor-
noemde attributen essentieel, d. i. alien menschen
eigen zijn, de mate evenwel, waarin wij haar bezitten,
is toevallig en afwisselend, wijl de bepaalde hoe
veelheid en uitgestrektheid verschillen van individu
tot individu.
Naast de specifieke, soortelijke gelijkheid staat
eene individueele ongelijkheid, die de ongelijkheid
der inaatschappelijke rangen en standen tot natuurlijk
gevolg heeft. En de kwade houw van de socialistische
woordvoerders bestaat juist hierin, dat zij dit kapitaal
onderscheid wegmoffelen.
Om de socialistische gelijkmaking uitvoerbaar te
kunnen oordeelen, moet men die andere gelijkheden
vooronderstellen, die echter niet bestaan en nooit
zullen bestaan de verstandelijke, zedelijke - en
lichamelijke gelijkheid. Bij ontstentenis van deze
drie voorwaarden wordt de eerste eene hersenschim.
De arbeid is de eenige bron van den rijkdom
der volkeren. Welnu, elke menschelijke arbeid,
van welken aard ook, bestaat uit drie factoren
daaraan werken tegelijk en het verstand en de
wil en de lichamelijke organisatie. Aangezien
nu deze drie factoren elemeuten bij dezelfde individuen
nooit denzelfden graad van ontwikkeling en volko-
menheid zullen bereikt hebben, volgt er uit dat
de arbeid voor alien niet dezelfde mate van produc-
tiviteit zal bezitten en evenmin in staat zal zijn,
aan iedereen een gelijke som van producten, geld
of goed te verschaffen.
Een paar voorbeeldeu zullen het u duidelijk maken.
Eerst een voorbeeld van maatschappelijke onge
lijkheid als gevolg van intellectneele ongelijkheid.
Vooronderstellen wij, dat het den socialisten
gelukt, in de maatschappij schoon schip te maken
met de vermeende ougerechtigheden en alle sociale
ongelijkheid op te ruimen. Den volgenden dag,
heeft men den grond over de gansche wereld
genationaliseerd of algemeen eigendom van het
menschdom gemaakt en aan elk individu of ten
minste elk hoofd eens gezins een vijftal hectaren
in bruikleen gegeven.
Van twee buurlieden is de een een schrander
landbouwkundige met een ruimen blik, die de nieuw-
ste outdekkingen der laudbouwwetenschap op groote
schaal toepast en zijn land honderdvoudig voort-
brengen doet. De andere een ,/Stomme" boer, wil
van al die nieuwe dingen heelemaal niets weten,
houdt het hek aan den ouden steil en maait distelen
eu dooruen. Na verloop van jaren heeft de eerste
een fortuin vergaderd, dat gelijk staat met de waarde
van tien hectaren, terwijl de ander nog even ver is
als toen hij begon.
Vraag nu eens aan Domela Nieuwenhuis, Eortuin
of een ander socialistischen voorvechter of men nu
tot eene nieuwe verdeeling moet overgaan om aan
dien verstandigen boer de vruchten van zijne wijsheid
te ontnemen en er mede zijn buurman schadeloos
te kunnen stellen voor de gevolgen zijner kortzich-
tigheid en eigenzinnigheid En vergeet dan ook
niet aan te merken, dat de gelijkheid tusschen die
twee alreeds verbroken was, wijl de eene boer door
het opgespaarde van het leven al heel wat meer
heeft kunnen genieten dan zijn buurman.
Een ander voorbeeld van maatschappelijk onge
lijkheid als gevolg van zedelijke ongelijkheid.
Naar het Duitsch.
Laura vond geen ander antwoord dan de hand
van den majoor te grijpen en die hartelijk te drukken.
Zij gevoelde groote sympathie voor den man die
zoo lief over haar vader sprak. Onwillekeurig
bewonderde de majoor Laura's schoon gevormde
hand, welker vriendschappelijke druk meer te
kennen gaf, dan woorden vermochten.
De dames vertelden nu alles van hare omstan-
dighedeu en hoeveel teleurstelliugen en droefheid
zij ondervonden hadden.
Mijn levenspad was evenmin zonder doornen,
zeide de majoor. Tien jaar geleden trouwde ik en
Zijt ge gehuwd? vroeg de barones verwonderd.
Ik was het. Ook mijn echt was gelukkig, ik
had eene beminnelijke, schoone vrouw en twee
bloeiende kiuderen. Vier weken waren voldoende
om mij alles te ontnemen en mij als een vernie-
tigd wezen achter te laten.
Mijn arme, beste vriend, daarvan wist ik niets,
zeide mevrouw Von Rodenwald, hem deelnemend de
hand drukkende en Von Olefeld zag dat Laura's
oogen vol tranen stonden.
Ja mijn levensgeluk is verwoest en menigmaa
vraag ik mij af, waarom ik alleen op de wereld
moest achterblijven Bij deze woorden viel zijn blik
op het geiaat van Laura, dat van medelijden met
hem straalde, en het was hem of hij verkeerd hac
gedaan met zoo te spreken.
Gij zijt een man, vervolgde mevrouw Von Roden
wald, gij hebt uw werkkring, kunt veel goed doen
en vervuld met eere de plaats u dpor den goeden
God aangewezenwie weet of de hemel u niet
nog eens iemand doet vinden, die u begrijpt en
gelukkig maakt.
De majoor glimlachtte weemoedig en weder
zochten zijn oogen Laura. Bloosde zij niet een
weinig? Was er niet eenige zenuwachtige haast in
de wijze waarop zij de theekopjes op het blad schikte?
Hoe bevallig was zij in al haar bewegingen en
hoe aanminnig vroeg zij hem haar nog meer van
zijn overleden vrouw en kinaeren te vertellen.
Ik dank u vriendelijk, freule Laura, gij kunt niet
begrijpen hoeveel goed het mij doet mijn hart eens
bij vertrouwde vrieuden te kunnen uitstorteu.
Piet Krachtig is een energiek mensch, bij wien
kunnen willen en willen meestal doen is. Hij
overwint dan ook al de hinderpalen, welke de
natuur op duizendvoudige wijze zijn arbeid in den
weg legt. Klaas Sam beeft een week, besluiteloos
carakter, ziet tegen moeilijkheden op en laat spoedig
moedeloos de armen hangen.
Gelooft gij nu, dat bij zulk zedelijk verschil de
maatschappelijke toestand van beide onveranderd
blijven kan Zal de een den ander niet spoedig
voorbijstreven in welvaart En moet er dan om het
verschil op te heffen maar weder onteigend worden.
Derde voorbeeld van maatschappelijke ongelijk-
leid, gevolg van physieke of lichamelijke onge
lijkheid.
Daar hebt gij een lenig, sterk gespierd, breed-
geschouderd man, een reus van een kerel, een
toonbeeld van gezondheid en kracht. In een dag
doet hij meer af dan zijn buurman in vier, wiens
tenger en zwak gestel hem noodzaken weinig van
zijne krachten te vorderen om er wat van over te
houden voor den dag van morgen. Zal ook hier
het verschil van physieke kracht geen verschil
brengen van winst en welvaart, van maatschappelijke
ongelijkheid
Past de nationalisatie van het kapitaal toe op
elk gebied van menschelijke werkzaamheid, op
het gebied der kunsten en wetenschappen, van
bedrijf en ambacht, van handel en scheepvaart,
van industrie en nering, overal en altijd zullen
dezelfde oorzaken dezelfde gevolgen voortbrengen.
De schranderste, de energiekste, de krachtigste
werkers en arbeiders zullen meer voortbrengen en
meer winnen en de ongelijkheid van vroeger zal
terugkeeren
„Ja, maar het meerdere van sommigen wordt
onteigend telkens en telkens ter vergoeding van
de anderen, die achterbleven."
Met uw permissie, ook van de achtergeblevenen
uit luiheid Het nationaliseeren of onteigeuen
zal dan in ieder geval in de eventueele socialistische
maatschappij aan de orde van den dag zijn, wil
men ten minste geen reden tot klagen over onge
lijkheid willen geven, zou ik meenen. En dan
nog verwacht ik, dat er niet weinigen zullen zijn,
die van het werken den brui geven als alleen
goed voor de dommen, zooals een aan mijue lezers
bekende Jan zei, die liever op den zak leeft van
goedgeefsche menschen.
Daar doet zich nog een andere hinderpaal op,
alleen voldoende om die gelijkheid naar het rijk
der droomen te verbannen.
De staathuishoudkunde is eene wetenschap ver
deeld in drie hoofdstukken, welke drie geheel
onderscheiden orden van denkbeelden bevatten
de voortbrenging, de verdeeling en het verbruik
van den rijkdom.
Aan de twee eersten hebben wij het socialistisch
eindstreven reeds getoetst
Maar let wel, om dit doel te bereiken en de
gelijke verdeeling in stand te houden, is het niet
genoeg dat de voortbrenging gelijk zij, ook de
consumptie, het verbruik, moet het zijn.
Weder kleurde de ondergaande zon de huizen
aan de overzijde met gouden gloed, de musschen
kwamen op de vensterbank hun kruimpjes brood
vragen, die Laura hun terstond brachi. Terwijl
de majoor zijn wederwaardigheden vertelde, viel de
schemering in en bracht Christiane de lamp binnen.
Het was den majoor of hij in deze gezellige kamer
plotseling weder een tehuis had gevonden.
Eindelijk begon hij weder over Laura's vader
te spreken en Laura luisterde met verrukking naar
alles wat de majoor van hem vertelde.
Nadat de majoor vertrokken was met de belofte
spoedig zijn bezoek te hervatten, bleven moeder en
dochter nog lang bij elkaar zitten.
Een goede, beste man, zeide de eerste tegen
Laura.
Hoeveel hield hij van zijne vrouw, antwoordde
deze, en wat sprak hij lief over papa.
Je vader hield bijzonder veel van hem.
Alleen moest hij wat opgeruimder en minder
somber zijn, zeide Laura, en hoe prettig zij het ook
vond, dat de majoor zijn bezoeken zou herhalen,
zoo vreesde zij dat hare moeder, die zelve reeds
niet opgewekt van aard was, door zijn gesprekken
nog weemoediger zou gestemd worden.
Moeten de personen, die wij zooeveu ten tooneele
voerden, al over dezelfde productieve krachten be-
schikken, het verschil tusschen hun verbruik kan
eu zal altijd wijd uiteenloopen.
Niet alle menschen immers hebben op dit stuk
dezelfde behoeften. Niet alle menschen bezitten
den takt of de zelf beheersching om de tering naar
de nering te zetten. De eene zorgt voor eventueele
kwade dagen van minder winst, loon en verdienste
de ander laat fiolen zorgen. De eene met zijn gezin
is matig en eenvoudig de andere is een kroeglooper
en de leden van zijn gezin geven zich over aan
betrekkelijke weelde. De magen der menschen
zijn ook niet alien gelijk en hunne voeding laat
zich zoo maar niet naar eene voor alien dezelfde
schaal reglementeeren. Op dit stuk zal, ook bij
de vurigste socialisten, de natuur wel boven de
leer gaan.
Om deze bezwaren te boven te komen gesteld
dat zulks gedurende een zevental dagen kon ge
schieden zou men bovendien de gelijkheid van
loon moeten invoeren voor alle werklieden, van den
Staatsminister tot den veldwachter, van den hoog-
leeraar tot de onderwijzeres eer.er bewaarschool,
van den arts en ingenieur tot den steenklopper en
polderwerker toe. Dan zou men geen rekening
meer mogen houden met de persoonlijke waarde
van den werkman, met talenten, volharding, ver-
diensten. Het tweede artikel eener wet op den
arbeid zou moeten luiden „Geen werkman, zelfs
niet de knapste en ijverigste heeft recht op en
ontvangt hooger loon dan zijn medearbeider."
Zou zulke wet ook niet onrechtvaardig zijn
En zulk eene wet, waarvoor zelfs een chinees
zou terugscbrikken, ware niet voldoende, indien
tevens niet een verbod werde uitgevaardigd tegen
de spaarzaamheid. En verwacht gij ook, dat
het menschdom tegelijk met het socialisms de nooit
gekende liefdadigheid voor 's lands scbatkist aan-
leeren zal of dat het eerlijker wezen zou tegenover
deze zooveel te gemakkelijker te outduiken wet
dan het thans is tegenover die op de heffing van
invoerrechten
Ik heb eens een socialist ontmoet, die zeide
gedroomd te hebben, dat er toch nog wel een
inouw aan te passen zou wezen met een heirleger
van politic-agenten en staatszedemeesters en dito
onderwijzers en artsen, belast met de taak de
menschheid op een gelijk intelleciueel, moreel en
physiek peil van productie en consumptie te houden.
Die artsen, onderwijzers, zedemeesters en politie-
beambten zouden het meest te beklagen zijn wegens
hunne ongelijkheid met de positie hunner patienten
wilde ik meenen. Maar ik bedacht, dat die soci
alist slechts gedroomd had.
Ja een droombeeld, een hersenschim is de water-
pas der verdeeling, waar de niveleering of gelijk
making der productie en consumptie onmogelijk is.
Een kind kan het begrijpen.
En zoo ziet men, dat dit streven van de socia
listen niets weteuschappelijks heeft, maar veeleer in
een gekkenhuis thuis behoort.
De heer Von Ring verscheen niet. Partijen en
bals waren in vollen gang, de dienst vorderde veel
tijd en zijn overigen vrijen tijd aan schilderkunst
en muziek wijdende, had hij misschien de beide
dames vergeten.
Het was Zondag en prachtig weder. Mevrouw
Von Rodenwald en bare dochter kwamen uit de kerk.
Och mama, laten wij nu wat onder de Linden
gaan wandelen, vroeg Laura en ook de moeder
had er veel lust in, maar een blik op haar ouder-
wetschen, reeds eenigszins afgedragen mantel slaande,
hiuderde haar de gedachte zich zoo onder die
elegante menigte te vertoonen.
Mijn best moedertje, al zijt ge niet fraai gekleed,
zoo ziet men toch terstond, dat gij een voorname
dame zijt, ga maar gerust mee.
Je hebt gelijk, kind, op mijn leeftijd mag men
niet meer ijdel zijn.
Welk een drukte voor het koninklijk paleis
de wacht trok uit, duizenden menschen hadden
zich hier verzameld in de hoop den koning aan
het historische hoekvenster te zien verschijnen, en
juist terwijl de beide dames voorbij kwamen ver-
toonde de vorst zich. Een donderend gejuich weer-