Algemeen Nieaws- en Advertentieblad voor Zeeuwsch- Vlaanderen. AAMBBSTEBme. DflitSft;HI hi. Social! pipe! of lot lot ior isIeeM hifiisnps. No. 2760. Zaterdag 24 October 1891. 31 e Jaargang. aanbesteden: aanbesteden ABONNEMEN T advertentien. het schoonhouden. verwarmen en verlichten der openbare scholen (A en B) in de kom en (C) op Sluiskil, gedurende 1892. Het bouwen van een verplaatsbaar hou- ten wachthuis, op steenen fundeering, met bijlevering der materialen. (Slot.) FEUILLETON TER NE1IZEKSCHE CRURAIT. Voor Per drie maanden binnen Ter Neuzen 1,Eranco per post Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,82$. Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven- bushonders. Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elken regel meer /0,10. Grootere letters worden naar plaatsruimte berekend. Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per jaar, tot veel verminderden prijs. Neuzen. ultgever VriJdajavoud Dlnsdag versebijnt bind Burgemeester en Wetbouders van TER NEUZEN zullen Dinsdag, 27 October a. s., des morgens 11 uren, op bet gemeentehuis, in bet openbaar, bij enkele inschrijving, in 6 afzonderlijke perceelen De voorwaarden liggeu ter inzage op de gemeente- secretarie en in de herberg van VAN SELE te Sluiskil. De inschrijvingsbiljetten kunnen ter gemeente- secretarie in een verzegelde bus tot het oogenblik der besteding worden ingeleverd. Nadere inlichtingen zijn te bekomen bij den Burgemeester. Ter Neuzen, 13 October 1891. Burgemeester en Wetbouders voornoemd, J. A. VAN BOVEN, Burgemeester. J. D1ELEMAN, Secretaris. Burgemeester en Wethouders van TER NEUZEN zullen op Dinsdug, 27 dezer, des voorraiddags 11 uren, in het gemeentehuis aldaar, in het openbaar, bij enkele inschrijving, Het bestek ligt terlezingopdegemeente-secretane. Aanwijzing zai geschieden op Vrijdag, 23 dezer, 's middags 3 ure. Verdere inlichtingen zijn te bekomen bij den gemeente-bouwmeester. Ter Neuzen, 17 October 1891. Burgemeester en Wethouders voornoemd J. A. VAN BOVEN, Burgemeester. J. DIELEMAN, Secretaris. Maar hiermede is de gelijkheid der socialisten nog niet bereikt en kon deze ook niet verkregen worden. Iramers alien hebben niet dezelfde mate van verstand, dezelfde korektheid van wil, dezelfde uitge- breidheid van physieke kracbten. Indien de voor- noemde attributen essentieel, d. i. alien menschen eigen zijn, de mate evenwel, waarin wij haar bezitten, is toevallig en afwisselend, wijl de bepaalde hoe veelheid en uitgestrektheid verschillen van individu tot individu. Naast de specifieke, soortelijke gelijkheid staat eene individueele ongelijkheid, die de ongelijkheid der inaatschappelijke rangen en standen tot natuurlijk gevolg heeft. En de kwade houw van de socialistische woordvoerders bestaat juist hierin, dat zij dit kapitaal onderscheid wegmoffelen. Om de socialistische gelijkmaking uitvoerbaar te kunnen oordeelen, moet men die andere gelijkheden vooronderstellen, die echter niet bestaan en nooit zullen bestaan de verstandelijke, zedelijke - en lichamelijke gelijkheid. Bij ontstentenis van deze drie voorwaarden wordt de eerste eene hersenschim. De arbeid is de eenige bron van den rijkdom der volkeren. Welnu, elke menschelijke arbeid, van welken aard ook, bestaat uit drie factoren daaraan werken tegelijk en het verstand en de wil en de lichamelijke organisatie. Aangezien nu deze drie factoren elemeuten bij dezelfde individuen nooit denzelfden graad van ontwikkeling en volko- menheid zullen bereikt hebben, volgt er uit dat de arbeid voor alien niet dezelfde mate van produc- tiviteit zal bezitten en evenmin in staat zal zijn, aan iedereen een gelijke som van producten, geld of goed te verschaffen. Een paar voorbeeldeu zullen het u duidelijk maken. Eerst een voorbeeld van maatschappelijke onge lijkheid als gevolg van intellectneele ongelijkheid. Vooronderstellen wij, dat het den socialisten gelukt, in de maatschappij schoon schip te maken met de vermeende ougerechtigheden en alle sociale ongelijkheid op te ruimen. Den volgenden dag, heeft men den grond over de gansche wereld genationaliseerd of algemeen eigendom van het menschdom gemaakt en aan elk individu of ten minste elk hoofd eens gezins een vijftal hectaren in bruikleen gegeven. Van twee buurlieden is de een een schrander landbouwkundige met een ruimen blik, die de nieuw- ste outdekkingen der laudbouwwetenschap op groote schaal toepast en zijn land honderdvoudig voort- brengen doet. De andere een ,/Stomme" boer, wil van al die nieuwe dingen heelemaal niets weten, houdt het hek aan den ouden steil en maait distelen eu dooruen. Na verloop van jaren heeft de eerste een fortuin vergaderd, dat gelijk staat met de waarde van tien hectaren, terwijl de ander nog even ver is als toen hij begon. Vraag nu eens aan Domela Nieuwenhuis, Eortuin of een ander socialistischen voorvechter of men nu tot eene nieuwe verdeeling moet overgaan om aan dien verstandigen boer de vruchten van zijne wijsheid te ontnemen en er mede zijn buurman schadeloos te kunnen stellen voor de gevolgen zijner kortzich- tigheid en eigenzinnigheid En vergeet dan ook niet aan te merken, dat de gelijkheid tusschen die twee alreeds verbroken was, wijl de eene boer door het opgespaarde van het leven al heel wat meer heeft kunnen genieten dan zijn buurman. Een ander voorbeeld van maatschappelijk onge lijkheid als gevolg van zedelijke ongelijkheid. Naar het Duitsch. Laura vond geen ander antwoord dan de hand van den majoor te grijpen en die hartelijk te drukken. Zij gevoelde groote sympathie voor den man die zoo lief over haar vader sprak. Onwillekeurig bewonderde de majoor Laura's schoon gevormde hand, welker vriendschappelijke druk meer te kennen gaf, dan woorden vermochten. De dames vertelden nu alles van hare omstan- dighedeu en hoeveel teleurstelliugen en droefheid zij ondervonden hadden. Mijn levenspad was evenmin zonder doornen, zeide de majoor. Tien jaar geleden trouwde ik en Zijt ge gehuwd? vroeg de barones verwonderd. Ik was het. Ook mijn echt was gelukkig, ik had eene beminnelijke, schoone vrouw en twee bloeiende kiuderen. Vier weken waren voldoende om mij alles te ontnemen en mij als een vernie- tigd wezen achter te laten. Mijn arme, beste vriend, daarvan wist ik niets, zeide mevrouw Von Rodenwald, hem deelnemend de hand drukkende en Von Olefeld zag dat Laura's oogen vol tranen stonden. Ja mijn levensgeluk is verwoest en menigmaa vraag ik mij af, waarom ik alleen op de wereld moest achterblijven Bij deze woorden viel zijn blik op het geiaat van Laura, dat van medelijden met hem straalde, en het was hem of hij verkeerd hac gedaan met zoo te spreken. Gij zijt een man, vervolgde mevrouw Von Roden wald, gij hebt uw werkkring, kunt veel goed doen en vervuld met eere de plaats u dpor den goeden God aangewezenwie weet of de hemel u niet nog eens iemand doet vinden, die u begrijpt en gelukkig maakt. De majoor glimlachtte weemoedig en weder zochten zijn oogen Laura. Bloosde zij niet een weinig? Was er niet eenige zenuwachtige haast in de wijze waarop zij de theekopjes op het blad schikte? Hoe bevallig was zij in al haar bewegingen en hoe aanminnig vroeg zij hem haar nog meer van zijn overleden vrouw en kinaeren te vertellen. Ik dank u vriendelijk, freule Laura, gij kunt niet begrijpen hoeveel goed het mij doet mijn hart eens bij vertrouwde vrieuden te kunnen uitstorteu. Piet Krachtig is een energiek mensch, bij wien kunnen willen en willen meestal doen is. Hij overwint dan ook al de hinderpalen, welke de natuur op duizendvoudige wijze zijn arbeid in den weg legt. Klaas Sam beeft een week, besluiteloos carakter, ziet tegen moeilijkheden op en laat spoedig moedeloos de armen hangen. Gelooft gij nu, dat bij zulk zedelijk verschil de maatschappelijke toestand van beide onveranderd blijven kan Zal de een den ander niet spoedig voorbijstreven in welvaart En moet er dan om het verschil op te heffen maar weder onteigend worden. Derde voorbeeld van maatschappelijke ongelijk- leid, gevolg van physieke of lichamelijke onge lijkheid. Daar hebt gij een lenig, sterk gespierd, breed- geschouderd man, een reus van een kerel, een toonbeeld van gezondheid en kracht. In een dag doet hij meer af dan zijn buurman in vier, wiens tenger en zwak gestel hem noodzaken weinig van zijne krachten te vorderen om er wat van over te houden voor den dag van morgen. Zal ook hier het verschil van physieke kracht geen verschil brengen van winst en welvaart, van maatschappelijke ongelijkheid Past de nationalisatie van het kapitaal toe op elk gebied van menschelijke werkzaamheid, op het gebied der kunsten en wetenschappen, van bedrijf en ambacht, van handel en scheepvaart, van industrie en nering, overal en altijd zullen dezelfde oorzaken dezelfde gevolgen voortbrengen. De schranderste, de energiekste, de krachtigste werkers en arbeiders zullen meer voortbrengen en meer winnen en de ongelijkheid van vroeger zal terugkeeren „Ja, maar het meerdere van sommigen wordt onteigend telkens en telkens ter vergoeding van de anderen, die achterbleven." Met uw permissie, ook van de achtergeblevenen uit luiheid Het nationaliseeren of onteigeuen zal dan in ieder geval in de eventueele socialistische maatschappij aan de orde van den dag zijn, wil men ten minste geen reden tot klagen over onge lijkheid willen geven, zou ik meenen. En dan nog verwacht ik, dat er niet weinigen zullen zijn, die van het werken den brui geven als alleen goed voor de dommen, zooals een aan mijue lezers bekende Jan zei, die liever op den zak leeft van goedgeefsche menschen. Daar doet zich nog een andere hinderpaal op, alleen voldoende om die gelijkheid naar het rijk der droomen te verbannen. De staathuishoudkunde is eene wetenschap ver deeld in drie hoofdstukken, welke drie geheel onderscheiden orden van denkbeelden bevatten de voortbrenging, de verdeeling en het verbruik van den rijkdom. Aan de twee eersten hebben wij het socialistisch eindstreven reeds getoetst Maar let wel, om dit doel te bereiken en de gelijke verdeeling in stand te houden, is het niet genoeg dat de voortbrenging gelijk zij, ook de consumptie, het verbruik, moet het zijn. Weder kleurde de ondergaande zon de huizen aan de overzijde met gouden gloed, de musschen kwamen op de vensterbank hun kruimpjes brood vragen, die Laura hun terstond brachi. Terwijl de majoor zijn wederwaardigheden vertelde, viel de schemering in en bracht Christiane de lamp binnen. Het was den majoor of hij in deze gezellige kamer plotseling weder een tehuis had gevonden. Eindelijk begon hij weder over Laura's vader te spreken en Laura luisterde met verrukking naar alles wat de majoor van hem vertelde. Nadat de majoor vertrokken was met de belofte spoedig zijn bezoek te hervatten, bleven moeder en dochter nog lang bij elkaar zitten. Een goede, beste man, zeide de eerste tegen Laura. Hoeveel hield hij van zijne vrouw, antwoordde deze, en wat sprak hij lief over papa. Je vader hield bijzonder veel van hem. Alleen moest hij wat opgeruimder en minder somber zijn, zeide Laura, en hoe prettig zij het ook vond, dat de majoor zijn bezoeken zou herhalen, zoo vreesde zij dat hare moeder, die zelve reeds niet opgewekt van aard was, door zijn gesprekken nog weemoediger zou gestemd worden. Moeten de personen, die wij zooeveu ten tooneele voerden, al over dezelfde productieve krachten be- schikken, het verschil tusschen hun verbruik kan eu zal altijd wijd uiteenloopen. Niet alle menschen immers hebben op dit stuk dezelfde behoeften. Niet alle menschen bezitten den takt of de zelf beheersching om de tering naar de nering te zetten. De eene zorgt voor eventueele kwade dagen van minder winst, loon en verdienste de ander laat fiolen zorgen. De eene met zijn gezin is matig en eenvoudig de andere is een kroeglooper en de leden van zijn gezin geven zich over aan betrekkelijke weelde. De magen der menschen zijn ook niet alien gelijk en hunne voeding laat zich zoo maar niet naar eene voor alien dezelfde schaal reglementeeren. Op dit stuk zal, ook bij de vurigste socialisten, de natuur wel boven de leer gaan. Om deze bezwaren te boven te komen gesteld dat zulks gedurende een zevental dagen kon ge schieden zou men bovendien de gelijkheid van loon moeten invoeren voor alle werklieden, van den Staatsminister tot den veldwachter, van den hoog- leeraar tot de onderwijzeres eer.er bewaarschool, van den arts en ingenieur tot den steenklopper en polderwerker toe. Dan zou men geen rekening meer mogen houden met de persoonlijke waarde van den werkman, met talenten, volharding, ver- diensten. Het tweede artikel eener wet op den arbeid zou moeten luiden „Geen werkman, zelfs niet de knapste en ijverigste heeft recht op en ontvangt hooger loon dan zijn medearbeider." Zou zulke wet ook niet onrechtvaardig zijn En zulk eene wet, waarvoor zelfs een chinees zou terugscbrikken, ware niet voldoende, indien tevens niet een verbod werde uitgevaardigd tegen de spaarzaamheid. En verwacht gij ook, dat het menschdom tegelijk met het socialisms de nooit gekende liefdadigheid voor 's lands scbatkist aan- leeren zal of dat het eerlijker wezen zou tegenover deze zooveel te gemakkelijker te outduiken wet dan het thans is tegenover die op de heffing van invoerrechten Ik heb eens een socialist ontmoet, die zeide gedroomd te hebben, dat er toch nog wel een inouw aan te passen zou wezen met een heirleger van politic-agenten en staatszedemeesters en dito onderwijzers en artsen, belast met de taak de menschheid op een gelijk intelleciueel, moreel en physiek peil van productie en consumptie te houden. Die artsen, onderwijzers, zedemeesters en politie- beambten zouden het meest te beklagen zijn wegens hunne ongelijkheid met de positie hunner patienten wilde ik meenen. Maar ik bedacht, dat die soci alist slechts gedroomd had. Ja een droombeeld, een hersenschim is de water- pas der verdeeling, waar de niveleering of gelijk making der productie en consumptie onmogelijk is. Een kind kan het begrijpen. En zoo ziet men, dat dit streven van de socia listen niets weteuschappelijks heeft, maar veeleer in een gekkenhuis thuis behoort. De heer Von Ring verscheen niet. Partijen en bals waren in vollen gang, de dienst vorderde veel tijd en zijn overigen vrijen tijd aan schilderkunst en muziek wijdende, had hij misschien de beide dames vergeten. Het was Zondag en prachtig weder. Mevrouw Von Rodenwald en bare dochter kwamen uit de kerk. Och mama, laten wij nu wat onder de Linden gaan wandelen, vroeg Laura en ook de moeder had er veel lust in, maar een blik op haar ouder- wetschen, reeds eenigszins afgedragen mantel slaande, hiuderde haar de gedachte zich zoo onder die elegante menigte te vertoonen. Mijn best moedertje, al zijt ge niet fraai gekleed, zoo ziet men toch terstond, dat gij een voorname dame zijt, ga maar gerust mee. Je hebt gelijk, kind, op mijn leeftijd mag men niet meer ijdel zijn. Welk een drukte voor het koninklijk paleis de wacht trok uit, duizenden menschen hadden zich hier verzameld in de hoop den koning aan het historische hoekvenster te zien verschijnen, en juist terwijl de beide dames voorbij kwamen ver- toonde de vorst zich. Een donderend gejuich weer-

Krantenbank Zeeland

Ter Neuzensche Courant / Neuzensche Courant / (Algemeen) nieuws en advertentieblad voor Zeeuwsch-Vlaanderen | 1891 | | pagina 1