Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeeuwsch-Vlaanderen.
No. 2310.
Woensdag 0 Juli 1887.
27e Jaargang,
Donkere wolken.
ABONNEMENT:
Voor
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per post:
Nederland 1,10. Voor Belgie 1,40. Voor Amerika 1,32£.
Men abonneert zich bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven-
bushouders.
ADYERTENTIEN:
Van 1 tot 4 regels f 0,40. Voor elke regel meer /0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaartot veel verminderden prijs.
■tit bind verMcliijjnt Uin»das- en Vrljdagavoud hij den uitgcver P. J. VAN D E S A X B E te Ter Neuzen.
JPolitieli Overzicht.
De vergadering van de Ligue des patriotes te
Parijs wordt over het algemeen gelaakt door de
Eransche pers en zeer terecht. Er zijn vergaderingen,
die ontijdig zijn, op zijn zachtst gesproken. Eene
belangrijke mededeeling doet de Koln. Zeit. Een
Eransch hoofdofficierdie met personen te St.
Petersburg in nauwe betrekking staat, heeft aan
dezen het een en ander medegedeeld over generaal
Boulanger. Volgens hem, zou deze plan gehad
hebben op een ,/Coup d'etat,die hem aan het
bewind moest brengen. Kort voor zijn val had
hij troepenmanoevres bij nacht bevolenbij een
van deze, waaraan de geheele bezetting van l'arijs
moest deelnemen, zou de slag worden geslagen.
Alle rollen waren reeds verdeeld. Generaal Saussier
echter de gouverneur van Parijs, kwam achter het
plan en verbood nog op het laatste oogenblik het
uitrukken der troepen. Alle bewijsstukken bevinden
zich in handen der Regeering en dat is ook de
redeu waarom Boulanger zoo met stille trom is
afgezakt. Dit kan waar zijn, maar dan is het
toch vreerad, dat de Regeering zoo'n man het
commando opdraagt over een heel legercorps, gelijk
dezer dagen geschiedde. De Ministers kuunen nu
beginnen met het opmaken van de lijsten der
decoratien. Menigeen vlamt op een lintje. Ecu
lastige zaak voor de Regeering. Gelukkig dat
het aantal steeds kleiner wordt, tengevolge van de
wet, die ze tot de verhouding van de helft der
openvallende plaatsen verminderd heeit.
In Spauje gist het nog door. Twee republikeinsche
bladeu, organen van Zorilla, worden vervolgd
wegens artikelen tegen de door de Regeering
ingediende militaire wetsontwerpen. De „hervor-
mingspartij," d. i. de partij van generaal Martinez
Campos, zal een aantal dringende voorstellen ter
tafel brengen en de Regeering zal in eene ge-
motiveerde verklaring de vertraging der discussie
over belangrijke onderwerpen toeschrijven aan de
houding der oppositie, die het er op toelegt, om
de Koningin gedurende de vacantie te bewegen
tot het kiezen van nieuwe raadslieden.
Opmerkelijk is het, hoe vol wantrouwen onze
goede Zwitsers zijn op den wereldvrede. Zij maken
zich op alle mogelijke gebeurtenissen klaar door
het nemen van militaire maatregelen. Rusteloos
wordt doorgewerkt, met algemeene stemmen heeft
de Bondsvergadering de gevraagde credieten voor
het orgauiseeren van den landstorm toegestaan.
Nieuw geschut, doelmatig moordtuig als iemand
er heeft, wordt ingevoerd; ze kunuen er mee
schieten misschien wel dwars door den St.
Gothard heen. Konden die producten van Krupp
de tunnelboringen overbodig maken, dan was de
vinding zoo kwaad niet. Maar wat het vreemdst
is? De staatsrekening over 1886 sluit toch nog
met een batig saldo van drie millioen. Vandaar
FEUILLETON.
13)
Toornig antwoordde hij//Sire, vijftiu jaren van
mijn leven heb ik in den dienst Uwer Majesteit ge-
staanelke dag dier vijftig jaren, gedurende welke
ik al mijne krachten aan mijn vaderland heb gewijd,
bewijst hoe on waar de verwijten zijn, die Uwe Ma
jesteit me zooeven deed. Met trouwe opoffering heb
ik arm en hart aan het vaderland gewijd, gelijk
eenmaal de Waldemar's en Kuud Vonved het hadden
gedaanUwe Majesteit wil van geene genade weten
ter wille van haren ouden dienaar, uit achting voor de
grijze haren van haren generaal, misschien zult ge
eer geneigd zijn, genade voor recht te laten gelden
ter wille van eene ongelukkige vrouw, van een
onschuldig kind!"
En terwijl hij alle etiquette, alien eerbied jegens
zijn koninklijken meester uit het oog verloor keerde
de generaal zich om en ijlde de deur, die hij achter
zich openliet, uit naar het voorvertrekde Koning
was bijna buiten zichzelven van toorn en met
moeite weerhield hij zich om de lijfwacht te roepen,
ten einde den generaal de deur te wijzen. Doch
voor Erederik nog tot een recht besef van den
toestand was gekomen, verscheen de generaal weer
in het vertrek des Konings, terwijl hij aan zijn
rechterhand eene jonge, schoone, bleeke vrouw in
dan ook misschien dat de Bondsvergadering niet
alleen alle militaire credieten eenparig goedkeurde,
maar het departement van oorlog bovendien aan-
spoorde met de toerusting nog verder te gaan en
bij de kantons er op aan te dringen dat zij hun
voorraad en hunne uitrusting voor rekruten ver-
dubbelen, de uitrusting van den Landstorm bespoedi-
gen, een groote reserve aan schanswerktuigen,spaden,
louweelen, karren, enz. aanschaffen, kisten voor
nieuw te bouwen mijnkamers, enz. Het komt zelden
voor dat een vertegenwoordiging een departement
van oorlog als een man aanzet tot meerdere uitgaven.
Laten de Zwitsers zoo maar voortgaan, dan zullen
ze den bodem van hun schatkist wel vinden, tenzij
elke Zwitser een vorstelijk inkomen hebbe, waaruit
het geld onder den naam van belasting bij stroomen
in de schatkist vloeit. Maar zoo dik zit het er
niet aan.
Niet zulke wolken, die den weldadigen regen
voorspellen, waarnaar gesnakt wordt door al wat
leeft. Maar donkere wolken aan den politieken
horizont, wier uitwerking op den staatkundigen toe-
stand des lands zich nog wel niet voorspellen laat,
maar die het vaderlandslievend hart van den Staats-
burger toch zorg baren en vullen met weemoed.
"Vier voile jaren heeft het politiek leven hier te
lande schier uitsluitend geteerd op grondwetsher-
ziening. Men heeft daarvau veel verwacht en nog
meer gehoopt. En alsof ons dierbaar vaderland
niet evenzeer deelde in de algemeene malaise, alsof
ook hier industrie en landbouw niet kwijnden, alsof
economische en sociale hervormingen zicli niet even
zeer, zoo niet meer, als dringende beboeften gelden
deden, men hoorde en zag slechts van grondwets-
herzieniug, van grondwetsherziening en anders niet
Zelfs de gehouden enqucte omtrent den toestand
der werklieden zou weiuig of geen aandacht hebben
getrokken, hadde zij niet eenige piquante gevallen
aan het licht gebracht.
Of wij tegenstanders waren van deze grondwets
herziening
Yeeleer het tegendeel. Doch niet omdat wij
daarvau zooveel heil verwachtten als hare voor-
vechters ons wilden voorspiegelen. Het kwam ons
voor, dat er heel wat meer behoefte was aan so
ciale en economische hervormingen, aan herziening
van ons gebrekkig belastingstelsel en eene breedere
wettelijke regeling van de verhouding tusschen
werklieden en werkgevers dan het wetje-Aau Houten
ons geeft. Wij vonden de bestaande grondwet ook
nog zoo zwart niet als genen haar geliefden af te
schilderen.
Wij ontkennen niet, dat er verbeteringen aan
konden, mochten, ja behoorden te worden aange-
bracht. Doch die zijn grootendeels van vormelijken
rouwgewaad geleidde en zijne linkerhand reikte aan
een aardig knaapje.
„Dit is het eenig kind van Orvig, die voor den
Koning van Denemarken stierf, en hier is zijn klein-
zoon; de vrouw smeekt genade voor haar man, het
kind voor zijn vader," sprak de generaal.
Amalia sloeg haren zwarten sluier op en viel
den Koning te voet. De tranen stonden haar in
de oogen, hare wangen waren bleek, ze had de
handen gevouwen
Genade, Sire!" riep zij met trillende, deernis-
waardige stem. //Genade voor mijn man, genade
voor den vader van mijn kind
De Koning zag met onverbiddelijk gelaat naar
de vrouw, maar geen geluid kwam hem over de
lippen.
„Kniel neder, Willem, smeek den Koning om
het leven van uwen vader!" ging zij voort, terwijl
zij zich tot haar kind wendde.
De kleine scheen geen lust te gevoelen gehoor te
geven aan de woorden zijner moeder en haar voor
beeld te volgennu eens staarde hij den Koning,
dan weer zijn knielende moeder aan.
ffHet kind is wijzer dan gij met u beiden," zei
de Koning met een bitteren glimlach//hij knielt
niet en verlangt geen vergiffenis."
z/Willem, mijn kind, kniel neder! Smeek dat de
Koning uwen vader niet laat dooden."
Bij deze woorden had Amalia den knaap gegrepen
en hem naast zich doen knielen. De kleine zag den
aard en daar behoefde men niet zooveel en niet zoo
lang beweging voor te maken. En al was er de ad-
ministratieve rechtspraak bij gekomen, zou er zooveel
en zoolang beweging toch niet zijn gemaakt.
Maar de uitbreiding van het kiesrecht en de
defensie
Nu ja, wij zijn volstrekt niet tegen eene uit
breiding, eene zeer groote uitbreiding van het kies
recht, zelfs niet erg bang van het algemeen stern-
recht met de beperking voor de bedeelden en ge-
vonnisden. Als wij bedenken, dat juist in de
grootste steden, die zg. middelpunten van verlichting
en beschaving,betrekkelijk de minste kiezers ter stem-
bus verschijnen, dan zal het op den duur met die
nieuwe kiezers uit de lagere lagen wel zoo'n vaart niet
nemen, zouden wij denken. En het vaderland zou er
i. nog niet in gevaar door komen, als van
daaruit eenigen, gekozen door de werkliedeupartij
of zelfs door de socialisten, 's Lands Wetgevende
Vergadering binnentraden. De afgevaardigde Heldt
is daar veel gematigder en gemoedelijker gebleken.
Daar zijn landen, waar de socialisten heel wat tal-
rijker zijn dan hier en ook heel wat meer leven
maken. Toch gelukt het hun niet een in verhou
ding met hun getalsterkte matig aantal zetels in
het Parlement te bemachtigen. In Duitschland
zelfs, waar het aantal socialistische volgelingen in
de laatste jaren merkelijk toenam, slonk het getal
Parlementsleden van die richting in dezelfde mate.
Intusschen meenden wij, dat 't de grootste kwaal
niet was dat er niet genoeg ter stembus gingen,
maar dat zij, die trouw kiezen, toch hun man niet
in de Kamer krijgen, zich niet vertegen woordigd
zien. En daar kan uitbreiding van kiesrecht niets
aan doen. Dat ligt aan het kiesstelsel en aan de
kiestabel. Het in de Tweede Kamer aangenomen
herzieningsontwerp heeft daaraan weinig of niets
verbeterd.
Defensie
Men moet, dunkt ons, van //Soldaatje spelen"
houdeu of aan de verdedigbaarheid van ons land
gelooven, om in te knnnen stemmen met het ge-
schreeuw van de herzieners op dit stuk. Maar
het een noch het ander is met ons het geval.
Daarenboven werd eene aanmerkelijke uitbreiding
van do levende strijdkrachten, zelfs de invoering
van persoonlijke dienstplicht door de bestaande
grondwet niet verhinderd. En nu hebben onze
militairisten bij deze herziening nog niet eens hun
zin gekregen.
Kortom wij dachten aanvankelijk, dat wij het
met de bestaande grondwet, behoudens enkele ver
beteringen, die geen hoofden warm zouden hebben
gemaakt en als van een leien dakje zouden zijn
gegaan, nog best eenige jaren konden stellen.
Dat men in dezen tijd van kwijnenden landbouw
en industrie beter deed met die grondwet verder
toe te passen in zoovele dingen, die het stoffelijk
Koning aan, vouwde de handjes en smeekte//Koning
Erederik, schenk mijnen vader vergiffenisLaat hem
in het leven blijven!"
//O Sire," snikte Amalia, ,/verhoor ons. Betoon ge
nade de hemel zal uwe grootmoedigheid vergelden,
en ik beloof u eeuwige trouw uit naam van mijn
gade, altijd trouwe toewijding uit naam van mijnen
zoon."
z/Trouw?" riep de Koning, terwijl hij toornig met
den voet op den grond stampte, //de Waldemar's zijn
al geslachten na geslachten trouwelooze verraders
geweest, en de laatste van zijne familie is erger dan
een verrader, hij is een laaghartig misdadiger, een
zeeroover en moordenaar."
Het doorgaans bleek gelaat van den Koning
vlamde van toorndoch nauwelijks had hij de
laatste woorden gesproken, toen de kleine Willem
uit zijne knielende houding opsprong, tot vlak voor
den Koning naderde en, terwijl hij hem toornig aanzag,
hem toeriep//Het is niet waar, Koning Frederik
Mijn vader is geen zeeroover en geen moordenaar
Mijn vader is een prins, en MadsNielsen heeft gezegd,
dat hij eigenlijk Koning moest zijn en niet gij
De indruk, dien deze woorden van een kind op
den Koning, den generaal en zijne moeder maakten
was onbeschrijfelijk in 't eerste oogenblik staarden
ze alle drie den knaap aan, zouder een woord te
spreken. De Koning was de eerste, die van zijne
verbazing bekwam, welke aanstonds plaats maakte
voor eene blinde woede.
welzijn en de materieele belangen der Natie be-
treffen, als verbetering van het belastingstelsel, het
grenstarief en niet te vergeten bezuiniging in schier
alle takken van bestuur en beheer. Zoo bekroop
ons ook wel de vrees, dat, terwijl onze beschrevene
vaderen zich in de dingen der hoogere en hoogste
rolitiek zouden gaan verdiepen, Saguntum (wij
sedoelen onze O.-I. kolonien) kon vergaan.
Maar waarom dan ingestemd met de grondwets-
rerziening, toen zij aan de orde gesteld was?
Juist daarom omdat zij aan de orde was ge
steld. Daar was zij nu niet meer af te brengen.
De politieke strooming in den lande ging nu een
maal naar grondwetsherziening. Zij moge kunst-
matig zijn opgewekt geweest en gekweekt, zij was
er. De geschiedeuis heeft geleerd, dat het immer
gevaarlijk, meestal onmogelijk is, tegen zulke
strooming op te roeien. Met haar mede te gaan
en haar ten goede pogen te leiden is een eiseh
van voorzichtige en wijze staatkunde.
In 't Jauuari—nummer van De Gids van 1881
waarschuwde de gevierde staatkundige publicist,
Prof. Buijs, ook nog tegen die beweging naar
grondwetsherziening, die dest.ijds eerst in wording
was. Hij deed dat op de volgende gronden: 1°.
wijl het altoos gevaarlijk is aan de fundaraenten
van den Staat te tornen 2°. wijl de tegenwoordige
grondwet, voor men haar wijzige, eerst dient toe-
gepast, om te weten waar zij wel wijziging behoeft.
Reeds drie jaren later verdedigde hij de grondwets
herziening in een standaardwerk en bij de beraad-
slagingen over de herziening vernam men schier
dagelijks zijn naam als eene autoriteit waarop men
zich beriep.
Om kort te gaan, met zoo vele anderen zijn wij
voorstanders eener grondwetsherziening geworden
door de overweging, dat 's Lands welzijn vorderde
dat hoe eerder zoo beter een einde kwame aan die
beweging, die niet meer tegen te houden was en
zelfs met den dag in omvang toenam. Was zij
eenmaal ten goede geleid en van de baan gebracht,
dan zouden zoovele andere gewichtige belangen en
dringende hervormingen, die inmiddels op den ach-
tergrond geraakten en en souffrance bleven, frisschere
belangstelling wekken. en dadelijke b^hartiging on-
dervinden.
Helaasook deze bescheiden verwachting dreigt
eene ijdele te zullen blijken. De eerste indruk,
dien het herzieningswerk van de Tweede Kamer
heeft te weeg gebracht, blijkt over't algemeen niet
gunstig in den lande. Wel is waar wordt niet
ontkend, dat er veel goeds mede is aangebracht,
maar op enkele hoofdpunten, omtrent de voornaamste
spillen, waarom de beweging naar herziening heeft
gedraaid, zijn de meest bescheiden verwachtingen
teleurgesteld, de matigste eischen onbevredigd ge-
bleven.
Zoo zal dan veel nationale tijd zijn verspild en
,/Een echte Waldemarriep hij uit. //Oproer-
makers, opruiers reeds van kindsbeen. Dat was
dus uw doel, en daartoe verleende generaal Gam zijne
hulp, mij in mijn eigen vertrek, mij, een Koning,
in zijn eigen slot te laten beschimpen Doch
wacht
Hij greep de schel en de oude kamerdienaar
trad binnen. //Haal de lijfwacht om deze samen-
zweerders in hechtenis te nemen riep Frederik
zijn dienaar toe.
Deze wist niet of hij goed gehoord had en zag
onthutst, aarzelend en angstig nu eens den generaal,
dan weer den Yorst aan.
z/Koning Frederik riep de generaal, en op zijn
gelaat wisselde doodelijke bleekheid met't hoogrood
af, //gij hebt mij samenzweerder genoemd, 't is de
eerste smaad, dien generaal Gam in zijn gansche
leven heeft moeten hooren 1"
Bij deze woorden rukte de generaal zijn degen
uit de schede, boog hem als een veer over zijne
knieen en twee stukken vielen voor de voeten van
den Koning neer; daarna haalde hij uit den borstzak
van zijn rok een papier, zijne aanstelling, te voor-
schijn, verscheurde het en wierp de stukken op
den grond.
z/Neem u in acht, Otto Gam," sprak de Koning
van woede trillend, //anders kost het uw hoofd
z/Neem het, het is in uwen dienst vergrijsd."
Hij keerde zich om en verliet met Amalia en
den knaap het vertrek, zonder dat de Koning of
TER IEIIZENSCHE CQHANT
