Algemeen
Nieuws- en Advertentieblad
voor
Zeenwsch-Vlaanderen.
No. 2144.
Woensdag 2 December 1885.
25e Jaargang.
d at If !8®!B
Binnenland.
ABONNEMENT:
Voor
Per drie maanden binnen Ter Neuzen f 1,Franco per post
Nederland f 1,10. Yoor Belgie f 1,40. Yoor Amerika f 1,32£.
Men abonneert zicb bij alle Boekhandelaars, Postdirecteuren en Brieven
busbouders.
ADYERTENTlSN:
Yanltot 4 regels 0,40. Yoor elke regel meer /0,10. Grootere letters
worden naar plaatsruimte berekend.
Men kan zich abonneeren tot het plaatsen van 500 regels en meer per
jaar, tot veel verminderden prijs.
Bit blad verwchl.int Dinsdai- en Vrijdasavond bij deu ultgcver P. J. VAN DE S A N D E te Ter Neuzen.
Bij deze commit behoort een bijvoegsel.
t*o!itieli Overzicht.
Een telegram uit Sofia bevestigt, dat de Bulgaren,
na een geveeht dat een geheelen dag heeft geduurd,
de Servische stad Pirot bebben genomen. Daar
was bet Servisch hoofdkwartier gevestigd voor den
oorlog en daar keerde na de in Bulgarije geleden
nederlagen de Koning van Servie terug.
Gisteren zou vorst Alexander in de veroverde
stad zijn plechtigen intocht houdeu.
Koning Milan is verder gevlucht naar de stad
Nisch, waar met inspanning van alle krachten aan
de vestingwerken wordt gearbeid.
Het is te hopen, dat zij niet zullen worden op
de proef gesteld. De Oostenrijksche vertegenwoor-
diger bij de Servische regeering is naar het hoofd
kwartier van vorst Alexander gegaan, om den vrede
voor te bereiden en zeker voor den onhandigen
beschermeling van zijn gouvernement de guustigst
mogelijke voorwaarden te bedingeu.
Men mag nu veronderstellen, dat de vijandelijk-
beden spoedig zullen ophoudeu, want de mogend-
beden blijven met grooten nadruk aandringen op
het sluiten van een wapenstilstand. Men zegt, dat
Milan incognito naar Weenen is gereisd om zijn
zaak bij den keizer te bepleiten en dat Alexander
bij het opbreken van het beleg van Widdin ook
voorop gesteld heeft in beginsel aan te nemen eene
door Servie te betalen oorlogschatting. Dat John
Bull den Bulgaarschen vorst in zijne eischen steunt,
wordt zeker door niemand in twijfel getrokken.
In Engeland zelf heerscht nog eene ongewone
drukte met de verkiezingen, die voor de liberalen
ongunstige uitkomsteu opleveren. Zelfs daar, waar
een hunuer candidaten de overwinning bebaalt, wijst
het cijfer van den conservatieven tegeustander
zonder uitzondering eene buitengewone verhooging
aan. Alle hoop is nu nog gevestigd op de stem
ming in de plattelands-districten, waar de meeste
nieuwe kiezers zullen optredeu. Doch de liberale
bladen erkennen reeds, dat eene sterke conservatieve
strooming niet te loochenen valt, zelfs als men de
stemmen, door de Ieren op de candidaten der
Tories uitgebracht, buiten rekening laat.
In het Oosten gaan de Britten zachtjes voor-
waarts. Central JYews deelde mede, dat de Britsch-
Indische troepen binnen tweemaal vier en twintig
uren de hoofdstad Mandalay zullen bebben bereikt.
//Men verwacht," zegt het bencht verder, ,/geen
ernstigen tegen stand, daar de stad geheel wordt
beheerscht door een hoogte, die niet eens versterkt
is. Met het oog op het spoedig einde van den
oorlog, waarvan men zich in alle kringen over-
tuigd houdt, heeft lord Dufferin reeds de noodige
schikkingen gemaakt, om met het bestuur van
het veroverde gewest onmiddellijk gereed te zijn.
Ook is met China eene overeenkomst tot stand
FEUILLETON.
a
Het is Kerstmis en wie zou dat woord niet als
een profetische verkondiging in de ooren klinken?
Wie onder de Christenen kan dat feest niet mede
vieren, dat overal in 's menschen hart met de
zuiverste geestdrift gevierd wordt, om het even of
men Godloochenaar dan rechtgeloovig is, om het
even ol men tot deze of gene richting behoort.
In de beteekenis van het Kerstfeest ligt iets ge-
weldigs, waaraan iemand zich niet gemakkelijk
onttrekt. Het is dus Kerstmis. Ook het gezin van
Adolf Herder, dat de stof voor ons verhaal zal
levexen, kon zich aan de machtige beteekenis van
dat feest niet ontrukken en moest daarbij eindelijk
aan hen, die zwaren kommer en diep leed in dat
gezin gebracht hadden sinds een groot jaar, verzoe-
nend en medelijdend de hand weer reiken. Yoor wij
echter de rampen schilderen, die dat gezin troff'en,
wilden wij een getrouwe beeltenis ontwerpen van
de leden, waaruit de familie bestond.
Ilet boofd van het gezin, de groothandelaar
Adolf Herder, was ten tijde van ons verhaal, in
1818, een van de netste inannen uit Neurenburg,
wiens karakter wel tamelijk ruw en stroef was,
maar die daarbij in zijn geheele doen en laten
zoo onberispelijk handelde, dat men hem algemeen
gebracht, waarbij den Engelschen handel via Birma
de noodige faciliteiten worden verzekerd. Sileymo,
aan de Irawaddy, waar de Britsche strijdkraehteD
zich thans bevinden, ligt ongeveer halfweg tusschen
lhagetmyo (aan de Britsche grens) en Mandalay,
in de nabijheid van de ruine van Pagan, een der
voormalige hoofdsteden van Birma. Deze stac
werd in 1824 door de Chineezen verwoest, die
een inval op Birmaansch grondgebied hadden ge
daan en daarna den Irawaddy waren afgezakt.'
Volgens een telegram aan de Independance houden,
sedert 20 November, twee compagnien Europeanen
en zes compagnien inlanders de versterkingen van
Yenan—gyaung bezet, alwaar de geheele Britsche
flotille thans is vereenigd. Yenang-yaung ligt aan
den linkeroever van de Irawaddy; de naam be-
teekent „stroom van riekend water" en is ontleend
aan eenige petroleum-bronnen in de nabijheid.
Deze bronnen worden door de inboorlingen op zeer pri-
mitieve wijze geexploiteerd; de verkregen olie wordt
in booten verzameld en weggevoerd.
De Pransche Kamer zal weldra te beslissen
hebben of zij het Kabinet op de Tongkin—kwestie
wil doen vallen. Volgens de Republique Franpaise
zullen, ook wanneer de commissie uit de Kamer
zich voor onmiddellijke ontruiming verklaart, een
aantal der meest geachte mannen, Waddington,
De Freycinet, Flocquet, zich bij het Kabinet aan-
sluiten om haar tegen te houden. De onmiddellijke
ontruiming is echter zoo zeker niet meer. Zelfs
Rochefort spreekt van ontruiming, //niet perdepeche,
maar per extra-trein," Georges Perin, president
der Tongkiu-commissie, spreekt van algeheele ont
ruiming, maar nadat men eerst de Tongkineezen
geleerd zal hebben zich tegen de Chineezen ,/te
verdedigen," dus eerst over eenige maanden, mis-
schiep jaren.
Met pogingen om zich buitenslands te vestigen
gaat de Duitsche regeering voort. Om onafhan-
kelijk van het Engelsche Gibraltar te zijn, zoekt
men vasten voet in Marokko te verkrijgeu en er
kolenstations te vestigen. De Noordsche Majesteiten
schijnen niet op hun gemak te zijn.
Dat de geruchten, als zouden de leden van het
Aardrijkskundig genootschap te Sidney, op Nieuw-
Guinea vermoord zijn, onwaar zijn, wordt zeker
met belangstelling vemomen. De heereu zijn goed
en wel te Cooktown aangekomen.
Te oordeelen naar de enorme hoeveelheden
mosselzaad, die in den laatsten tijd met bestemming
naar Philippine te Vlissingen worden aangevoerd,
schijnt de teelt van mosselen en de handel in deze
soort van schelpvisch aldaar tegenwoordig op uit-
gebreide schaal te worden gedreven.
als een voorbeeld voor den handelsstand beschouwde.
In sommige gevallen scheen hij hard en was hij
niet te buigen, maar zijn weldadigheid werd luide
geroemd, omdat geen smeekende ooit onbevredigd
den drempel van zijn huis verliet.
Zijn vrouw stamde uit een oud, aanzienlijk
Neurenbergsch geslacht en was het t.oonbeeld van
een echte huisvrouw; bij ieder verschil was zij
zachtmoedig en verzoenendomdat zij in den
huiselijken kring en daarbuiten nooit afweek van
den stelregel, dat men met geen kwade bui mocht
gaan slapen. Hoewel haar man den der rijkste
kooplieden uit de stad was en hoewel zij van
huis uit zeer rijk was, toch voerde zij haar huis-
houding buitengewoon eenvoudig. Maar haar
zachtmoedigheid verdween onmiddellijk, zoodra
eenig lid van het gezin tegen de oude gebruikelijke
gewoouten zondigde en hoewel zij bij dergelijke
gelegenheden wel niet zoo stroef en hard was als
laar man, toch kon zij dan niet gemakkelijk een
verzoenenien stap doen.
Twee kinderen, een zoon en een dochter, maakten
Herders gezin lang gelukkig. De dochter werd
let schoonste en braafste meisje van Neurenberg
genoemd en toen zij ruim zeveutien jaren telde,
werd zij de echtgenoote van een rijken koopman
uit Augsburg. Zij stierf na een vijfjarig huwelijk
en liet een dochter na, die het volkomen eveubeeld
was van de moeder. Het nette meisje heette
"liza en kwam voor goed bij de grootouders aan
Yroeger bestonden die aanvoeren uitsluitend uit
zaad van Tessel afkomstig, maar sedert men te
Philippine de proef heeft genomen met Engelsch
zaad, schijnt men aan dit laatste de voorkeur te
geven; althans, de van Engtland aangebrachte
zendingen zijn veel talrijker en grooter dan die
welke van Tessel komen, ofschoon ook van deze
plaats nog menige waggonlading wordt betrokken
De leverancier van het Engelsche mosselzaad
een Engelschman heeft zich eenige maanden
geleden te Vlissingen gevestigd. Hij beschikt over de
opbrengst van uitgebreide perceelen in de nabijheid
van Whitstable en Faversham en levert het zaad,
met hem toebehoorende vaartuigen, vrachtvrij te
Vlissingen in de haven, waar de Philippiuenaars
het met hunne hoogaarzen komen afhalen. G. C.
Naar men verneemt zou bij de directie der maat-
schappij ,/De Schelde" alhier het voornemen bestaan
om, tenzij spoedig bestellingen van eenigen omvang
door haar mochten worden ontvangen, aan het
etablissement der maatschappij en voor eigen reke
ning van deze, eene zeestoomboot (general trader)
van ongeveer 150 voet lengte te doen bouwen,
ten einde op die wijze en in afwachting van ander
werk, voorloopig eenigszins te voorzien in de tegen
woordig aan de fabriek heerschende slapte, waarvan
zich de treurige gevolgen ook in onze stad meer
en meer doen gevoelen.
Uit Vlissingen schrijft men aan de Goesche Crt.
Bij de thans, vooral op het gebied van scheeps-
bouw, alom heerschende malaise" bestaat er voor
de maatschappij „de Schelde" niet veel kans op
bestellingen van eenige beteekenis, waarnaar men
bier anders algemeen reikhalzend uitziet, want
niet alleen dat de tegenwoordige slapte aller-
treurigst is voor genoemde maatschappij zelve, ook
onze gansche gemeente, wier bloei zoo nauw met
dien van bedoclde inrichting is verbonden, lijdt
onder den druk van dien ongunstigen toestand.
Hoeveel werklieden, waaronder vele vaders van
liuisgezinnen, loopeu er niet rond, die, door „De
Schelde" ontslagen, te vergeefs bij andereu aan-
kloppen om werk, en overal waar zij zich aan-
melden het ontmoedigend antwoord krijgen //Wij
hebben voor u," of soms^Wij hebben zelven
geen werk."
Het spreekt van zelf, dat deze werkeloosheid
ook haren nadeeligen invloed doet gelden bij an-
deren. Het blijft niet bij den werkman. Ook
neringdoenden, winkeliers enz., en door dezen
weer anderen, gaan maar al te zeer gebukt onder
den druk der tijden.
In zoodanigen toestand zal de uitvoering van
een plan, als thans bij de directie van ,/De Schelde,"
aanhangig schijnt, wel eenige uitkomst geven,
vooral nu de winter misschien een zeer strenge
winter voor de deur staat.
huis, toen haar vader voor de tweede maal trouwde.
De smart van Herder en zijn vrouw was diep, toen
hun dochter na zulk een kort huwelijk stierf, maar
het kind, de goudblonde Eliza, gaf een verzoenen-
den troost voor de overledene dochter, hoewel zij
deze niet kon vervangen.
Eliza was tijdens ons verhaal omstreeks veertien
jaren oud. Zij geleek zoo sprekend op haar moe
der, dat men overal, waar zij kwam, meende dat
deze verrezen was. Haar uiterlijk niet alleen, maar
ook haar goed hart en haar uitmuntende geestver-
mogens verrieden, dat zij op haar moeder geleek,
naar heur moeder aardde.
Dit kind was een engel des vredes in Herder's
huis, waar, zooals reeds gezegd is, ruim een jaar
lang diepe kommer heerschte, omdat iets het geluk
van deze brave menschen stoorde. De zoon, Theo-
door, beminde een meisje, de dochter van een
tooneelspeler. Het vooroordeel tegen dien stand
was toen, vooral in Neurenberg, zeer groot, zoodat
een verbintenis met tooueelspelers en hun aankleve
beschouwd werd als een groot vergrijp tegen de
zedelijkheid. Daarom brak er een hevige storm,
een geweldige strijd uit in Herder's huis, toen
1 heodoor zijn ouders zeide, dat hij met zijn meisje
wilde trouwen.
Het meisje heette Emilia en wastoen zij
omtrent acht jaar oud was, door haar vader bij
een arme weduwe te Neurenberg achter gelaten en
deze weduwe had als een moeder voor het kind
De werkende stand en, in het algemeen, de
ingezetenen onzer gemeente, zullen daar voorzeker
baat bij vinden, en in dat opzicht verdient dan
ook het plan daargelaten of het al dan niet
tot uitvoering zal komen warm te worden toe-
gejuicht.
Wij hopen echter dat het nemen van een derge-
lijken buitengewonen maatregel onnoodig zal zijn
en aan de maatschappij ffDe Schelde" hetzij door
onze Regeering, hetzij door particulieren spoedig
eenig belangrijk werk moge worden opgedragen,
waarmede in de eerste plaats zij zelve, maar ook
geheel Vlissingen zeker zou gebaat zijn.
Toen voor eenige dagen de knecht van
zekeren K. te W ezep (gem. Oldebroek) zich langs
den weg begaf, zag hij op den kant van eene
sloot een persoon zitten met de beenen in het
water. Eenigermate onthutst haalde hij den ge-
meenteveldwachter en toen bleek, dat men met
een doode te doen had en wel met den opziener
van de jacht, tevens onbezoldigd veldwachter,
Gerritsen genaamd. Nog den vorigen dag was
hij ter jacht geweest met een jager en had zich
na afloop van dit werk in de dorpsherberg tamelijk
te goed gedaan. Vrij laat huiswaarts gekeerd, voor
een deel van den weg begeleid door iemand uit
het pas verlaten gezelschap, die vervolgens was
teruggegaan, vond men hem 's morgens vroeg op
bovengenoemde wijze. De geruchten, dat hij een
gewelddadigen dood gestorven zoude zijn worden
tegengesproken door het geneeskundig onderzoek.
De sociaal democraat Fortuyn, die te Amster
dam verhinderd werd te vertellen wie //de moor-
denaars" zijn, omdat hij niet op gepaste wijze
zijne denkbeelden wist uiteen te zetten, en zijne
toehoorders zich niet ordelijk wisten te gedragen,
hield Zondag te IJmuiden eene rede over dat
onder werp.
Men schrijft uit Sittard:
De knevelarij der Pruisische ambtenaren tegen-
over de Nederlandsche grensbewoners schijnt dagelijks
erger te worden. Zie'nier weder een interressant
geval ten bewijze. Het dochtertje van Jos. Ver-
jans, broodbakker te Broek-Sittard, ging in de
vorige week 's morgens naar het Pruisische dorpje
Wehr een roggebrood van minder dan 3 kilo
zwaarte breugen bij een klant aldaar. Een brood
van dit gewicht mag vrij worden binnengebracht.
's Namiddags echter kwam hetzelfde meisje met
een dito brood naar Wehr, doch werd toen door
een I'ruisisch ambtenaar aangehouden en op het
Zoll-Ambt gebracht. Da ambtenaar ging daarop
naar den klant, waar het meisje 's morgens het
brood had gebracht en vroeg of men hem niet
een door bakker Verjans te Broek-Sittard ge-
bakken brood wilde overlaten, daar hem dit als
zeer smakelijk was aanbevolen. Toen hem het brood
gezorgd. Twee a drie jaren lang had haar vader
het noodige geld tot onderhoud van zijn kind
gestuurd, maar eindelijk hidden de geldzendingen
op en na geruimen tijd vernam men dat de vader
gestorven was en natuurlijk niets had nagelaten.
Eenige oude vrijsters rieden de weduwe, dat zij
het komediantenkind maar naar het weeshuis zou
doen, vooral omdat men niet wist of het echt of
onecht was, dewijl men onder de papieren van den
vader geen huwelijks— en geen doop—akte had
gevonden. De oude vrijsters meenden dat men
voor zulk een kind, dat maar z<5o uit den hemel
kwam vallen, zonder dat men van hoe of waar
wist, ten minste toch klinkende schadeloosstelling
moest krijgen en dat men er zijn paar zuurverdiende
duiten niet voor mocht opofferen. Maar de arme
vrouw Mar had zelf geen kinderen en was reeds
zoo gewoon aan het meisje, dat zij er onmogelijk
van kon scheideu.
Emilia groeide tot groote vreugde van haar
pleegmoeder buitengewoon schoon en goed op en
toen zij bijna aehttien jaren oud was, betreurde
het menige Neurenbergsche koopmanszoon, dat de
gewone zedelijkheidsbegrippen hem vertrouwelijken
omgang verboden met het meisje, over wier afkomst
zeer veel werd gefabeld en dat hij toch volgaarne
zijn vrouw genoemd zou hebben. Evenwel werd
Emilia overal, waar zij kwam, zeer fatsoenlijk
behandeld, omdat zij zeer goed geleerd was en
Hollandsch, Fransch en Engelsch kende, wat haaj
TER VEIZEYS HE <0 lilt VI.
