TER NEUZE1USCHE COURANT.
BIJVOEOBEL
Woensda^ 25 Juni 1879.
Tentoonstelling te Hulst.
Hoe gaarne wii ook onzen lexers in het vorige
nummer reeds een resuinti van de algemeene ver-
gadering der Maatschappij tot bevordering van
landbouw en veeteelt in Zeeland en van de
tentoonstelling, gehouden te Hulst den 17 en lb
dezer, hadden medegedeeld, om dat verslag echter
zoo volledig mogelijk te maken, was de tijd te
kort.
De algemeene vergadering werd den 17 dezer
in de Wapens van Zeeland" gehouden de opkomst
der leden was zeer talrijk. Aan de bestuurstafel
hadden plaats genomen de heeren:
J. M. Kakebeeke te Goes, vice-voorzitter der
inaatschappij, M. Volkrijk Liebert te Middelburg,
penningineester, J. H. Snijders te Middelburg,
algemeene secretaris, J. de Kroo te Vrouwenpolder
en W. Maas te Serooskerke, afgevaardigden der
afdeeling Walcheren, A. J. de Wit Andriessen,
afgevaardigde der afdeeling liiolen, E. van den
Bosch en J. J. Ochtman te Goes, afgevaardigden
der afdeeling' Heinkenszand, P. de Keijzer en G. A.
Blindenbach te Cortgene, afgevaardigden der afdee
ling Noord-Beveland, L. Therie Mz. te Oosthurg,
afgevaardigde der afdeeling Oostburg, benevens al
de leden van het afdeelingsbestuur Hulst; de afdee-
lingen Zierikzee en Kruiningen hadden geene
afgevaardigden gezonden.
Door de afwezigheid van den voorzitter de heer Mr.
C. J. Picke nam de heer Kakebeeke het presidium
waar en opende de vergadering; in zijne toespraak
wees hij op het groot verlies, dat het vaderland
geleden had door het afsterven van een onzer ge-
liefde telgen uit het vorstenhuis, Z. K. H. de
Prins van Oranje; tevens bracht spreker warme
hulde aan de verdienste van wijlen Mr. W. P.
Vis, aan den landbouw in het algemeen en aan
de inaatschappij in het bizonder bewezen.
De notulen, uitmuntende in vorm, taal en
duidelijkheid, van de vorige algemeene vergadering
werden door den secretaris voorgelezen en met
een bijzonderen bijval goedgekeurd.
Onder de ingekomene stukken merkten wij op
een brief van den heer P. F. Fruijtier te
Hontenisse, bestuurslid der afdeeling Hulst, over
kaasbereiding. Hij toonde daarin aan de mogelijk-
heid en het voordeel voor den landbouwer om
zich op de kaasbereiding toe te leggen; van zijn
fabricaat werden 3 kazen ter tafel gebracht.
Door de afwezigheid van den voorzitter werd
het verslag omtrent den toestand der maatschappij
en van den landbouw en de veeteelt in Zeeland
over 1878 niet uitgebracht.
Met algemeene stemming en onder dankbetuiging
werd de rekening over 1878 van den algeraeenen
penmngmeester goedgekeurd.
De voorzitter doet mededeeling van de namen
der beoordeelaars, belast met de keuring der bij
do tentoonstelling in te zenden voorwerpen; de
heer C. Mazure, veearts te Zierikzee, had kennis
gegeven, dat hij verhinderd was als keurmeester
op te treden; het verdienstelijk bestuurslid van de
afdeeling Oostburg, de heer M. Luteijn Mazure,
veearts te Oostburg, had zich echter bereid ver-
klaard, die betrekking op zich te uemen.
Werd besloten, dat de algemeene vergadering
der maatschappij, te houden in 1880, te Oost
burg zal plaats hebben en dat bij die gelegenheid
aldaar eene afdeelings-tentoonstelling van vee enz.
zal worden gehoudende dag daarvoor zal later
worden bepaald.
Alsnu kwam aan de orde het bespreKen van
do volgende onderwerpen.
1°. Het nut der kruislijnen boven de eenlijnige
paardenleisels.
De heer Hombach had op zich genomen, dit
onderwerp in te leidenspreker laat vooral uitkoroen,
hoe gebrekkig het mennen der paarden, zoowel
hier als elders geschiedt met de zoogenaamde
eukele lijnde ongelukken, welke daaraan zijn toe
te schrijven; door de enkele lijn toeh is men de
paarden niet meester; velen meeiien, dat het gebruik
van kruislijnen moeielijk is, docli dat denkbeeld
is alleen toe te schrijven aan onervarenheid. Uit
de mededeelingen van verschillende afgevaardigden
der afdeelingen, staande de vergadering gegeven,
blijkt, dat overal ill Zeeland, behalve in het 4e en
5e district, geene anderc dan kruislijnen worden ge-
bruikt; de heer Hombach geeft het hoofdbestuur
in overweging, een en ander te doen, om het gebruik
der kruislijnen in het 4e en 5« district te be-
vorderen en het nut daarvan nog een punt van
overweging te doen maken in het volgende jaar
op de vergadering te Oostburg.
2°. Door welke middelen kan de verhouding
tusschen den landbouwer en zijn hulppersoneel
worden verbeterd
Dit onderwerp werd besproken door den heer
Mr. F. Walter, kantonrechter te Hulst; spreker zeide
dat het opgegeven onderwerp, hetwelk een zeer
wijde strekking had, in het program was opgenomen
tengevolge van eene bespreking, die over het dienst-
personeel der landbouwers in eene vergadering der
afdeeling Hulst had plaats gehad.
Hij wilde dan ook niet beschaamd worden het
opgegeven onderwerp in te leiden; hij wilde alleen
een middeltje aan de hand doen, om moeilijkheden
tusschen landbouwers en hunne dienstboden te
voorkomen.
In den laatsten tijd, zoo zeide hij, waren bij
hem in zijne kwaliteit van kantonrechter menig-
vuldige aanvragen van landbouwersknechten inge-
komen, om te worden toegelaten, kosteloos te
procederen tegen hun meester, ter zake van ver-
diende huurpenningen.
Zulk eene aanvrage om kosteloos te procederen
met het daarop volgende proces maakt de ver-
schijning van partijen voor den rechter noodzake-
lijk. Die comparietie bepaalt zich niet tot eene
enkele. Wat is nu het gevolg van procesjes
als deze? Gewoonlijk leiden zij er toe, dat de
dienstbode zijn proces verliest. Artikel 1637
burgerlijk wetboek toch bepaalt, dat de meester
tegenover de dienstboden, op zijn woord, desiioods
met eede versterkt, wordt geloofd ten aanzien van
den tijd, waarvoor de huurovereenkomst is aange-
gaau; 2o. van het bedrag van het bedongen loon;
3». van hetgeen als voorschot door den meester
aan den dienstbode op het loon van het loopende
jaar is gegeven.
Deze wettelijke bepaling, die volgens spreker
niet meer in onzen tijd te huis behoort en de eene
partij met handen en voeten gebonden overlevert
aan de andere, geeft aanleiding tot bovenbedoelde
tot niets leidende processen tusschen dienstboden
en hunne meesters. Zij leiden niet alleen tot niets,
maar veroorzaken aan beide partijen tijd—, zoo niet
geldverlies.
Die processen nu, dat verlies aan tijd en geld,
zou, naar sprekers meening kunnen worden ver-
meden, door het invoeren van boekjes, die als be-
wijs zouden kunnen worden geproduceerd tusschen
dienstboden en hunne meesters ten aanzien van
den tijd en het bedrag van het loon, waarvoor de
overeenkomst van huur wegens diensten was aange-
gaan en het bedrag van hetgeen door den meester
aan zijn dienstbode als voorschot op het loon
was gegeven.
Spreker zeide, dat zeker, zoolang de thans
vigeerende wet van kracht bleef, het aangegeven
middel slechts een polliatief is, doch meende, dat
dat polliatief eenige moeielijkheden zou voorkomen.
De heer Hombach vroeg daarop of de vorige
spreker niet bereid zou zijn een concept van een
boekje of contract zooals door hem was bedoeld,
op te maken.
De heer Walter verklaarde zich daartoe bereid.
3o. Welke eischen slelt onze tijd aan landheer
en pachter, met het oog op de tegenwoordige
pachtprijzen
De heer J. L. van de Linde, die op zich ge
nomen had dit onderwerp in te leiden, afwezig
zijnde, heeft zijne voordracht schriftelijk ingezonden,
welke door den secretaris werd voorgelezen.
De heer van de Linde ziet geen heil in ver-
raindering van pachtprijzen, maar wel in de kracht-
bouwnaar zijne meening moet de landbouwer
trachten door de hulpraiddelen, welke hem ten
dienste staan, nog meer van grond te ontwoekeren
dan thans het geval is; verdere discussien omtrent
dit punt hadden niet plaats.
4®. Zuivelbereiding.
Voor dit onderwerp had de heer E. van den
Bosch de inleiding op zich genomen. Spreker wees
op de zooveel betere zuivelbereiding in Denemar-
ken, zoodat men uit dat land zelf boter en kaas
in onze Indische bezittingen levert; zooals men
weet was eene commissie uit Friesland naar Dene-
marken geweestde landbouwers aldaar wisten, dat
de zuivelbereiding volgens de methode der Denen
beter was dan die, welke in Friesland werd ge-
volgd, doch men meende, dat zulks was ten nadeele
van de kwaliteit; thans hebben zij de ervaring
opgedaan, dat, zoowel wat kwaliteit als kwantiteit
(van eene hoeveelheid melk te maken boter en
kaas) de Denen vooropstaan; spreker meent dan
ook, dat de Zeeuwsche landbouwers zich nog op
betere zuivelbereiding moeten toeleggen, daaronze
boter hier nog van mindere kwaliteit is dan de
Friesschehij raadt het hoofdbestuur aan, een uit-
treksel in den landbouwalmanak te plaatsen van
het onlangs verschenen verslag van de Friessche
afgevaardigden naar Denemarken.
Uithoofde van het vergevorderde uur werden
de mededeelingen en bijdragen der leden omtrent
de belangen van landbouw en veeteelt, zoomede
de vermelding van hetgeen het hoofdbestuur ver-
meenen mocht nuttig te zijn ter kennis van de
leden der maatschappij te brengen, buiten discussie
gelaten.
Bij de sluiting der vergadering bedankt de voor
zitter de vergadering voor de betoonde belangstel-
ling in de hoop, dat de gehoudene gedachtenwisse-
ling tot nut en voordeel moge strekken van den
Zeeuwschen landbouw.
De wagens, waarmede de voorgenomene rijtoer
zou plaats hebben, stonden reeds des namiddags
ten een uur op de groote markt sfereed, om de weel-
derige akkers en schoone hofsteden te gaan bezich-
tigen; in eene genoegelijke stemming reed men
langs de Bagijnen poort naar Graauw, waar de hofstede
van den heer Boogaert werd bezocht; te Hontenisse
vertoefde men eenigen tijd op de hofstede „Niet
veel rust" van den heer Hombach, bewoond door
J. van Arenthals, terwijl later nog de modelhoeve
van mevrouw de weduwe Vogelvanger „'t Hooge
Huis" een ieders bewondering wekte.
De tentoonstelling was op den daarop volgenden
dag bepaald; reeds vroegtijdig was in het oude,
doch zoo bizonder liefelijk gelegen stadje Hulst
eene levendigheid waar te nemen door de vele be-
zoekers, die zich per rijtuig of per spoor daarheen
hadden begeven, om op het glacis buiten de Bagij-
nenpoort, een bizonder daarvoor geschiktterrein, door
zijn hooge boomen en uitgestrektheid en hetwelk be-
reidwillig door den heer D. Seijdlitz was afgestaan,
een kijkje op de tentoongest.elde voorwerpen te
gaan doen.
Aangebracht waren: 7 hengsten, 29 driejarige
merriepaarden, 8 ruinpaarden, 5 tweejarige merrie-
paarden, 7 eenjarige paarden, 18 werkpaarden, 2
durham-stieren, 9 stieren van verschillend ras, 32
raelkkoeien, 48 vaarsen, 6 stuks vet vee, 8
rammen en 8 ooien, 2 beeren en 6 zeugen, 8
gciten, 21 konijnen, eene verzameling pauwen,
poelepetanen, enz. 2 kalkoeken, 9 ganzen, waar-
onder 3 genten, 3 verzamelingen eenden, 4 ver-
zamelingen kippenverder verschillende werk-
tuigen en gereedschappen, paardentuigen, zaden, enz.
enz. Des namiddags ten een uur had eene hard-
draverij plaats door 16 ruiters; er werd moedig
gestredende uitslag was als volgt
De le prijs een massief zilveren horlogieketting,
geschonken door de dames van Hulst, werd be-
haald door P. Steijaert te Graauw.
De 2e prijs, een zilveren aschbakje, geschonken
door Mejuffr. Hombach te Hulst en Mejuffr.
Kuijpers, te Rotterdam, werd gewonnen door Em.
Messeghers te Koewacht. 3e prijs, door J. Bogaert
te Graauw. 4e prijs, door P. de Waal te Stoppel-
dijk. 5e prijs door J. A. Pateer te Hontenisse.
6e prijs, door P. A. Boel te Hulst. 7e prijs,
door Em. Steijaert te Graauw. 8e prijs, door
Alph. Plasschaert te Koewocht. 9e prijs door B.
Bracke te Hontenisse, lOe prijs, deor M. J. van
Arenthals te Hengstdijk. lie prijs door B. Steijaert
te Gaaauw. 12e prijs, door Th. van Aalst te
Kieldrecht. 13e prijs, door J. Mangnus te Stoppel-
dijk. 14e prijs, door A. B. van den Eeckhout te
Graauw. 15e prijs, door P.Cornelissens te Hontenisse.
Tijdens de tentoonstelling en de harddraverij was
eene ontelbare menigte op het terrein aanwezig;
de leden van de afdeeling Hulst, zoowel van het
kanton Hulst, als van het kanton Ter Neuzen,
hadden blijk gegeven, dat ze de poging van het
bestuur der afdeeling op prijs stelden, om ook
deze tentoonstelling zoo flink te doen gelukken.
Wegens zeer te eerbiedigen redenen hadden bij
deze gelegenheid niet die fest.iviteiten plaats, welke
gewoonlijk daarmede gepaard gaan.
Omstreeks vier uur verwijderde men zich van
het tentoongestelde, om zich te verfrisschen en wat
uit te rusten; ten vijf uur zou het gemeenschap-
pelijke inaal plaats hebben in de benedenzaal van
het stadhuis en ieder, die zich van eene kaart had
voorzien, was dan ook op het bepaalde uur tegen-
woordig; de aanwezigen bedroegen 87 personen.
Aan de bestuurstafel had als voorzitter plaats
genomen, wegens het vertrek van den algemeenen
onder-voorzitter de heer Kakebeeke, de heer A. G. V.
Hombach, voorzitter van de afdeeling HulstZEd.
VAN DE