B IJ V OEGSEL
TER NEUZENSCHE COERANT.
Algemeen iNieuws- en Advertenlieblad voor Zeeuwscb-Vlaanderen.
Zaterdag 6 April 1878= No. 1344.
Verslag opening school Sluiskil.
VAN DE
f
,Ui j i j - 1 1
„Het oude is voorbijgegaan; zie, alles is nieuw ge-
worden Vraag het ouden van dagen, hoe alles is ver-
auderd, hoe alles is verbeterd in een tijdperk van
hoogslens vijftig j iren en zij zulleu u wijzen op ver-
beterde wegen, die zijn aangelegd; zij zullen u zeggen
dat in hun lijd het stoomgebruik eerst in ruiine toe-
passing is gebracht, zoowel te water als te lande; hoe
met bliksemsnelheid de gedachte van N jovd tot Zuid
en van Oost tot West wordt overgebrachtmet ver-
rukkiug zullen zij gewagen, hoe men in plaatsen van
eeuigen omvang, van uit een punt de geheele plants
verlichl; maar met niet mindereu trots zullen zij u op
de vcrbetering en den vooruitgang van het ondenvijs
opmerkzaam raaken. Was het in hun' jongen tijd een
zeldzaamheid, als men lezen en schrijven kon, ook daar-
mede is het oude voorbijgegaan en thans is het eene
zeldzaamheid, als het tegeugestelde blijkt; de vruchteu
van het onderwijs worden dan ook schier overal ge-
waardeerd
Is het dan te verwonderen, dat het gehucht Sluiskil,
met omstreeks twee honderd vijftig bewoners, feest
vierde, toen daar de eersle openbare lagere school zou
geopend worden; was het gemeeutebestuur niet voor-
gegaan, door in zijne laatste vergadering te bgStuiten,
dat die school op 1 April 1878 zou ingewijd worden.
Weluu, getrouw aau dat besluit, bevonden zich dan
ook jl. maandag namiddag te 2 ure de burgemeester van
Ter Neuzen, de heer J. A. van Boven, de raadsleden dier
gemeente, de heeren G. Dees, Jac. de Feijter, Joz. de
Feijter, A. C. N. Grenu, J. C. Harte, P Moes en J.
de Smidt benevens den secretaris, den heer J. Diele-
man, in het nieuwe schoollocaal, waar de kiuderen, in
orde gezeten, onder de leiding van huunen ouderwijzer,
hen met een hartelijk lied verwelkomden.
Nadat het ruime gebouw met belangstellenden was
gevuld, voor zoover er plants was, had de plechtige
inwijding plaats, bij monde van den heer burgemeester,
met nagenoeg de volgeude woorden:
God zij gedacht. Deze drie woorden zijn in meer
dan een opzicht beteekenisvol, bij het ingebruik stel-
lenof zoo men wiltot plechtige inwijding van
dit schoollocaal, en met het oog op het belang der
zaak, die het geldt, betaamt het bij de eerste toe-
spraak, daaraau te doen dcnken.
Sedert laug bestond er behoefte in de streek van
Sluiskil en Stroodorpe aan eenegoede school; wij alien
weten het, dat Karel de Groote reeds voor duizend
jaar verkondigde, dat goed onderwijs een der grootste
zegeuingen is voor een volk; welnu, die weldaad, dien
zegen, bewoners van Sluiskil en Stroodorpe, outvaugt
gij uit handen der gemeentebestureu van Ter Neuzen
en Westdorpe.
Sluiskil en Stroodorpe hebben daarover blijdschap
betoondhet doet de besturen goed, dat Sluiskil en
Stroodorpe tooueu te beseffen, hoe krachtig zij inge-
nomen zijn met dezeu dag doordien beide gehuchten
in eene hoogst feestelijke stemming verkeeren over het
overheerlijk gescheuk, hun geschonken; en ik voldoe
zeker aan uwen innigsten wensch, bewoners van Sluiskil
en Stroodorpewanneer ik de besturen van Ter Neuzen
en Westdorpe namens u dank betuig voor het kostelijke
geschenk, heden ontvangen, voor u aller welzijn in
betrekking tot deze zaak; meen echter niet, dat ik in
mijn spreken hen voorbij zie, die voor ongeveer dertig
jaren ook hier het onderwijs in het leven riepen; die
manneu verdienen lof en dankzij staken de handen
uit den mouw, om te voorzisn in het onderwijs en
gaven blijken van een' flinkeu geest en krachtsontwik-
keling, welke in dezen tijd niet minder navolging
verdienen.
Dertig jaren is het geleden, dat ook toen te Sluiskil
een bestuur tegenwoordig was en nu dat oude ge
bouw is verlaten en verwisseld met "dit nieuwe; nu
past het een woord van hulde aan die mannen te
wijden; hunne nameu zijn: P Lijbaart en F. Dekker;
zij hebben het voorreclit genoten, vele vruchten te zien
wassen zoodat de school alras te klein werd, om aan alle
kiuderen tnegang te verleenen
Door het vertrek van den vorigen onderwijzer, was
men hier volkomen van onderwijs verstoken en omdat
bijzondere personen daariu niet. kuunen voorzien, heb
ben de besturen van Ter Neuzen en Westdorpe he-
grepen. dat op hen een' dur,; plicht rustte, en zij hebben
niet alleeu gehanaeld v )lgens de wet, maar evenzeer
naar de uatuurlijke inspraak van verstand en geweten.
Wij begroeten dezen stoud met blijdschap en hoe
goed zou het mij zijn, als ik van deze plaats den in-
specteur in Zeeland en den schoolopziener van dit district
kon toesprekenbeiden echter worden verhinderd tegen
woordig te zijn, de eerste wegens mgesteldheid en
zulks smart oils, de laatste door ambtsbezigheden;
beiden evenwel gaven per brief blijken van belang-
stelling en hun leedwezen te kennen, niet tegenwoordig
te kunnen wezen. Laat ons, heeren, van onzen kant,
ook daarover ons leedwezen betuigen en hopen, dat
de ongesteldheid van den inspecteur spoedig moge
voorbijgaan.
Ook het dagelijksch bestuur, leden en secretaris der
gemeente Westdorpe, waren uitgeuoodigd, om hier
tegenwoordig te zijn, hetwelk door hen is aangenomen
dooh het minder goede weder van dezeu morgen heeft
aanleiding gegeven, op dat besluit terug te komen;
het spijt mij, daar ik van de ambtsbroederlijke ge-
voeleus der gemeente Westdorpe bezield, zoo gaarne
op dezen stond, den eersten stond, die mij daartoe in staat
zou stellen, den heer Kerckhaerl als burgemeester, den
nestor der burgetneesters in deze streken zou begroeten.
Zoodra in Ter Neuzen in overweging werd geuomen,
omden band, die TerNeuzenen Westdorpe verbindtdoor
o'derwijs, niet af te breken maar te bevestigen, besloot
de gemeente Ter Neuzen, deze school ook toegaukelijk te
stellen voor kiuderen van Stroodorpe en ter eere van
Westdorpe zij gezegd, dat het met e lele handen het aau-
bod heeft aangenomen en heeft het bestuur daardoor, naar
mijn inzien, getoond, dat hetde handelwijze van Ter Neu
zen waardeert; om de goede betrekkiugen van Ter Neuzen
en Westdorpe op dat gebied is dan ook een duurzame
band gelegd Laat ons hopen, dat de loop der tijden
verder zal aantoonen, dat men door elkauders belan-
gen te bevordereu, niets auders bevordert dan het
algemeen welzijnhetwelk hier weder. door ecndrach-
tig samenwerken, zoo luisterrijk is uitgeblonken.
Geleid door dezelfde gevoelens, kom ik tot u
heeren, leden der vroegere schoolcommissieuwe te-
genwoordigheid is niet alleen eigenaardig maar mij
ook zeer aangeuaam; ik dank u voor de medewer-
king tot het rnaken van het ontwerp schoolgebouw
gij alien hebt reden tot tevredenheid over uwen arbeid
gij hebt aan de stichting van dit gebouw een werk-
zaam aandeel gehadin de Natuur is de winter
voorbijgegaan en de lente aangebroken, evenzoo is
ook hier voor het onderwijs de winter voorbij, en
kunt gij u verlustigen in het aanschouwcn van den
dageraad van een' schoonen lentedag.
Leden van de tegenwoordige schoolcommissieuwen
arbeid als zoodanig telt nog geen jaren maar dagen,
doch als treffende blijken van toevertrouwde belangen
mag ik u gcluk wenschen, dat geluk is vooral voor
u, Grenu, van zeer groot gewicht, daar uw geachte
vader, als lid van den gemeeuteraad, tegenwoordig was
bij de inwijding der eerste school te Sluiskil, nu
dertig jaar geleden.
Ik kom tot u, hoofdonderwijzer dezer school; waren
mijne woorden niet het eerst tot u gericht, in mijne
gedachte uaamt gij de eerste plaats inmoet ik uit-
voerigheid vermijden, auderzijds moet ik bedacht zijn,
om niet door beknoptheid den schijn te doen ontstaau,
dat spreken hier enkel voor den vorm geschiedt, of dat
het van ons alien slechts een ijdel vertoon zou zijn.
Wanneer ik in aanmerkiug neem, dat gij de eerste
onderwijzer aan de openbare school te Sluiskil zijt en
dat dit de eerste school is, waar gij de hoofdouder-
wijzersbetrekking bekleedt, dan is het voor u als
't ware een' dubbel ernstige zaak en op mij rust de
eervolle betrekking, u daarop te wijzen, om dat aan-
gevangen werk te voltooien.
l)e betrekking aan deze school is des te meer klem-
mend voor u, daar gij aan het hoofd eener school
staat van twee gemeenten dus twee gemeentebesturen
toezicht houdeu op de rechtinatige uitvoering van
het voorschrift der wet strengelijk vorderendemet
andere woorden, dat gij geroepen zijt, om den
eerbied te bewijzen, aan ieders godsdienst be-
grippen verschuldigdmen zegt meermalen, dat het
een moeielijk artikel is en als wij het bestaan daar-
van inzien, dan noern ik het een geluk voor Ter Neu
zen, dat ik daar niets anders van hoorde, dan dat daar
op de school alle godsdienst begrippen in acht
worden genomen, dus zulks bewijs't, dat het artikel
wei toe te passen is; in Ter Neuzen ziet men opeu-
baar en bijzonuer onderwijs vreedzaam opgroeien, hand
aan hand gaande, om te samen de onkunde te be-
strijden en elke school werkt daar tot opbouwing van
zijn eigen tempel als om strijd, wie den eereprijs zal
ontvangen.
EU, onderwijzer van Dijkbegroetende, doet het mij
oed, van u zoo te kuunen sprekenhad ik gaarne
oeweuscht het hoofd der bijzondere school van Ter
Neuzen en den hoofdonderwijzer van de openbare school
te Westdorpe ook hier te zien, zij toch waren ook uit,-
Ige.noodigd, doch beiden zijn verhinderd te komen;
niemand,' dan gij, had minder reden, aan de uitnoo-
idiging gevolg te gevenmaar daar gij hieraan hebt
j voldaan, is het mij eene behoefte, te zeggen, dat u de
eeuigste zijt van alien, wien het voorrecht ten deel
viel, bij de opening der eerste school, nu dertig jaar
geleden, tegenwoordig te zijn en deze plechtige opening
thans bijwoont; de herinnering daaraan zal bij u een
blij gevoel teweeg brengeu, en schoon het sinartelijk
verlies door u geleden, hebt gij begrepen, hier tegen
woordig te moeteu zijn, gij hebt een' edele daad ver-
richt; ik dank u, dat gij het zoo begrepen hebt.
Ik kau begrijpen, hoe bij het verwisselen van het
oude gebouw redelijke tischen werden gesteld voor de
nieuw te bouwen school te Sluiskil, het brengt mij
vau zelf tot den aannemer; het doet mij genoegen,
u, namens het bestuur, dank te betuigen voor de uit
voering; zal het geldelijk voordeel voor u niet zoo
hoog zijn, als gij wellicht verwachttet, het smart ons,
doch wij hopen, dat gij later gelukkiger moogt zijn;
vergeet echter niet, dat men bij tegenspoed geroepen
is, dien kalm en geduldig te dragenuitgeuoodigd
door u, om den eersten steeu aan dit gebouw te leg-
gen en dat belangrijk gebruik willende bestendigen,
heb ik die uitnoodiging overgedragen op mijn' zoon,
het doet mij genoegen, uw imam, mijn zoon, op den
eersten steen van de eerste openbare scho >1 te Sluiskil
te zien prijken en naar ik heb vernomen, hebt gij die
taak wel volbracht; als burgemeester en als vader,
breng ik u daarvoor dank
Na den aannemer, ben ik ook verplicht, u, gemeente-
bouwmeester, onze tevredenheid te betuigen, iuderdaad
vele toebereidselen voor den bouw waren er noodig
benevens het dagelijksch toezicht en in aanmerking
nemende den verwijderden afstaud, hebt gij een uit-
stekend toezicht gehouden; wij hopen, dat de tijd het
stempel zal drukken der waarheid uwer woorden om-
trent de deugdelijkheid van het gebouw.
Een woord van erkentelijkheid op deze zaak be
trekking hebbende, wegens de hulp ondervonden van
