1
r
y
ORANJE BOVEN
i
z f
1
van het verlossingswerk onmisbaarmaar ook
genoegzaam was, be trad, nit Engelaiul herwaarts
overgestokenreeds op den 30 dcr voormelde
maandonder cen onbeschrijflijk vreugdegejuich,
den Yaderlandschen grondorageschraagd
door den Goddelijken zegenbet juk der Franselie
heerschappij voor good te belpen verbrekenen
ons Vaderland tot eene grootheid op te voeren,
welke bet nooit te voren bad bereikt
Maarofschoon nn ook sedert de maand No
vember 1813 een groot deel des vaderlands zicli
in de verlossing van de Franselie overbeersching
mogt verheugendes te k'nellender werden in-
tusschen destijds de banden der Zeeuwenen
inzonderheid op Walcherenwaar men nog rnim
5 maanden onder der Fransclien dwingelandij
moest blijven zucbtenmet de lioop evenwel in
bet hart op den trouwen Redder van Nederland.
Was bet in 1572 op den 1 April, datdegrond-
slag- geleg-d word van Neerlandseh verlossing
nit de magt van Spanje, ook in 1814, na-
dat de zegevierendc mogendbeden den31Maart
binnen Parijs getrokken warenwas bet op den
1 Aprildat de bondgenooten aldaar met den
senaat den val van Napoleonen alzoo de rust
van Europa, nevens de gebecle bevrijding onzes
Vaderlands van de Franselie heerschappij kracli-
tig bcvorderden. Nu verliepen slechts 14 dagen
meeren de lieugelijke tijding van Napoleon's
abdieatie weerklonk op Walcherenwaar de
Fransclien op den 30 April bet bevel ontvingen
tot bet verlaten van dat eiland, en waar men
zicli alzoo op den 5 Mei weder met bet dierbare
Vaderland verecnigd zag. Op den volgenden
dag vertrok bet laatste gedeelte der Franselie
bezetting van Vlissingen over Breskens naar
Duinkerkenen zoo was nu ook gcbeel Zeeland
van de Fransclien verlost, die alom, tot groote
vreugde, door Vaderlandscbe krijgslieden werden
vervangen. Reeds den 8 Mei bield men te Vlis
singen en den 18 Mei allenvegen op Walche
ren deswegens eenen plegtigen, Gode gewijilen
dankdag, tervvijl de vrede, den 30 Mei te Parijs
gesloten, den 14 Junij 1814, met bet oog op
Neerlands Redder, werd gevierd.0, blijde
dagen van verlossing
Intusschen werd door deze gezegende staats-
omwenteliiig in Nederland ten jare 1813 en 1814,
cok bet voormalig Staats-Vlaanderenhetwelk
sinds den Munsterscben vrede, van 1648, op
eene wettige wijze tot ons Vaderland bad be-
hoord nit de magt van Frankrijk verlostwaar-
van bet, na de overbeersching in 1794, en be-
paaldelijk sedert bet uoodlottige Haagsche ver-
drag van den 16 Mei 1795onder veel zuchtens
een dcel had uitgemaakt. Zag men reeds den
15 January 1814 de douanen en gardes uit bet
Land van Axel de wijk nernen en vervolgens
ook de Franselie troepen op den 2 February
van daar naar Sas-van-Gent terugtrekken
deze vesting, op den 18 dier maand door eenige
Donscbe kozakken bezet, ging reeds den vol
genden dag bij verdrag over, en werd door de
Fransclien met nederlegging der wapenenont-
ruimd, waarop die stad, als de eerste plaats
in dit oordwelke van de Fransclien verlost
en voor Nederland gewonnen werdzicli ten
zelfden dage nog sckaarde onder het zoo zeer
gewenschte Bestuur van Neerlands Souvereinen
Vorst. Op dit voorbeeld van Sas-van-Gent
dacht men nu wel op vele plaatsen in deze
landstreek aan ontijdige en gevaarlijke stappen
doch gelukkig kwam bet tot geene dadenen
men verbeidde den vurig begeerden tijd. In-
middels verkeerde men bier en daar nog steeds
in eenen staat van onrustinzonderheid te
Hulst op den 8 en 25 Maartbij bet doortrek-
ken der Franselie troepen. Doch, op den 17
April van Napoleon's val verzekerd, zag men
bier alom de vredevlag van de torens wapperen.
En toen in de eerste dagen van Mei de nog
overgeblevenc Fransclien in spijt en wrevel ver-
trokkenen door Nedcrlandscbe krijgsmagt
vervangen werdentoen bleck ook bier de
ongeveinsde lens des harttnvoor God, het
Vaderland en OranjeNadat nu door den
Souvereinen Vorst, bij besluit van den 20 Mei
1814, eenige voorloopige beschikkingen waren
gemaaktaangaande de vcrdeeling en aanlian-
gige zaken van Staats-Vlaanderen, werd bet,
op verlangen der bewonersbij een nader Vorste-
lijk besluit, op den plegtigen Vaderlandschen
dankdag van den 20 Julij 1814, onder den
naam van Zeeuwsch-Vlaanderenmet Zeeland
vereenigden mogt bet zicli nu weldramet
de Zeeuwenin een geregeld gewestelijk en
vaderlandsch bestuur verheugenwaardoor het
ook blijkens latere aanvallen, tijdens den op-
stand in Belgie ten jare 1830 en vervolgens,
te naauwer en sterker aan Nederland werd ver-
bonden.
Welk regtgeaard Nederlander, die zicli nu
dezer dagen de grondvesting van ons herboren
Volksbestaan in levendige herinnering ziet ge-
bragtzal zicli dan nu ook niet gedrongen ge-
voelen tot de erkentenis: welk een ommckeer
van zaken Hoe snel in afloophoe gezegend
om de uitkomstenwelke zij bewerkthoe heu-
gelijk ook om de verwacbtingenwelke zij op-
gewekt en bevredigd lieeftEerbiedigen
wij alzoo ook in deze onvergetelijke gebeurte-
nissen het Bestuur des Almagtigen, en houden
wij ons ten voile overtuigd, dat de vereeniging
van Nederland en Oranje bet werk Zijner ban
den is. Jade gloed en de liefde voor Oranje
is den echten Nederlander als ingesehapen. De
naam toch van Oranje was ten alien tijde ge
noegzaam om het volk in opgetogenlieidin
verrukking te brengen. En nognog klinkt die
stem als in onze oorenwanneer wij ons de
dagen voor den geest brengentoen onze zoo
zeer beminde Oranje-VorstA Villein III,
ten vorigen jare ons gewest en deze landstreek
met zijn bezoek vereerde Welaan dan bet
ten voile beaiuende, dat Nederland en Oranje
ecu zijnontboezemen wijinzonderheid in de
gedenkwaardige dagen, welke wij thans bele-
venals een eeiiig mande bededat zij dat
blijven mogen ten eeuwigen dage, en vereeni-
gen wij ons in den juiclitoon des karten
Herinnermgen uit tie jaren
1813 en 1814met opzig-t tot
onze landstreekZeeuwscli-
Vlaanderen.
Hadden de Franselie Republikeinenwelke
ten jare 1789 eene omwenteling in bun Rijk be
werkt hadden, in 1792 de Oostenrijkscbe Neder-
landen (Belgie) mede bemagtigd, en schroom-
den zij vervolgens ook niet aan elk wettig Be
stuur den oorlog te verklarenom de vorsten
die door de staatkunde dezer vrijheidszonen niet
langer geduld konden wordente onttroonen
door den aanmarsch van Pruissische en Oosten
rijksche troepen werden zij evenwel in hun doel
aanvankelijk gestuit, ja zelfs in 1793 eenigzins
terug gedreven. Maar de strijd dier Fransclien
tegen de legers der Bondgenooten werd intus
schen weldra liervat, en nadat zij den 4 Julij
1794 Gent bemagtigd hadden, trokken zij op
Staats-Vlaanderen los. Hier wachtte hun nu
wel een kloekmoedige tegenstand in de onaan-
zienljjke vesting Sluismaarniettegenstaaude
de heldhaftigste verdediging gedurende 28 dagen
moest deze stadals in een' puinhoop herscbapen,
den 26 Augustus voor de overmagt bezwijken.
En nu was geene opoffering, nock moedbij
de verdeeldheden
inwendig verraad vail wege
langer
bestand
tegen
bet gedurig
aandringen
van de tallooze krijgsbenden der Franselie Ge-
meenebestgezinden. Zonder slag of stoot gingen
dan nu ook vervolgens alle bezette plaatsen in
Staats-Vlaanderen in 'svijands magt over, en
de Fransclien trokken op den 23 en 24 October
1794 zegevierend bet Axeler- en Hulster-ambacht
binnen. En toen nu, weinig tijds daarna, bij
bet ongelukkige vredesverdragin den nacht
tussclien den 16 en 17 Mei 1795 te 'sHage ge
sloten, gelieel Staats-Vlaanderen aan Frankrijk
werd afgestaantoen zag men dit dniirgc-
wonnen land onzer Vaderen, betwelk sinds de
Uuie van Utrecht in 1579, en bepaaldelijk al-
tlians bij den Munsterschen Vrede van 1648
een deel en voormuur geweest was van de Ver-
eenigde Nederlandsche gewesten daarvan afgc-
scheurd en ingelijfd bij Frankrijkniet slechts
om naar de wetten van dat groote Rijk gere-
geerd te worden, maar om bet dwangjuk te
torschen der Franselie heerschappij waaronder
bet genoegzaam 20 jaren lang lieeft moeten
zucbten.
Dock, Gode zij dankDe werelddwingende
Franselie keizer Napoleon zag, eerst inRusland
ten jare 1812, en daarna in den beslissenden
veldslag bij Leipzig van 16 tot 19 October 1813
zijne strijdkracbten zoo zeer gefnuikt, dat de
Mogendbeden gelegenheid kregen tot het af-
schudden van bet dwanjuk, hetwelk zij reeds
verscbeidene jaren hadden moeten torschen. Ook
deze omstandigheid ontvonkte den moed der
zwaar verdrukte Nederlandersen op bet sein
daartoe gegeven door de edeldenkende en eclit
Vaderlandlievende mannende heeren van 11 up en-
dorp en van der Dityn van Maasdamonder-
steund door den Graaf van Limbury Stirum
werd op den gedenkwaardigen 17 November
1813 te 'sHage eene Nationale omwenteling
bewerkt, welke van do zegenrijkste gevolgen
was. De vurig begeerde prins Willem van Oranje,
nit Engeland herwaarts gekomenbetrad nu wel
dra weder den Vaderlandschen grond, om onder
zijn Bestuur ons een vrij en onafhankclijk volks
bestaan te doen erlangen terwijl met hulp van
Engeland Rusland en Pruissen1111 onderschei-
dene gewesten onzes Vaderlands van de Fran
selie krijgsbenden gezuiverd werdenen deze
overheersckers eindelijk in 1814, toen Napo
leon's val volkomen beslist was ons gezegen I
Nederland gelieel verlieten.
Door deze gezegende staats-omwenteling, of
liever gezegd, door deze Nationale zelfbe
vrijding, geraakte men intusschen mede wel
dra verlost van de Franselie overbeersching,
waaionder men in deze landstreek gedurende
19 jaar, 3 maandeu en 10 dagen den balsbad
moeten bukken. Reeds den 15 Januarij 1814
zag men de douanen en gardes uit bet Land
van Axel naar Gent aftrckken, en 2 dagen
later werden twee veldstukken van Zaamslag
naar Sas-van-Gent vervoerd. Er bleef intusschen
nog eenige bezetting te Neuzente Zaamslag
en aan de batterij van den Margaretbapolder
welke, 11a in den avond van den 1 February
de affuiten van de kanonnen verbrand en bet
kruid in de sneeuw geworpen te licbben in den
vroegen morgen van den volgenden dag, zicli
met drie wagens inedc naar Sas-van-Gent liet
overbrengen.
Onder een luid vrcugdegejuich over deze ge
zegende verlossingwerd dan ook op den 11
February 1814 den beer Henri Johan Iloelands
door den generaal-majoorbaron Swcerls de
Land asnamens den Souvereinen Vorst, voor-
loopig benoeind tot gouverneur van bet district
Axel en Hulst, als zoodanig te Neuzen, Axel
en omliggende plaatsen, door de gewapende
burgers met slaande train envaandel, plegtsta-
tiglijk ingebaald.
Intusschen was Staats-Vlaanderen toen nog
niet gelieel van Franselie troepen ontblootdaar
deze te Sas-van-Gent waren zamengetrokken
maar ook die plaats, den 18 February 1814
door eenige Donsche kozakkenonder den Rus-
sischen Graaf Bey halo [fbezet zijndeging reeds
den volgenden dag, bij verdrag over, en werd
door de Fransclienmet nederlegging der wa-
pens op het glacisontruimden nog ten zelf
den dage bewees het Bestuur dier plaats, bij
adres, aan den Souvereinen Vorst zijne hulde
als de eerste in dit oord, welke van de Fran
selie heersshappij bevrijd en voor Nederland ge
wonnen was.
De bewoners dezer landstreek bleven evenwel
nog steeds in eenen staat van onrust verkeeren,
•i'-
ter vervanging van den aldaar over-
icden Geneesheer Sekvekans.
Aan deze betrekking is verbonden eene jaar-
~N
der Peije op bet gehucht Ollienrgemeente
Zaamslaq van eene groote partij z ware OEM EN
BOOMEN.
GEDRUKT BIJ J. STURM TE NEUZEN.
21. 7
t
„Toen zonk elk, juieliende in zijn lot,
Zijn guile CD kroost aan 'thart;
Fn alien, de oogen op hun God,
Vergat n in hi t reinst genot
IIno vorig leed en smart!"
„Triomf! triomf! wie leert ons klanken,
Om b!ij den hoogen God te danken,
Voor 't wonder dat Zijne Almagt wrocht?
Uij brak den scepter der godloosheid,
En al het woen der snoodste boosheid
Is heerlijk, Godd'lijk t'huis gezocht!
A
'r - 6()
$0
- S"0