NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD
Wu
2ElfWMH-¥&AlH
W.° 93.
WOENSDAG 40 OCTOBER 1855.
6 7~: -
if
Ingezonden Stukken.
Nieuwstijdingen.
Wy.ek-s -hir-
y&ssfc*' -M
VOOR
u
Dit Weekblad wordt elken Woensdag-morgen
uilgegeven bij G. W. Overbeeke teNeuzen. De
prijs is 80 cents in de drie maanden en franco
per Post 95 cents. Men abonneert zich bij de Boek-
handelaars en Poslkanloren zijner woonplaats.
(tweede J A AR GANG.)
Advertenticn gelicce men aan den Uitgever irrte J j
ienden uilerlijk Dingsdag des namiddags ten A i
urede prijs van t lot 4 regels is 40 centscoor\^
elken regel meer 10 cents, behalve 35 cents zegel-
regt voor elke plaatsing.
De ondergeteekende gevoelt zich gedrongen
den geeerden VV. uit H. minzaam dank te zeg-
gen voor zijne aanhaling uit hel Cruydtboeck van
K. Dodonceus (1) (zie no. 91 van dit weekblad)
niet slechts wijl daardoor overluigend wordt aan-
geloond dat de uit het Latijn en het Grieksch
zamengestelden naam Fagopyrumwerkelijk door
Dodonceusen niet door Tournefortaan de
boekweit gegeven isrnaar inzonderhoid wijl
by in deze aanhaling een treffend bevvy's meent
te vinden voor de gegrondheid van zijn geop-
perd gevoelen (zie no. 88 van dit weekblad)
dat niet alleen laal-rnaar ook kruidkundigen
en met name Dodonceus, geheel onbekend met
de geschiedenis van de invoering der boekiveit,
getracht hebben schijnbaar voldoende gronden
op te sporen voor den naamsoorsprong van dit
nutlig graangewashetzij uit de meer of min
gewijzigde of ook wel verbasterde uitspraak
van den reeds lang bestaanden naamboek
iveit (2) hetzij uit de overeenkomst van dit
graan met het zaad van den boelcen- of beuken-
boom. Trouwensblijkt uit de gezegde aanha
ling dat Dodonceus aan de boekweit eerst den
naam Tragolrophon en daarna dien van Fagopyrum
gegeven heeftdan is het duidelijkdat die
kruidkundige zich aanvankelijk heeft laten ver-
leiden door den verbaslerden naam boekiveit of
bokweit (zoo als dit graan in sommige oorden
van Zeeland nog wel genoemd wordt)en alzoo
den naam Tragolrophon heeft uitgedachthet-
welk zoo veel zegl als bokkenvoedseln. 1. van het
Grieksche tragos (bok) en trophe (voedsel)doch
later begrepen heeftdat de zoo zeer in het oogloo-
pende gelijkvormigheid van hel zaad der boekiveit
met dat des beukenbooms, een voldingend bewijs aan
de hand gaf lot het afleiden van den naam boekweit
van den boelcen- of beukenboom waarom deze dan
ook den eerst uitgedachlen naam Tragolrophon
op voor hem voldoende gronden met dien van
Fagopyrum n. 1. van het Latijnsche fagus (beu
kenboom) en het Grieksche pyrus (koren) of
van Fago-trilicumd. i. boeken- of beuken-
tarweverwisseld heeft.
Wordt met het hier aangevoerdezoo als
hij vermeent duidelijk genoeg aangeloond dat
do naamsafleiding van de boekweitzoo als die
door taal- en kruidkundigen wordt opgegeven
op zeer losse gronden ja slechts op gissingen
herusthij moet het intusschen den heer
W. uit H. toegeven dat eene aanhaling uit van
Ghislele's Voyage de zaak in questie voldingend
zoude kunnen bewijzen. Maar ook buitendien
acht hij de twijfelaars aan de naamsafleiding der
boekweit van van Ghisiele's zonderling vervoer-
middel (een zakboekje), nu alreeds genoegzaam
uit het veld geslagen te zijn en vermeent hij
het slrijdperk met eere le kunnen verlalen
wanneer hij ten slolle nog citeerthetgeen eene
manuscripl-aanteekening (afkomslig van de Rede-
ryk-kamer welke van 1530 tot op het einde
der laatslvoorgaande eeuw to Verc onder de
zinspreuk de Missende Scliolieren, gebloeid heeft)
ons leertaangaande de zoo zeer belwiste naams
afleiding der boekweit. Zij luidt aldus
V r a a g.
Men kent het graen dat boekweit heel
Waervan men lekkre koeken eet.
Maer zegt mij Broederszoo gij 'tweet,
Door wien 't hier eerst zijn oorspronck nam,
En aen den naem van boekweit kwam
Antwoord.
Het kostlijk graen, dat boekweit hcet,
Waervan men lekkre koeken eet,
Is, naer men ons bericht, hier reeds in 'tland geko-
Door eenen braaven Edelman (men
Hij droeg den naem van Jonker Jan
van Ghislelezoo 'kheb vernomen.
Men leesl le Zuiddorp in de kerk
'sMans naem op een gebeelde zerk.
'k Heb aen de vraeg dus half voldaen
Maer wilt gij verder nu verstaen
Van waer dit graen den naem van boekweit heeft ver-
Oock hierin sta ick niet verleegen (kreegen,
De Jonker had tog naer men zegt
Een aantal korrelljes zorgvuldig weg gelegt
In zeker boeksken, dat hij bij zig plagt te dragen,
En gaf, wanneer hij in de leeling mogte slaagen
Zoo als 'tmij voorkomt, regt van pas,
Den naem van boekweit aen dit nultig veldgewas."
Z.29 Sept. 1835. v. d. B.
Het berigtvoorkomende in no. 92 dezer
courantomtrent het ongeval met lucifersis
zoo als het ook in meer nieuwsbladen voorkomt
onjuist en onvolledig. De gebeurtenis heeft plaals
gehad in de gemeente Groede, alwaar op eene
hofstede de dienslmeid te laat le huis komende
de maat van haar slecht oppassen volmaten
uit hare dienst werd gezonden. Zij haaslte zich
niet om naar het ouderlijke huis le gaan maar
bleef op do hofstede toeven waar men haar
duldde en men welligt, zoo als reeds meermaal
gebeurd waszou gecindigd hebben met haar
in dienst le houden. Toen een der huisgenoo-
len zich naar de keet begaf, waar de tob met
karnemelk slondIiep de meid plotselijk weg.
Men had een doosje lucifers vermisthetwelk
tot vermocdens had aanleiding gegeven en lhans
vond men de stokjes daarvan naast de lob en
bij onderzoekde koppen in de karnemelk.
Reeds was van die melk aan de varkens gege
ven die er gelukkig weinig of niels van had-
den gebruiktzoodat zij er ook geen letsel van
bekomen hebben. Natuurlijk haaslte men zich
om die melk uit de bakken te scheppen. Do
policie kreeg kennis van de zaak en de meid
die bij hare ouderswonende te Groede in do
nabyheid van Nieuwvlietwas gekomen kochl
des anderendaags na dit voorval een doosje lu
cifers waarvan zij de ontvlambare stof schrabde
en die met melk opdronk. De vrees voor de
gevolgen van de nasporingen der policie, schynt
de aanleidende oorzaak van die poging tot zelf-
moord geweest te zijn. De spocdig toegebragte
geneeskundige hulp kon het oogenblik des doods
slechts verschuivcn. Na een hevig lijdcn bezweek
de ongelukkige op den zesden dag onder hel
uitwerpen van eene groole hoeveelheid bloeds
uit mond en neus.
Van vele ongelukken met lucifers en van het
gemak. dat zij aan kwaadwilligen voor brand-
stichling opleveren is reeds menigmaal geble-
ken van vergiftiging door lucifers heeft men
minder gehoord ja wat meer ismen heeft
do mogelijkheid daarvan in twijfel getrokken
omdat de hoeveelheid phosphordie zij bevat-
ten zeer gering is. Dit het hier medegedeelde
geval blijkt, dat zij, die dit gevoelen aankle-
ven in eene zeer gevaarlijke geruslheid vcrkee-
ren. De beschouwingen waartoe dit geval aan
leiding geeft, springen te zeer in het oog dan
dat het noodig zou wezen die voor het publiek
te ontwikkelen, hetgeen ik zelfs niet oorbaar
zou achlen. Doelmatiger is hel, wanneer do
aandaeht der regering hierop gevestigd worde.
Ingezonden uit het voormalig vierdc district.
Bij Provinciaalblad van Zealand, no. 91 in-
houdende eene circulaire van heeren gedepu-
teerde staten dezer provincie van 21/28 Sept. j 1.
no. 10, worden de burgerlijke besturen dringend
aangemaand ten einde, in overeenstemming en
zamenwerking met de kerkelijke besturen, met
de meesle welwillendheid en gemeenschappelijke
overleggingen alles le doen wat strekken kan
om bij de uilvoering der wet lot regeling van
het armbesluur van den 28 Junij 1854 (Slaats-
blad no. 100) elkander zoodanig in de hand te
werken als met de kennelijke bedoelingen der
hoogere zoowel kerkelijke als burgerlijke be
sturen si rook t opdat zoo het belang van den
Slaal en dat der Kerk met opzigt tot dit ge-
wiglig onderwerp in eene voor beide heilzame
werking der wet bevorderd wordt.
Op den 5 dezer is te Sluis lot lid van den
gemeenteraad verkozen de wel-ed. heer J. 31.
Hcnnequinoud raadslid ter vervanging van
den wel-ed. heer J. B. Bekaarwethouder
oud-burgemeesterdie wegens vervvantschap met
den ed. achtb. heer burgemeester dezer gemeente
aftredend en dus niet herkiesbaar was.
Te Ooslburg is den 2 dezer bij hcrslem-
ming de vroeger gekozene heer J. F. Bonle op
nieuw tot lid van den gemeenteraad aldaar ge-
slemd. De bezwaren welke zijne vroegere be-
noeming in den weg slonden zijn lhans opge-
heven.
Op den 6 dezer is le Aardenburg tot lid
van den gemeenteraad benoemd de heer P. L.
Reepmakerburgemeester aldaar.
In de vergadering van den gemeenteraad
le Sluisop den 2 dezer gehouden is lot ar-
chivarius dier stad benoemd de heer van
Dale, onder dankbetuiging voor zijne dienslen
der stad en hel archief bewezen door hel zamen-
stellen van een' behoorlijken invenlaris der oude
archieven. De benoeming van gemelden heer
mag beschouwd worden als eene streelende be-
looning voor de opoffering van moeite en tijd
aan dezen gewigligen arbeid besleed eenig en
alleen uit liefde voor de welenschap en zijne
vaderslad. Eere zy het gemeentebesluurdat
op deze wijze de gedenkstukken der geschiede
nis voor de welenschap tracht le bewaren en
betoonden ijver vereerend weel le beloonen.
Voor de eer van Zeeuwsch-Vlaanderen is het
ons tot genoegen le kunnen mededeelen dat de
uitgaaf van het Zeeuwsch-Vlaamsch jaarboekje
Cadsandriawelke door een niet al le ruiin
debiet groolelijks gevaar geloopen heeft van ge-
slaakt te worden voor het eerslvolgende jaar
1856 slellig zal voortgezet worden in het ver-
trouwen dat aan dit letlerkundig product van
deze landslrcek eene belangstellende deelneming
en gunstige ontvangsl moge ten deel vallen.
Bij de aanbesteding van hel zinken van 3
rijs-zinkslukken dwarsstrooms en een zinksluk
langs het laagwaler, alsmede het slorlen van
steen op den onderzeeschen oeverwederzyds
de havendammen van het kanaal van Neuzen
welke jl. zalurdagden 6 dezerle Middel-
burg heeft plaals gehad is daarvan aannemer
geworden de heer 1\ de Rijlcete Hoedekens-
kerke voor f 20,800.
De laatste cholera-lijderes te Zierikzee is
den 6 dezer als hersteld ontslagen.
Men vernecmldat de persoon van P. JF.
de Geestingevolge Zr. Ms. besluit van I Sep
tember jl. op den 25 daaraanvolgendedes
morgensmet zijue vrouw en goederen per
deligence op Breda naar Anlwerpen is vertrok-
kenen alzoo dit rijk heeft vcrlaten.
Naar men verneemt is dezer dagen na-
mens Z. M. den koninghet grootkruis der
Militaire Willemsorde opgedragen aan de keizers
van Rusland en Frankrijk.
Ter zake van het bij winkeliers te Am
sterdam uilgeven van valsche guldens, is legen
Susanna DijkgraafJ'door de arrondissemenls regt-
bank aldaar op 25 Sept. jl. regtsingang en
gevangenhouding verleend. Mel genoemde S.
Dijlcgraaf slaat in naauwe belrekking zekere
Charles van der Vijveroud38jaren, koopman
geboren le Hulst, die volgens ingewonnen in-
formalien eerst voor weinige maanden uit eene
van 's rijks gevangenissen moet zijn ontslagen.
Sedert do arrestatie van S. Dijkgraaff heeft men
het spoor van C. van der Vijver verloren.
Men verneemt naderdat de procureur-
generaal by het provinciaal gereglshof in Over-
ijssel besloten heeft om in het arrest van hel hof
van den 20 September 11. in de zaak van den
pastoor J. F'. Warninck te Borne le berusteu,
en zich alzoo niet te bedienen van hel middel
van cassatio legen hetzelvezoodat de hooge
raad alleen over de door den heklaagde voorge-
slelde cassatie zal hebben te oordeelen.
Op specialen last van den procureur-gene-
raal le 's Iierlogenbosch van 28 Sef)t. 11. is
door den oflicier der regtbank te Eindhoven
eene vervolging ingesleld tegen den wel-eerw.
heer A. van MoorselRoomsch-Katholijk priester,
en ile heeren C. Schanspers en C. Uerwcg al
ien wonende te Eindhoven de eerste als gelei-
der en de twee overigen als processie-meeslers
van de Eindhovensche [irocessie naar Pdeerveld-
hoven; 11. zaturdag zijn zij door den oflicier
gedagvaard om den 15 0<'lober c. k. voor de
(1.) Ret hccrschendc vcrschil omtrcnt den gclioorte- en stcrftud van
Dod'oimus is in de JSavorscher volkomen vcvcfTcnd. Daaruit is dan nu
treblckcn dat dc beroemde kruidkundige Rembertus Dodoens (dus was zjin
eieenlijke naam) den 29 Juny 1518 te Mechelcn gcboren en den 10 Maart
1585 te Leiden ovcrlcdcn is. Tcvensdat de editic van 1044 gecn herdruk
is van dc ecrste uitgave z(jns Cruydtboecks van bet jaar 1554maar eene
vertaline van de laatste Latijnsche bewerking in 1585 uitgegcven.
(2 Lit nude pachtbrieven door de Geesleiijkheid verlecnd blykt met
slechts dat de culture der boekweit het eerst om en bij Zuiddorpc onder-
nomen iverdmaar tcvens dat dit gewas destijds reeds boekweit gmaamd
word. Zie Cadsarulria voor 1855 hi. 143.
