'DE VERNIEUWINGEN
ZIJN DIT OFFER NIET
WAARD GEWEEST'
Springtij en een noordwesterstorm
met windkracht 10 stuwden het
Noordzeewater in de nacht van
31 januari op 1 februari 1953 op
tot recordhoogte. Een nieuwslezer op de
radio waarschuwde zaterdagavond nog
voor 'gevaarlijk hoog water'. Veel mensen
gingen gewoon naar bed en dachten dat
het wel mee zou vallen. Het zuidwesten
was immers vertrouwd met storm. Maar
rond drie uur die nacht braken de dijken.
Het water stroomde de polders binnen,
de bevolking werd er volledig door
verrast.
OORZAKEN EN SCHRIJNENDE GEVOLGEN
Wat heeft deze ramp nu veroorzaakt?
Jaap Schoof, voorzitter van het
Watersnoodmuseum in Ouwerkerk
op Schouwen-Duiveland: "De dijken
deugden niet, die waren te laag en
te steil aan de binnenzijde. Dat was
algemeen bekend. Maar er was geen
geld voor dijkherstel; we hadden
immers net de Tweede Wereldoorlog
achter de rug. De tweede oorzaak was
de geweldige storm. Het heeft 32 uur
lang aan één stuk door windkracht
12 op de Noordzee gewaaid. Dat
komt zelden voor. Veel boerderijen
konden het water wel aan. Die lagen
vaak ook hoger. Maar met name de
arbeidershuisjes van de knechten
begaven het. Hier vielen dan ook de
meeste slachtoffers. Er zijn schrijnende
verhalen bekend: een moeder die
in beide armen een kind vasthoudt,
maar dit niet kan volhouden. Ze
moet er één loslaten. Welk kind kies
je dan? Een vader die zijn eigen
zoontje moet identificeren tijdens
opruimwerkzaamheden. Een baby'tje
dat zaterdagavond geboren werd en
zondagochtend al de dood vond.
Maar velen die het allemaal overleefd
hebben, kunnen er (nog steeds) niet
over praten. In die tijd liep je ook niet
met je gevoelens te koop." Jaap Schoof
JOHAN JACOB VAN DER WEIJDE (84)
UIT NIEUWERKERK:
'IK HEB WEL 26 MENSEN ZIEN
VERDRINKEN'
"Rond een uur of zes 's ochtends werden
we wakker door gegil van de buren. Toen
we de gordijnen opendeden, zagen we
het water tegen de ramen aan staan. Je
zag het water komen, steeds hoger en
hoger. Zo snel ging het. Eerst vluchtten
we naar de zolder en vervolgens naar
het dak. Woningen om ons heen sloegen
weg. Van alles kwam voorbij: kadavers,
huisraad, maar ook lijken. Ik heb wel 26
mensen zien verdrinken. We moesten
weg, dat was duidelijk. Mijn buurman,
die ook op het dak zat, was doelbewust
bezig om de dakpannen van de ene helft
van zijn dak naar beneden te gooien.
We snapten het niet, totdat het dak in
tweeën brak. Het zware gedeelte werd
als vlot gebruikt en zo zijn mijn buurman
en mijn familie gered. We dreven op
het dakvlot rond en na enkele uren
konden we op dë bovenverdieping van
een huis komen. Daar werden we met
een roeiboot opgepikt en overgebracht
naar Zierikzee. Met paard en wagen
werden we naar de kade vervoerd om
vervolgens met de boot naar familie in
Rotterdam te gaan. Of ik nog vaak denk
aan de ramp? Als het heel hard waait,
ja. Bang? Nee, ik ben niet bang meer. Je
wordt hard, misschien wel onverschillig.
Ik heb al zoveel meegemaakt: de Tweede
Wereldoorlog, de watersnoodramp
waarbij ik 15 familieleden heb verloren.
Er kan niets meer kapot."
BURGEMEESTER ASSELBERGS:
valt even stil. Hij was zelf een kind
van negen toen de ramp zich voltrok.
En hoewel hij zich nog herinnert dat
hij elke dag met vette vis thuiskwam,
afkomstig uit het water dat op lage
plekken bleef staan na het wegpompen,
weet hij ook dat zijn ouders hem zoveel
mogelijk beschermd hebben tegen de
ellende van 1953. Hij vervolgt zacht:
"Er zijn ook verhalen die je niet verder
hóeft te vertellen."
GESCHENKWONINGEN
Op Schouwen-Duiveland werd het
oostelijke deel, met name de plaatsen
Ouwerkerk en Nieuwerkerk, zwaar
getroffen. "Elk jaar wordt de ramp hier
herdacht", vertelt de burgemeester
van het eiland, Jack Asselbergs. "Daar
komen zo'n 150 mensen op af die de
ramp hebben meegemaakt of toen
familieleden verloren hebben. Hoewel
de ramp onder de kinderen een stuk
minder leeft, proberen we hen bewust
te betrekken bij de herdenking. Ook
op scholen wordt veel aandacht aan de
ramp besteed."
Door de watersnoodramp moesten veel
mensen voor lange tijd geëvacueerd
worden naar andere gedeelten van
Nederland. Voor veel Schouwen-
Duivelanders had dit een enorme
impact. "Traumatisch bijna", stelt
burgemeester Asselbergs. "Vergeet niet
eigen huis magazine februari 2008 37
