De ramp
op
Schouwen
Duiveland
Het valt moeilijk te zeggen waar precies en in welke polders op Schouwen
Duiveland de eerste doorbraak plaats had. Als u het kaartje hiernaast be
kijkt en u gaat de pijltjes na, dan ziet u vele stroomgaten, zowel in de zee
dijken alsook in de z.g. slapersdijken in de binnenpolders. Maar zeker is,
dat de grootste bressen werden geslagen bij de haven van Schelphoek,
waardoor de grote polder Schouwen onderliep; de dijk bij de havenkade
van Burgsluis; gaten die werden gebeukt in de inlaagdijken tussen Schelp-
hoek en Flaauwers en de doorbraken bij de Westhavendijk te Zierikzee.
Het grootste gat bij Schelphoek was
aanvankelijk nog klein; het schuur
de later uit tot een breedte van wel
500 meter en werd wel 30 meter
diep. Zodra de dijk door was, wer
den in allerijl de dichtstbijzijnde be
woners gewaarschuwd. In de vlie
gende storm, gepaard met hagel en
sneeuw, probeerde men zich in vei
ligheid te stellen; óf door naar ho
ger gelegen plaatsen te vluchten, óf
een heenkomen te zoeken op de
zolders en de daken. Bij velen ge
lukte dit, maar in de omgeving van
Schelphoek vonden direct al 13
mensen de dood in de golven.
Het dorp Serooskerke, op IV2 km
afstand van Schelphoek, was ook
gewaarschuwd. Om half vijf 's zon
dagsmorgens werd de dorpsklok ge
luid en alle telefoon-abonnees in de
polder werd gemeld met spoed te
vluchten, omdat de zeedijk door
was. Reddingsploegen uit het hoger
gelegen Renesse werden ingezet;
het water drong namelijk al door tot
de dorpen Ellemeet, Eikerzee, Scha-
rendijke, Brijdorpe. Looperskapelle
en had ook Kerkwerve en Zierik
zee al bereikt. Te Serooskerke stort
ten de eerste dag al huizen ineen,
de tweede dag werden de bewoners
met boten uit Zierikzee opgehaald.
Ook werden op de afgelegen hoe
ven mensen met de intussen ver
schenen helicopters opgepikt. Er
verdronken in de omgeving van Se
rooskerke 15 mensen en veel vee.
We zeiden reeds dat de havenkade
Burghsluis was doorgebroken; het
kolkende water stortte zich daar met
geweld in de bewoonde polder Oud
Burghsluis. Het steeg in 15 minuten
tot 3,85 meter hoogte, zodat men al
leen op de daken veiligheid vond.
Helaas konden tien bewoners niet
meer worden gered.
Eerste berichten naar buiten
De buitenwereld en daarmee be
doelen we het vaste land Holland
wist niet welk een ontzettende ramp
zich in het eilanden-gebied afspeel
de. Het elektrisch licht viel uit en
telefoonverbindingen werden ver
broken. Nu was in de gierende storm
aan de duinvoet van Burg een Fins
schip, De BORE VI (2000 ton) vast
gelopen. De opvarenden konden
worden gered. Dit Finse schip had
een zender aan boord, waarmee men
de doorbraak in de polder Oud
Burghsluis naar het vasteland kon
doorgeven. Door deze hulproep
kwamen dinsdagmorgen reeds bo
ten in de haven; er verschenen wen
telwieken om hulp te verlenen en
Dakota's voerden droppings uit van
rubberboten, laarzen, duizenden
zandzakken, levensmiddelen en me
dicamenten. Donderdags bracht een
amateur van Radio Holland een vol
ledige zend- en ontvanginstallatie,
die voor het getroffen Westenschou-
wen, onschatbare diensten bewees.
Zondagmiddag 2 uur stond het water
te Kerkwerve op het laagste punt
2 meter hoog. De bewoners konden
worden geëvacueerd, maar het was
onmogelijk om de ca. 400 stuks vee
te redden. Drie personen kwamen
om het leven. In Noordwelle moesten
de bewoners na de doorbraak aan
Schelphoek direct al naar hun zol
ders; 's maandags werden ze er af
gehaald; 225 personen evacueerden
en hier vielen gelukkig geen slacht
offers. In Ellemeet en Eikerzee werd
de doorbraak eerst 's zondagsoch
tends bekend. De meeste bewoners
konden vluchten met eigen wagens
en tractoren; de achtergeblevenen
zijn later door de brandweer van
Renesse, door vissers uit Zierikzee
en helicopters in veiligheid ge
bracht.
Te Haamstede, het dorp dat iets
hoger ligt, werd men om 4 uur 's
zondagsmorgens gewekt door de
noodklok en de sirene. Door tijdige
waarschuwing vielen hier geen
slachtoffers. Haamstede werd even
als Renesse een opvangplaats voor
vluchtelingen.
Hulp van vele zijden
Renesse ligt enige meters boven
N.A.P. zodat daar direct geen ge
vaar dreigde. Deze plaats werd een
echt toevluchtsoord; de eerste nacht
werden 1240 totaal berooide men
sen uit de polders binnengebracht.
De brandweer verleende moedig
hulp; met inderhaast getimmerde
vlotten probeerde men zoveel mo
gelijk mensen te redden. Trouwens,
er kwam op de uitgezonden nood
kreten hulp van vele zijden. Dacht
men eerst totaal in de steek gela
ten te zijn, de eerste dag vloog
reeds een militair vliegtuig boven
Schouwen Duiveland, die de situatie
doorgaf. Van alle kanten kwamen
redders opdagen; militairen, mari
niers, vissersschepen, zelfs uit Urk
en Volendam, studenten, particulie
re motorboten, met man en macht
zette men zich in om hulp te verle
nen. Ontroerend was het bezoek
598
