nog eens 1500 naar veiliger streken.
Op de droog gebleven dijken, ble
ven ca. 300 mensen in hun wonin
gen achter. 'De slachtoffers werden
in de loop van de week opgevist
door marinemannen; zij vonden hun
laatste rustplaats in een massagraf,
dat inderhaast werd aangelegd op
de nog droge Spuidijk. (zie foto)
Oost Flakkee
In het oostelijk deel van het eiland
ontstonden door doorbraken dezelf
de moeilijkheden, ais hiervoor ge
schetst. Als u de foto van het be
ruchte dijkgat bij Den Bommel be
ziet, hoe 'het water zich vanaf de
haven als een wilde bergstroom
door het dorp stortte, baart het ver
wondering, dat er niet nog meer
burgers om het leven kwamen. Er
vielen negen doden te betreuren,
's Maandags en dinsdags volgde
evacuatie, er bleven slechts 70 per
sonen in de drooggebleven wonin
gen op de dijken achter. In de
buurtschappen Achthuizen, Zuid
zijde en Kranendijk vond onder
moeilijker omstandigheden het op
halen van de bewoners plaats, zij
vertrokken meestal naar Brabant,
met schepen via Sluishaven.
Een gelukkiger beeld vertoonde
Stad aan 't 'Haringvliet. Weliswaar
was de polder Oude en Nieuwe Stad
door dijkdoorbraak volgelopen, maar
door gezamenlijke krachtsinspan
ning van de inwoners, kon groter
ramp worden voorkomen. Er waren
geen slachtoffers te betreuren. Cir
ca 250 personen evacueerden naar
Rotterdam.
Ooltgensplaat werd ook door water
besprongen en daardoor geheel ge
ïsoleerd, alsmede de buurtschappen
Achthuizen en Langstraat. Onder
leiding van burgemeester P. Hordijk
werden krachtige organisaties opge
bouwd voor hulpverlening; reeds
's maandags kon vanuit de haven
met verscheping van de bevolking
worden begonnen. In totaal vertrok
ken 2550 personen. Zowel te Oolt
gensplaat als in de buurtschappen
brachten allen er gelukkig het leven
af. Wel was er veel dood vee en
een enorme materiële schade.
Dirksland en Melissant
In het midden van het eiland had
den de plaatsen Dirksland en Melis-
sant het grote voorrecht, mede door
intense krachtinspanning van de be
volking, die met man en macht de
binnendijken verhoogde, niet door
het water te worden overstroomd.
Beide dorpen, vooral Dirksland, wer
den een opvangplaats voor vluchte
lingen. Het grootste deel van de
bewoners van Herkingen was in de
rampnacht al overgebracht naar
Dirksland en te Melissant werden de
overlevenden uit Stellendam opge
vangen. Al die mensen moesten van
droge kleren en voedsel worden
voorzien. Toen de wentelwieken en
de dukws de mensen van Nieuwe
Tonge haalden, werd het wel een
probleem al die mensen onder te
brengen; de bevolking werkte in al
les mee om onderdak te verlenen.
Het Rode Kruis verzorgde de regi
stratie en trof maatregelen voor ver
scheping, vanaf het Dirkslandse Sas
werden de meesten naar Rotterdam
gebracht en vandaar naar andere
oorden. In totaal werden meer dan
3000 personen met schepen ver
voerd. In het dorp Herkingen vielen
geen slachtoffers; wel 3 personen
uit de omgeving.
Stellendam overspoeld van
twee zijden
Stellendam werd bijzonder zwaar
getroffen, doordat het woeste water
van twee zijden het dorp binnen
stroomde. Het kwam eerst de Spui-
polder binnen van de zijde van de
haven en over de Molenkade, waar
de dijk bezweek. Moedige redders
probeerden de buiten het dorp ge
legen woningen te bereiken, wat
maar ten dele gelukte. Aan de an
dere zijde van het dorp liep de pol
der Nieuw Stellendam vol, zodat de
toestand hopeloos werd. Men vlucht
te op de zolders en op de daken,
want het water rees met ongeloof
lijke snelheid tot wel 3V2 meter hoog.
Hartverscheurend was het geroep
om hulp, het angstig jammeren van
kinderen en het loeien van het vee.
Het werd een worsteling om het
leven; vooral op de boerderijen
buiten het dorp was grote nood. Bij
het aanbreken van de dag werden
met tractoren roeiboten uit de haven
over de dijk getrokken, zij werden
ingezet voor het reddingswerk. Het
dorp was één watervlakte, waar
slechts de huizen bovenuit staken.
In de straten dreef het wrakhout
van de huizen, sommigen hadden
zich daarop vastgeklampt en kon
den verstijfd van de kou worden
gered. Anderen dreven op losgesla
gen zolders, uitgeput hingen er ook
mensen in de bomen. De moed door
de redders aan de dag gelegd, gaat
boven alle lof. Om 5 uur 's maan
dagsmorgens verschenen de eerste
Marineboten in de haven; 's avonds
was reeds het grootste deel van de
bevolking afgevoerd. Alleen de do
den bleven achter; vele families wa
ren in diepe rouw gedompeld, want
er waren 62 slachtoffers van deze
geweldige vloedramp.
Ouddorp en Goedereede
Bij de haven van Ouddorp brak de
dijk door en liep de polder Het
Oudeland vol. Verder ontstond bij
de Jillesweg een groot gat in de
dijk, waardoor het gebied tussen
Ouddorp en Goedereede werd over
stroomd. Ook de dijk bij Preekhil
brak door. Bij het Flaauwe werk wer
den de duinen zwaar afgekalfd,
maar konden nog juist stand houden.
Reeds voor de komst van het water
werd te Ouddorp alarm geslagen,
zodat de bewoners zich tijdig in
veiligheid konden stellen in de oude
duinen en anderen toevlucht zoch
ten in het hoger gelegen dorp. Het
gemeentebestuur achtte evacuatie
niet noodzakelijk; slechts een gering
aantal vertrok vrijwillig met het eer
ste schip, dat hulpgoederen aan
voerde in de Ouddorpse haven. Te
Ouddorp vielen geen slachtoffers.
Het oude stads-Goedereede werd
van drie plaatsen door het water
aangevallen, 's Nachts 3 uur bezwe
ken de bekistingen voor de straten,
die de drang van het water, dat van
de haven kwam, niet konden weer
staan. Ten zuiden van Goedereede
speelden zich ernstige drama's af;
de polder Nieuw Stellendam was
(zoals hierboven genoemd) een com
plete waterzee. Bij de z.g. Ooievaar
kwamen zes mensen van de familie
Van Veen om het leven.
Zijn we nu veilig?
Wij hebben ons in dit overzicht be
paald tot een klein deel van het
gebied, dat 'door de vloedramp werd
getroffen. Het totale dodencijfer in
ons land bedroeg 1825. Er moesten
ca. 72.000 mensen worden geëva
cueerd; de economische schade
beliep tientallen miljoenen. Ten dele
kunnen wij ons maar een idee vor
men, hoe vreselijk deze ramp ge
weest is.
Het is niet de bedoeling om over
het herstel van de verwoestingen te
schrijven; in 't kort zij gezegd, dat
door de snelle dichting van de dijk-
gaten het eiland weer spoedig
droogviel en de bewoners na enige
maanden of nog korter, weer naar
hun haardsteden konden terugke
ren. Dit was niet overal het geval;
op Schouwen Duiveland was dit van
veel langere duur.
Door de uitvoering van de Delta
werken zitten we nu beschermd ach
ter hogere dijken en afgesloten zee
mondingen. Het lijkt er nu op, of er
niets kan gebeuren. Zijn we nu vei
lig? Af en toe betoont de Heere,
dat Hij de Hoge, de Verhevene is,
624
