y li m n v éi ha ?i ■amvmiim
fa li
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH VLAANDEREN
N». 38.
Twee en twintigste jaargang.
Vrijdag 23 September.
Iets over 't algemeen
stemrecht.
1881
1
Dit weekblad verschijnt icderen Vrijdag.
Prijs per drie maanden 1.
Afzonderlijke nommers 7 cents.
Prijs der advertentiënvan 15 regels GO cent,
elke regel meer 7% cent. Groote letters naar liet ge
tal gewone regels die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven henevens Advertentiën (uiterlijk des Donderdags avonds i ure) en gewone Berichten ot'
Mededeelingen' van Correspondenten, te bezorgen bij den Uitgever, of bij den Redacteur J. P. LEIJSENNAAR.
Generaal Agentschap, ÏN'lJGIl
en VAN DITMAR, Algemeen Advertentiebureau te Rotterdam.
Daar is geen overlevering (legende) of
zij beeft een historiscben grondslag, zoo
niet, dan is zij geeno legende meer, maar
beboort naar bet rijk des bedrogs of dei-
fabelen vervezen Ie worden. De lcgendo
zegt, dat Willem I (de Koning nl.) met
een acht en twintiger in den zak te Sche-
veuingen in 1813 aan wal stapte. Daar ik
mi nooit gehoord heb, dat hij slager,
bakker, brouwer en winkelier naar hun
geld liet wachten, eene gowoonte aan
sommige hoogvliegende geesten van onzen
tijd maar al te vaak eigen,""geloof ik deze
legende volstrekt niet.
Toch zegt ge, beeft de legende een
historiscben oorsprong? Voorzeker, het
praatje van dien acht en twintiger wil
eenvoudig zeggen, dat Z. M. (bij ons is
zijne nagedachtenis er niet te minder om
in eere) met zeer weinig geld aan wal
stapto, 't welk hij echter vergoedde door
voel hoop, veel moed en veel zuinigheid,
zoodat hij bij zijn overlijden een tamelijk
getal millioenen naliet.
Geen wonder, zal men zeggen, het volk
droeg hem op de handen en wat zijne
geldelijke ondernemingen betreft, daarin
handelde hij strikt eerlijk, als een recht
schapen Hollander. Deze Vorst nu was
Souvereine Vorst. Dit wil iets zeggen.
Do scherpzinnige Thorbecke aarzelde geen
oogenblik' waar hij om een Koninklijk
besluit zich weinig het hoofd brak, aan
de besluiten van den souvereinen Vorst
kracht van wet toe te kennen, welke niet
konden gebroken worden, dan door eene
hijzondeie wet. Krachtens 'welk recht nu
kwam Willem I aan die souvereiniteit
Heel eenvoudig; het huis van Oranje-
Nassau en het Noderlandsche volk, de
kern der natie, riep hem als zoodanig.
Maar hoe? Was dan de Nederlandsche
staat geen gemeenebest Ja zeker, doch
van lieverlede werd het een soort van
Poolsche regcering, eene monarchale Ro-
publiek, vooral ouder den stadhouder
Willem III, Koning van Engeland, en
sedert Willem IV tot erfelijk stadhouder
uitgeroepen werd. Deze toestand, daar men
vorstelijke stadhouders bezat, was niet
(adres aan do hoeren van 't Vrije) en der
demagogen of volksdwingelanden, welk
ras der Loovestcinscho factie en Keezen
nog niet in onze dagon zelfs uitgestor
ven is.
Vandaar die onzalige gewestelijke sou
vereiniteit, waaruit ons onbekrompen
provincialisme en onze kleinsteedsche na
ijver gesproten is.
Van daar die tijdperken van stadhou-
derlooze regeering over de geheele Repu
bliek of enkele gewesten maar vandaar
ook de straf, door do vernietiging van
volksgezag niet alleen, maar zelfstandig
volksbestaan, doch dat weer een uitmuntend
geneesmiddel was voor het bovenvermelde
kwaad.
IIoo dit alles nu ook zijn moge, Willem
I was souverein door den wil des volks,
maar hij was to vroom om zich dien titel
aan te matigen en hij schaamde zich even
min als zijne opvolgers, zulks te zijn bij
de gratie Gods, dat is door de geuade,
door de gunst van het Opperwezen. Maar
onzo Koning dan, dozo regeert ook bij
die gratie Gods
Voorzeker Willem III moge krachlens
do grondwet, het beschreven verbond
tusscheu vorst en volk, Koning zijn, hij
schrijft het almede dier gratie toe en
schaamt zich niet dit openlijk te erkonnen.
Het was oorspronkelijk een Koning
Wal anders dan een man die kou? Wat
is nu een soovorein Een alleenheerscher
zooals de Keizer van Rusland. Wat is
oen grondwettig Koning Eenvoudig de
uitvoerder der wetten, bezittende enkele
rechten, waarvan hij onbeperkt gebruik
kan maken en die niets beduiden? Hoe
dio niets beduiden en hot recht van vrede
on oorlog dan Wel nu wat zou dat
Teekent de Koning een vredesverdrag,
waarbij b. v. eene oorlogsschadevergoeding
voor de tegenpartij bedongen is, dan zegt
de grondwet, dat geen afstand van grond
gebied kan gebeuren, zonder eene bijzon
dere wet en geene uitgaven mogen ge
schieden dan krachtens de wet en ingevolge
hij de wet goedgekeurdo begrooting. En
wat het oorlogverklaren betreft, de grond
wettige vorsten zullen zich hieromtrent wel
zeventigmaal zevenmaal bedenken, als zij
niet vooraf zeker zijn, dat de kosten
daarvoor goedgedaan zullen worden. En
vertegenwoordigers en in dezen is hot
spreekwoord «geen geld goeu Zwitsers",
volkomen van toepassing.
Maar wat komt dit nu alles te pas hij
uw opschrift? Ja lees maar geduldig
voort 1
Willem I, de souverein, de volstrekt
oppermachtige Vorst, wilde de regeering
niet behouden zonder grondwet en zijn
voornaamslo souvereino gift was zulk een
grondwet. Dus bezitten wij een gescbon-
kene grondwet Alles behalve hier werd
een ander spreekwoord in toepassing ge
bracht geeft men de pink, men neemt
de geheele hand en zoo cischt men grond
wetsherziening en het legt er op aan, dat
in onzen tijd die eisch nogmaals hernieuwd
zal worden. Dat is een gevolg der om
wenteling in het laatst der vorige eouw
Of hot een goed gevolg is? Dat hangt er
van af, wat men voor den besten rogee-
ringsvorm houdt. Wij voor ons zouden
de volstrekto oppermacht kiozen, indien wij
zeker waren oen bijna volmaakt vorst te
vinden, die de kunst kondo om zich dos
noeds voor zijn volk op te offeren, en
diedo macht bezat het volk gelukkig to
maken en binnen de perken van het na
tuurrecht to houden. Wij kennen maar-
twee goede rogeeringsvaueu, voor zoover
in eene maatschappij, uitmeuschon
samengesteld, zulk een ideaal bestaan kan.
Deze zijn de alleenheerschappij en do
Republiek zooals Noord-Amerika; do hemol
beware ons voor Frauscho, Spaansche,
Italiaanscho of zelfs Zwitserscho republie
ken. Eischten wij hoogo begaafdheden
van den alleenheerscher, niet minder
eischon wij die van hot volk in gemeono-
hest vereonigd het volk moet zichzolven
kunnen regeeren
Maar we nemen do zaken zooals ze
zijn en schikken ons gaarne onder oen
grondwettig bestuur, mits hetdereclrten van
don vorst tegenovor dio des volks en om
gekeerd niet to voel beperkeieder
zijn recht
Is dat in Nederland het geval Wij
aarzelen geen oogenblik deze vraag fcn
voor den vorst fcn voor zijn volk ontken
nend te beantwoorden.
Beide worden beheerscht en somsgeti-
rannizeerd door mevrouw de wet, een zoer
onvolmaakt wezen, omdat het niet altoos