NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN-
N°. 38.
Negentiende jaargang.
A°. 1878.
De stichting der Hervormde
gemeente te Sluis.
Buitenland.
SUISSE
Dit weekblad verschijnt iederen Vrijdag.
Prijs per drie maanden 1.
Afzonderlijke nommers 7 cents.
Prijs .der advertentiënvan 15 regels 60 cent,
elke regel meer 71/. cent. Groote letters naar het ge
tal gewone regels die zij heslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven de Redactie betreffende benevens Advertentiën (uiterlijk des Donderdags avonds 4 ure.)
en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondeten, te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles FRANCO.
Generaal Agentschap, N1JGII en VAN DITMAR, Algemeen Advertentiebureau te Botterdam.
Tva
De aanstaande 14e October zal voor de
Hervormde gemeente te Sluis een merk
waardige gedenkdag zijnalsdan zal het drie
honderd jaar zijn geleden, dat die gemeen
te op vasten voet gegrondvest werd. Met aan
drang ben ik verzocht geworden in dit
Weekblad daaraan een woord van herinne
ring te wijden en de stem der geschiedenis
te doen spreken. Gaarne wil ik daaraan
voldoen door dit beknopt opstel, dat als
nieuwsbladartikel natuurlijk niet anders
dan de hoofdfeiten voor de aandacht bren
gén kan.
Ouder de bescheiden in het kerkelijk
archief der Hervormde gemeente te Sluis
behoort een allerbelangrijkst boek, dat, als
éénig in zijn' aard met betrekking tot
Zeeuwsch-Vlaanderens westelijk deel, uit
de schipbreuk der verwoesting is overge
bleven. 'tls het oudste kerkeraadsacten-
boek, dagteekenende van den jare 1578.
Dit boek heeft eene opmerkelijke geschie
denis. Toen nagenoeg gansch Vlaanderen,
sedert gemeld jaar tot 1584 of daaromtrent,
Hervormd was, behoorde ook Sluis tot de
Hervorming. 't Was in den loop van
1578, dat de Hervormden, die er sinds
korter of langer tijd in 't geheim hunne
vergaderingen zullen hebben gehad, zich
tot eene gemeente aaneensloten, die van
nu af uit haar' schuilhoek te voorschijn
trad. De twee missen, die wekelijks op het
schepenhuis gevierd werden en waarvoor
de gardiaan van het klooster der Minder
broeders 2 L. gr. trok, waren in 1578
achtergelaten. Evenmin werd in dat jaar
de processie »van den heiligen kruise" ge
houden, waartoe anders jaarlijks het meeste
deel van het personeel der drie bedelorden
te Brugge overkwam. De Hervorming oefende
er haren overwegenden invloed en verkreeg
er van nu af haar' gevestigde stede. Dit
duurde totdat Sluis, na een beleg van
zeven weken, waarin zich de bezetting en
de burgerij allerkloekmoedigst gedragen
hadden, op den 5 Augustus 1587 bij ver
drag aan den Spaanschen opperbevelheb
ber Parma werd overgegeven. Toen vlugtten
de Hervormden met hun' kerkeraad, waar
schijnlijk grootendeels naar Walcheren,
niet echter zonder dat zij medenamen het
kostbaar boek, waarin gedurende het negen
jarig bestaan der Hervormde gemeente te
Sluis de handelingen des kerkeraads, in
verband met een tal van andere historische
opgaven, waren opgeteekend. Eif jaren ver
liepen, en daar verscheen de held uit het
Oranjehuis, de dappere prins Maurits, die
den krijg tegen het verloren Vlaanderen
had opgevat, voor de sterke vesting, die
Vlaanderens sleutel geacht werd. Sluis
bezweek na eene belegering van drie maan
den, en den 18 Augustus 1604 kwam het
weder onder 't bestuur van Noord-Neder
land. De vlugtelingeu keerden terug, en
met hen het oude kerkeraadsactenboek;
doch het bleef tot 1637 in de duisternis ver
scholen. Toen trad de predikant Lodewijk
van der Eycke in 't collegie van burge
meester en schepenen en gaf te kennen,
dat hem in 't begin van zijn'dienst te Sluis
(hij was er gekomen, den 17 Januarij 1616)
door een' goeden vrien d was in handen
gesteld »een oud kerkeboek dezer stede"
enz. Het boek had dus misschien twintig
jaar berust in handen van Van der Eycke,
en werd toen door hem overgeleverd aan
genoemd collegie, om in de stedelijke griffie
bewaard te worden. Waarom niet aan den
kerkeraad, in wiens archief het toch zeker
meer eigenaardig t'huis behoorde Wij
weten het niet. Maar wel weten wij, dat
het merkwaardige boek thans behoort tot
het archief des kerkeraads, zonder te kun
nen zeggen, wanneer het derwaarts is over-
gebragt. In 1782 was het nog op 't stadhuis.
Voorzeker, ook de boeken hebben hunne
geschiedenis, en ook dit boek heeft merk
waardige lotgevallen gehad.
Het allereerste berigt nu, dat in deze.
voor Sluis onwaardeerbare geschiedbron ge
vonden wordt, is dit«Den 14en October
[1578] zijn binnen Sluis bij voorraad tot
ouderlingen gestemd en verkozen Jan Cor-
nelis en Erasmus de Brauwer; tot diakenen
of armmeesters Charles de Corbehem, Jochem
Aey en Charles van de Wal." 't Was dus nog
maar een'voor loop ige verkiezing, maar
toch een' verkiezing, die ons bewijst, dat de
Hervormde gemeente in 'tleven was getreden,
en die als een vaste grondslag mag ge
rekend worden, waarop zij van nu af stevig
werd opgebouwd, 't Was de eerste hande
ling, waardoor de Hervormde gemeente van
haar aanwezen blijken gafde eerste maat
regel van bestuur, waardoor zij een' wettigen
vorm aannam en zichzelve een geregeld, wèl
georganiseerd ligchaam schonk.
Dit feit, van de grootste beteekenis voor
de Sluische Hervormde gemeente, verdient
na drie eeuwen door haar in dankbare ge
dachtenis te worden gehouden, 'tls het
eerste teeken van haar leven, het begin
tn haar aanzijn. Van nu af had zij eene
gestaltenis verkregen zij was geboren.
H. Q. JANSSEN.
Wordt vervolgd)
Twee van do machtigste Europeesche mo
gendheden dreigen met elkander in Azie in
botsing te komen en slaags te zullen raken
over de opperheerschappij in Indie.
Jaren achtereen was de nadering van de
Russische heerschappij naar de Engelsche
bezittingen in Iudie voor de Engelsche
staatslieden een waar schrikbeeld. Herhaal
delijk gaven de Russen de meest vredelie
vende verzekeringen, maar rukten intus-
schen steeds verder voort. Zooals de Times
opgeeft was de afstand, die de Russische van
de Engelsch-Indische grenzen scheidde, in
het begin der vorige eeuw 2500 mijlen, in
het laatst dier eeuw 2000, het begin der 19e
eeuw 1000 en sedert den Krimoorlog slechts
400 mijlen. Indien het den Russen gelukt
en dit is het wat de Engelschen vreezen
zich in Kaboul te vestigen, wordt du
laatstgenoemde afstand weder aanmerkelijk
beperkt, terwijl, indien de Russen meester
zijn van de passen dio tot het Engelsch-In-
discho gebied leiden,dit ieder oogenblik kan
blootstaan aan aanvallen van Rusland of
zijn Aziatische bondgonooten. Om dit te
voorkomen dringen de groote Engelsche
bladen cr sterk opaan, dat zoo spoedig mo
gelijk maatregelen zullen worden genomen
om den Emir van Kaboul goedschiks of
kwaadschiks te bewegen zijn invloed in
Afghanistan aan Engeland af te staan ter be
scherming van de Engelsche belangen in
Indie.
Zij het dan ook langzaam allengs toch
wordt in het Oosten de nieuwe toestand in
het leven geroepen, zooals die door bettrae-
taat van Berlijn is omschreven. Do Russen
trekken al meer en meer uit de omstreken
van Konstanfinopel terug. Op den 20 dezer
zal de burgerlijke Russische administratie
San Stefano verlaten, terwijl generaal Tod-
leben zich naar Rodoston en Adrianopel zal
begeven om vervolgenszijnhoofdkwartier te
Varna te vestigen.
De bezetting van Batoum door de Russi
sche troepen is intusschen geheel afgoloopen.
Dervieh Pacha is met het laatste gedeelte
van het Turksche garnizoen vertrokken, en
gelijktijdig ontruimen de Russen het door
hen nog in Klein-Azio bezette grondgebied,
dat bij het tractaat van Berlijn niet defini
tief is toegewezen. Alleen te Erzeroem be-
viudeu zich nogeenige Russische bataljons,
die den 19eh deter het Turksche grondge
bied zullen verlaten om naar hunno haard
steden terug te keeren.
Het bericht dor verplaatsing van het hoofd-
