Aas het HederlaRdsche Volk. NV 45. Zestiende Jaargang. A0. 1875. s iDk-AAeekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag. Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district Zeeland f 1,15voor de overige plaatsen des Rijks, franco per post f 1.30. Afzonderlijke Nummers f 0,05. Prijs Adverfcenticnvan 15 regels f 0,75 elke regel daarboven f O.IS1/^.Groote letters naar het getal gewone regels die zij beslaan. Yoor den Werkenden stand en Weldadigheid 6 Ot. per regel. Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten, te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO. den, buitengesloten en aan de bijzondere kerit^U-^sfrijden en tevens weerstand te bieden aan De Vereeniging tot bevordering van het Volksonderwijs in Nederland heeft in hare al gemeene vergadering, gehouden te Amster dam den 13 Juni 11., eene beslissing genomen, waardoor het gegronde vooruitzicht geboren is, dat die Vereeniging nog meer dan vroe ger zal worden eene nationale kracht tot handhaving der volksschool. Zij besloot toen op voorstel van het Hoofdbestuur, door aan vulling van een barer wetsartikelen onder de vermelding der middelen, die zij tot be vordering van het door haar beoogde doel wenscht te bezigen, ook op te nemen: het bespreken van politieke kwestiën, die rnet het onderwijs in verband staan, en het invloed uitoefenen op de verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal, de provinciale Staten en den Gemeenteraad". De strekking dezer wetsverandering was, dat de vereeniging de kracht, waarover zij te beschikken heeft, hetzij als geheel, hetzij plaatselijk in den kring barer afdeeling, daar, waar zulks geraden schijnt ook wenscht te benuttigen op staatkundig gebied; dat zij zich het recht voorbehoudt die kracht ook te laten gelden, wanneer bij verkiezin gen voor leden der gemeentelijke, geweste lijke of landsvertegenwoordiging het kiezers personeel wordt geroepen tot eene keuze, waarbij ook de belangen van het volksonder wijs in hooge mate betrokken kunnen zijn. liet Hoofdbestuur der Vereeniging acht zich geroepen, aan dit besluit niet slechts de meest mogelijke openbaarheid te geven, maar ook de algemeene aandacht te vestigen op den belangrijken invloed, dien het kan uitoefenen op de beslissing van den strijd, die in onze dagen vóór on tegen de volksschool wordt gestreden. De teekenen des tijds toch zijn van ernst- gen aard. Immers, wie kan de oogen slui ten voor het feit, dat de tegenstelling steeds scherper wordt tusschen he voor wie de school in de eerste plaats moet zijn het werk tuig tot aankweeking van bepaalde kerke lijke begrippen, en hen, die onze volksschool liefhebben, juist omdat zij is het neutrale ge bied, waar het verstand der kinderen wordt ontwikkeld, hun hart wordt gevormd, ter wijl de verkondiging van die dogma's, die elk hunner van zijn standpunt voor waarheid op godsdienstig gebied meent te moeten hou- genootschappen overgelaten is. Wie zou durven loochenen, dat bij dien strijd juist diezelfde volksschool het terrein wordt, dat elke der strijdende partijen op de tegenpartij tracht te veroveren of wel tegen hare aanval len te verdedigen 1 De voorstanders van de openbare en neutrale school zouden een struis vogel-politiek volgen, indien zij zich verbloem den, dat het streven der kerkelijke partijen in ons vaderland is die school to ondermij nen en daarvoor in de plaats te stellen inrich tingen, staande onder voogdij van bepaalde gezindien en dienstbaar gemaakt aan hetgeen deze in hun uitsluitend eigenbelang wensche- lijk achten. Hooggeplaatste geestelijken van een kerkgenootschap, welks 1 den gewoon zijn het oordeel hunner priesters als de waar heid te eerbiedigen, verklms.; openlijk, dat onze neutrale school, getoetst aan de leerstelsels van dat kerkgenootschap, behoort te worden afgekeurd. Leden eener andere gezindte vor men eene staatkundige vereeniging, die als anti-schoolwetverbond in onze regeerings- lichamen wil brengen hare geestverwanten, die de neutrale volksschool wil afbreken juist omdat zij is de hoeksteen van het on derwijs. Allen begrijpen do waarheid, dat de toekomst behoort aan die richting, welke de opvoeding van het opkomend geslacht in handen heeft. Zouden dan de vrijzinnigen alléén haar gewicht miskennenLaakbare zwakheid of roekelooze laatdunkendheid zou het wezenindien zij zich onttrokken aan de roepingonze volksschool als een der krachtigste factoren voor de voortdurende ontwikkeling der natie te beschermen tegen de stelselmatige aanvallen waaraan zij van de zijde der kerkelijke partijen is blootge steld. Zij moeten gevoelendat het recht van bestaan hunner richting met de ernstige uitvoering dezer taak noodzakelijk samenhangt. Maar zij kunnen zich niet vergenoegen met eene Vereeniging, die alleen optreedt om te behouden, het is hun niet voldoende het bestaande te handhaven. Neen, wie be grijpt wat de volksschool kan zijn voor ons volk die wil ook, dat zij zooveel mogelijk beantwoorde aan hare roeping. Met dubbelen nadruk stelt hij dien eiscli met het oog op de grootsche maar zware taak, die het thans opkomend geslacht te wachten staat. De deelneming van het geheele volk aan het staatkundig leven in zijn ganschen omvang, moet worden voorbereid. De arbeidende klasse moet in staat worden gesteld den econo- mischen strijd des levens beter te kunnen de slechte elementendie én haar èn de gansche samenleving met klimmend gevaar bedreigen. Sociale hervorming zonder schok ken moet het wachtwoord worden. Dat alles is onbereikbaar zonder verhooging van het peil der algemeene volksontwikkeling. Wie dit verlangt wenscht tevensdat de belemmeringen worden weggenomen, welke onder de werking eener gebrekkige wetge ving onze volksschool beletten die vlucht te nemenwaartoe zij in staat zou zijndat voldoende bezoldigingen worden beschikbaar gesteld, opdat hij het groote arbeidsveld het niet aan de noodige arbeiders ontbreke; dat de staatdie de opleiding voor een aantal speciale vakken beschouwt als eene zaak van openbaar nut, ook de opleiding tot den on derwijzersstand ter harte neme met den ernst, dien het belang van het onderwerp verdient. Die wenscht eindelijk dat nadrukkelijk de vraag worde overwogen of de staat niet geroepen is om het dwingt ze om in te gaan" toe te passen op die vele ouders die hunnen kinderen do gelegenheid onthouden, door het genieten van voldoend onderwijs zich te bekwamen tot den strijd des levens. De Vereeniging Volksonderwijs wenscht alzoo ook op politiek gebied haren invloed te laten gelden, opdat in dien geest de open bare school in Nederland worde gehandhaafd niet alleen, maar verbeterd tevens. Zij wenscht zooveel mogelijk op alle plaatsen het ver- eenigingspunt te zijn van hen, wier leuze is: voor de openbare schooi en de openbare school vooruit." In het bijzonder daar, waar die school wordt aangevallen, wenscht zij de banierwaarin die leuze geschreven staat, omhoog te heffen en de krachten der voor standers van het Volksonderwijs te vereenigen tot verdediging van hetgeen hun dierbaar is. Dij dit streven rekent zij op de sympathie van het Nedeilandsche volk. Is het werkelijk waar, wat steeds is beweerd, dat de neutrale volksschool aan de groole meerderheid van dat volk lief en dierbaar is, welnu dan blijke het thans, dat voor datzelfde volk het: een dracht maakt macht,- geene ijdele leuze is. Te recht werd ge:egd dat, wanneer ooit die volksschool werd bedreigd door eenen ernsti- gen aanvalmen allendie zich vrijzinnig noemen, zou vinden op de bres. TVij weten niet of zoodanige aanval binnen kort zal worden beproefd. Dit echter staat vastdat wij eenen tijd belevenwaarin zonderlinge verrassingen niet geacht kunnen worden tot de onmogelijke dingen te behooren. Dat dan

Krantenbank Zeeland

Sluisch Weekblad | 1875 | | pagina 1