NIEUWS- El ADVEBTERTIEDUO MS WESTELIJK ZEEUtSCH-VLAABDEREI.
N° 32.
A0. 1875.
Vrijdag 23 April.
Onze, Staatkundige Partijen.
v
MKBMD
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Yeijdag.
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district
Zeeland ƒ1,15; voor de overige plaatsen des -Rijks, franco
per post 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Prijs Advertenticnvan 1 5 regels f 0,75 elke regel
daarboven f 0,121/3.Groote letters naai' het getal gewone
.jogelfi^die zij beslaan.
Voor den Werkenden stand en Weldadigheid 6 CL per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Reductie betreffendebenevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles PR AN CO,
In eenige vorige hoofdartikelen van dit
Weekblad heb ik getracht u eenigzins bekend
te maken met de drie of wilt gij de cle-
ricalen verdeeld houden in ullramontanen en
anli-revoluLionnairen met de vier partijen,
die zich in Nederland op staatkundig gebied
bewegen.
Drie daarvan zijn lliaus saamverbonden
door den band van bet restitutie-stelsel, om
den strijd te aanvaarden tegen het libera-
lismus.
liet conservatieve lid uit deze staatkundige
drie-eenheid beeft dat bondgenootschap noo-
dig om aan bet roer van den staat te blijven;
de clericale vriendjes hebben zich daarbij aan
gesloten, omdat, goede christenen als ze zijn,
daarbij ter eere Gods en tot bevestiging en
uitbreiding hunner eigene macht, iets te ver
dienen valt.
Weldra zullen een groot aantal kiezers op
geroepen worden om leden voor de 2e kamer
te kiezen of te herkiezen, want dit jaar treedt
de helft onzer kamerleden af.
Do uitslag van die verkiezing zal van veel
gewicht zijn voor ons vaderland.
Worden toch de drie vereenigde minder
heden eene meerderheid, dan zal men weldra
maatregelen zien nemen en wetsvoorstellen
voor den dag komen, waaraan men nu nog
nauwelijks durft denken.
En zulks mag ons dan geenc verwonde
ring baren. Het conservatieve element regeert,
maar regeert alleen door den steun van beide
clericale bestanddeelen. Krijgt bet de eene
clericale partij tegen, dan komt bet in de
minderheid. Daadwerkelijk is dus bij eene
regeering, zooals de tegenwoordige, bet be
stuur in handen van de clericale partij.
Voorloopig echter zwijgt men om de men-
scben voor de verkiezing niet al te wakker
schudden; men is aan 't remmen; na de
verkiezing zal er wel barder gestookt worden.
Maar al zwijgt dan ook tegenpartij, onze
plicht is het wakker te zijn en, ons toe te
rusten tot den strijd, die in Juni gestreden
zal worden, en dien strijd te strijden met
open vizier.
Om des lieven vredes wille is er al lang,
veel te lang in vele gemeenten van ons di
strict eene verdraagzaamheid gepredikt, die
geene verdraagzaamheid is, maar die slechts
lauwheid, onverschilligheid, lamlendigheid in
het leven roepteene verdraagzaamheid, die
di&s-ongelukkigen Jan Salie-geest in de wereld"
heeft "gebracht, die do menschen tevreden
doet zijn als zij maar veel geld verdienen en
lekkertjes kunnen leven.
Maar is dat dan niet genoeg 1 hoor ik stem
men onder mijne lezers.
s Maar zijt gij dan dieren of menschen 1"
is mijne wedervraag; s wanneer geu om niets
bekommert dan om uw stoffelijke welvaart,
wat onderscheidt u dan van het dier, anders
dan wat meer behendigheid om u van 't
begeerde meester te maken, terwijl een dier
het zich thuis laat brengen of recht op zijn
doel aigaat, als het iets nemen wil."
Gelukkig hij die de middelen bezit om
zonder veel moeite in zijne behoeften te
voorzien, indien hijdei} meerderen tijd, dien hij
daardoor vrij heeft, besteedt aan de ontwik
keling van zich zeiven en zijne medeburgers;
die zijn tijd niet doorbrengt in laffe rust;
die voor den strijd niet terugdeinst, wanneer
de belangen van vaderland en menschheid
hem daarvoor oproepen
Beklagenswaardige nul, zoo'n vette geldzak,
die uit vrees van hier of daar wat minder te ver
dienen, liefst maar niet voor zijnegrondstellingen
uitkomstbij een gesprek over godsdienst of
staatkunde al aanstonds begint met zijn eeuwig:
»laat ons daarover liefst maar zwijgen," om
dat hij bang is zijne meening uit te spreken,
bijna zou ik zeggen: «omdat hij bang is
eene meening te hebben."
Verachtelijke ellendoling, die zoovele mee
ningen heelt als klanten, wier oortjes lang
zamerhand in zijn zak moeten overgaan; die
slechts wat tijd te laat gekomen is om als
een andere Judas, zijne beginselen, zijn zalig
maker te verkoopen om een handvol golds.
Bij den aanstaanden strijd moet er niet
geschroomd worden uit te komen voor zijne
beginselen.
Wil men zich werpen in de armen van de
clericalenwil men de volksschool, dat sie
raad van Nederland, dat uitvloeisel van den
Nederlandschen volksaard, zien kwijnen en te
niet gaan; willen de Nederlanders, die zich
ten allen tijde onderscheiden hebben door
hunnen gezonden zin; die ten allen tijde cle
ricalen invloed geweerd hebben, thans, de
inzet worden van twee spelers, die om zijn
bezit hunne grootste krachten inspannen
Daarom wordt wakker, gij die siaapt en
tracht het gewicht te begrijpen van den strijd,
die ophanden is. Gijdie de gave des
woords hebt, speektgij, op wier daden
veler oogen gevestigd zijn om te welen, wat
zij moeten doen, handelt, opdat ook anderen
aangespoord worden te handelen; gij die tot.
nog toe uit vrees voor broodvallen NIETS
geweest zijt, wordt IETS
Aarzelt tocli niet langer 1
Zult gij zoolang NIETS blijven tot gij u
een juk hebt op den hals gehaald, dat gij
bijna niet zult kunnen torschenmoet gij
eerst al de gevolgen van uw ellendig niets zijn
ondervinden, eer in u de begeelre ontwaakt
iets teworden
De tegenpartij slaapt niet, gelooft mij, al
is zij stil. Zij houdt van stilte; zij vreest
de openbaarheid, maar woest overtuigd, dat
zij werkt; dat zij alle staatkundige en gods
dienstige hartstochten weet op te wekken
om haar doel te bereiken,
Weest voor haar op uwe hoede, want zij
heeft cone macht, die aan de liberale partij ont
breekt zij heeft den grooten hefboom tot hare
beschikking die een groot deel der maat
schappij in beweging brengtde eeuwige
zaligheid
Men heelt, zooals ik in het begin van dit
opstel gezegd heb, in ons land, gelijk over
de gansche aarde verschillende wijzen om
zalig te worden.
Elk houdt de wijze van zaligwording, die
men hem in zijne jeugd heeft ingepren t voor
de beste zoo niet voor de eenige.
Daarmede kan ik vrede hebben: of men
mij zalig spreekt dan ter verdoemenisse wijdt
aan deze zijde des grafs is mij tamelijk
onverschillig, dewijl aan gene zijde die ver
kondigers van Gods oordeelen hier, wel even
min een stem In de jury zullen hebben als ik.
Dat de verschillende kerkgenootschappen
leeraren benoemen, die het volk voorgaan
hoe zij moeten handelen; die het volk op
wekken tot deugdsbetrachting; die het volk
wijzen op het voorbeeld van den grooten
Meester, die voor zijne vijanden bad en leerde
te zegenen hen, die ons vervloeken, ik juich
iiet toe; ik erken het als noodig, als onmis
baar in den legenwoordigcn toestand der maat
schappij. Maar dat diezelfde voorgangers feu
hemel de uitspraak van hunnen meesier ver
geten, dat zijn rijk niet van deze aarde is;
dat die zelfde voorgangers geheel en al af
wijkende van het voorbeeld, dat hun gege
ven is door Hem, dien zij prediken, het volk
door middel van den godsdienst opzetten tegen
de inrichtingen van den slaat, tegen de we
tenschap, tegen den vooruitgang, tegen el
kander, om onder een voortdurend wijzen,
