1IEÜ1S- El ADVERTENTIEBLAD VA1 WES'
N° 30.
Zestiende Jaarcrans;.
A", 1875.
Vrijdag
18 Apri
Onze SJafi/k
Politiek Overzicht.
u O
Dit Weekblad verschijnt lederen. Dinsdag en Ykijdag.
Prijs per DiliE maanden voor het voormalig 4de district
Zeeland ƒ1,15; voor de c -laatsen des Piijks, franco
per post f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
o O
van 15 regels f 0,75 elke regel
Groote letters naar het getal gewone
Prijs Advertenti.cn
daarboven f 0,121/2-
regels die zij beslaan.
Voor den Werkenden stand en Weldadigheid G Cf. per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de lted^ctie betreüende, benevens Advertentiën en gewone Berichten ol' Alededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles PBANCO.
U?i
'en.
ui
Do clericalen, waarbij wij in ons vorig
nummer verwijlden, worden verdeeld in twee
groote afdeelingon
de anli-revolxitionnairende partij van de
rechtzinnig hervormden, meer bekend onder
den naam van oud-gereformeerden en con-
fessionneelen d. w. z. die welke zich nog
vasthouden aan de belijdenis, vastgesteld op
de algemecne kerkvergadering te Dordrecht.
De schepper van deze partij is de beer
Groen van Prinstercr, de tegenwoordige aan
voerder is de lieer Abraham Kuyper, vroeger
predikant te Amsterdam, genoegzaam bekend
door zijne Siarediwt-verhandelingen tegen
het verplichtend stellen van de inenting met
koepokstof, ofschoon hij zijne eigene kinde
ren aan die heilzame bewerking niet wilde
onttrekken.
De andere groote afdeeling der clericale
partij is hot Ultramonlaansche kamp. Gelijk
anU-revoliUionnair beteckent legen de staats
omwentelingenzoo is de beteekenis van
ultra-montaansch van over de bergen. Deze
partij is die der katholieke geestelijkheid se
dert de Jezuïeten daarover de overhand zijn
gaan krijgen, en wordt aldus genoemd, omdat
zij hare bevelen ontvangt van den generaal
der Jezuïeten, die te Rome, dus over de ber
gen, zijn verblijf houdt, en van daar over de
gehecle wereld en vooral ook op liet hoofd
der Katholieke kerk zijn noodlottigen invloed
uitoefent.
Sedert die heeren de eerste viool in de kerk
zijn gaan spelen is er een einde gemaakt aan
de verdraagzaamheid en aan de eensgezind
heid, die tusschen de burgers van Nederland
bestond; en niet alleen dat zulks in Nederland
plaats heelt, daar is hun invloed betrekkelijk
nog gering, maar over de geheelc wereld ver
oorzaken zij eene beroeringdie ons doet
denken aan den tijd van Paus Clemens XIV, die
de woelige orde ophief doch helaas, deze
stoutmoedige daad met den dood moest be-
koopen aan de dagen van Pombal, toen
zij uit bijna alle staten van Europa moesten
verdreven worden, oin den vrede te kunnen
handhaven.
De ultramontaansehc partij is de partij van
volkomen stilstand in sommige punten, van
volslagen achteruitgang in de meeste. Zij
houdt hoegenaamd geene rekening met de
wetenschap, zij verfoeit haar; in plaats van
de kerk en hare leerstellingen in overeen
stemming te brengen met de ontwikkeling
van den mensehclijkcn Leest, gaat zij voort
die nog meer en meer terug te voeren naar
den tijd der middeleeuwen.
't Gevolg daarvan is, dat zij de kerk schijn
baar één geheel doet blijven, maar telkens
een aantal barer beslo belijders van zich af
stoot, gelijk nu wederom 't geval is met de
Oud-Roomscbcnin Duitscfiland en Zwitserland.
De staatkundige leerstellingen der ultramon-
tnnen zijn nauw verwant met hunne kerke
lijke, Zij zijn samen te vatten in de woor
den: Do orde dor Jezuïeten moet baas zijn;
alles moet geschieden om dat meesterschap
te verkrijgen. Daartoe heelt men in de
eerste plaats noodig geld. De wijze, hoe de
goederen van den heer Stroo voor een groot
gedeelte aan de rechtmatige erfgenamen zijn
onthouden, geeft ons een aardig verschijnsel,
waarover wij eens kunnen denken.
In de tweede plaats hebben zij noodig
invloed en die moet verkregen worden dooi
de school.
Om gemakkelijk den baas te spelen moet
liet volkje volgzaam zijn; om volgzaam te zijn,
moet. men niet denken; want menschen, die
er eene eigen meening op nahouden, zijn in
den regel lastig te kneden.
Een ander middel, dat door beide clericale
richtingen in praktijk wordt gebracht om de
menschen zand in de oogen te strooien, be
staat daarin, dat zij zich voordoen als den
partijen van den godsdienst.
De katholiek, die do overtuiging koestert,
dat de geestelijkheid zich eigenlijk maar al
leen met kerkelijke zaken moest bemoeien,
dat zij alleen dient om de lidmaten der kerk
bekend te maken met het kerkgeloof en dat
de kerk voor 't overige niets met staatszaken
te maken heeft, is in hot oog van denultra-
montaan al half afvallig, en die leer prediken
zij zoo onverholen en zoo stout, dat het
katholicisme in het ultramontaUisme dreigt
op te gaan.
De ullramontanen geven er verder niet om,
nu en dan eens van richting te vesanderen
op staatkundig gebied. In 1848 waren zij
liberaal, zij zijn zulks gebleven tot omstreeks
'1857. Toen begon do wind uit een anderen
hoek te waaien. Langzamerhand trokken zij
over tot do conservatieven om zich ton slotte
aan te sluiten bij de anli-revolutionnairen.
Deze laatste aansluiting pleit voor do prach
tige zedeleer die beide clericale richtingen
huldigen.
Grootere vijanden dan het strenge calvi
nisme en het ultramontanisme kunnen er niet
^•gertfffdêïrwordeneene geschiedenis van drie
honderd jaren is daar 0111 zulks te bewijzen.
Thans ziet men het walgelijke schouwspel
dat anti-revolutionnairen gekozen worden go-
heel alleen door het overwicht, dat de ultra-
montanen bij de kiezing is de schaal liggen.
Zij is do vlottende partij, die juist omdat
zij zoo gemakkelijk van front kan verande
ren, hij de aanstaande verkiezingen in vele
districten den uitslag in handen heelt.
En waarom
Dij haar zijn de kiezers en gekozenen slechts
werktuigen. Van daag zendt men hen om
A., bij do herstemming krijgen zij bevel Z.
te kiezen.
liet bevel wordt gehoorzaamd.
Alles ter meerdere eerc Gods
G. A. VoRSTERMAN VAN OlJEN.
Wordt vervolgd.)
In het Engelsch Iloogerhuis heeft Vrijdag
de Lord-Kanselier, Lord Cairns, medegedeeld
dat do Regeering de artikelen der wet be
treffende de rechtspleging, waarbij bet Iloo
gerhuis als Hof van Appèl wordt afgeschaft,
voorloopig voor een jaar buiten werking wil
stellen. Voor dien tiisschentijd zal een voor
loopig Hof van Appèl worden benoemd.
Op ironieke wijze werd door Lord Sel-
borne aan de Regeering dank gebracht, dat
zo de wet van 4873 uiet geheel had buiten
werking: gesteld.
De Regeering heeft geweigerd aan de Noord-
pool-espediiie een geestelijke mede te geven,
op grond van gebrek aan plaatsruimte,oen
besluit, dat nog al bevreemding heelt gewekt.
't Bevestigt zich, dat de reis van den Kroon
prins naar Italië geen officieel karakter zal
dragen. De Keizer hoopt nog altijd bet voor
genomen bezoek in persoon te kunnen bren
gen.
liet Florentijnsche dagblad Epoca meent
een aantal treffende bijzonderheden te kun
nen medédeelen omtrent de jongste Vorsteu-
bijeenkomst te Venetië. De kardinaal-patri
arch zou twee eigenhandige brieven van den
Paus aan de beide Vorsten hebben overhan
digd en namens Z. II de voorwaarden heb
ben uiteengezet, waarop in Italië de vrede
tusschen Staat en Kerk zou kunnen hersteld
worden.
Een eerste voorwaarde zou wezen, dat
Italië zich geheel losmaakte van Duitschlandi