IN 2T.: Zestiende Jaargang. A0. 1875.
Dinsdag 6 April.
lets over de voortteling Pijzer
huisdieren.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor het voorma li»' éde district
Zeeland ƒ1,15; voor de overige plaatsen des Rij'^s, franco
per post f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Prijs Adverteuticnvan 1 5 regels 0,75 elke regel
daarboven, f 0,1 Groote letters naar het getal gewone
regels die zij beslaan.
oor den W erkenden stand en Weldadigheid 6 Ct. per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Ad verten tien eu gewone Berichten of Mededeelingen van'Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezcV, alles BRAN CO. -.,v\
ATI.
En zoo zijn wij als van zelvo genaderd
lol een ander doel van aanhouding der hoen
ders, zei Is zonder broeizieke vogels, maar niet
buiten de hoenders kan uitgevoerd worden,
want de hoendereieren zijn de eerste voor
waarde, en dat nog wel de vruchtbare, en
dan komt de broeiwarmte, om hetzelfde of
zij door een hoen, kalkoensehe hen enz. of
door kunstwarmte wordt verkregen.
Wij weten toch, dat b.v. een hoen IS tot
21 dagen zit aleer de kiekens uitkomen,
hetwelk verschilt naarmate de broeier sterk
en gezond, goed broeiziek, en het getal
eieren in evenredigheid met hare grootte is
enz, en dut aan de eieren geregeld eene
broeiwarmte van 521/! graad celsius, dus zoo
wat iets racer als half deu toestand waarin
liet ijs in wafer smelt, en hetzelve kookt
dus ruim halve kookwarmte gedurende '18
dagen wordt medegedeeld zoodat de som der
broeiwarmte over 18 dagen 04 graden cel-
rius is, om een kieken voort te brengen:
Mogelijk komt dit sommigen nog te geleerd
voor, dan daarvoor zij de '18 dagen ruim
halve kookwarmte voldoende. Intusschen kan
ik niet af zijn, onze jonge landbouwende vol
gelingen do beoefening' der natuurkunde, in
betrekking tot land en veebouw aan te be
velen; die wetenschap toch wordt op liet
platteland nog te veel ten achteren gesteld,
en gelool mij zij is de eerste hoeksteen van
allo wetenschap en kunstduizenden ja mil-
lioenen hebben het eerste levenslicht aan
schouwd, dc eerste warmte koesterend opge
nomen, door dezelve de natuur als zien ont
waken en herlevenen toch nimmer de wet
ten loeren kennen; waardoor die als onschul
dige zonnestralen, zoo verlichtend en ver
warmend op ons inwerkten, na haren loop
door den dampkring als door een nol glas'
(brandglas) te hebben afgelegd.
Wat zijn uwe gewassen toch niet ver
schuldigd aan licht en warmteWas het
eens eeuwig nacht 1 Was het eens eeuwig
koud'! welk ledig en dor en doodsch tafe
reel zoude dan deze aarde aanbieden, getuige
de plaatsen alwaar dezelve weinig tot haar
doordringen. Nu licht en warmte zijn voor
waarden bestaan voor al wat leeft; dit moe
ten wij goed onthouden, en zal bij de behan
deling van onze dierlijke huishouding wel
eens wat nader cn later uitkomen. Dan
genoeg; ziïfn wij thans naar buiten, reeds
lacht de lente ons toe, met hare koele doch
vriendelijke zonnestralende zon vertoeft
reeds langer boven den gezichteinder, en
geelt hoe langer hoe meerder licht en warmte
en nog ecne korte wijle tijds, dan praalt
Gods heerlijke schepping in al den glans
barer schoonheid! En zoo zijn wij al een
heel eind wegs, het broeihok voorbij gesneld,
dat nietige afgezonderde plaatsje, zoo uit
muntend door Keeltje onze boeredochlcr
gekozen, zoo stil zoo afgezonderd; ziet zij
'schijnt er bijzonder slag van to hebben, om
broeizieke hoenders te zetten, en daar het
roods de 18c dag is, is zij benieuwd naar
den uitslag van haar werk Zullen de kie
kens van daag uitkomen, hoeveel zal zij er
hebbenalternated ongeduldige vragen Wat
duurt dat broeden toch lang cn eindelijk
waarom kon die broeiwarmte niet in negen
dagen medegedeeld worden, voor ons is tijd
geld, en in de natuur zijn ook korte wetten
weggelegd. Want een telegram laat zich
niet lang wachten.
Dan ziedaarweder die Harmonie in do
werkingen dor Natuur, wilde men tocli de
broeiwarmte met de helft dal is tot hel kook
punt verhoogendan stolt hot eiwit en allo
leven is vernietigdis daarentegen de warmte
te laag den gaat liet ei lot verrotting over,
worden de eieren ongelijk verwarmd, of ver
laat de broeister te lang haar nest, dan ins
gelijks, en dit vooraf is het bezien der bree
ding, als het eerste levens proces, zoo wei
nig noodig heelt om verstoord te worden,
ziet eens hoe zorgvuldig de broeister hare
eieren van buiten naar binnen verplaatst om
keert enz. op dat toch allen de behoorlijke
en gelijkmatige broeiwarmte zouden erlangen,
en toch komen zij nog ongelijk uit, en vooral
als zij te veel eieren voor hare grootte onder
zich hebben, de eieren ongelijk zijn en aldus
zich niet goed schikken, voor onze gewone
Loere kippen is dertien eieren die, men te
broeden geeft, voldoende, grootere' kippen
kan men vijftien eieren geven, herzeg geel de
kip zooveel mogelijk gelijke eieren; ziet ééns
de kippen, die in het wilde uitkomen, heb-
aitijd de meeste kiekens, verleden jaar be
zorgde mij eene kip nog zestien kiekens,
waarvan er vijftien opgegroeid zijn een door
ééne kat gesnoept ismenigmaal toch had
ik het genoegen do schoonc schikking van
de zestien gelijke eieren dezer kip te bespie
den, bij dewelke hij gelijkmatige bezitting do
broeiwarmte ook zoo gelijkmatig kon in
dringen.
Zoo even vermelden wij, dat het ons om het
i is, welke warmte men gebruikt, dierlijke
broei o! kunstwarmte, en dit is betrekkelijk
waar, daar eigenlijke broeiwarmte zoo als
gezegd 52V'o graad celsius ol ruim halve
kookwarmte bedraagt, liet is op grond hier
van dat men kunst broeïereien door kunst
warmte (oven als de broeikassen) heelt opge
richt.
Reaumur, oen groot fransch natuurkundige,
slaagde er voor zoo ver ik weet het eerste
in, oin door kokend water bevattende en ge
voed wordende buizen, in eene bepaalde
ruimte waarin de eieren zijn nedergelegd,
eene aanhoudende warmte, aan de broeiwarmte
gelijk te ontwikkelen, ter nitbrocding der eieren
welk een en ander later veel verbeterd is
ofschoon liet steeds moeielijk zal blijven, de
eigenlijke broeiwarmte in al hare eigenschap
pen door kunst weder te geven aangezien de
vochtige broeiwarmte iets eigenaardigs van
de broeiers is.
Zij die hierin hunne nieuwsgierigheid wil
len bevredigen, reizen' maar eens aan Amster
dam, of naar den Dierentuin te Antwerpen;
en zien daar eens uit goede oogen, ol laten
zich daar eens goed toelichten, en gelool me,
zij zullen moer medebrengen iii hun belang,
dan zij opdoen zullen door het najagen van
concerten, casino's cn comedion, ol het be
zoeken van allerhande winkels welker waren
bij ons veelal oven goed, ofschoon niet zoo
elegant en pronkziek uitgesteld worden opge
drongen, en ofschoon alles zijne goede zijde
heeft, meen ik ons belang voorop te moeten
stellen, daar dient men ten minste het meeste
van te weten.
Dat de kiekenfokkerij niet onvoordeelig is,
weten onze boerinnen zeer goed, bij deze
teelt geldt ook de spreuk, vroeg op, vroeg
thuis, vroege pouillen eu vroege haans geven
vroege eieren vroeg gebraad. Eene liiiiko
boerin dis vroeg eieren ter markt wil bren
gen, cn geld maken als het bolergewin nog
gering is, zorgt voor vroege pouilles, dat is
hut boste arcana voor vroege eieren naast
flinke voedering trouwens, die mag nooit
ontbreken als uien trekken wil. Ziehier een
voorbeeld uit duizenden.
In de laatste week der maand December
1872, gaarde ecne boerin in dit district van
ruim honderd hoenders honderd twee en
dertig eieren, en in de maand Januari 1873
eenduizend en dertig eieren; »'t is waarlijk
