N°. 77.
NIEUWS- El ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUW 3CH-VI .AAMEREN.
Over Landbouw-Ondsrmjsop ds
lagers scholen.
i.iliciiik' Jaaix'iiiiff.
X". 1874.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag eu Vrijdag.
Prijs pev dius maanden voorliet voormalig 4de district
Zeeland f 1,15; voor de overige plaatsen des .Rijks, framo
per post f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Prijs Advertentiënvan 1—5 regels f 0,75 elke regel
daarboven Ö,l?d/g..(i route letters naar hcvt getal gewone
regels die zij beslaan.-
oor den "Vverkenden stand ea Weldadigheid 6 CL per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Hecht
e betreffendebenevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededecliugen van Correspondenten
te-bezorgen bij den Uitgever dezer, alles PRANCO.
Er is al lang sprake van geweest om aan
de lagere scholen ooi; Land- en Tuinbouw
onderwijs te geven.
Onlangs werd die zaak ook besproken in
de Grouingsc.he Maatschappij van Landbouw,
in eene vergadering waarbij de commissaris
des konings cn de Inspecteur van 't lager
onderwijs tegenwoordig waren.
Aangezien deze beide ambtenaren op de
hoogte van den toestand van 't onderwijs
kunnen zijn, is 'tniet onbelangrijk met hunne
denkwijze, vooral met die van den inspecteur
bekend j te worden.
Dc Inspecteur gaftc kennen en staalde het mot
bewijzen, dat land-en tuinbouwkunde als vakken
van onderw. ter opleiding van onderwijz. van
Rijkswege degelijk inaanmerkingbeginnen te ko
men. Dit verdient waardeering. Vooral de on
derwijzers op bet platte land, en dier getal is
verreweg het grootere, kunnen, zoo zij cenigs-
zins thuis zijn op (lat gebied, daarmede on
getwijfeld veel nut doen. Zij kunnen dat
builen en in de school. Wij zijn echter ten
volle eens niet den heer Alberda van Eken-
stein, dat de lagere school leervakken genoeg
heeft, zoodat er voor wat nieuws weinig, ja
geen tijd overschiet, vooral niet bij een school
bezoek als tegenwoordig nog algemeen op
bet platte land in zwang is. Doch al houden
wij dat streng in het oog; al is liet onbe
twistbaar, dat er op de lagere school in de
verte geen sprake wezen kan van een cur
sorisch onderwijs in landbouwkunde, zoo kan
er toch occasioncel door den onderwijzer met
zijn .leerling wel wat aan gedaan worden,
liet zou aireede zeer boog rnogen gewaar
deerd worden, indien wij voor onze scholen
een goed stel platen bezaten met beelden en
voorstellingen aan land- en tuinbouw ontleend.
Van tijd tot tijd zou daarvan veel nut ge
trokken kunnen worden.
Onze toekomstige onderwijzers op kweek
en normaalscholen behooren 'ook algemeen
bekwaam gemaakt te "worden om onderwijs
in die vakken te geven. In de toekomst
moge het geen verre meer zijn liggen
onmiskenbaar scholen voor voortgezet lager
onderwijs, die, zal 't goed zijn, rekenschap
moeten kunnen houden met plaatselijke be
hoeden, als: fabriekwezen, zeevaart, handel,
land- en tuinbouw. Zij zullen de meeste on
zer tegenwoordige avondscholen, die vrij alge
meen een kwijnend bestaan voortsleepten,
moeten vervangen.
Doch well; antwoord is er 1111 op de te
Groningen gestelde vraag te geven: Zoude
do Maatschappij van landbouw geen middo-
len kunnen aanwenden ter bevordering dat
het landbouw-onderwijs meer algemeen
worde?"
Wij willen onze meening' daarover niet
achterhouden.
De Maatschappij boude zich overtuigd, dat
er op dezen oogenblii; bij den stand en de
inrichting van ons lager onderwijs zeer wei
nig aan te doen is, om meer algemeen en
degelijk landbouw-onderwijs op de lager,e
scholen te verkrijgen. De Maatschappij en
alle voorstanders van land- en iuinbouwon-
derwijs kunnen echter krachtig medewerken
om een beteren toestand voor te bereiden.
Zij móeten 'daartoe eerstens de handen ineen
slaan, dat er bepalingen ..uitgelokt worden,
waarbij alle arbeid, onder welken vorm ook,
tot op 42jarigen leeftijd geheel verboden
wordt. Zij moeten wijders -helpen om de
overtuiging algemeen te maken, dat afgebro
ken schoolbezoek alle wetenschappelijk onder
wijs ook op meerderen leeftijd onmogelijk
maakt, evenzeer dat het euvel van 't ver
zuim en zijne gevolgen, niet maar alleen drukt
op de wegblijvers maar ook op de geheele
school. Eens school, die slordig bezocht
wordt, kan, bij den moesten ijver des onder
wijzers, zijne leerlingen niet lot een hoog
peil van algemcene ontwikkeling brengen.
Zij moeten wijders de school niet van haar
hoofdplicht: de verstandelijke en zedelijke ont
wikkeling en vorming van het kind afleiden
en haar niet tot een wetenschappelijke in
richting willen vervormen. Er moet een
algemeen streven wezen om de schooi do
gelegenheid te schenken, dat hare leerlingen,
Hink ontwikkeld, haar verlaten.
Docht om daartoe te geraken rust op de le
den der Groningschc Maatschappij, rust op
duizenden en tienduizenden in den lande een
dare plicht. Zonder leerplicht wordt ons
onderwijs niet goed en bereikt het nimmer
een flinke hoogte. Eerst daarmede zal de
school, zoo het noodige aan haar ten koste
gelegd wordt, de vleugelen krachtig kunnen
uitslaan. Eerst daarmede zal aigemeene en
degelijke ontwikkeling tot in alle standen
doordringen en het mogelijk worden om den
twaalf- dertienjarigen knaap,j ook uit het'
volk, die kundigheden aan te brengen, hem
in het maatschappelijk leve;; tro c.'mikbaar.
De voorstanders van professiormeel onder
wijs, welk dan ook, zullen zich krachtig voor
hun doel in do bres stellen, zoo zijde lagere'
school gelegenheid scheuken om zich volko
men te ontwikkelen. Eerst als zij dit dan
kan zal zij knapen leveren van grondbezit
ter en arbeidsman, die occasioneel meer be
paald in scholen van voortgezet (hcrhluing)
onderwijs zich met de grondbeginselen van
land- en tuinbouwkunde cn ooi; van andere
vakken vertrouwd zullen kunnen maken.
Al vervaardigt men dan nu ook nog zoo
veel handboeken, het haat niets. Geen we
tenschap, hoe populair ook voorgesteld, wordt
gemeen goed als er geen hersenen voor zijn
om liaar op te vatten, te -verwerken en zoo
tot haar eigendom te maken.
Hoe goed liet dan ook zij, dat de lïegee-
ring zorgt dat er onderwijzers voor land-en
tuinbouw komen, deze zullen niet veel zaad
te strooien hebben, of hun zaad op de rof-
s.en werpen, zoolang de lagere school niet
werkelijk de leerlingen geschikt heelt kunnen
manen tot dat onderwijs.
Nog eens, daartoe komen wij zonder leer
plicht niet. Moge de Maatschappij van Land
bouw hiertoe maar medewerken.
Hetgeen de beer Dlaupot ten Gate daar
gezegd heeft is ook ten volle toepasselijk op
dit district.
Wij hebben eeno wet noodig, die ver
biedt, dat kinderen beneden 12 of iojarigen
leeftijd door inhalige bóeren mogen gebruikt
worden als boswachtereene wet, die aan
de ouders verbiedt te vroeg hunne kinderen
in dienst te laten gaan bij vreemden gewoon
lijk voor een daggeldje, dal van luttel be-
teokenis is.
Zoolang die wet er niet is, zal een groot
gedeelte van de kinderen uit den werkenden'
stand te onontwikkeld blijven om hot onder
wijs in Land- en Tuinbouw te kunnen volgen.
Verder, is het noodzakelijk, dat gedurende
de wintermaanden liet ouderwijs hwhalings
onderwijs worde; dat er aan ouderen van
jaren gelegenheid -gegeven worde, om het
vroeger geleerde te onderhouden cn voort
te zetten.
Men verbeeldt zich te dikwijls dat de school
voor 't gemak der ouders dient ingericht te
zijn en dat 's mis. De school is geene be
waarplaats voor kindieren, maar cene leer
plaats en de avondschool moet dus niet open
staan voor hen, die nog in da tern o i vallen
'0111 op de dagschool ts gaan.
D - weinige ontwikkeling, die ook in dit
dis',': :l Li"i de mc-asie la;:..-bouwers te vinden
