NIEUWS- m ADVERTENTIEBLAD VAN WEST
H-VLAMOERE
N\ 74.
ijlticiitlc Jaai'^an^'.
A". 1874.
Vrijdag 18 Sept.
l)it Weekblad .Verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor liet voormalig 4de district
Zeeland ƒ1,15; voor de overige plaatsen des itijks, fra/uo
per post f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Prijs Adverteutiëu, van 1 5 regels f 0,75 elke regel
daarboven, 0,1 Groote letters naar liet getal gewone
regels die zij beslaan.
A oor den AYerkeuden stand en Weldadigheid G 67. per regel,
Ingezonden Stukken en Brieven, de Reductie betreffende, benevens Adverteutiëu en gewone Berichten of Medctleulingeii van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO.
III.
Lezersde naam van den Vlaamsehen
romanschrijver Conscience is u toch zeker
wei hekend'.' 't Zou mij zelfs verwonderen
als niet velen uwer een of meer werken ge
lezen hadden, gevloeid uit die echt vader
landsgezinde pen; werken, die tal van waar
heden bevatten ook voor Noord-Nederlanders,
al zijn desclioone Nederlanden thans ten gevolge
van allerlei politieke knoeierijen en politieke
misdaden staatkundig voor altijd gescheiden.
Nu, in éen dier werken leest men de
waarheid, die door alle eeuwen waar geble
ven is: De kerels van Vlaanderen waren
alle vrije mannen en kenden geene slavernij
noch ambtelijke onderschikking en wat daar
van de Ylaamsche kerels gezegd wordt, is
ten volle toepasselijk op den Noord-Nederlan
der, die, toen de Spaansche tyrannie hem in
't gareel wou slaan, hem van zijne rechten
en zijne vrijheden wilde beroovenhet zwaard
aangordde en den gehaten vreemdeling over
de grenzen joeg; op den Noord-Nederlander,
die herhaaldelijk door machtige buren aange
tast, zijne vrijheid, zijne zelfstandigheid ver
koos verre boven vadsige rust, hoven iiet
leven; die, toen ten gevolge van betreurens
waardige geschillen zijn vaderland een oogen-
hlik onder den looden scheptcr moest bukken
van Frankrijks talentvollen maar tvrannieken
heersclier, alle krachten verecnigdc om bij de
eerste gelegenheid de beste de verloren onaf
hankelijkheid te herwinnen.
Evenmin als Vlaanderen kent Nederland
ambtelijke onderschikkingm. a. w. evenzeer
als in Vlaanderen is in liet volksbewustzijn
de waarheid opgenomen, dat de ambtenaar
daar is om liet volk en niet het volk om
den ambtenaar; evenzeer als Vlaanderen ver
langt de Nederlander geregeerd te worden
door de wet en niet door ambtenaren, die
de wet naar hun genoegen, naar hun voor
deel trachten uit te leggen.
Alle macht komt uit liet volk, zietdaar
de stelling volgens welke de Nederlander ver
langt geregeerd te worden en volgens welke
hij ook blijkens de grondwet geregeerd wordt.
AVant aan het volk is de keuze opgedragen
van lieden, die het in de kamers vertegen
woordigen en die de wetgevende macht doe
len rnet den Vorst aan wien de uitvoerendé
macht der wetten toebehoorten worden de
leden der je kamer al minder rechtstreeks
gekozen deer het volk dan die der tweede,
door de keuze der provinciale staten blijven
zij op de benoeming van de vertegenwoor
digers van het kapitaal toch altijd een niet
onbelangrijken invloed uitoefenen.
Maai- wij zoucjen te ver afdwalen van liet
onderwerp, dat ik mij voorgesteld heb heden
met u te behandelen. Wij hebben u aan
getoond dat ondanks de duidelijkste, de on-
dubbelzinnigste bepalingen in de wet in
lleille nog geene school is; wij willen ons
thans bezighouden niet een paar andere zaak
jes, waarmede liet ook al vrij zonderling ge
steld is.
Er staat in art. 13 van het burgerlijk wet
boek. Er bestaan in iedere gemeente regis
ters van geboorten, van huwelijks-aangiften
en afkondigingen, van huwelijken en echt
scheidingen en van overlijden. Deze registers
zullen afzonderlijk worden gehouden door een
of meer ambtenaren van den burgerlijken
stand, welke daartoe door de plaatselijke be
sturen, en uit hun midden, zullen worden
benoemd.
In de gemeentewet komt daarbij nog de
bepaling, dat de Burgemeester, ofschoon geen
lid zijnde van den raad, toch ambtenaar van
den raad, toch ambtenaar van den burger
lijken stand kan zijn.
Ziedaar nu ue wet. In iedere gemeente
bestaan registers van geboorten enz. Ook
hier kan men bij dit wetsartikel weèr voe
gen: behalve te Heille. AVel bestaan de
registers, maar zij zijn niet in de gemeente,
zij zijn in eene andere gemeente, zij zijn te
Sluis.
Men zal toch moeilijk kunnen beweren, dat
dit gedaan is voor liet gemak van de inwo-
ners van lleille?!
Wij roeren dit punt aan, omdat men bij
het plaatsen der school altijd begint met de
vraag: Waar moet zij komenAan de
Kruisschans op Nieuw- of op üud-IIeille?
Wel wetende dat men daardoor eene groote
verdeeldheid brengt onder de voorstanders
der school, zóo zelfs dat sommigen daarvan
liever geene school zouden hebben dan eene
school, die bijna even ver van hunne woning staat
als de school te Aardenburg, Men wijst er
dan op met een aandrang, eener betere zaak
waardig, hoe liet toch onbiff jk zou zijn eene
school te bouwen op eene plaats-, zoodanig
dat deze niet ongeveer in het middelpunt van
de gemeente, (niet van de bevolkte gemeente)
staat. Allen moeten in cfe oprichting eener
school totalen, 'tis dus billijk, dat geen öëej
der gemeente bevoordeeld Worde en die
schijnbare billijkheid heelt al 14 jaar het
bouwen der school tegengehouden.
Maar indien men dan zoo bizonder drukt
op liet onbillijke, dat de school buiten het
middelpunt der gemeente zou komen, waarom
dan de registers van den burgerlijken stand
niet alleen huiten het middelpunt gebracht,
maal' zelfs buiten den omtrek','
Is dat ten genoege, ten gemakkc, ten voor-
deele van de gemeentenaren7
Laat ons dien toestand eens van naderbij
bekijken.
De meeste bewoners van Oud-IIeille zijn
werkmenschen; eenigwl verdienen hun brood
met den handel.
Veronderstel, dat zij om geboorte of sterf
geval eene aangifte moeten doen te Sluis,
dan hebben zij eerstens een wandeling te
maken van een goed uur; te Sluis gekomen
zijn zij volstrekt niet zeker onmiddellijk ge
holpen te worden; er kunnen zich zelfs om
standigheden voordoen, dat zij onverrichter
zake naar huis moeten teerên, na éeu ol'uicer
uren gewacht te hebben. Maar dat is nog
niet alles. Bij de aangiften moet men van
twee of één getuige voorzien Zijn; men kiest
daarvoor zijn buurman, dien men indien hij
ons een liefdedienst bewijst-toch moeilijk op
een droogje kan laten zitten. Een pint bier
in de Ronduit, een dito, zoo 't geen borreltje
is, bij 't binnenkomen der gemeente Sluis,
een als men er uitgaat, een tijdverlies van
drie vier uren
En toch staat erin het burgerlijk wetboek:
Er bestaan in iedere gemeente registers-
van geboorten, enz.
Maar men heeft in de gemeente lleille nog
meer opmerkelijks. Men heelt er ook éen brie
venbus. Waar denkt gij lezers'? aart de Kruis-
sclians 7 Mis hoor, aan de Ronduit, zoo ge
makkelijk ingericht voor de OuJ-lleillenaars,
dat indien zij een brief in de bus te bezorgen
hebben, zij 't best doen dien naar Middelburg in
Vlaanderen, naar Eede of naar Aardenburg
te brengen. Uit de eerste plaats kunnen zj
heen en weerom zijn, tegen dat zij in de
IïonduiL zijn aangekomen-. Zou men haast
beginnen te giiooven, «Jat lleille eene opmer
kelijke gemeente is 1
Zou men zoo zachtjesaan tot de overtuiging
beginnen te komen dat wij leven in -1874,
dat lleille in Nederland ligt en dat Het ge
lijke rechten toeft als elke andere Nederland-
sche gemeente'?
De ambtenaar is om bet volk, bet volk
niet om ton ambtenaar. Dat dan de ambts»
