N°. 72,
NIEUWS- EH ADVERTENTIEBLAD ÏA1 WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAAHDEREN.
WAAE
A0, 1874.
Diasdag 15 Sept.
Politiek Overzicht.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Yiitjdag.
Prijs per duif, maanden voor het voormalig. 4de district
Zeeland f 1,15voor de overige plaatsen des Rijks. fraiuo
per post. f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Prijs Advertentiënvan 1 5 regels f 0,75 elke regel
daarboven 0,121/2.Groote letters naar het getal gewone
regels die zij beslaan.
- "V oor den Werkenden stand en Weldadigheid 6 Ct. per rege1»
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende
te bezorgen
benevens Adverteiiticn en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
bij den Uitgever dezer, alles FRANCO.
ii.
Wij spraken in ons vorig nummer over do
kom van de gemeente Ileille. Wij komen
daarop llians terug.
Oudtijds lagen op den grond, die thans de
gemeente uitmaakt vier kerkdorpen: Ileille,
Ileinkenswerva, Lieve vrouw benoorden en
Trabede. Deze dorpen tverden in 1477 door
liet zeewater verzwolgen; van de beide laat-
sten wordt na dien tijd niet meer gesproken.
Ileinkenswerve herstelde zich en werd weder
een kerkdorp, doch verdween door de over
stroomingen van 1589. Van de vier kerk
dorpen bleef dus niets over dan het dorp
Ileille, dat zich langzamerhand herstelde, maar
welks kerk sedert 1477 niet werd opge
bouwd.
Later werden de overstroomde kerkdorpen
weder ingedijkt en onder bestuur gesteld van
het Vrije van Sluis. Toen dit collegie in
1794, onbeweend en voel te laat, den geest
gat, werd Ileille eene afzonderlijke gemeente
zonder school, zonder kerk, zonder molen
zonder gemeentehuis.
Naarmate nu do verschillende polders in
gedijkt werden, naar die maté vestigden zich
daar ook landbouwers en arbeiders. Houdt
men nu in 't oog dat de polders, waaruit
Ileille bestaat; de Westereede benoorden cn
bezuiden St. Pioters dijk, liet Lapscheursche
gat en de Papenpolder ingedijkt zijn lussehen
1049 en 1710, dan zal niemand er meer aan
twijfelen of Oud-Ileille, waar dan ook vroe
ger de kerk heelt gestaan, is do kom der ge
meente.
Zulks wordt dan ook feitelijk door ieder
bestuur erkend, omdat de belastingschuldi
gen aldaar aangeschreven worden, als wonen
de in de kom; terwijl bovendien do raads
vergaderingen vroeger veelal in de smidse
gehouden werden en daar ook behooren ge
houden te worden. Do reden dat Ileille lan
gen tijd bijna uitsluitend uit Sluis bestuurd
geworden is, is de oorzaak, dat do Ronduit
min ol meer als gemeentehuis beschouwd
geworden is, ofschoon het blijkbaar een blok
huis was, dat ter verdediging van Sluis is
opgericht.
Verleden jaar heb ik mij de moeite eens
getroost op te nemen hoeveel binders in Oud-
lleille in de termen vielen school te gaan.
Ik strekte mijne aanteekeningen uit over
twee, en dertig huisgezinnen die allen zoo
nabij Oud-Ileille woonden, dat indien de
school daar gebouwd werd, geen kind ver
der don vijftien minuten van de school woonde.
In die twee en dertig huisgezinnen waren
honderd twaalf kinderen, waarvan vijf en
vijftig tusschen 0 en 14 jaar.
Zou hét nu haast de moeite waard worden
orn voor vijf en vijftig kinderen eene school
te bouwen 7
Men zal mij zeggen een Ileilienaar van
veertien jaar gaat niet meer school.
Goed gesproken, indien gij er bijvoegt ge
durende den zomer.
Maar niet alieen dat hij gedurende den
winter wel schoolgaat, maar indien er te
Ileille eene school wordt opgericht, waarin
gedurende vier maanden ook avondschool
gehouden wordt voor anderen, die in hunne
jeugd door de goede zorgen der vroegere
gemeentebesturen van onderwijs verstoken
zijn gebleven, dan zal die avondschool bijna
even druk bezocht worden als de dagschool.
Men verlangt te Ileille naar onderwijs en
indien men minder geheimzinnig te werk
ware gegaan bij de oproeping van de on
derteekenaars van 't verzoekschrift, wanneer
ieder vrij uit zijn gevoelen had durven
zeggen, zoo als een paar dat gedaan hebben,
dan zou men eens gehoord hebben, hoe men
te IlciUIe naar eene school verlangt.
Maar ik vraag niet wat het volk verlangt;
ik vraag wat de wet zegt, dat er zijn
moet.
De wel nu zegt, dat er in Ileille eene
school MOET zijn, eene gemeenteschool of
eene gemeenschappelijke..
Noch de eene noch de andere bestaat
daar.
Mij is geen enkel artikel in eenige wet
bekend, dat Ileille ontslaat van de verplich
ting, of daarvan ontslaan kan.
Of 't nu moeilijkheden oplevert om te
beslissen waar men de school bouwen zal, dat
doet niets af. Die moeilijkheid heeft men
in 1860 ook al opgeworpen; wij schrijven
nu 1874. Men heeft dus 14 jaar noodig
gehad om die moeilijkheden] te vereffenen
en ik vrees, dat indien er niet van alle zijden
gewerkt wordt om ondanks die moeilijkheid
eene school te krijgen, de school en de moei
lijkheid nogmaals in den doofpot gaan en
de deksel er boven op.
Een Nederlander heeft plichten en daaraan
wordt hij vaak genoeg herinnerd in den
van conscriptie,
van aangiften voor den burgerlijken stand enz.
en ik ben er voor meer to wijzen op die
plichten dan op zijne rechten.
Ik vind het billijk, dat er belasting be
taald moet wordenzonder geld kan men
de orde in eene geregelde maatschappij niet
handhaven; ik vind het billijk dat Nederlan
ders geoefend worden in den wapenhandel
om bij voorkomende - HGo;I geef, dat het
nog lang dure gelegenheden zijn vader
land te verdedigen; ik acht het goed, dat
een goed geordende burgerlijke stand tal van
misbruiken en onrechtvaardigheden voorkome,
die
vroeger mogelijk waren, maar
-) Over liet durven In verhand met hroodvul-
len hoop ik in een paar latere artikels mijne meening
eens mede te deeleu.
Maar tegenover die plichten, die den Neder
lander opgelegd zijn en tot wier vervulling
hij door allerlei middeltjes gedwongen wordt,
staan ook rechten.
In de Grondwet nu is den Ileillenaars be
loofd, dat overal voldoend lager onderwijs
zal gegeven worden en de wel. op het
onderwijs heelt dat voldoend uitgelegd door
te zeggen, dat in iedere gemeente eene school
of ten minste eene gemeenschappelijke school
zou zijn.
Thans genoeg daarvan.
De zaak heelt nu een begin genomen;
laat ons hopen dat het het begin van het
einde zij.
Zooveel is zeker, dat de adressanten een
maal begonnen, den moed niet zullen opge
ven; zij hebben de wet voor zich en zoo
lang de 2e kamer geene wet aanneemt, waarbij
Ileille ontheven wordt van de verplichting
om eene school te houwen, zoo lang hebben
zij het recht zich te wenden tot den koning
tot de kamer zelve om daar te laten beslis
ten of zij geen recht hebben op eene school.
De bisschop van Orleans, Mgr. Dupanloup,
de eenige hooggeplaatste geestelijke in Frank
rijk die er openlijk voor uitkomt dat hij 't
herstel van het constiiiilioneole Koningschap
onder het Ilnis Orleans wenseht, heeft zich
weder tot de legitimistisclic afgevaardigden
gewend, om hen aan te sporen het septen-
nium te ondersteunen. De antwoorden zijn
alles behalve bevredigend.
De heer Friedenthal, die een groot koop
man en niet minder groot industrieel was,
heeft al zijne fabrieken en handelshuizen
verkocht cn zal zijne zaken geheel liquidee
ren, ten einde, zooals hij in een circulaire
zegt, zich geheel aan de openbare aangele
genheden te kunnen wijden. Zijne benoe-
