WA AH?
NIEUWS- Ei ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK lEEÖWSCH-VLAAIOEREi
Vijftiende Jaargang.
A°. 1874.
ijdag
11 Sept.
N". Ti.
SLIISCH
Dit "Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district
Zeeland f 1,15; voorde overige plaatsen des Rijks, frawo
per post f 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Vi
Prijs A'd verten tien, van 1 5 regels 0,75 elke regel
daarboven 05121/2-~f~ Groote letters naar het getal gewone
regels'die zij beslaan.
Voor den IVerkenden stand eu Weldadigheid 6 CL per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betredende, benevens Adverteuticri en gewone Berichten of Mededeelingen van Gorrespondén
te bezorgen bij den Uitgever dezer, allés FRANCO.
Er is geone school te lleille, dat weten
bijna alle lezers van dit weekblad.
Art 10 van de wet op 't lager onderwijs
luidt:
In elke gemeente wordt lager onder
wijs gegeven in een voor de bevolking
eni behoefte voldoend getal scholen, toe
gankelijk voor alle kinderen zonder
onderscheid van-godsdienstige gezindheid
Twee of meer naburige gemeenten
kunnen met inachtneming van art. '121
der wet van 29 Juni '1851, zich ver
eenigen lol het oprichten en in stand
houden van gemeenschappelijke scholen.
Bit artikel schijnt voor de gemeente lleille
tot nog toe niet geschreven te zijn.
Gemeenschappelijke scholen heeft lleille
niet; wel heelt het overeenkomsten gesloten
inet Sluis en met Aardenburg om daarheen
de kinderen van Nieuw- en üuil- lleille ter
school te zenden, maar zoodanige overeen
komst gelijkt niets op eene gemeenschappe
lijke school.
Den eersten Januari 18(10 is de wet, waar
uit ik aanhaalde, dat er een voldoend aan
tal scholen in iedere gemeente moet zijn,
reeds in werking getreden, en sedert dien
tijd wacht zij nog altijd op uitvoering in
lleille. Men heeft er niet slechts geen vol
doend aantal scholen, men heelt er geene
enkele.
Hoe zulks mogelijk is, daar de wet van
geene enkele uitzondering spreekt, komt mij
tamelijk raadselachtig voor; maar wij onder
zoeken thans niet naar de oorzaak, wij con-
stateeren slechts het feit, dat ondanks art. 10
van de wet van 18 Aug. '57, in lleille geene
openbare school is.
Daarin schijnt eenige verandering te wil
len komen. Eenige ingezetenen van Oud-
Ileille blijkens hun belastingbillet de kom
der gemeente, ofschoon men veel moeite
doet dat idee van kom der gemeente te ver
mijden hebben een verzoekschrift inge
diend om eene school te krijgen. Dat ver
zoekschrift, ofschoon tot nog toe niet beant
woord, heeft toch reeds eene eigenaardige
uitwerking' gehad.
Zaterdag 11. namelijk werden eenige perso
nen uit üud-IIeille door den veldwachter
namens den burgemeester uitgeuoodigd. Maan
dag' ten één ure in de smidse te komen.
Waarom
Ja, dut was een geheim, 't Spreekt, dat
deze iiitnoodiging des Zondags overal stof tot
discours gaf. Sommigen meenden, dat het ge
meentebestuur van plan was, een feest te
geven, anderen hadden een ander vermoeden;
maar toen men eindelijk zoo langzamerhand
op de hoogte kwam, wie tot de uitgenoo-
digden behoorden, kwam men vrij algemeen
tot de gevolgtrekking, dat er ecu woordje
zou gewisseld worden over de school, aan
gezien alleen zij, die op het vroeger bespro
ken verzoekschrift getcekend hadden, ver
zocht waren op de bijeenkomst.
Ofschoon dit gevoelen het overheerschende
was, waren er toch eeiiigen, die daarin niet
deelden en die daarom ook niet op het be
paalde uur aanwezig waren. Hadden zij
zekerheid gehad, over -welk onderwerp ge
sproken zou worden, zeker waren F. .1. van
lSelleghcm, J. van- Densche en Pijfferven te
genwoordig geweest.
't Is mij dan ook niet recht duidelijk,
waarom hier met zoo'n geheimzinnigheid
werd te werk gegaan. Het had veel van
eene oproeping voor de rechter van instructie
en volstrcct niets van eene bijeenroeping tot
bespreking eener publieke zaak.
Maar verder.
Een aantal onderteekenaar? van het ver
zoekschrift waren ter bestemde plaats aan
wezig en toen .zij de raadzaal binnentraden
bevonden zij zich in tegenwoordigheid van
den raad van twee leden van gedeputeerde
staten.
Er zou een onderzoek plaats hebben.
Ik heb eens eene correctioncele zaak voor
de rechtbank te Middelburg bijgewoond; ruim
vijftien minuten gingen verloren eer men
't gold eene vrouw uit Eede begreep
wat gepookte érpels waren, die op de route
lagen. Ofschoon dal feit hiermede nu niets
te maken heeft, haal ik liet maar even aan,
om daarmede te kennen te geven, hoe ik er
aan twijfel, of II. II. Gedeputeerden wel juist
begrepen zullen hebben, wat de pleiters voor
eene school in het vuur hunner welsprekend
heid hebben te berde gebracht. Men moet
een beetje gewend zijn aan liet dialect, dat
door onze grensbewoners gesproken wordt,
of men verstaat maar half, of in 't geheel
niet, of verkeerd.
Om een voorbeeld te geven.
Den adressanten werd er op gewezen, dat
zij als Ji. Katholiek verplicht waren hunne
kjnderen naar de Chr. leering te zenden, en
gevraagd, waar zulks geschiedde? Uit de
baantwoording dier vraag bleek, dat eenige
ouders hunne kinderen, die wat hard leerscii
waren beter, die nog niet konden lezen
naar Middelburg in Vlaanderen hij eene vrouw
7. inc'e die hun de lessen door voorzeggen
instampte; maar dat zij overigens, zooals
bekend is, te Aardenburg kerkelijk beboorea
cn daar ook hunne communie moeten doen. -
Uit dat antwoord werd nu hel besluit ge
trokken, dat de schooi dan gedurende ver
schillende dagen ja zelfs gedurende geruimen
tijd verzuimd zou worden.
Dat besluit is ten deels juist, ten deele
vaiscli.
De kinderen die fi. C. zijn, ontvangen van
hun zevende jaar af éénmaal per week
onderwijs in den godsdienst. Zij die hunne
Ie communie gedaan hebben des Woendags,
de jongens beneden *10 jaar des Vrijdags, de
meisjes des Zaterdags. Nu scheen ïueu daar
uit te willen besluiten dat de kinderen
indien er eene school te lleille was, deze
dagen do school zouden verzuimen. Ik
releveer dit feit met opzet.
Zoodra de kinderen opgeschreven zijn om
hunne eerste communie te doen, ontvangen
zij dagelijks dat onderwijs gewoonlijk van
Januari tot Paschen,
En hetzij die kinderen wonen te Ileiilc
en dan in Aardenburg of Sluis godsdienstig
onderwijs ontvangen; hetzij zij in Aardenburg
oi Sluis naast de school wonen, gedurende
dien tijd, dat zij voor hunne eerste commu
nie ieeren, komen zij toch niet naar de voor-
middagscliool, dikwijls ook niet naar clü
school na den middag.
Dit schoolverzuim staat gelijk met een ge
regeld verlaten der school voor drie maan
den; voordeelig werken doet liet natuurlijk
niet; maar zoo heel veel kwaad, wanneer de
kinderen overigens trouw school komen, zie
ik er ook niet in.
Ik ben op dit punt cenigszins breedvoerig
geweest, omdat in liet doen der le commu
nie in den tijd, die daarvoor noodig was,
door sommigen een stok gevonden scheen te
moeten worden om de school uit de ge
meente te slaan.
Bovendien zijn er nog andere middelen, om in
de behoeften van godsdienstig onderwijs te
voorzien. Ten eerste kan zulks geschieden
door den loekomstigen hoofdonderwijzer bui
ten de schooluren; ten anderen kan zulks
door de geestelijkheid dor parochie, indien zij
zich de moeite wil geven eens per week tus-
sclicn de schooluren die daarnaar gere-
