ABÏERTESTiÊBUD VAS WESTELIJK ZEEUilVSCH-VLAAÜSER
N°. TO.
Viiflicii(ie nir.
A". 1814.
Dit U'eekiihut verschijnt iederen Dinsdag en Yiu.ij)AG.
Prijs -per man maanden voorliet voormalig -kle district
Zeeland 1,15; voor de overige plaatsen des liijks, frawo
per post f j .30. Afzonderlijke Nummers f 0,05.
van 1 5 regels f 0,75 elke regel
(iroote letters naar liet getal gewone
Prijs Advertontiün,
daarboven 0,12y2.-
regels die zij beslaan.
oor den Werkenden stand en Weldadigheid 6 Ct. per regel.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betredende, benevens Advcrteutieu en gewone Ilerioj,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANC
ai^or Mededeelingen van Correspondenten,
Maxime tin Camp spreekt in do Februari-
aflevering van de Revue des deux mondes
over de scholen Ie Parijs.
Achtereenvolgens behandelt bij het lager
middelbaar en hooger onderwijs, toont de
oorzaken aan, die elk dier al'deelingen doen
kwijnen en wijst op do verbeteringen, welke
noodzakelijk zijn, wil men den achteruitgang
tegenhouden en den bloei bevorderen.
Bij vele punten, die hij bespreekt, kunnen
wij .Nederlanders hem toevoegenAhtont
oomme c.hcz nousmaar liet kwaad dat zich
bij 't ouderwijs openbaart in Frankrijk, heelt
reusachtiger afmetingen, omdat dit land zoo
veel grootcr is.
De scholen zijn hokken," schreef hem oen
zijner vrienden, »de onderwijzers worden be
taald als boereknechts en do onderwijzeressen
als kameniersters."
Is liet bij ons beter.
Men geelt bij ons aan een hulponderwijzer
f 400. Minder dan f 250 kan hij geen kost
huis vinden (mij is er een bekend, die van
1' 400 min 1' 8 voor liet pensioenfonds voor
niet minder onder dak kon komen dan f 365);
op zijn hoogst verdient hij dus f 140 per
jaar. Men betaalt hier meer aan boereknechts!
In de schoollokalen is in den laatsten tijd
verbetering gekomen; maar ofschoon zij den
naam van hok niet verdienen, laten zij uit
een hygiënisch oogpunt veel, zeer veel te
wenschen over.
»Van de 52000 onderwijzers in Frankrijk,
zegt du Camp verder, zijn er, olsclioon zij
bijna allen gehuwd zijn, ongeveer 26,000 die
niet meer dan 750 tot 800 francs inkomen
hebben; een groot vierde deel ontvangt van
550 tot 000 francs, terwijl een vijfde ge
deelte slechts 450 francs ontvangt. Men moet
zich dus niet verwonderen, dat deze menschen,
in gevaar van dood te hongeren, klokluiders
of omroepers worden, aan den burgerlijken
stand schrijven, vóór schooltijd gaan maaien
en na den schooltijd gaan oogsten. En
toch verdienen de menschen in den nederi-
gen stand, waarin zij leven, de aigevneene
achting, om lmn voortdurenden strijd tegen
de onkunde.
Als men in 't oog houdt, dat ofschoon een
franc hier slechts 47 cents doet, men in den
regel in Frankrijk met een franc kan koop.ee,
wat wij hier mot een gulden betalen, dan
kunnen we ook bier weer zeggen: Mais, c'est
tont commc chez nous.
Of moet ik voor uwe verbeelding roepen
do onderwijzers, die, om een mager boter
hammetje te verdienen, de betrekkingen ver
eenigen van: onderwijzer, voorlezer, koster,
stovenzetter en klokluider, klokopwinder
lijkenbidder, aflezer van verkoopingen en
ander nieuws bij 't uitgaan der kerk, graf
delver, schrijver van brieven, vooral van ken
nisgevingen van overlijden, brievengaarder
env. enz.
En weet gij, boe men die mannen be
loont?
Mijnheel' Duruy, bekend met den ijver van
vele dorpsonderwijzers, en met hunne ellende,
vraagde het vorige jaar oen subsidie oni on
geveer 25000 van die stakkers, van die
slachtoffers van roeping en plicht, te beloo-
nen? neen te ondersteunen.
Weet gij, wat men hem gaf?
Men gaf hem 50000 francs; twee francs
per hoofd! Dat gebeurde in Frankrijk.
En weet gij, wat in Nederland gebeurt!
Men laat den onderwijzer veertig jaren, als
'tkan zestig jaren, onderwijzen, driemaal daags
twee uur; men geelt hem ieder jaar veertien
dagen, hoogstens drie weken vacantie; men
laat hem stoven zetten, kerken vegen, dorninés-
kneclit spelen, klokken opwinden, graven del
ven, nieuwtjes lezen, hongerlijden; en als
dan die tijd met al die bezigheden is door
gebracht, dan leest men van hem, dat hij
onder veel deelneming zijn veertigjarigen
dienst heeft herdacht en dat de gemeente-
naren hem een leuningstoel, of een pendule,
of een inktkoker hebben cadeau gedaan, en
dat hij van het ministerie een book of
een medaille heeft gekregenen dat
hij 'l halve dorp en alle schoolkinderen heeft
geregaleerd, zijne cadeaux dus dubbel betaald
misschien, maar nergens leest men, dat die
man nu ophoudt met gebrek te lijden.
Laat ik niet onbillijk zijn: ik heb céns ge
lezen, dat een gemeenteraad den jubelaris
verblijdde met ecne verhooging van tractc-
ment ten bedrage van zeven cn twintig en
een halven cents per dag; dat 's twee en
een half ons vleesch.
Het is gemakkelijk, gaat mijn schrijver
voort, om dien toestand te verbeteren en
dragelijk te maken, ivant luel is slechts een
quaestie van geld.
Zoodra er van eene quaestie van geld sprake
is, grijp ik onwillekeurig naar de begrooting
en vind daar, da', bij ons te lande wordt
uitgegeven voor de hoogesrholen te Men,
Utrecht, Groningen met alle daaraan verbon
den personen cn inrichtingen;
Suhsidiën aan gymnasiën;
Rijksinstelling voor onderwijs in Indische
taal en volkenkunde;
Polytechnische school
Onderhoud van gebouwen
Zeventien Rijks-Iloogere burgerscholen;
Subsidièn aan 39 andere inrichtingen van mid
delbaar onderwijs;
Opleiding van vroedvrouwen;
Rijks-veartsenijsebool
Inspecteurs, schoolopzieners
Subsidién aan gemeenten;
Rijkskweekscholen
Opleiding van onderwijzers;
Toelage aan onderwijzers gezelschappen, enz.
allen te zamen do som van negentien ton.
Oorlog,- soldaatje spelen enz. kost 17 mil-
lioen.
Alleen bet XVII hoofdstuk. Ruiten gewone
uitgaven bedraagt ongeveer 3 millioen.
Wij hebben, omdat wij toch van Fransche
toestanden spreken, gezien, hoe 't Eransclie
leger, dat in in ieder geval he t Ncderlandsche verre
zeer verre overtrof, tegen het Pruisische niets
uit kon voeren, dat van ceige beteekenis was;
wat moeten wij dan met ons bandje vol sol
daten doen, die ons jaarlijks 17 millioen
kosten?
De veranderingen, die in de laatste jaren in
de stalen van Euopa gekomen zijn hebben
ten gevolge, dat Nederland wegens zijne lut
tele bevolking slechts manschappen genoeg
bijeen kan brengen, om in oen der groote
staten eene middelmatige revue te organiseeren.
Wij lezen altijd over onze verdedigbaar
heid; 't zou wel eens de moeite waard zijn,
die verdedigbaarheid te hooren verdedigen
door onzen geheelcn gencralen staf tegen
eenige Duitsche generaals, die niet alleen ves
tingen geteekend, maar ze ook ingenomen
hebben.
Maar keeren wij terug tot ons onderwei p.
Frankrijk was berooid, zijne soldaten ge
vangen, geheele landstreken waren verwoest
en men vond er geld genoeg om, ondanks
dien berooiden toestand, in korten tijd vijf
milliarden oorlogsschatting te belalenenden
gebroken winkel te herstellen; maar ondanks
dien onmetelijken rijkdom, was er nooit geld
voor 't onderwijs.
Nederland geeft jaarlijks f 17000000 voor
een parade-legertje, maar voor 't geheele on
derwijs: Hooger, Middelbaar en Lager met
onderhoud van gebouwen enz. enz f 2000000.
En toch ligt in het onderwijs hot heil der
ntenfchheidhei fteefi int doe! om don menseh
