NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
N». 28.
Vijftiende Jaargang,
A". 1874.
Vrijdag 10 April.
Politiek Overzicht.
SUIS CD ÉHIX! BLAD
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district
Zeeland ƒ1,15; voor de overige plaatsen des Rijks, franco
per post 1,30.
Prijs Advertentiënvan 1 5 regels f 0,75 elke regel
daarboven 0,121/s.Groote letters naar het getal gewone
regels die zij beslaan.
Afzonderlijke Nummers f 0,05.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO.
ONZE PARTIJEN.
I.
Er was eens een tijd, dat in alle rijken van
Europa slechts twee partijen werden gevonden, of
liever twee groote afdeelingen van het volk, na
melijk de afdeeling van hen, die regeerden en de
andere afdeeling, die geregeerd werd.
In Engeland kwam daarin al aan 't einde der
middeleeuwen eene geheele, maar tevens duurzame
verandering.
Onder de regeering der Yorks en der Stuarts
deed het parlementde vergadering van mannen,
door de steden en burchten gekozenmeer en
meer zijne rechten geldentot dat eindelijk voor
goed door den Nederlandschen stadhouder Willem
IIItevens de derde koning van dien naam
over Groot-Brittannic en Ierlandhet constituti-
oneele stelsel in dat rijk gevestigd werd.
In het overige Europa bleef alles op den ouden
voet voortduren. De Fransche omwenteling van
89 bracht wel eenigen tijd hier en daar eene
geweuschte verandering maar de gruwelen waar
van zij vergezeld gingmaakten de regeering
mogelijk van een Napoleonen baarden een Hei
lig verbond der Vorsten, waardoor het volk nog
meer gekluisterd werddan door den toestand
van vroegeromdat men het morgenlicht der
vrijheid had zien gloren, zonder zich tc mogen
koesteren in de stralen van de middagzon.
Daar kwam eindelijk 't gezegende jaar 1S48
met al zijne onrustmaar ook met al zijne ze
genrijke gevolgen. De meeste vorsten werden
gedrongen om hunnen onderdanen eene grondwet
te gevendie aan het volk de menschenrechten
verzekerdewelke men het te lang onthouden had.
Ook in Nederland kwam maar door eene
vrijwillige daad van den Vorstden ridderlijken
Willem II eene wet tot stand, die den burger
ontvoogdedie aan alle godsdienstige gezindten
gelijke rechten gafkortomdie uitging van dit
eenig goede beginselAlle Nederlanders zijn ge
lijk voor de wet.
Maar elke beweging vooruit wordt onmiddellijk
gevolgd door een pogen om die beweging te doen
ophoudenom haar te veranderen in een streven
om terug te keeren naar de dagen van ouds
wanten dit is een reden van den weinigen
vooruitgang er zijn altijd personen bij menigte,
die juist van de slechtste toestanden het meeste
voordeel trekkenen die dus met alle krachten
welke hun ten dienste staanwillen handhaven.
De mannendie in 1849 aan het roer van het
bestuur kwamenkregen den naam ,van Liberaal
een woord datvrijgevig beteekendteenvoudig
omdat zij belangeloos genoeg waren om aan an
deren te gunnenwat zij voor zich zeiven verlang-
den. Aan hun hoofd stond Thorbeckede hoog
leeraar uit Leidendie door zijne grootsche en
edele dadenden dank verdiend heeft van zijn
Vorst en het volkaan welke hij zijne beste
krachten gewijd heeft.
Dat de stelling der liberalenGelijke rechten
voor allenniet zou bevallen aan hen, die vroeger
aan 't hoofd van 't bestuur stondendie als 't
ware eene aristocratische familieregeering vormden,
zoo als de Republiek, die tot haar nadeel jaren
had gekendis duidelijken niemand verwonder
de zich dan ookdat tegeuover de liberale partij
eene andere opstond, die wilde behoudon, hetgeen
men haddie liefst het volk regeerdezonder
dat volk te raadplegenen die zich daarom de
conservatieve of behoudende partij noemde.
In den beginne had dat partijtje al zeer weinig
in te brengen. Hoe zij haar best ook deedom
een spaak in 't iviel te steken, met weinige uit
zonderingen in den lande wilde men Vooruit en
verschillende wetten in de jaren 1849 50 en 51
en 52 uitgevaardigd, toonden, dat Nederland
ontwaakt was uit den slaapwaarin het nu en
dan wel eens droomend gemopperdmaar toch
in den regel heel vast geslapen had.
Daar weerklonk door den lande eene marcdie
elk rechtzinnigmaar bekrompen gereformeerde
eene schrik op 't lijf joeg, om er kippevel van
te krijgen. De regéering had met den Paus eene
overeenkomst geslotenwaardoor de Katholieken
het recht verkregen om hunne eigene kerkelijke
belangen te regelenzoo als 't hun goed dacht.
De conservatieven hadden den stok gevonden
de April beweging werd op touw gezet. Thorbecke
vielmaar men aanvaardde zijne nalatenschap en
in geene enkele wet kwam eenige verandering.
Dat er twee partijen in een land zijn is natuur
lijk. Men vindt altijd luidie vooruit willen
men vindt er altijd die stil willen staan. Maar
in ons gelukkig vaderland was men met die twee
partijen niet tevreden.
Er had eens een man geleefddie Willem Bil-
derdijk heette. Die man was heel wonderlijk
heel brommig en erg met zich zei ven ingenomen,
maar hij was knap en had eene school gevormd
zoo wel op staatkundig als godsdienstig gebied
of beter op beide gebieden te gelijk.
Die school vormde de anti-revolutionaire partij,
dat wil zeggen de partijdie tegen elke omwen
teling is. 't Is machtig moeilijk om te zeggen
wat die partij wilaangezien zij zelve 't ook nog
nooit gezegd heeft. Zoo tusschenbeiden heeft zij
wel eens bekend gemaaktwat zij niet wilen
als zoodauig zou men haar eene negatieve partij
kunnen noemenmaar toch zijn wij haar grooten
dank schuldigomdat zij ons de schoolwet van
'57 bezorgd heeft, eene wet zoo door en door
liberaaldat men er nooit de hand van een anti
revolutionair in herkend zou hebben.
Wat een anti-revolutionair is, is zooals ik zeide,
ontzettend moeilijk te verklaren. Laat ons daarom
liever een paar kenmerken opnoemen waaraan de
soort te kennen is.
1° Moet een anti-revolutionair aannemendat
Nederland een door God bijzonder bevoorrecht
volk ishet Israël der nieuwe geschiedenis.
2° Moet hij met hand en tand vasthouden aan
de confessie en aan de bepalingen van de Dordt-
sche synode.
3° Moet hij bij alle mogelijke gelegenheden
ijveren voor het gebruik van den Bijbel op de
school en werkzaam zijn in den geest van het
anti-scho.olwetbond
4° Moet hij zonder ophouden te kennen geven
wat hij anders wil hebben, zonder ooit te zeggen,
hoe hij het eigenlijk verlangt.
Maar reeds kenmerken genoegom ons in de
soort nooit te vergissen. Naast die drie partijen
is in de laatste jaren eene nieuwe ontstaan en wel
de Ultramontaanschede partij van over de bergen.
De liberalen zorgdenzoo als wij zagendat
aan de Katholieke burgers gelijke rechten gegeven
werden als aan alle andere Nederlanders nl. ge
heele vrijheid om hunne kerkelijke zaken naar
hun goedvinden te regelen.
In 'teerst waren ze daarvoor machtig dankbaar
en Thorbecke werd dan ook in Maastricht en
Breda tot afgevaardigde ter 2e Kamer gekozen',
toen de April beweging hem uit het zadel had
gelicht.
Maar in die kerk ontstond langzamerhand eene
partijdie meer wilde hebben dan gewone gelijk
heid eene partijdie 't ging net als de kleine
kindereneerst den vingerdan de geheele hand;
eene partij, die even als de anti-revolutionaire het
kerkelijk element wilde doen heerschen in den
staat en daarom begon met zijne suprematie te
verlangen in de school. Die partij is de ultra
montaansche.
Uit een en ander volgtdat we tegenwoordig
vier partijen in de Kamer tellenLiberalen
ConservatievenAnti-revolutionairen en Ultramon-
tanen.
In een volgend artikel willen wij eens nagaan,
hoe zij zich verhouden en wat zij er eigenlijk
uitvoeren.
In Frankrijk wordt nog steeds gewacht naar
de rust, die de vacautie der Nationale vergade
ring zou schenken.
Algiers is in staat van beleg gesteld, met geen
ander kennelijk doel, dan om daardoor gezag te
kunnen uitoefenen over een gehaat dagblad.
De Hertog de Broglie, zegt de een, zal aftre
den, want ofschoon 63 jaar oud, gaat hij zich
in 't huwelijk begeven met een schatrijke weduwe.
De Kölnische Zeitung echter, houdt het voor veel
zekerder, dat het ministerie zaï blijven en niet
van politiek veranderen.
Thiers, hoewel van de eerste sport der lad
der afgestooten, blijkt nog altijd hoog ge
noeg te staan om van verre te worden opge
merkt. Hij heeft nl. dezer dagen prachtige ge
schenken ontvangen van de Fransche kolonie in
Japan en van die in Rumanie. In een toespraak,
