NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANOEREN.
N". UI.
Veertiende Jaargang
A" 187.3.
Een bedenkelijk
VERSCHIJNSEL.
Polis iele Overzicht.
DE UELDCRISIS.
snuscn
Dit Weekblad verschijnt iedereo Dinsdag en Vrijdag. Prijs der Advertentiën, van 1 *5 regels ƒ0,75 elke regel
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van Wiirlao* TVnv daarboven 0,1*2Groote letters naar het getal gewone
Zeekind ƒ1,15; voor de overige plaatsen des Rijks, franco J O lvUV. regels die zij beslaan,
per post ƒ1,30. Afzonderlijke Nummers 0,05.
Ingezonden Stukken en Drieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Kericbten ot Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO.
SCHIJN BKDHIEGT.
oud volksgezegde.
Terwijl men alom hoort gewagen van werk
stakingen en strikes, hoort men in onze
streken en in de naburige Vlaanderen do
klacht over gebrek aan werkvolk en zelfs
aan de plaaggeesten v in onzen tijd, de reeds
volgens den veelschrijver Simon de Vries
als door „seven duivelen" bezeten ge
schetste dienstmeiden. Is de klacht gegrond
Wij meenen ja. Is ze niet wat overdreven?
Wij meenen almede toestemmend te moeten
antwoorden. Daaruit volgt echter, dat er
veel van aan is en dus de klacht werkelijk
grond heeft iu het feil.
Kent men de oorzaken De meer en
meer veldwinnende landverhuizing, roept de
eende verplaatsing onzer dienstmeiden
naar de steden, zegt een andermet een
woord, ieder heeft wat te zeggen.
Wij voor ons willen een der redenen
voor die klacht mede deeleo en ze is zeer
gegrond, want ze is in haren samenhang
inet andere redenen een der oorzaken van
de landverhuizing.
De schuld vau het feit ligt bij vele
landbouwers zelve en deze worden verleid
door de gemakkelijke whisten waartegen
zij landerijen kunnen verhuren voor de
zich meer en meer uitbreidende beetwortel
teelt en, voeger, we er bij, vlasteelt. De
laatste zou een zegen voor oas gewest
kunnen zijn, doch levert maar al te vaak
het verschijnsel op, dat een zegen in vloek
verkeert.
Een woorl over 't laatstede vlasteclt.
De landbouwer bezoekt een zeker deel
zijner landerijen en maakt die geschikt tot
ontvangst vari het lijnzaad. Indien regen
en zonneschijn, overdekte lucht cn nu en
dan matig koele morgens tot Sint Jansdag
aanhoudendan bestaat er uitzicht op een
ruimen oogst als loon voor de zorgen be
sleed, als vergoeding voor do erg aan
zienlijke uitgaven, voorgeschölen door den
uijveren landman. Het opgroeiend vlas
wordt in 't begin met zorg behandeld het
wieden met de hand is een noodzakelijk
vereischte en vordert tal van arbeiders, die
cr werk en brood bij vind -n. ervolgens
komt liet plukken, het droogeu, het zaad
oogstenhet opmentien en iu de „roote"
brengen, het uit do roote halen hot uil-
spreiden en keeren om te droogen het
opmennen in do schuur en des winters het
zwengelen dal behalve het dagloon voor
den nijv'eren werkmannog andere voor
deden als leemen klodden en dergelijke
afwerpt. Dit is de zonnige zijde van liet
tafereel, dal helaas! gelijk alle natuurtaferec-
len in ons Noordelijk klimaat, maar zelden
zich voordoet en in plaats van regel uit
zondering is. De donkere schaduwzijde is
anders. Al die uitgestrekte vlakten met
welig wassend vlas bedekt, die we in zoo
menig voorjaar aanschouwen, zijn geen zegen
voor onzen arbeidersstand Die velden zijn
door den landman met zijne gewone knechts
en paarden geploegd en geëgd.en vervolgens
verpacht aan Zuid Hollanders, Noord Bra
banders Vlamingen en Fransehen. Ook
dil feit heeft twee kanten de Zuid Hollan
ders en Noord Brabanders met de dichts
bijwonende Vlamingen, verergeren het kwaad.
Nemen de verder af wonende Vlamingen
en Franschen nog van ons werkvolk in
dienst, de eorslgeiioemden zenden ons
stoomboot- en waggonsvrachtcn werkvolk
die op de hofsteden in de schöoicrskeelen
huizen daar zoo mager mogelijk leven en
na volbrachten arbeid mei liet grootste
gedeelte van het hier verdiende loon naar
elders verlrekken. Nog niet genoeg dat,
wat hier verteerd wordt eenig voordeel
zou afwerpen, ver van daar Sommige
landbouwers zijn reeds begonnen met handel
te drijven mot deze lui. en zegt men, er
voor te bakken! Dat dit nu ten nadeele
van ons werkvolk is, kan een kind zien.
Een ander feit en we vestigen daar voor
namelijk de aandacht op- is de beetvvor-
telteelt. Deze teelt geeft den landbouwers
groote voordeden als men rekent, dat ze
het land voor die teelt verhuren voor
f 130 per hectare en er verder weinig of
niets aan te verrichten hebben, dan het
vervoer na den oogst in hel najaar als de
eigenlijke oogstook die der aardappelen,
binnen is.
't Is weer: het bee'.en planten en laten
steken en van liet loof ontdoen geeft cenigen
tijd vele handen werk en we moeten 'I gul
weg erkennende planters geven een
zeer goed loon cn zelfs vrouwen en knapen
kunnen er een daggeld mede verdienen, doch
het werk duurt kort cn het ontrooft een
aantal handen aan den gewonen landbouw.
Een ander nadeel dezer teelt is, dat ze
natuurlijk in botsing moet komen met onzen
kolonialen handel, daar de bcetvvortelsuiker
natuurlijk een mededinger der rielsuiker is
cn in hoe verre dit nu lot de gezonde
huishoudkunde ecuer koloniale mogenheid
behoort, mogen deskundigen beoordeelen,
lot ons onderwerp doet het weinig af.
Iels ergers echter is liet volgende de
werkman kan bijna geen stukje grond meer
bekomen voor de teelt, van wat helaas! zijn
hoofdvoedsel geworden isde aardappel.
Geen wonder, voor beclwortelland ontvangt
de landbouwer huur legen 150 per hec
tare voor aardappelland slechts tegen 130
en minder
Moet dus de werkman niet murmureeren?
Is het dus wel te verwonderen, dat ze vlas
en beetwortels vervloeken, of den landbou
wers laten zitten met hun werk en in de
becten gaan werken om meerder loon
De landbouwer berooft dus zichzclven
van werkkrachten cn bevordert den onwil
en de ontevredenheid onder de werkende
klasse, wier eenig voorland Amerika wordt!
Ook voor den landbouwer zelf nog iets
Neem eens, als onpartijdig onderzoeker, een
handboek der aardrijkskunde ter hand, zoo
als crgoed geschreven ten onzent ook
thans beslaan. Welk een tafereel levert
o is de beschrijving van de gordel tusscbeo
hel zeestrand en de hooglanden der Zui
delijke stalen Akelige moerassen met riet
begroeiil. zandige vlakten waarop nauwelijks
de heidestruik voortkomen wil. Toch waren
die streken eenmaal paradijzen, waar do
Oranje cn de Druif welig tierden. Hoe
zijn die lachende beemden lot woestijnen
vervormd Hoe komt liet, dat men jaren
aan jaren uil hare voortbrengselen schallen
vergaderde
't Antwoord is kort cn zakelijk men
lieeft jaren achtereen katoen verbouwd
het katoen is een der meest uitputtende
gewassen die men kent endat is
ook ondanks de sterkste bemesting zelf
de beetwortel voor onze streken.
De landbouwer oordeele en neme eene
wehneenende waarschuwing ter harte!
IS November.
Feate, Pradin{ziedaar namen onder 't uitspre
ken, waarvan de geschiedenisbehandelaar ondanks
zichzehe i een schriIJcn toon aanslaat.
Ze toonden in Frankrijk tol welk eene laagte
de hoogere standen, de groote natie onder da
mooarchiegder schijnheiligheid gezonken was.
Thans treft ons een ander verschijnsel van
bederf en zedeloosheid onder de aristocratie van
het geld en daar hel geld, en dus de vreeselijke
bankroeten en diefstallen, waarvan men alorame
gewaagt zeer zeker op den staatkundigen toe
stand der wereld drukken, mag in ons kroniek
matig overzicht zeer zeker een overzicht daarvan
niet ontbreken en drukken wij met groote letters:
Dc groole zaak is tegenwoordig de geldcrisis:
de opslag van-het goud, da aM.ig vau het zilver,
do schaarschheid der gemunte specie, do duurte
van het geld door den hoogen intrest, de maat
regelen overal aan do orde om dit te verholpen
en ten laatste da gevolgen, waaraa 1 de toestand
onderhevig is.
Een ieder heelt belang bij de z?ak! de land
bouwer zelfs meer dan hij denkt. Wie toch zou
geen belang hebben bij eon crisis van het geld
hel geld de ziel van koophandel, nijverheid en
landbouw, hel geld de groote spil waarom alles
draait? Zoo willen wij oo'; eens over de gek!-
crisis spreken.'
