O
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
N°. 73.
Veertiende Jaargang
IETS OVER DE ZIEKTE DER LIBERALEN.
3e Gesprek.
Politiek Overzicht.
A° 1873.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van
Zeelaud ƒ1,15; voor de overige plaatsen des Rijks, franco
per post f 1,30.
Vrijdag 19 Sept.
Prijs der Advertentiën van 1-5 regels 0,75 elke regel
daarboven 0,12/2. Groote letters naar het getal gewone
regels die zij beslaan.
Afzonderlijke Nummers ƒ0,05.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentien en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten
te bezorgenbij den Uitgever dezer, alles FRANCO,
Ze zijn ziekOngelukkig komt daarbij
de ouderdom met zijne gebreken met zijn
bril, zijn krukje, zijn jichtvries en jicht-
watten, zijn lange wake en zijn korte slaap
jas, gebrek aan eetlust en gemis aan be
hoorlijk voedingsvermogen 1
Uw beeld is akelig en toch er is veel
waarheid in: ziekte zoowel in 't zedelijke,
't geestelijke als dierlijke leven wordt gevolgd
door verslapping, zoo niet uitputting eu komt
daar nu den ouden dag bij, dan mag men
waarlijk in dezen wel wijzen op het treurig
overschot van een veelbewogen leven.
Wat zou de oorzaak der ziekte zijn
Deze ligt voor de handde liberalen
hebben te sterk geleefd. Neem b. v. hun
grooten woordvoerder in der tijd Thorbecke,
ik herhaal liet, een van Nederlands grootste
en scherpzinnigste staatslieden van den jong
slet! tijd. Was, zoo vragen we even
onpartijdig als we daarop een onpartijdig
antwoord durven verwachtenwas zijn
laatste Ministerieele leven gelijk aan zijn
eerste? Had hij in dat eerste zijn volk
niet Ieeren kennen en waardeeren beide
Ais Thorbecke zulk een man was, als Gij
beweert, ware 't wel wensclielijk geweest
dat onze grondwet, in plaats van voor ons
kleine land al die zetels te scheppen, een
voudig een raadsman des Konings kende
een raadpensionaris, die de Minister geweest
ware eri Z. M. ter zijde gestaan had als
b. v. eenmaal Sul/y, Henri IV!
Al kan ik u en al wil ik zelfs gaarne u
dit toestemmen, al zou ik een verstandig
autocraat of dictator verre verkiezen boven
een knechlelijk Ministerie, zoo komt bet
mij echter boven allen twijfel voor, dat die
opmerking hier nu niet te pas komt en ik
houde het er rond weg voor, dat eigenlijk
de ware oorzaak van de ziekte der liberalen
gebrek aan zelfverloochening isze maken
zich met hunne denkbeelden te volmaakt
te onfeilbaar. Hun beginsel is hun alles
daarin leven ze, bewegen ze zich en zijn
ze. ,,Hun beginsel is een afgod, maar dan
ook een Saturnus. die zijn eigen kroost
verslindt. Ieder liberaal denkbeeld, dat ten
onzent ontstaat, draagt reeds bij zijne ge
boorte de kiemen der ontbindingder ver
rotting met zich om.
Dat is een vreeseiijk hard oordeel!
Maar 't is gegrond op mijne innige, op
ervaring steunende overtuiging. Wij bezitten
goede vrijziunige wetsvoordrachten, doch ze
worden zoo al niet verworpen, dan toch
verminkt door amandementen en toelichtingen,
omdat elk kamerlid meent zijn uil de valk
bij uitnemendheid te zijn. Wij bezitten
goede 'vrijzinnige wetten, doch ze worden
grootendeels voor het doel, waartoe ze
gegeven- zijn, krachteloos door weisduiding
en uitvoeringswijze.
Ik dank den hemel, dat het wanschepsel,
dat de Heer van Lijndin ter wereld zou brengen,
nog voor de geboorte geslikt is. Het deed
mij denken aan die kerkelijke en godsdiens
tige weekblaadjes, die lievig te velde trekken
tegen den vacciuedvvang eu de ongodsdiens-
stige school en de brandassurantie-maatscliap-
pijenmaar die advertentien opnemen van
Hollowaijpillen, Magnetische volksbedriegers
en bedelbrieven voor brandrampen! Welke
combinatiën! men plaatst die advertentien
voor een handvol gelds, om het blad in
stand te houden, dus met een, enfin goed
doel, doch men gebruikt, om dit doel te bereiken
oneerlijke, onchristelijke, afschuwelijke mid
delen, zoo was 'took met het amalgama
van Lijnden
De Baron van Lijnden heeft op christelijk
historisch gebiedvoor zoover wij voor als
nog geene redeoen hebben om aan zijne
welmeenende eerlijkheid en overtuiging te
twijfelen onze sympathie, maar derzulken
roeping is die van het zout en het zuurdeeg:
het geheele deeg te doortrekken. Dezulken
moeten als rijkewelvarende steden op
bergen gebouwd, met krachtige arbeidzame
inwoners voorzienzich voordoen en zich
gedragen. In een woord, door reine en
zuivere vroomheid en godsvrucht moeten
ze hunne daden openbaren en alzoo de
wereld overtuigen en dan eerst zullen ze
de wereld overwinnen, want de wereld zal
willen overwonnen zijn. De wereld is niet
onoverwinnelijk, integendeel deze vesting
heeft duizend zwakke plaatsen dan genoeg,
om zulk eene vesting te overwinnen moet
men niet diegenen tot bondgenoten kiezen,
die overal elders lijnrecht tegen ons over
staan lusschen wie een diepe klove gaap;
die haten en op hunne beurt gehaat
worden, in een woord, geene combinatie
van water en vuur!
Maar, Ge spraakt ook van verdeeldheid
der liberalen ik dacht dat liberaal, liberaal
was en bleef?
Dus hebt Ge in onzen lijd niet het
tegendeel gezien, b. v. om iets uit veel te
noemen, de liberaal Jonckbloel tegenover
zijne liberale kiezers? Maar eigenlijk is het
de vraag of dezulken wel liberaal zijn.
Ik hoor ze doodverven als radicalen
Ja, dat 's weer een van die groote woorden
wier beteekenis men miskent. Zoudt ge
wel gelooven, dat ik wenschte dat alle
menschen van den Koning af tot den min
sten arbeider liberaaldemocratisch en
radicaalte gelijk waren. Liberaal om aan
anderen te doen, wat zij zelve vvenschen
dat aan hen gedaan zou worden. Alle
menschen wenschen en streven naar geluk,
wanneer ze de ware middelen aanwenden
om dat te bereiken. Ik wensch gelukkig te
worden, welnu dan moet ik trachten om
mijn buurman gelukkig te makenmijn
buurman moet trachten om zijn buurman
gelukkig te maken en deze weder een
ander en zoo altoos voort, want ik kan
niet gelukkig zijn, zoodra daar een ongeluk
kige naast mijne deur woont. Een land,
waar zulk eene scherpe afscheiding is lus
schen bezitters en niet bezitterstusschen
werkgevers en werkers als Nederland, is
een ongelukkig land en al wie niet tracht
dien ongelukkigen toestand te verbeteren
ieder in zijnen kring (als ik geen kinine
kan koopen gebruik ik wilgen bast of wor
tels van paardeboonen is niet liberaal of
hij is een heel ziek en ellendig liberaal! Zóó
zijn er velen! Demokralischzoo dat
niemand zich heter aclille dan een onder, zelf
al bezat hij de bewustheid dezen door talent
en macht te overtreffen, maar integendeel
dit talent, deze macht dienstbaar te maken
tot wezenlijk nut van 't algemeen. Zóó zijn
er--weinigen! Radicaal, om alle onkruid
met wortel en tak uitteroeien om verkan
kerde deelen te branden of af te zetten
verzettende wonden met vaste hand uit te
snijden, lamheid te electriseeren en ver
stervende dorheid te galvaniseeren
Dat durft helaas geen enkele
Maar is 't wel mogelijk
Juist dat vragen naar de mogelijkheid is
een der oorzaken, waarom men de hand
niet aan 't werk slaat. De mogelijkheid
moest-ieder voor oogen staari, omdat ze
werkelijk en persoonlijk aanwezig is als eene
onsterfelijke kracht
Vergeef mij maar ik ken die kracht niet!
Juist, Ge kent die kracht niet, van dezul
ken is hope. Wat men niet kent, kan men
Ieeren kennen, maar zie je, dit is 't onge
lukkige, zoodra men die groote kracht heeft
ieeren kennen schamen en dat de maeh-
tigsten en de invloed rijksten velen, zeer
velen zich de kennis aan die kracht of
zoeken die kracht, waar ze niet te vinden
is. Ze is niet te Geneve of bij Groen
of Abm. Kuyper of van Lijndenze is niet
te Leiden bij Scholten of Knenenze is
niet te Bome bij Pius IX: ze is in het
eeuwig Evangelie en clat heeft ons slechts
óénen 'gepredikt en wij dwazen, die wij zijn,
liooren niet!
We zijn allen ziek.
15 September.
Wat men aau de departemeutalo raden onthou
den hoeft,nemen do landbouwersvereeuigingen voor
zich, namelijk het recht ooi over den algemeenen
staatkundigen toestand des lands lo spreken. Men
moge doen wat men wil, do openbare opinie is
niet te smooren en zoekt elke gelegenheid om
zich lucht te geven. De laudbouwvereenigiügen,
