FEUILLETON.
i3i\Ni:\TAivir~
Ia de jaren veertig.
Voor Veld en Huis.
INGEZONDEN STUKKEN".
De nieuwe minister Mn oorlog generaal de
Birrail wordt beschreven als een dapper soldaat,
zonder politieke kleur alleen heftig gekaul tegen
de republiek.
SLUIS 6 Juni. lieden werd alhier gevar.keli.jk
binnengevoerd zekere i'h. de W., ongehuwde
moeder van het kind dat vorleden week meteen
steen aan den hels vil de sloot langs den weg
van iluis naar ll"lle is opgehaald eo waarvan
w'ii reeds in ons 'O' ig nummer een kort verslag
gaveu Zii schift de vermoedelijke daderes te
zijn van deo moord, op haar kind gepleegd,
nit inns foI"-,ls de bekentenis, die zij, naar meu
ze»l, ^Iv/rceds heelt afgelegd.
/EÏOZANDE, 7 Juni. De kennis, die hier
■arlijks den 2u en 3n Pinksterdag plaais heeft,
ivordt vau jaar tot jaar drukker bezocht waartoe
vooral de vele kunstwegen het hunne bijdragen
om de bewoners van omliggeude plaatsen, zoo
te voet als per rijtuig hierheen ie voeren. Be
gunstigd door schoon wederwas deze kermis
weer drukker bezocht dan 't vorig jaar. Zij werd,
als gewoonlijkgeopend door hel Mannenkoor
Veronica", waarbij de concertzaal voor het pu
bliek toegankelijk was'. Da: hel riugsleken op
bei.Je dagen op onze kermis niet mag ontbreken,
behoeft niet aangestipt te worden. Bijkomende
omstandigheden hebben den 2ii kermisdag veel
verlevendigd Zoo had hel muziekgezelschap van
Ooslburg onder directie van de Pauw aan den
heer Burgemeester verzocht onze kermis lo be
zoeken dat welwillend werd toegestaan. Even
na 5 uur deed bet ziju intocht in hel dorp ver
gezeld van ecne menigte volks, dat deels reeds op
de been, deels ook uil '-Oostburg toegekomen was.
Daarna bracht hei eehe serenade aan den beer
Burgemeester, die als gewoonlijk voor een vrien
delijke ontvangst en een gul onthaal gezorgd had.
Een audere optocht stond nog te wachten. Onze
Brandweer had vóór eenieeh tijd van de „Belgi
sche Maatschappij vau A genie, ne Assurantiën",
gevestigd te Brusselontvangen „het Bronzen
Eermetaal" meteen bijgevoegd vereerend schrijven,
voor liet l ffciijk en onbaatzuchtig gedrag tijdens
den brand van 1*2 Januari 11., v-urgevallen bij de
wed. Cammaert te Waterland-Kerkje. Deze Medaille
werd door de maatschappij der Brandweer in
triumph rondgedragen; en dat deze optocht veler
goedkeuring wegdroeg, bewijst hel gul omhaal,
dal de Brandweer mocht ondervinden hij deu
heer Burgemeester en de beide Wethouders,
als ook hij liet publiek. Dat dit blijk van inge
nomenheid onze Brandweer aanspore om bij
onverhoopte brandvoorvallen niet minder een
drachtig eu ijverig té ziju in het verleeuen vau
hulp.
Is de kermis zonder stoornis en recht prettig
afgeloopen we moeten nog melding maken van
eene vroolijkheid, die den volgeudeu dag plaats
had. Die Woensdag was bestemd lot hel uitrei
ken van getuigschriften en prijsjes voor de leer
lingen der lagere schoolgevolgd door een
schoolfeest, dat door Burgemeester eu Wethou
ders uil hun midden werd bekostigd.
Ten 2 uren namiddag hadden ruim 130 kinde
reu in de school plaats genomen toeu Burge
meester en Wethouders, in hoedanigheid als
Plaatselijke Schoolcommissiede school binnen
traden en ingeleid werden door den Hoofdonder
wijzer, waarna de President der commissie een
woord lichtte lol den Hoofdonderwijzer en ook
tot de kindereu. INa een couplet van het volks
lied gezougeu te hebben, begou de uitreiking,
die lol ieders genoegen afliep. Daarna begon,
onder geleide vüd Hoofdonderwijzer eu kweeke-
liugenalsmede van deu heer Louis, vroeger
alhier hulponderwijzer, de optocht naar deu heer
Burgemeesterwaar de kiudereu goed werden
onthaald en menig hoera! leve de Burgemeester!
door 't geboomte weergalmde.
Inlusschen was in de school gezorgd voor eenige
ververschiiigeneh, na ëenë wandeling door het
dorp, onder afwisselend gezang, werd hiervan
een gretig gebruik gemaakt. Hierna begaf men
V.
("Vervolg en slot.)
Een derde maatregel was het verbod van uit
voer. (Men ziet, men had nog geene denkbeelden
van vrijen handel.) Ine 't begin van November
werden al de granen, gedorscheu eu ODgedorschen,
in geheel Siaats-VIaaudereu aangeteekeud en
vervolgeus den uitvoer naar de Óoslenrijksche
Nederlanden verboden: zelfs van rapen, wortelen,
kooien, aardappelen en varkens (het laatste zag
natuurlijk op 'l belaug der mindere volksklas.)
Het verbod was zoo sterk dalal had iemand
geld ter rekeuiug ontvangen, hij toch geene granen
mocht leveren, maar het geld terug geven binnen
eene maaud met deu intrest tegen deu peuuiug
25' 's jaars.
Voorts werden de landlieden gelast het vierde
gedeelte van hunne rogge eu tarwe onder zich te
houden tot den len Mei 1741gedurende dien
zich ia optocht naar de Ooilburgsche brug,
waar de kiudereu weer werden outhaald en in
de vrije lucht ouder gezangspel en waudeling
Yeruiaakte ieder zich om 'l meest. Jaiumer, dat
een opkomend onweer de stoel zoo spoedig naar
hel dorp deed keereu, waar men zich nog eeuigeu
tjd vroolijk bezig hield, lol dat de avoud het
„scheiden" uitsprak.
Alle eere aan de de commissie, die bij alles
tegenwoordig was. Eere aan deu Gemeente
secretaris eu den Hooldouderwijzerdie iu over
leg met de commissie zoo veel hebben bijgedra-
geu tot de goede regeliug. Lof aan de kinderen,
die zoo ordelijk eu gepast vroolijk kuuuen zijn.
Lof eiude/ijk aau allen, die op dien dag blijken
vau belangstelliug eu ingenomenheid gegeven
hebben. Aluge deez' dag onvergetelijk ziju.
Betreffende deu brauddie Donderdagavond te
Amsterdam plaats had wordt vau daar hel vol-
geude gemeld aan de Asser Courant: De omge
komenen bij de ramp ziju de ouderwijzer Wix
met twee kiudereu, een mesje vau circa 7 en een
jongeutje vau 5 jaar. Huuue lijkeu werden ge
klemd aau de haneba.lkeu op'de zolderiug ge-
voudeu. Zoo 't schijul heeft de vader eene poging
wilieu wageu, om door het dak aau den rook én
de vlammen te oulkomeu, doch de rook moet heu
hebben versliktof des ouderwijzers krachten
rnóeteu te kort gescholen zijn om de sparren eu
de pauneü te verbr tzeleu. Zijne vrouw die zich
op de voorkamer bevond wierp eerst haar kind
uit hel raaiu eu daarna liet zq zich zeil er uit
vallen. Het kind kwam, bijna naakt, goed op hel
kleed terecht dal de eerste helpers gestrekt hielden.
Zij zelf stuitte op een spiou-spiegeltje der ver
dieping benéden hare woning en daarna op hel
uiinangbord vau deu bakker, depot-houder, brak
Iwee ribben eu bekwam eenige hoofdwonden,
welke laalste echter uiet van belang moeten zijn.
Door deu zwafèn schok welke de vrouw op hel
kleed gaf, braken een der uiauuen, die het op
hielden, vier vingers. De vrouw nog onbewust
vau het lot dal haar man en hare twee oudste
kiudereu heeft getroffen, moet op weg vau beter-
scuap ziju. Verder is er eene oude vrouw
Sweerman is haar naam in de vlammen om
gekomen. Deze oude vrouw had reeds een kind
van hare betrekking uit de vlammen gered eu
wilde nog waarden reddendoch de vlammen
wareu haar te suelhaar lijk werd geheel ver
koold terug gevonden.
Berichtgever dezes kwam op het tooneel, waar
de verschrikkelijke ramp voorviel, juist nadat de
moeder eu haar kind naar beueden waren geko
men; maar het tooneel te beschrijven dat toen
plaats had, is mij onmogelijk! Meer daa twee
honderd meuscheu liepeu als waauziuuig door
elkander huilende eu schreiende. Nu riep mij
een toe: Och, red heu! daarmede doelende op
heu die uog boven waren dau vroeg mij een
auder, of ik die of die niet gezien had. Ik kon
niet eens antwoord geven, waut dezelfde persoon
had zich ook onmiddellijk lot eeuen anderen ge
wend mot deze vraag of verzoek. Slechts eukelea
behielden goed huuue tegenwoordigheid van geest
om pogtugen tol reddiug aau le weudan. Aan
huuue pogiugen is hel dan ook le danken, dat
de ramp uiet grooter is geworden dau zij reeds
is. Vooral één bootsman gaf bewijzen van moed
eu zellopoffering. Hoe de braud is outslaan, is
op heden uog een raadselaau gissingen en ver
moedens outbreekl het echter niet.
Als een bewijs van de groote besmettelijkheid
der poziekte, kau de volgende mededeeliug, iu
de jongste ziltiug van den geueesk. raad vau
Zeeland gedaan dieueu. De houdsters van een
naaiwinkel en school te Vlissingeu hadden hel
bestaan vau pokken in haar huis geheim gehou
den zoodal hare woning uiet voorzien was vau
het uiterlijk kennelijk leekeu. Eene boerin uit
Koudekerke, die zich, van niets bewust, aan
bedoelde woning vervoegde, schrikte hevig toen
zij bemerkte, dat zij, die haar te woord stond,
de sporen van pokken vertoonde, zij keerde
huiswaarts en overleedna de ziekte ook te
hebben medegedeeld aan twee andere personen
lijd mochtèn ze alleen aan ingezetenen rogge voor
de consumlic verkoopen, zulks alles op verbeurte
van Let verkochte en de derde maal arbitrale
correctie (eene fatsoenlijke uitdrukking voor aan
den lijve straffen.)
Ik hadde gemeend uit te scheiden met schrijven,
doch dewijl hel einde van het jaar 1740 al zoo
moeielijk éu wonderlijk geweest is als hel begin,
zoo zal ik nog iets tot een slot laten volgen. Den
6en October begon het te vriezen den 8eu9en
en 10eu ook korsten op de velden en ijs in het
water, vervolgens kalm,
Deo len November buien van hagel en sneeuw,
den ieu tol en mei deu 9en vorst; alle appelen
en perenwegens het vriezen iu het eerste half
jaar zoo laat rijpendhingen bevrozen aan de
boomen.
De Kadzandsche boeren 't overige seizoen zeer
verachterd zijude met zaaien, hebben het in dit
seizoeu mei armoede en kommer moeten verrich
ten, door do menigvuldige koude regens. Somtijds
zaaiden ze als het een korstje gevrozen had en
dan giug het allerbest. Eens gebeurde het, dat
zij in de sneeuw zaaiden en meenden, dat het al
wel dekie. doch de sneeuw smeltende, vonden zij
het zaaigraan bloot liggen.
Den 24en December zag ik nog larwe zaaien
die denzelfden avond nog met sneeuw bedekt
was, op de kerstdagen vroos het en viel er zooyeel
die daaraan mede besweken zijnterwijl ook te
Biggekerke en le West-Souburg voorgekomen
pokken met die gevalleu vau Koudekerke in
verband staan. Bovendien is eene dame te Vlis-
singen, de echtgeuoote van een der wethouders,
die een japon bij bedoelde naaisters had laten
maken en welke japon was thuis bezorgdhevig
door de pokkeu aangetast eu daaraan overleden.
De nalatigheid der naaistersdie plaats had vóór
de invoering op 1 Mei jl. van de wet van 4 De
cember 1872, is blijkens mededeéling van den
Burgemeester van Vlissiugen niet anders gestraft
kunnen worden dan door het opleggen eener
geldboete van f6, die door bedoelde vrouwen is
betaald onder opmerking, dat zij niet begrepen,
dal van hare handelwijze zooveel ophef werd
gemaakt.
De Sigarenmakers te Luik hebben den arbeid
gestaakt omdat de fabrikanten vrouwelijke werk
lieden op hunne fabrieken hadden aangesteld.
De mannen achtten dit schadel ik voornhuune
belangen en bovendien zedebedervend.
Aardappelwater kan met goed gevolg gebruikt
worden lot het poetsen van zilveren voorwerpen
die niet alleen er zeer schoon maar zelfs buiteu-
gewooo glauzend door worden. Met aardappel
meel in water kau men het vuilste zilver schooo-
makeo. Aardappelwater, dal door laag slaan
Verzuurd is, is hel beste poelsmiddel voor koperen
ketels en andere koperen voorwerpen.
WERKEN, DE MODE.
ludienzooals het oude spreekwoord zegt
werken bidden is, dan wordt er in ouze eeuw a
bizouder veel gebeden.
Lang heeft men reeds gevoeld dat werken ver
dienstelijk en loffelijk is; maar eerst ouder ons
geslacht is dat gevoelen meer algemeeu geworden
eu lot practische uilvoeriug gekomen. 'I Is Waar
lijk vreemd dat datgene, wat bijna iedereen be
weert te gelooveu, inderdaad zoo langzaam wordt
aangenomen.
Ue geschiedenis der middeleeuwen leert ons,
dat die volken het welvarendst wareudie het
werken iu eere hielden en door daden deu ernst
hunner opvatting toonden.
De republieken van Genua en Veuelië wonnen
haar macht eu grootsten roem door haar uitge-
breideu handelwaaraan de eerste mauoeu vau
dea staat een werkdadig deel namen. Terecht
waren zij trotsch op zulk eeu bezigheid. De
beroemde famiilio der Medicidie de auualeu vau
Florence zoo schittereud deed zijuhield zich
grooleudeels met handel bezig eu verzamelde
daardoor deu oumetelijken rijkdom, die haar iu
staat stelde de meest onbekrompen beschermers
eu krachtige voorstanders van literatuur eu kunst
in haar tijd te zijn. Giovanna de Medicidie
met een handvol mannen zich eeu weg baande
dooreen Milaneesch leger, dat Scarperia bele
gerde en de stad ontzette was een koopman. Zoo
ook Salvedrodie eenige jaren later de zaak vau
het volk voorstond eu aan de tirannie der edelen
paal en perk stelde. Cosmode vader van ziju
Sand en Lorenzo waren gelukkig als baukiers
eu handelaars bekend le slaan. Vlaanderen werd
groot door den handel. YperenBrugge, Gent
én Antwerpen werden door handel eu nijverheid
de eerste der Europesche steden. Iedereen
kent het geestige gezegde van Karei V iu de 16e
eeuw, dat hij Parijs in ziju handschoen (Gaut)
kon bergenaan de Gentsche kooplieden was het
echter te dauken dat die aardigheid opging. Wjj
Hollanders waren een volk dat hard werkte, toeu
onze wateren met de schepen aller Natiën bedekt
waren; eu ouze groote Admiraal, die de Eugélsche
vloot bij Plymouth sloeg en de schepen bij Scheer-
ness verbrandde; die de trotsche' meesters der
sneeuw, dat meu hel zaaien moest staken, schoon
veleu nog geheel niet klaar waren.
Den 3en December zag ik nog paardenboonen
gestuikt staan op bet veld en er waren er elders
nog op verscheidene plaatsen te zien. Deu 8en
haaide Jacob de Hulster zijne laatste gerst binnen,
nadat hij er eerst de sneeuw van had laten schudden.
Hier en daar bleef eene partij boekweit op het
veld mitsgaders verscheidene partijen Witte boonen.
die nooit rijp gewórden ziju. Den 27 Januari 1741
hebbeu Abraham Erasmus eu Hendrik Verschuere
hunne paardenboonen over het ijs opgemend. Iu
1740 was niet alleen het graan duur, maar even-
zoo allerlei eetwaren: de boter verkocht meu 40
a 45 cents het pond (halve kilo) de geringste prijs
was voor arbeiders ambachtslieden en dec
schoolmeester langen tijd 35 cents, doch schaars
te bekomende kaas gold 25 cents het pond.1'
Nadat onze aulheur aldus alles recht eu slecht
beschreven bad vermeld hij nog in 1740 het over
lijden van den koning van Pruisen, de keizerin
van Rusland, keizer karei VI en Paus Clement
Xli en sluit.
Actum Groede den 27 December 1740.
J. D. F.
Zijn schrijfboek was niet volen hij vervolgt
Ik hebbe in dese hijstorie al tweemael uijtge-
gescheijden van schrijven en ik achle mij verpligt
