NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
N". 100. Twaalfde Jaargang. A# 1871
Vrijdag 29 Decemb.
INZICHTEN
Politiek Overzicht.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van
Zeeland ƒ1.15; voor de overige plaatsen des Rijks, franco
per post 1,30.
Prijs der Advertentiëu, van 1-5 regels 0,75 elke regel
daarboven 0,12Va-Grooto letters naar het getal gewone
regels die zij beslaan.
Afzonderlijke Nummers ƒ0,05.
Ingezouden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiëu en gewoue Berichten ol Mededeeliugeu van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO.
(van Piet de Lange en Jan de Korte).
Slot.
De L. Zoo zien we dan na eene weck
elkander gelukkig in gezondheid weder
dat doet me genoegen.
de Korte, 't Is weerkeerig.
de L. Ik wenschte wel 't vervolg uwer
inzichten omtrent het besproken boekje te
hoorcn.
de K. Welnu; doch dit zeg ik uhet
zal 't laatste zijn koop hetlees het en
herkauw het, roep ik u en allen die 't hooren
toehet verdient aller aandacht en ik wil
nog alleen in 't kort samenvatten wat ik
na 'l lezen alzoo verder gedacht heb. We
bleven bij bl. 29 en we moeten het er bij
latenomdat alles nu verder op de hoofd
zaak neerkomt; want met de overige grieven
hebben wij, landlui, strikt genomen minder
te makende Heer van Oijen zal overigens
nog welvooral onder mannen van 't vak
opmerkers ontmoeten en velerlei inzichten
vermengen.
In de hoofdzaak zijn we 't over de volks
school met betrekking tot de eischen
die men haar stellen magvolkomen eens
lezen, schrijven, rekenen, wat natuurkennis
en zingenveel praktijkveel aanschouwen
in de werkelijkheidziedaar ons ideaal.
de L. Een oogenblikeer we verder
gaan. Ik heb nog eene grieve tegen onze
Onderwijswet en 't is dezeeigenlijk is het
eene dubbele er is niet gezorgd voor het
godsdienstig onderwijswant met die chris
telijke en maatschappelijke deugden staat
het al raar geschapen, 'k Zou wel eens een
christendom zonder godsdienst willen zien.
Een godsdienst zonder christendom laat zich
brgrijpen uit de geschiedenis van den voor-
christelijken tijddoch thans.
de K. Ja, ja. Vriend, de hinkende bode
komt achteraan, ge hebt op dit punt gelijk;
doch vordert zeker te veel. Men had het
plan van Ds. Graswinkel moeten aanpakken
en bij de wet uren van afzondering bepalen,
waarin gelegenheid zou zijn om buiten de
schoolgebouwen godsdienstig onderwijs te
kunnen genieten want verplichten kan men
nietgodsdienst moet zoo vrij zijn als een
vogel op een tak.
En wil je nu wetenwaarom ik het
thans met den Heer v. O. zoo tamelijk eens
ben 't Is omdat hij het lager onderwijs
wil terugbrengen tot de algemeene en vol
doende perken en 'k zeg er bij't is hoog tijd,
dat hot daar komt; want ik ben schuw voor
die magazijnen van kundigheden in 't verschiet.
Nu ken ik reeds pedante, gebrilde en on
gebrilde scholieren, die de geschiedenissen
des Bijbels loochenen, louter op gezag, omdat
ze, waar doet nu niets ter zaak was't op
school, dan is hervorming te noodiger
geleerd hebben, dat ze in strijd zijn met de
ervaring, omdat ze eene soort van Opperwe
zen hebben leeren kennen, dat ja eenmaal een
chaos schiep en dezen aan wetten onderwierp,
waardoor uit een druppel olie of oliedruppel
of gas-bol onze aarde enz. enz. ontstaan is
doch welk Opperwezen met het geven dier
wetten direct afstand deed van zijne souve-
reiniteit en (zie, hoe de uitersten elkander
rakentot een aardsch koning verlaagd
werd en wel nu een constitutioneel vorst, met
de philosophen ais kamerleden
de L. Nu spot ge toch
D'i K. Volstrekt niet. Iloordet ge nimmer
de beschuldiging, dat vele christenen het
hoogste wezen voor stelden als een Oostersch
monarch een tiran zelfseen alleenheer-
scher Welnu 'k zeg dat ze thans zelf,
die beschuldigers namelijkiu een andere
uiterste vervallenontnemen Hem de
oppermacht
Eu weet Ge de l. wiens schuld dat is?
Van U en Uwe geestverwanten! Wij willen
accomodatie de lagere school teruggebracht
tot haren eenvoud en degelijkheid en
eenige uren voor den godsdienst. Deze
laatste mag niet tot het huisgezin alleen
beperkt wordende bedienaren van den
godsdienst hebben ook hunne rechten; vraag
het hunhoe bij de Protestanten gebrek
aan voorbereiding op school tot gebrekkig
begrip op de catechisatie leidtverbaas U
met den Pastoor over het zielloos afrafelen
der Catechismuslessen door de Cath. jeugd
der gemengde schooler is maar ééne
klacht't is die over te weinig tijd.
Verbeeld U den toestand Eén voorbeeld
uit velen. Een jeugdig meisjevlug en
handig als ze isverkondigt U, dat ze reeds
vroeger op aarde geweest is. Vraagt men
haar echter hoe. dan weet ze het niet;
ze was zich zeiven dus niet bewust en ze
herinnert zich haren vorigen toestand niet
hoe zal ze 't dan bewijzen
't Arme zieltje heeft niet leeren lezen
vriendniet kunnende lezen begrijpt ze
niet niet begrijpende redeneert ze niet
en verkondigt zoo doende onzin. De klok
ken luiden door heel het land; maar van
iedere honderd die het geluid hoorenwe
ten er 95 niet waar het klepeltje hangt!
Daarom leer lezen; het schooltoezicht
hanóhave de onzijdigheid der school; de
enderwijzer zij voorzichtig in de keuze van
schrijfvoorbeeld en leesboekkortomhij
bewerke kinderzielen, die menschenzielen
moeten worden en menschenzielen zijn be
stemd voor de eeuwigheid
De mate van ons tegenwoordig lager
onderwijs is afgemeten voor lijd en stof,
terwijl aan 't geestenleven daarin een zeer
beperkt gedeelte geschonken is. Dat zijn
mgne grievenen ik haast nog er bij te
voegen, dat, werden de grieven van den
Heer van Oijen opgeheven, ook de genezing
van deze aanstaande zou zijn.
Die niet ziethapert het aan de oogen
of aan den wil!
de L. 't Ziet er treurig uit!
de K. 'tEn doet! 't ziet er goed uit. .c
morgenlicht breekt aan. Wel i; Co dag
nog verre verwijderddoch i 'gi een
maal zoo zeker op den morgen a;s de eeu
wigheid op den tijd volgt.
Laat ons werkensprekengetuigen.
Yalle en storte in, rondom ons, wat
onhoudbaar is: „recht op het doel af',
zij onze leuze.
Al wie bouwt op het wercldfondament
en Gij kent het't is Christus - kostelijke
steenengoud, zilver, hout, hooi, stoppelen,
'tzal in de loutering des vuurs beproefd
worden. Hebben we nu geen goud of zilver,
laat ons Jan steen en kalk aanbrengen,
ten minsten hout, maar iu vredesnaam geen
stroo of geen stoppelen. a
En nu, vriend; Vaarwel! 1871 sterft
weg, 1872 staat te komen. God, de
Oppermachtige, geve U en mij en alle
mcnschen zonder onderscheid een zalig
nieuwjaar
-T
Uit St. Petersburg bericht men, dat keizer Aic-
xaoder II last gegeven heeftom 50,000 man der
armee lot primo Apil 187*2 met verlof huiswaarts
te zenden. Die maatregel moet een gevolg zjju
van de vredelievende circulaire kort geleden door
den nieuwen Oostenrijkschea rijksminister van
builenhndsche zaken, graaf Andrassy, uitgevaar
digd en welke zooals reeds is vermeld bij do
Russische regeering een zeer gunstigen indruk
beeft gemaakt.
Keizer Alexander 1! beeft dezer dagen een be
schikking van den rijksraad bekrachtigd, volgens
welke {het voorlaan aan een door de wet tot den
krijgsdienst geroepen persoon niet moer zal vrijstaan
om een door hem gebuurden vrijwilliger in z(jn
plaats te stellen. Slechts zij zullen nog tot 1 Mei
1872 van die vrijheid kunnen gebruik maken
welke daartoe by vorige lichtingen vergunning
hadden verkregen. Als overgangsmaatregel is
bepaald, dat de eerlang bij de lichting van 1872
in de dienstplichtigheid vallende personen zich
van den werkelijken dienst zullen kunnen Yrij-
koopen voor de som van 200 z. r.
De vriendschap tusschen keizer Alexander van
Rusland en keizer Wilhelm vau Duitschland be
gint aandoenlijk te wordeo. Een verliefd paartje
zou er een lesje aan kunnen nemen. Een dagblad
van Petersburg deelt namelijk mede, dat keizer
Alexander een aantal portretten van zijn Duitschen
broeder heeft verzameld en die in één vertrek
heeft opgehangen. Sedert arbeidt de keizer bij
voorkeur in dat vertrek.
Zoelte gaat den storm vooraf. Moge dit na
tuurverschijnsel hier niet van toepassing zijn.
De heer Donald Dalrympleeen lid van het
Engelsche Lagerhuis, die de geavanceerd-liberale
begrippen is toegedaan heeft dezer dagen kort