NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
N° 79.
Twaalfde Jaargang.
A0. 1871.
Vrijdag 13 October.
De hedendaagsche
richtingen.
Dit Weekblad verschijnt iederen Dinsdag en Vrijdag.
Prijs per drie maanden voor hel voormalig 4de district van
Zeelaud f 1.15; voor de overige plaatsen des llijks, franco
per post f 1.30.
Prijs der Advertentiën van 1 5 regels 0,75 elke regel
daarboven 0,1 "2'/2 Groote letters naar het geul gewone
regels die zij beslaan.
Afzonderlijke Nummers 1 0.05.
Ingezoudeu Stukken en Brieven, de Uedaclie betredende, benevens Advertemiën en gewone Berichten ot Alededeelu.geu vau Correspondenten
te bezorgen bij den Uitgever dezer, alles FRANCO
De hedendaagsche richtingen in een kort
Hoofdartikel, zooals wij thans steeds geven,
te beschrijven, dut is onmogelijk! Gij hebt
gelijklezer, die deze bedenking oppert, en
't is misschien een treurig verschijnseldat
weinig voor degelijk geestesleven in kerk en
slaat getuigt, wanneer men in een land, met
om en bij de 3000000 zielen, spreken moet
van een viertal hoofdrichtingen met een
oneindig getal onderdeelen dier richtingen
en toch is het unodig ze te leeren kennen
en er op te wijzenom er zich rekenschap
van te kunnen geven, hoe het komt, dat
de zaken bij ons gaan zoools ze gaan en
niet zooals ze, tot waarachtig volksgeluk,
moesten gaan Dat ze niet gaan zooals ze
moeten gaan, dal we bij den dag leven
onder een tal van wetten verordeningen
besluiten, beschikkingen, beslissingen als we
op allerlei gebied opmerken behoeft geen
afzonderlijk betoogieder toch die weet
dat zijne daden vallen onder 't bereik van
bijna zestig deelen Staatsblad, een twintigtal
Fransche republikeinsche en keizerlijke
decreteneen vijftig deelen van het Pro
vinciaal blad om en bij zooveel bundels
koninklijke besluiten en ministeriëele be
schikkingen enz. met onze vier deelen
zoogenaamd Nederlandsche wetboeken en
eenen Franschen Code pénalziet, dat de
Nederlandsche maagd schuilt onder eenen
mantel, met alle soort van lappen behangen!
Dan, genoeg. Zien we, of we de ver
schillende richtingen tot een viertal kunnen
brengen. Daardoor toch kunnen we ons die
verschijnselen verklaren, die we dagelijks op
kerkelijk en staatkundig gebied rondom ons
zien.
I. De behoudende richting. Deze richting,
die we in hare reine beteekenis volstrekt
geene waarde kunnen ontzeggenja met.
vclevan wier uitingen wij volkomen instemmen,
gaat van het sterkste behoud tot in het
meest vrijzinnige over. We zoudenen zoo
zien we ze soms krachtig werken, ze daarom
de transigeeren Ie of accordeerende noemen.
Hare uiterste richting is die van terug
gang tot het oude van vóór 1792, gewijzigd
door de politiek van vóór 1815.
Op het staatkundig gebied vordert zij eene
staatskerk, eene beperkte grondwet en een
souverein, dat is oppermachtig vorst die
zelf regeert en bestuurt beideop kerkelijk
gebied is haar (en wij zeggen 't haar vol
mondig na) de schepping van 1816 een
gruwel, terwijl zij in eene andere afdeeling
der kerk, wat wij echter niet doen, de
Bisschoppelijke hiërarchie afkeurt, terwijl
deze laatste afueehng (de 11. K.) m zoo verre
tot de behoudende richting behoort, dat ze
op vele punten naar de middeleeuwen wijst
en op andere bepaald stilstaatzonder te
zien dat stilstand achteruitgang is. Beide
richtingen zijn uitersten, die daarin elkander
raken dat zij de oplossing van al het scheevc
en valsche van onzen lijd zouden willen
veranderen en verbeteren door de invoering
van een volstrekt gezag. Wij zijn dadelijk
bereid om ons onder hare vanen te scharen,
mits men ons den waarborg geve, dat dat
gezag altoos zal berusten bij en toevertrouwd
zijn aan een volstrekt onfeilbaar mensch, en
zulk eenen heeft dfc" geschiedenis ons tot
nog toe niet aaugéwezeu. De Paus. zal
men zeggen doch wij vragen Beoordeelen
allen de oufeilbaarheij£sleer wel uit hel juiste
oogpunt Onderscheiden zij den man Pius
wel van den Paus Pius Dit zou nochtans,
om rechtvaardig te zijn, hoog noodig wezen,
want wanneer een zeker getal personen
zich aan een enkele wil(éns en wetens on
derwerpt en dezen eene de onfeilbaarheid
toekent, dan is hij ook onfeilbaar voor
hen namelijk die hein dat vertrouwen
schonken en op zulk een vertrouwen heeft
op niet-kerkelijk gebied nog nooit eenig
vorstvoorzitter of bestuurder kunnen
roeineu Het „Rome heeft gesproken" is
dan ook alleen geldig voor de R. K. kerk
die Rome gelooft
Eene tweede richtingdie wel de eerste
plaats verdiendeis de christelijke. Schaars
gekendtelt zij weinig ware volgers. Er
zijn christenen genoeg; er zijn er duizenden,
die ter goeder trouw en met vast geloof
en vurige liefde het christendom aannemen;
maar zij die zich onvoorwaardelijk onder
den koning Christus scharen, zijn weinigen.
Het wereidsche, het individueel menschelijke,
het ik, heeft te veel gezag. Ze beseffen
niet allen, dat de ware christen steeds en
overal en in alle omstandigheden de beste
burger is. Men zal ons tegenwerpen, dat
eene zuiver christelijke maatschappij een
ideaal is, een parel, van zoodanige waarde,
dat ze nergens gevonden wordt. Wij stemmen
het toe; maar dat ideaal kan, zal en moet
gevonden worden, moet en zal eenmaal hier
beueden gevonden worden! De stormwind
moet opsteken, de hemel moet zwart van
wolken worden, donder en bliksem moeten
den verpesten inaatschappelijken toestand
zuiverende elementen moeten ontbrandeu,
het vuur der loutering moet hoog opvlammen
en na den zuiverenden brand verwacht de
christen, naar de koninklijke belofte, nieuwe
hemelen niet alleenmaar eeue nieuwe
aarde, in welke gerechtigheid woont. Ge
rechtigheid sluit alles uit wat zwak en
onwaar, volstrekt valsch en bedorven is.
De derde partij, de liberale, streefde er
naar om dat Ie bereikenmaar de middelen,
die ze over t algemeen bezigde, waren Ie
zwak en outoereikend voor haar doel. Haar
doel was en is goed. Is goed en was
goed hoe dit te rijmen Welniets ge
makkelijker ziende op geavanceerde stil
staande behoudende en wat daar meer
zijn voor soorten en onderdeelen van liberalen.
Ziet onze tijd het verschijnsel a. dat vele
liberalen zich aansluiten aan de behoudsmau-
nen, de orthodoxen, en gezegend op dezen
inwerken door hunne streng behoudende
beginselen te temperen
b. Een ander deel der liberalen blijft
staan en wordt op zijne beurt en zijne wijze
behoudend, omdat het gelooft aan de hechtheid
en degelijkheid zijner beginselen. Op staat
kundig, en kerkelijk gebied telt deze
partij nog menig ijverig lid en getroost zich
de namen van halven modderaars, schippe-
raars en dergelijke meer
en c. Een ander deel heeft zich afge
scheiden van de vorigen om zich over te
geven aan eene richtingdie bepaald de
vierde hoofdrichting, de moderne geworden
is.
Deze richtingwel erkent ze 't niet, doch
het sprekend feit is daar om het te bewijzen,
verkeert nog maar in staat van wording en
vertoont reeds dadetijk de kiemen van haren
ondergang. Ze geeft gedeeltelijk nu reeds
de vruchten des Christendoms, die ze echter
zelf niet gezaaid heeft. Ze heeft die eigenlijk
geroofd. Ze zegt schatten te bezitten die
ze echter niet wettig bezit omdal ze
vruchten zijn niet alleen van een boom, die
haar niet behoort, die door haar niet ge
plant is maar welks zaadwelks wasdom,
welks geheelen oorsprong zij ontkent.
Eenheid kent ze niet en ze doet zeer wel,
dat ze het denkbeeld van secte, van ge
nootschap van kerk van zich werpt
want zij is waarlijk, zooals zij zich noemt,
niets anders dan eene richting; die richting
is niets anders dan eene modede mode
volgt den tijd en de tijd geeft renaissance
wedergeboortedrijft terug tot hel nu ver
loochende hoofd van het rijk van waarheid
en deugd, voert terug tol Christus, den
schepper van oieuwe hemelen en eene
nieuwe aarde.
De moderne richting beeft nu reeds terug
voor de gevolgen harer eigene stellingen
voor het leven die toch streng doorge
voerd moet leiden tot volstrekte ontkenning.
Ontkenning voert tot bandeloosheid, bande
loosheid voert terug tot den chaosden
mengel- of' warklomp en deze chaos moet
opnieuw ontward worden. Dan komt de
dag des heils
Het levend beeld van den getuige voor de
eeuwige waarheid is het Joodsche volk met
zijne historie van eeuwen. Het levend beeld
voor de onhoudbaarheid der moderne toe
standen zijn de volken van hel Latijnsche
ras met Frankrijk aan 't hoofd.
Men letteieder voor zichop de tee-
keuen der tijden