ÜEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
N 48.
Ac!ilsle jaargang.
A0. 1867.
Vrijdag 29 Novemb.
GEDACHTEN.
Ideeën
Ivanaal-kwestie.
Ail ISlil
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland f 1,15;
voor de overige plaatsen des Rijks, franco per post f 1,30.
Afzonderlijke Mummers f 0,10.
Prijs der Advertentien van 1-5 regels f 0,75 elke regel
daarboven f 0,12V£\ behalve het zegel van 0,35 voor iedere
plaatsing. Groole letters naar het getal gewone regels,
die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, beuevens Adverteulicn en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudcntiën.
in.
Wij hadden onze taak moeten afspin-
nen; wij hadden moeten voorldroomen van
onze ideeën; wij hadden over de wensche-
lijkheid, dat ze de reinste werkelijkheid
zouden in 't leven roepen of zouden helpen
worden, moeten voortdenkendan, ziet,
daar wordt in onze onmiddellijke omgeving
de hemel verduisterd en worden wij vervuld
met verontwaardiging! Wij behoeven dus
wel geene verschooning te vragen, wanneer
wij spreken over - onze Herinnering aan de
De leening is mislukt! Ziedaar het groote
nieuws van den dag: de vrucht van jaren
arbeids eener wettig aangestelde, en het
vertrouwen harer lastgevers en van het
publiek genietende Commissieis in rook
opgegaan
De inspireerders der Beurzen-Courant, de
voorstanders van halve maatregelen, zullen
natuurlijk juichen in de voilrekking van een
feit, dat zij, gevolg gevende aari de laagste
beweegredenen, hebben helpen in 't leven
roepen. Welnu, laat ze juichen! Laat men
nu het zijkanaal naar Biervliet ten uitvoer
brengen; doch-dc algemeene verachting
treffe hem, die de onbeschaamdheid durft
hebben om de hand op t papier te stellen,
ten einde aan de Regeering eene bijdrage
te vragen voor een werk van bijzonder be
lang, aan welks hersenschimmig beeld een
werk van groot en uitgebreid nut is opge
offerd geworden. Vurig, vurig hopen wij,
dat de Regeeringdetegenwerkcrs nietstcunen
zal; neen zelfs in do verste verte denkon
wij er niet aan, dat zij de gepleegde onze
delijkheid zal helpen dragen. Integendeel
wij rekenen er stellig op, dat zij hare ver
klaring zal handhaven en geen cent uit
's Rijks schatkist zal afzonderen voor een
werk, dat niet ten algemeenen nutte is.
Wij hebben een krachtig woord voor de
nog bestaande Commissie. Wij wenschtcn
haar rog één stap, één laatsten stap te zien
doen. AVij zullen haar niet vleien met ijdele
loftuitingen-. Wij zijn eikonder geheel vreemd;
zij bezoldigt ons niet en wij staan niet in
hare dienst; zij is boven onzen lof verheven
wij zijn van haar geheel en al onafhan
kelijk!
Laat hem (of zij), die de Beurzen-Courant
inspireerde, het masker eens afleggen en
ruiterlijk met ons in 't strijdperk treden, in
plaats van ons laaghartig in een vreemd
dagblad te beliegen. Laat hij (of zij) den
handschoen, dien wij hem (of hun) bij dezen
toewerpenopnemencn laten ze optreden
tegen ons met open vizier cn eerlijke wa
penen, en wij zullen zien.
Ons programma is: Gij, inspireerders
der Beurzen-Courant, kent noch de geschie
denis, noch de belangen, noch iets anders
van ons gewest, dan de kas uwer pachters,
uwer slaven, uwer zaakwaarnemers, en het
direct belang, geldelijk, stoffelijk belang, dat
gij (en gij alleen) bij dit of dat deel van
ons gewest liebtZiedaar de beschuldiging,
die wij volhouden en die we laten staan
zonder titel of jota daaraan te veranderen,
tot ge ons open en ruiterlijk hebt weerlegd!
Dan, genoeg! Beproef gij uwe krachten in
uw eigen belang; wij wenden ons tot de
Commissie, tot onze landgenooten, en tot die
verstandige Vlamingen, die het gemeen
schappelijk belang erkennen en kennen en
die getoond hebben door hunne aangeboden
bijdrage, het algemeen nut te willen, al
ware het met de nevenbedoeling, dat ook
hun bijzonder boiang daarmede nauw samen
hangt; want zuil: cene nevenbedoeling is
eerlijk: het algemeen belang toch is samen
gesteld uit de verzameling der bijzondere
belangen en deze verzameling bestaat, of de
geschiedenis liegt, cn de aardrijkskunde, de
waterstaatskunde, zijn ijdele wetenschappen
Een woord dan aan die allen, die wel-
meenenden: AA'enut u nog eens, maar met
kiem en aandrang lot de Regeering door
een kort en krachtig verzoekschrift of eene
persoonlijke Commissie; doe dat verzoek
vergezeld gaan van eene breedvoerige ge
schied- en aardrijkskundige Memorie, het
verleden en het heden van ons gewest
schetsende
De verzamelaars van en medewerkers aan
de Bijdragen lol de geschiedenis en oudheid
kunde inzonderheid van ZeaiUisch- Vlaanderen
zult ge gereed vinden om n bronnen en
concepten te verzamelen. Uwen secretaris
is liet wel toevertrouwd een vorm van
„Deductie", breed en krachtig, samen te
stellen, zoo als onze vaderen, toen we nog
maar een wingewest waren, dat wisten te
doen en waarop niet zelden gunstige be
schikkingen der stadhouders of van 11. H. M.
inkwamen.
A'erzoekop grond dier Memorie, een locaal
onderzoek door of van wege den water
staat naar den ellcndigen toestand onzer
polders en hunne waterwegen en, na de
uitkomsten van dat onderzoek, opheffing
onzer grieven
Onzer grieven? A'oorzekcr! AVij, en
vele burgers en ingezetenen met ons, hebben
geen direct belang bij uen toestand uwer
landerijen; maar een groot, zwaar wegend
indirect belangwaar de landman niet oog
sten kan, behoeft hij geene arbeiders; waar
de arbeider geen werk vindt, heeft hij
geene verdiensten, en de neringdoende ont
vangt zooveel minder van den landbouwer
en den arbeider: de korenmolenaar, de
bakker, de smid, do wagenmaker, de win
kelier zullen dc naweeën, het gevolg van
onzen toestand helpen dragen, en die toe
stand zal met ieder jaar verergeren Er
moet in voorzien worden. De belanghebbenden
moeten er zeken in voorzien. De Begeering
moet hunne pogingen steunen Er is hier
kwestie van eigenbelang in periculum over-
genoeg!
De landbouw is ten onzent de spil, waar
alles op draait; ons gewest (voor de hon
derdste maal herhalen wij het) is door aard
en bestemming een landbouwend gewest;
maar is in alle opzichten veel stieffnoedcr-
Iijker beieeld dan fabriek- en nijverheids-
districten: voor den jenever, de lakens, de
suiker, de koffie en zooveel meer, bestaan
uitgebreide land- en waterwegende groote
steden bezitten rivieren, kanalen, spoorwe
gen en telegrafen; de plattelandbewoner ten
onzent; de staatsburger, hier gelijke rechten
bezittende nis de staatsburger eiders, gelijke
lasten met hem dragende, ontvangt zijn
evenredig aandeel in die lasten niet I
Het Gouvernement, dat onze wateren
bedijkte, dat ze onder andere omstandighe
den aan derden (Concessie van Damhe)
wegschonkom alles eindelijk ten bate der
schatkist te zien uitloopen, moet, op de eene
of andere manier, tusschen beide komen!
Ministers hebben die verplichting erkend,
cn do Aroiksvertegenwoordigers stonden eene
milde bijdrage toe
A'oorzekcr, en dankbaar erkennen wij het;
maar wanneer nu het meest lijdend doel
het gehecle westelijk en zuidwestelijk deel van
dit voormalig district ook getoond heeft het
goede te willen; maar wanneer derden,
door zicli te onttrekken aan dat werkdoor
het algemeen belang aan liet eigenbelang
op te offerenhet Gouvernement hebben
tegengewerkt, zijne bijdrage doelloos, nut
teloos gemaakt hebben - wat dan Wat dan?
Dan hebben wij geen anderen raad dan een
radicaal middel
Eerst de enquête over onzen toestand
dan de wet
Blijkt uit de enquête, dat onze toestand
onhoudbaar is, voorziening behoeft, dan
moet er bij de wet in voorzien worden
Hoe? Blijkt het, dat de noodlijdende pol
ders buiten slaat zijn zich zeiven te helpen
blijkt hunne volslagen machteloosheid dan
kunnen zij ook niet langer zelfstandig be
staan dan is door overmacht het octrooi
van bedijking verbeurd, omdat zijn doel
gemist is, en de hulpelooze lichamen moeten
hunne zelfstandigheid missen cn bij do wet
tot één lichaam w orden vereenigdDe
enquête moet zich over het geheele voor
malig 4e district van Zeeland uitstrekken.
Het Gouvernement moet het geheele werk
zelf doen uitvoeren. A'an de kosten behoprt
de bekende rijksbijdrage te worden afge
trokken en het overschot moetover eenige
jaren verdeelddoor het geheele district
worden gedragen't zij door eenereeht-
