NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEDWSCH-VLAANDEREN. Landverhuizing. N° 40. Achtste jaargan A°. 1867. Vrijdag 4 October. O* O' SLIISIIRSWMBIAD Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland ƒ1.15; voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post 1,30. Afzonderlijke Nummers f 0,10. Prijs der Advertentiën van 1-5 regels 0,75 elke regel daarboven f 0,12'/2, behalve het zegel van 0.35 voor iedere plaatsing. Groote letters naar liet getal gewone regels die zij beslaan. Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten, te bezorgen hij den Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudentiën. Is er ecnig onderwerp, dat men van algemeen belang mag achten, dan is het voorzeker de Landverhuizing, nu ze ook voor ons gewest een feit geworden is en sedert de bevrediging van Amerika telken jare wederkeert; zooals dan ook nu weder eenige gezinnen tegen het aanstaande voor jaar zich gereed maken om in het verre Westen een nieuw vaderland te gaan zoeken. Wij betreuren het feit als feit, zonder 't daarom den landverhuizer ten kwade te duiden, dat hij zijn lot tracht te verbeteren en waar hij dit in zijn vaderland niet kan, daarom zulks elders poogt. Wij betreuren meerwij betreuren het feit, dat een deel van onze krachten, onzer arbeiders, voor ons verloren gaat: voor ons in engeren en meer uitgebreiden zin. In engeren zin, voorZeeuwsch-Vlaanderen. Zeeuwsch-Vlaanderen heeft geene handen te veel-, het tegendeel is waar: wij zullen het feit onzer te groote landhoevende opeen- hooping van bezitting bij één huurder nu niet weer van nieuws ophalen. Er schijnt niets aan te doen te zijn; ten minste niet, zoolang èn eigenaar èn pachter geene betere begrippen hebben van het waarachtig soci alisme, van de rechte staathuishoudkunde; zoolang niet ais men liet er op toe blijft leggen om, willens en wetens, ten platten lande ten minstede maatschappij in twee deelen te splitsenhebbenden en niet-heb- bendenMaar dat Zeeuwsch-Vlaanderen geen overvloed van werkkrachten bezit bewijst hel feit, dat eiken oogsttijd honderden Vlamingen ons deze krachten moeten leenen. Daardoor nu is de landman ja gebaat; doch de werkman vindt zich in zijn ideaal, een langen vruehtdragenden oogsttijd, geheel en al te leur gestelden heeft hij nog eenige guldens kunnen uitsparen, zijne weinige have te gelde gemaakthij maakt zich gereed voor de landverhuizing naar Noord- Ameriko. Naar Noord-Amerika. Waarom Wel daarheen togen sinds jaren burenvrienden en bloedverwanten, die, hoe ook gehecht aan 't oude vaderland hoe ze daar ook een Nederlandsch clement in Staat, Kerk en School levend houden, van daar tijdingen zenden die de nageblevenen uitlokken om vaderland en vrienden te verlaten en zich ginds te vestigen, en zoo wordt de band allengs wijder die Amerika aan Nederland hecht, 'tls alsof er een keten over den grooten oceaan wordt gespannen. De eene scha kel volgt op den anderen. Aan de beide uiterste einden staan personen, elkander wild vreemd, maar tusschen die einden liggen de schakels die ze aan elkander hechten. Die keten is de brugwaarover men ais 't ware henen- trekt, henentrekt, omdat er aan de overzijde handen zijn, die hulp bieden. Duizenden dollars zijn reeds uit gindsche gewesten overgezonden om vriend en bloedverwant den overtocht mogelijk te maken. Naar AmerikaGeen wonderOnze Kadzandsche arbeider kent land en volk aan gindsciie zijde der wereldzee in den regel beter dan wij onze Ministers, onze Staten-Genernnl, onze koloniën kennen. De landverhuizer weet lietna een kort verblijf ginds is hij een vrij man, een burger, een zelfbestuurder, die voor niemand den hoed ligtintegendeel, zich als medeburgerals voortbrengende kracht tot nut van 't algemeen kan doen achten en eeren. Wij hebben ze voor ons die veie brieven, waarin over kerk en staat geredeneerd wordt door personen die wij hier lot de heffe des volks rekenden te belioorendie ons met de grootste verbazing vervullen. Wij kennen mannen, die men in Ooslburg glimlachend voorbij gih'gin Aardenburg bespotte in Sluis niet teldein Kadzand negeerde zelfs, die ginds tot vrederechter, notaris en dergelijke ambten klommen. Wc kennen Vlamingen uit minder ontwikkelde streken en streng gehecht als ze waren aan de Roomsch Katholieke kerkdie eene liefde eene verdraagzaamheid eene huma niteit prediktendie ons wél deden. Y/ij kunnen niet anders dan deze ver schijnselen toeschrijven aan de staatsinstel lingen der Yereenigde Staten waar geene aristocratie liet overwicht heeft en waar een echt liberalisme den burger verheft zonder naar rijkdom van geld of land te vragen. Verre van onsdat we op ailes ja en amen zeggen zouden wat ginds is maar ginds is eene vrijheid ouder de wet die waarlijk vrijheid is, omdat ze door allen gekendbegrepen en gewaardeerd wordl. Amerika vraagt niet Waart gij ten invent dief of roover of bedelaar liet vraagt: Wat zult ge ten onzent zijn?en wee hem, driewerf wee hem, die meent ginds de vruchten der misdaden te zullen kunnen oogsten door zich in het groote land der misdaad te wijden Daar toch lieerscht eene macht zij heet openbare meening van wier uitspraken geen appel isen deze macht veroordeelt de misdaad èn om hare onzedelijkheid, èn om den wille der nlgemeene veiligheid zoodanigdat ze zelfs op geestelijk gebied hare uitspraken doet liooren en den misdadiger, op wien de wet geen vat heeftbeter straft dan zulks in eene maatschappij met de strengste wetten zou kunnen plaats hebben. Die in Amerika onder rie macht van de openbare mee ning in ongunstigen zin gevallen is, kan zijn tes tament, in zedelijken en natuurlijken zin gerust makenof hem treft de weten zoekt hij eene min bevolkten, nog woester staat of gebied op, dan spreekt die openbare mcening nog sterker en rechter Lynch, die verschrik kelijke denkbeeldige persoon is rechter en scherprechter beide. De Mormonen met hunne tegen de Christelijke rede indrui sende veelwijverij, weten er van te spreken; de in een vat gekuipte dronkaard kan het getuigen; de afgetouwde of met suikereibast getuchtigde landhaai of speculant herinnert het zich eeuwig, terwijl de dief, naakt in eene met teer gevulde ton gedompeld en daarna met veren overdekt en met zweep slagen uit de buurt gejaagdallen lust verliest om op kosten van anderen te leven, en overigens voor iederen vervalsclier van papicv of veedief de eerste boom do beste ten galg verstrekt. Zulk eene rechtspleging keuren we ten hoogste afwij verfoeien ze zelfs toch moet men de toestanden ginds in aanmerking nemen en voor de tegen stelling van vlijt en eerlijkheid de min ontwikkelde daglooner toch kan geroepen worden om ploeg of dorschvlegel ie verlaten ten einde in schoolkerkgemeente graafschap of staat eenige openbare heirek king of ambt uit te oefenen. Dit alles weten onze werklieden en zeggen dan ook: Ginds hoeren we niet gestudeerd te hebben om wat te wordendaar heeft liet gezond verstand nog rechten Dit nu is voor ons een kwaad in ruimeren zinZucht niet liet heerlijke Surinamena de gezegende afschaffing der slavernij vooralonder liet gebrek aan handen Is de Kegeering van Nederland ten opzichte der landverhuizing verantwoord? Zou van de massa arbeiders, die kosteloos naar Brazilië vervoerd zijn even goed als daar niet het tiende deel overgeschoten zijn Was er niets aan te doen om zoovele krachten ais de ongelukkige Kaap de Goede hoop ons ontnam in Suriname voor eigen gebruik aan te wenden Liggen er achter Suriname nog niet dui zend maal tien duizend akkers in eene gezonde zuivere luchtstreek, te wachten op de hand des ontginners Wat landverhuizing vermagook door vermenging der rassen leert diezelfde uithoek van Zuid-Afrikadien we straks noemdenten Noorden dier kolonie leven lolkstamraeii' van gemengd bloed zijn voor de beschaving die in andere streken en met beter toezicht en opvoedingeen zegen voor de maatschappij zouden kunnen zijn daar liet boven alles vast staatdat liet Europeesch clement overal de bovenhand, de macht bezitzoo wel op geestelijk als stoffelijk gebied Wij zouden bijna vragen Is voor ons (ie geschiedenis, ook die der landverhuizing, ook die der laatste jarenvergeefs ge schreven O, wij hebben verwijld bij de geschie denis van Suriname, Berbice, Essequebo Demerarijwij hebben ons scheppend Mlk^* zoo geschikt vour dc landverhuizing mi

Krantenbank Zeeland

Sluisch Weekblad | 1867 | | pagina 1