NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
EEUIE STEM DES TIJDS.
N° 39.
Achtste jaargang.
A0. 1867.
AAN NEDERLANDS ZONEN ENDOCHTEREN.
süiisühSmkbiad
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag. Prijs per drie Prjjs der Advertentiën van 1-5 regels f 0,75 elke regel
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland ƒ1.15; t7"rnr1afv 97 Qnrkfnmlv daarboven f 0,12%behalve het zegel van ƒ0,35 voor iedere
voor de overige plaatsen des Rijks, franco per post 1,30. YIJJClaii 4 o6pi6llTD. plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels,
Afzonderlijke Nummers 0,10. die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, do Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudentiën.
De menschenliefde de humaniteit
vertoeft gaarne bij den klank der tijd-
stemmen, bij het verschijnsel van de teekenen
der tijdenom zich een antwoord te ver
schaffen op de eeuwige oude vraag des
wachters: Wat is er van den nacht?
Ook de staathuishoudkunde doet zich die
vraag met dezelfde gewetensvolle nauwge
zetheid.
De afschaffing van den sterken drank
het bestaan van een genootschap daartoe
strekkende, is zeker een teeken des tijds en
het heeft ook eene stem: maandelijks spreekt
het in „de Volksvriend", een maandblad,
slechts f 1,50 kostende zijne stem uit en
verdient om doel en om strekking ten
minste gehoord te worden. Vijf en twintig
jaren roept die stem door Nederland van
daar het woorddat we als Hoofdartikel
wel wilden opnemen en aan de overweging
onzer lezers ook met het oog op staats- en
volksbelang ter overweging geven.
Het jaar 1867 wijst op het jaar 1842
terug. Dit jaar was het geboortejaar der
Nedehlandsciie Vereeniging tot Afschaf
fing van Sterken Drank. Vijf en twintig
jaren strijd en arbeid zijn doorleefd. Zijn
die jaren waardig dat zij ook buiten die
Vereeniging, dat zij in het vaderlandsch
gezin, vooral door hen, die in dat tijdperk
geboren werden en opgroeidenworden
herdacht
Jongelingen en jonge dochters welk
antwoord zult gij geven op deze mijne
vraag? Weet gij 't, welke drang van om
standigheden de Nederlandsche Vereeniging
deed ontstaan Kent gij haar karakter en
de krachten van haar streven Beseft gij
het wenschelijke van haar aanwezenhet
noodzakelijke van haren voortduurden
zegen die haar overwinnen zou te weeg
brengen Of hebt gijte bezig met uwe
kleine belangen en genietingenmisschien
er weinig acht op geslagendat het doel
dezer Vereeniging ook in nauwe betrekking
staat tot üw levensgeluk en dat er geen
vaderlandsch of huiselijk belang is waarop
zij niet rechtstreeksch of zijdelings terug
werkt Van velen van de meesten uwer
vreezen wij het laatste. Is de Vereeniging
als eene onbekende bij u onbemind, misschien
hadt gij ook wel eens uw deel in de spot
ternijen waarin ouderen van dagen u zoo
vaak met onverklaarbare lichtzinnigheid of
vijandschap voorgaan
Is er reden tot onwil of spottot on
verschilligheid of vijandschap Oordeelt
zeiven.
Schcikundigeproefnemingen deden Arabieren
de distilleerkunst ontdekken en der wereld
een vocht schenkendat bij eene eerste en
oppervlakkige waarneming zijner werkingen
op lichaam en geest met den naam le
venswater" werd welkom geheeten. Niet
slechts eene onkundige volksmenigte ook
de mannen der wetenschap werden door de
oogenschijnlijke deugden der nieuwe uitvin
ding begoocheld. Eene lange ervaring was
noodig eer eene onbevooroordeeldewetenschap
het vocht, dat het harte van wijzen en on-
wijzen gestolen had en daardoor beider
verstand begoochelde een water des doods,
vloeibaar vuur, het vergif bij uitnemendheid
durfde noemen. Wat geleerden niet hooren
wildenzag het volk in uitkomstenerger
dan ooit krijg, pest of hongersnood hadden
in 't leven geroepen. Waar deze laatste
kwamen, vernielden en doodden zij voor een
beperkten tijd maar waar het volksleven
onder den invloed der sterke dranken ge
raakte ontstonden volksgewoontendie als
een kanker aan leven, rijkdom en volksgeluk
knaagden.
Voor het groote kwaad en dreigend ge
vaar gingen eindelijk in den aanvang dezer
eeuw in Amerika de oogen ten volle open.
De dran^fiesch, het eerst door Hudson den
Indianen gegeven, had veel meer dan kogel
en zwaard hunne millioenen tot duizenden
gedund en gansche stammen van de aarde
doen verdwijnen. Op denzelfden weg zagen
zich Amerika's Christenvolken. Door over
vloed van graan en druiven was bedwelmende
drank van den morgen tot den avond en
zonder maat de drank geworden des dage-
lijkschen levens. Zijn verdervende invloed
en vernielingswerk viel niet meer te loochenen;
aan allen die zedelijkheid en godsdienst
lief hadden was met machtige hand de
blinddoek afgerukt. Toen spraken vrienden
des vaderlands in het stichten van onthou-
dingsvereenigingen hetTot hiertoe en verder
nietuit.
De strijd, tot zelfbehoud aangevangen, wekte
de aandacht ook aan deze zijde der wereldzee.
Engeland volgde Amerika's voetspoorland
bij land op Europa's vasten wal toonde
Groot-Brittanje's navolgen van een goed
voorbeeld te waardeeren. In Sakxen, Pruisen
en Zweden waren Vorsten voorgangers, en
beraamden staatslieden en geleerden naar
hunnen wensch maatregelen tot voorkoming
van meerder jammer en tot vervanging van
den vloek der onmatigheid door den zegen
van een leven naar den eisch van zedelijk
heid en gezondheidsleer.
Overal waar eene bevoegde hand den
sluier oplichtte om de onnadenkende me
nigte te doen zien wat schade en jammer
gaandeweg het drankgebruik had aangericht,
stond iederdie wilde zien en hooren
verbaasd en verslagen. Geen huiselijke of
volksellendewaarvan niet de sterke drank
voor meer dau de helft bleek oorzaak te
zijn. Overal deed een nauwkeurig en
nauwgezet onderzoek ziendat aan gevan
gennissen armhuizen gasthuizen krank
zinnigen-gestichten, de grootste helft hunner
bevolkingen door den drank was aangebracht.
En naarmate de nasporingen werden voort
gezet was er telkens nieuwe oorzaak om
te erkennen de helft was ons niet aange
zegd. Zoo scheen het een oogenblik als
zouden de onder de slavernij des dranks
gebrachte volken als één man hunne boeien
afschuddenhonderdduizenden teekenden
in Duitschland de onthoudingsbelofte
maar het jaar 1848 met zijne volksbewe
gingen kwam, en terwijl Amerika en Groot-
Brittanje doorzettend bleven voortgaan op
den weg van hervormingis het voor het
grooter deel van Europa's vasteland meer
dan ooit eene heilige roeping, om den on
tijdig gestaakten strijd van nieuws te be
ginnen.
Van uit het volk, klein in aanvang, stil
in werkingving in Nederland op verschil
lende punten de strijd aan. Dragten, Bot
terdam UtrechtTexelMiddelburg zagen
matigheidsgenootschappen verrijzenalleen
beide eerslgenoemden met volstrekte ont
houding. In Amsterdam waren het eeDige
werklieden die onder leiding van hunnen
leeraareen broederbond tot persoonlijke ont
houding sloten. Als Duitschers meenden zij
eene hun in hun vaderland dierbaar ge-
wordene plant op Nederlandschen bodem te
hebben overgebracht en gaven daardoor
aan hunnen onthoudingsstrijd den voor
Hollandsche ooren dubbelzinnigen naam van
Matigheids-genootschap. Hadden deze baan
brekers voor bet goede werk in de hoofdstad
toen geweten, dat reeds in Leiden door een
vijftal vaderlandslievende mannen de grond
slagen der Nederlandsche Vereeniging waren
gelegd geworden zij zoudeneven gerce-
delijk als later in 1850 geschieddezich
aan de groote nationale poging hebben
aangesloten. Niets minder toch, niets anders
ook wil de Nederlandsche Vereenigingdie
allengs alle kleinere in zich opnamhet
zijn de pogingen van een ontwaakt volk
cm als natie de vreeselijke slavenboeien af
te schudden die het ongemerkt maar niet
minder klemmend waren aangelegd. Te
dikwerf is dit hoog geplaatste doel, dit
nationaal karakter voorbijgezien. Met en
zonder opzet werden er de oogen voor
gesloten dat de Vereenigtng ook dan enkel
en waarlijk voor het geheele vaderland
voor de gansche maatschappijvoor Neder
lands wetgeving zeden en gewoonten ar
beidde waar zij door hare onthoudings
belofte geschriften en voorlezingen tevens
aan personen de hand en een schild tot
redding toereikte. Het vaderland de
maatschappijalgemeen volksheil, waren
steeds hare leuze en doelen zullen dit aj
helderder blijken, naarmate ook medcyerki,^
