BENE KWESTIE VAIV TIJD.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEOWSCH -VLAANDEREN.
N° 35.
Achtste jaargang.
A0. 186T.
Vrijdag 30 Augustus.
SLllISCHlWMBLtD
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.P. ijs per drie
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland f 4,15;
voor de overige plaatsen des Rijks, franco per post f 1,30.
Afzonderlijke Nummers f 0,10.
Prijs der Advertentiënvan 1-5 regels f 0,75 elke regel
daarboven f 0,12%behalve het zegel van f 0,35 voor iedere
plaatsing. Groole letters naar het getal gewone regels,
die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brievende Redactie betreffendebenevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten I
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudenliën.
(DE ZEEUWSCH-VLAAMSCHE SPOORWEGEN
EN TELEGRAAFLIJNEN.)
Toen wij ons tot het schrijven van dit
opstel nederzettenden overwogen wij ons
bijzonder gevoelen nauwkeurigten einde
de zekerheid te erlangen dat wij nauwgezet
en onpartijdig onze levensvragen zouden
kunnen bespreken; het gevolg van dat on
derzoek was bevredigend. Wij hebben het
recht om te sprekenomdat wij dezen oord
niet alleen op 't oogenblik door en door
kennenmaar ook (en hiervan hopen wij
onzenZeeuwschen broederen eerlang het bewijs
te leveren) wij kennen de geschiedenis van
dat landwant met stalen vlijt hebben wij
die nagespoord tot de twaalfde eeuw toe
wij zijn door die nasporing tot een besluit
gekomen dat, oppervlakkig beschouwd, veel
van eene stoute hypothese, eene op gronden
rustende onderstelling heefthet is dit
„Zeeland, met het door de natuur (a)
daarmede verbonden Zeeuwsch-Vlaanderen
het gedeelte van Belgisch Oost-Vlaanderen
(de waterlanden) en het Noordelijk gedeelte
van het land van Waaszijn bestemd om
eenmaal met het vasteland vereenigd te
worden." Deze waarheid staat bij ons zoo
vastwij zien de natuur dit feit zóó gere
geld trapsgewijze voltrekkendat wij deze
stelling met te meer gerustheid durven
verkondigen, hoe meer wij er over nadenken.
Ja wij hebben tevens de zekerheid, als ooit
een blik van het nageslacht op dit nummer
van ons Weekblad valtzij het na vijftig
na honderd jaren al zal ons hoofd
dan geen zeer meer doenzal moeten
erkennendat wij in 1867 goed hebben
gezien.
Onze ervaring geeft ons geen anderen
raad aan de hand dan diendie wij de
kunst toeroepen, de helpende menschenhand
zij omzichtigzij loope de natuur niet
vooruit, want deze zorgende huismoeder,
houdt van geene schokken; zij werkt langzaam
en zeker, zij staat nimmer te suffen en zit
nimmer ledig, maar inbreuk op hare rechten
wreekt zij met kloeke hand
Wij willen een voorbeeld geven, en kiezen
juist dat, wat voor de hand licht en met
voorliefde, omdat wij lof en eer geven aan
de Nederlandsche waterstaatsmannenaan
het Ministerie dat dezen mannen geloof en
vertrouwen schonk aan eene regeering die
(niet tegenover Belgie, maar tegenover
eene partijmet name de revolutionaire
Antwerpenaars, die hunne eigene regeering
verstoren) pal stond en recht door zee
(a) Het best zie men daarvoor het carton, op
de kaart van Vlaanderenbjj Hovdïcs en Mer
cator.
voortging I Wij spreken van de afdamming
der Ooster-Schelde I De natuur sprak kom
en neem. Keeds sedert Bilderdijk zijn
Bath hernomen" aanhief, klonk ons die
stem tegen. Bezadigd en nauwgezetgaf
de Nederlander acht op die stem en daar
waar voor een veertig tal jaren (b) van een
stouten krijgstocht, van een strijd met de
golven werd gewaagdhoort men de mare:
de Schelde is afgedamd de locomotief
stoomt over den zwaren dam om het rijk
Zuid-Beveland met de wereld te vereenigen!
Onze toekomstde uitbreiding van ons
wereldverkeeris slechts eene kwestie van
tijd.
Met deze stellingen hangt eene andere'
samen. Men dwaalt wanneer men spreekt
van eene Ooster- en Wester-Schelde, omdat
men dan met het noemen dier namen aan
eene rivier denkt. Eene rivier is een stroomend
zoet wateronze Schelde-monden zijn dit
niet. 't Zijn zeearmen (fiords zeggen ze in
't Noorden) die in de gebroken landen in
dringen en waarinzoo als ook elders de
Schelde zich uitstort. De Ooster-Schelde
verdient zelf den naam niet, dien zij draagt,
evenmin als het Haringvliet of het Hoilandsch
diep de Maas zijn. Zij zijn gewrochten der
natuur waarin zich rivieren uitstorten. De
thans afgedamde Ooster-Schelde is niets
anders dan de Stryne, die gezamenlijk met
de wateren der Schelde in éénen zeeboezem
uitmonden.
Tengevolge nu van hevige natuurschokken,
waaraan de mensch door het versmallen
onzer rivieren (het bedijken van uiter
waarden e. d.) wellicht veel schuld had
is de Stryne verdwenen en zijn een deel
der dusgenoemde Maas en Schelde-monden
ontstaan. De Wester-Schelde is bestemd
om de overigen te vervangen en eens zien
we Tholen met Zuid-Beveland en Duiveland
en Schouwen vereenigd. Zien we Neen
onze oogen zullen, meer dan waarschijnlijk
dit natuurwerk niet aanschouwen de ver
landing van het eindrak (verkeerdelijk de
Eendragt genoemd) moge snel vorderen
de dusgenoemde Ooster-Schelde boven
Zuid- en Noord-Beveland bezit nog ontzet
tende levenskrachten.
Wij stappen hier dus van af, om tot ons
onderwerp terug te keeren en gebruiken
nog eens eene gemeensplaats uit ons volks
leven die veel waarheid bevat de lijd
zal alles leeren I
De vereeniging dan van Zeeuwsch-Vlaan
deren met het wereldverkeer is slechts eene
kwestie van tijd eindelijk met veel geduld
en hoop, moet ze voltooid worden. Hoe
is echter de groote vraag en hierbij moeten
we weder stilstaan en de kennis die wij van
ons land bezitten aanwenden om een vol-
'tl De heroverins van Batbdoor CmssÉ
onder Lodewijk Napoleon.
doend antwoordeen goeden raad te
geven.
Er bestaat een ontwerp dat zijne vol
tooiing nadert, ja een dubbel ontwerp om
Neuzen over Sas van Gent en Hulst met
Belgiedoor het land van Waas te verbin
den. Dit ontwerp heeft de verdienste van
natuurlijk te zijnhet overheerlijk vijfde
District (Oostelijk Zeeuwsch-Vlaanderen) met
het land van Waas verbondendaardoor in
verbintenis met Belgies fabriek en kolen-
districten en door de stoomvaart op de
Wester-Schelde met Zeeland en de Maas,
wij kunnen geene woorden genoeg vinden
om het aan te prijzenmaar te Neuzen
roepen wij luid halt
Van daar toch uw ontwerp tot Bresken»
te willen uitstrekken is onnatuurlijk!
Verre van ons de mogelijkheid te willen;
ontkennen om een vasten dam of voorzich
tiger nog een dam met een twee of drietal
overbrugde openingen voor den mond des
Braakmans of op eenig lager punt te slaan
dat zou eene beleediging voor de wetenschap
zijn aoch het onderwerp uitvoerende zou
men de natuur beleedigcn.
Wij hebben vóór ons (onze vrienden en
begunstigers zien dat alles ons dientzij
kunnen ons met alles ondersteunen wij
hebben voor ons de bedijking van de kleine
stellegemeente Hoeken leeren daaruit
dat boven het Axelsche en Sassche gat nog
eene menigte jonge schorren liggen. De'
.bedijking van de kleine stelle is het werk
van den Staat geweest (het was weer eene
der vele offers van ons gewest aan de schat
kist gebracht, dit tusschen de Staat,,
en de wetenschap schonk natuurlijk hare
voorlichting achtte voor 't oogenblik meer
dere bedijking niet oorbaarde overige'
schorren zijn niet rijp't zou dus onvoor
zichtig geweest zijn de bedijking op grooter
schaal te doen plaats hebben. Men vergelijk
de in 1826 bedijkte Diomedemet den
eerst in onzen tijd bedijkten Zwinpolder en
men zal verschil zien. De staat kwam de
natuur te hulpde natuur zal op hare
beurt den staat voor die hulp beloonen.
Rondom den nieuwen polder zal de Schelde
zijne slibben opstuwen een voedsel dat zij
eerst in millioenen kleine vormen door
een aantal nevenrivierenuit Belgie en
Frankrijk heeft gehaald, en zoo zal de Staat
als een eivaren mineur langzamerhand naar
boven werken om in den mond van den
Braakman te eindigen. Indien men nu bij
Biervliet of hooger een gesloten spoorweg-
dam, of zulk een dam, slechts van najisyg. ope
ningen voorzien, opwierp zou hjeff dgSM^tjuir
der Schelde immers onmogflijkl ygemaap
worden om de afgesloten Sassche en'Axelsfche
gaten, het kleine scheer en Vsrdere killen: té
vullen en de hooge zandplaten met vruchtbar
slib te overdekken?
