N°. 3. Achlsle jaargang.
Ml WESTELIJK ZEEÜWSCH-VLAANDEREN.
NIEUWS- Ei ADVERTENTIEBLAD
JAARVERSLAG OMTRENT DEN TOESTAND
VAN HET VEE IN
WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
I
Dit Weekblad verschijnt iedereu Vrijdag. Prijs per drie Prijs der Adverlentiën van 1-5 regels 0,75 elke regel
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland f 1,15; IQ |anni)' daarboven f 0,12%behalve het zegel van ƒ0,35 voor iedere
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post 1,30. VlljUag 10 JdlllldlJL plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels
Afzonderlijke Nummers f 0,10. die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Adverlentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen bij den Uilgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudentiën.
(Wij geven het volgende, van eene vrien
delijke hand ontvangen belangrijke verslag
als hoofdartikel. Wij zijn er zeker van
dat onze lezers met ons den belangstellenden
Inzender danken zullen.)
Is het voor steller dezes een groot ge
noegen bij de alom in Nederland heer-
schendc veeramp, de pen te mogen opvatten
ter medcdeeling van gunstige feiten ten
opzigle van de streek zijner inwoning, niet
minder dankbaar stemt het ieder vaderlander,
de zegeningen te mogen ontwaren, die de
welvaart alhier alom verspreidt, te midden
van rampspoed en ellende die elders
heerschen niet alleenmaar ons tevens
nopen, om ook in onze vee-artsenijkundige
betrekking te doen wat in ons vermogen
isom zoo zelveals door mededeeling
en inlichting van anderen het onze bij te
brengen tot afwering van eene ziekte, die
de grootste verwoester is van den algemeenen
vee-rijkdom.
Gedurende het geheele vorige jaar 1866
werd het vierde district van Zeeland niet
door eenige oorspronkelijk besmettelijke
ziekte bezocht, en als gevolgelijk besmettelijke
ziektewier sterfte gevreesd wordt mag
alleen de typheuse varkensziekte genoemd
wordendiealhoewel minder dan in
1865 hier en daar nog al slagtoffers
cischte.
Omtrent de oorzaken dier ziekte heerscht
nog veel duisters. Dat intusschen onrein
heid gebrek aan luchtverversching en
sober plantenvoedsel op haar karakter van
gewigtigen invloed zijnleert de onder
vinding, daar zoodanige invloeden het karakter
veel kwaadaardiger en de ziekte veel alge-
meener maken. Intusschen blijft het mij
nog altijd een raadselwaaromonder
gelijkschijnende omstandigheden, in de eene
gemeente meer verliezen geleden worden
dan in de andere.
Soms komen er zelfs contrasten voor,
b. v. de zeezijden des lands ten noorden
en de zandstreken ten zuiden. De eerste
met brak water, en met opgelost chloor-
sodium bezwangerde lucht en de laatste
met haar zoet drinkbaar welwater en meer
zachte zoete luchtleverden de meeste
zieken; daarentegen bleef de middenstreek
des lands het meest verschoond waarom
ik daar aan de zee- of noordzijde en de
zuid- of zoetlandzijde de armste arbeiders
en dus de slechtste varkenskeukens te vinden
zijnde voedings-aanleiding welbij een
algemeen bestaanden ziekte-aanlegvoor
datgene houd wat het meest tot de ont
wikkeling der ziekte [bijdraagt; doch waar
omtrent wellicht de elders opgedane erva
ringen al of niet eenigen steun kunnen
schenken.
Meer sporadisch voorkomende varkens
ziekten, als verstopping, kwamen zelden
voor; waartegen dan ook meest altijd
kcukengeneesmiddelen gebezigd werden of
wel, in nood, de aanwending van eenig
buikopenend middel gevorderd werd.
Niet minder gevreesd bij den landbouwer
was het verspreide ontstaan van den dus-
genaamden lendentyphus bij eenige land
bouwers.
In de maand April des vorigen jaars is
mijne hulp ingeroepen bij de Wed. Johannes
de Blaauwe, gemeente Hoofdplaat, bij een
paard, daardoor in hevige mate aangedaan
hetwelk na 24 uren lijdens den geest* gaf.
Onmiddellijk is door mij gelast de paarden
ter weide, hoe schraal ook met gras bezet,
te brengen hetwelk geschiedde, en niet
één paard is meer door de ziekte aangetast
geworden.
Nadat den gehcelen zomer en najaar al
de paarden gezond waren gebleven en
steeds in dezelfde stallen waren gestald
geworden ontstond die ziekte op den
lsten Novemberonder droge voeding en
tastte drie paarden aan. Dadelijk is het
voeder verwisseld en niet één paard is op
nieuw ziek geworden twee zijn totaal en
het derde is bijna hersteld.
Later heeft zich die ziekte nog geopen
baard bij eenen P. J. Turflandbouwer tc
Groedeen bij eenen de Koster landbou
wer te St. Kruiswelke eerste twee
paarden, en de laatste er één verloren heeft.
Omtrent de besmettelijkheid dezer ziekte
is reeds menigmaal door sommigen twijfel
geopperd; een twijfel, die alléén schijnt
te berusten op het gebrek om eene be
paalde oorzaak der ziekte aan te wijzen
die evenwel volgens aloude Zeeuwsehe
ervaring bepaald in het voedsel moet ge
zocht worden.
Van de overige sporadisch voorkomende
ziekten der paarden valt weinig te vermel
den. Er waren in het geheel weinig
ziekten onder die dieren van welke ver
melding verdienen kolieken bij overgang
van groen tot droog voeder, of uit verkoeling
ontstaande, en in de meeste ongesteldheden
der paarden was meer eene rheumatische
dan catharrale ziekte-gesteldheid op te
merken waarom dan ook bevangenheid en
borstvliesontstekingen werden waargenomen.
Van éénen toestand bij de paarden meencn
wij intusschen gewag te moeten maken
en dit is van de alom bij deze dieren plaats
hebbende vruchtverwerping.
Ofschoon niets met zekerheid dienaan
gaande kan gemeld wordenzoo meen ik
ten dezen vooral min voedzame voeding
gedurende den winterin één woordtc
ruime besparing van graan te moeten be
schuldigen immers de dusgenaamde late
veulens worden meest volwassen en sterk
geboren.
Meermalen is er ook mijne aandacht op
gevestigd geweest, of eene gevolgelijke be
smettingsoorzaak daaraan ten grondslag koa
liggen, waarvan men bij de febris purperalis
bij den mensch zulke treffende voorbeelden
aantreftdanhet was mij onmogelijk
uithoofde van het verwisselend gebruik der
hengsten, daaruit eenig gegrond vermoede
lijk resultaat af te leiden.
Dat door dit veelvuldig verwerpen der
vrucht minder onnatuurlijke verlossingen
voorkwamen dan in vorige jarenvindt
hierin zijnen grond.
Daar ikom redenen het rundvee het
laatst wensch te behandelen zij omtrent
het wolvee vermeld dat de veelvuldige
najaarsregen op zijne gevoedheid van min
gunstigen invloed is geweestzonder dat
tot nog toe door mij als gevolg daarvan
botziekte of ongans is waargenomen.
Eene enkele kudde is dit jaar geteisterd
door opgeblazenheid, ten gevolge van 't gebruik
van koolzaadspruitcn en eene andere door
weiding op een te welig klaverveld, terwijl de
klaver nog nat van den dauw was beide
voorwaarden van gisting en luchtontwik-
keling.
Koudwaterbaden zijn ten dezen zeker
het eerst bij de hand; de zoo doeltreffende
penssteek wordt dikwijls door ongeoefende
handen verrichtdie de uitkomst niet
altijd gunstig doen zijn, dan waartoe men,
uit gebrek aan tijd en gedrongen door den
nood zijne toevlucht neemt.
Het rundvee moest (reeds ter loops in het
vorenstaande vermeld) voor de andere huis
dieren in gezondheidstoestand niet onder
doen. Weinig ziekten kwamen er bij voor;
onnatuurlijke verlossingen en andere kraam-
ziekten kwamen voor, doch zooals gewoonlijk.
Gedurende den weidetijd genoot het wel
overvloedig, doch niet te voedzaam voedsel,
waardoor de melkerij en vetweiderij minder
afwierpen dan in vorige jaren, en er aldus
minder zuivel en vetvieesch geproduceerd
isdaargelaten nog den moeijelijken en
minder voordeeligen afzet, die den landbouwer
bij de steeds meer en meer stijgende pachten
ten deel valt.
De in Nederland alom heerschende
runderpestwelke zich intusschen in het
4e district van Zeeland nog niet heeft
vertoond, maakte het raadzaam, dat zoowel
van Rijkswege maatregelen tegen den invoer
uit Belgieals Plaatselijke verordeningen
werden ontworpen vastgesteld t en in
toepassing gebragt die alom het veelvuldig
verkeer van het vee belemmerden opdat
bij onverhoopte uitbreiding dier ziekte, hare
spoedige verspreiding zooveel mogelijk wierde
