NIEUWS- El ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH-VLAANDEREN.
SIGGRNMARKT
Zevende jaargang.
Vrijdag 6 September.
VARKENS-
Oostburg
burgemeester en wethouders
DE ARBE1DERSW0AKGES, ENZ.
OVER HET VERBETEREN DER WEIIK-
HANSWOOASTEN.
Dit Weekblad verschijnt icdercu Vrijdag.Prijs per drie
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland f 1,15:
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f 1,30.
Afzonderlijke Nummers f 0,10.
Prijs der Adverteutien van 1-5 regels f 0,75 elke regel
daarboven f 0,12*4 behalve het zegel van f 0.35 voor iedere
plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels,
die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens \d.vcrtcnliën en gewone Berichten of Mccledeclingen van Correspondenten,
te bezorgen by detv Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspondentie!!.
en
te
van OOSTIWBG
ranken bij deze bekend dat, behalve op den
lanlstenWoensdag,voortaan ook op den tweeden
Woensdag van iedere maand, in deze gemeente
Markt zai gehouden worden van VARKENS
en BIGGEN.
De ccrstinvallende markt zal mitsdien plaats
hebben op den 12 September aanstaande.
Ooslburg, den 31 Augustus, 18GG.
Burgemeester en Wethouders voornoemd.
De Burgemeester.
F. E. BENTEYN.
De Secretaris.
L. THËRI Mz.
Onze arbeider, onze arme heeft in den repel
peen te huis. Meermalen hebben wij er op ge
wezen, hoo buiten onze landsteden en dorpen
zich ccnigc groepen allerellendigste holen des
ongcluks en der ellende verheffen wat zeggen
wij? verheffen? neen! in den regel staan ze als
paddestoelen even hoven den grond als om to
conlrastocrcn mot het overige. Wilt ge iets wat
aanschouwelijk, en werkelijk is, verplaats u dan
midden in ons land. om iets bepaalds te noemen,
op Schoondijkc. We willen nu deze plaats niet
als voorbeeld noemen omdat hel gebrek daar
het ergst is, verro van daar! overal elders vindt
men dezelfde ellende, doch nergens is het contrast
zoo groot als juist te Schoondijkc. Men oordeclc
onpartijdig. Schoondijkc is een modcldorp van
zindelijkheid. Rondom een vierkant plein, waar
twee hoofdwegen elkander kruisen, gebouwd, strekt
het naar die vier zijden zijne armen uit. Wat in
groote steden soms zooveel to wcnschen overlaat
treft men daar aan; breedo voetpaden (trottoirs)
van vele klinkerstccnen zoo schoon en helder
dat men, om een Kadzalidscn gezegde te bezigen,
er rijstpap van zou eten; voorts net onderhouden©
bchagclijk geverfde woningen, met breed© stoepen,
vele nog met het gezellig bankje afwisselende
beplantingen van olmen en populieren die ge-
zegendo luchtvcrversclicrs, schetsen ons het beeld
der wclvaronde plaats als een toonbeeld van
Ncdcrlandschc zindelijkheid en nu de tegen
stelling. Wij zwijgen van de zoogenaamde tragels,
maar wandelen even het Groesche padje op; daar
vinden we dan eene groep kolen, zooals de heide
velden onzes vaderlands ons zelden te aanschou
wen geven de gezondheidstoestand van het daarin
opwassend of als paddestoelen groeiend opkomend
geslacht openbaart zich al dadelijk (men vergeve
ons de mcdedceling: voor zulke kwalen zulke
middelen!) in de met talrijke ingewandswormen
vervulde kinderuitwerpselcn Ge haait den neus
op of wendt den blik af, gij dio daar voorbij
wandelt, maar noem u dan nooit philantroop
noem u vooral niet christelijk menschlievend, want
wij zeggen u H is eene schande der negentiende
eeuwdie vuiligheden rondomdie secreet- en
zinkputten aan en bij die hokken; en dan de
soms nog betere varkenshokken, geiten- en bok-
kensiallen die konijnenhokken in don gang, zoo
er die is of onder de ramen of onder de bed
steden. Danwc kunnen gerustclijk zeggen
kom en zio
Dat wc ten dezen niet alleen staan zullen we
straks aaniooncn dat do bedoelde verblijven alle,
zelfs het geringste gcvool van schoonheid belce-
digen, is nog het ergste niot maar dat ze de
kweekplaatsen zijn van ontuchtdronkenschap
diefstal en andere lage en gemceno ondeugden
is erkend.
Door het dicht bijeen hokken, is reeds het kin
deroog in de gelegenheid om te zien, het kinderoor
in de gelegenheid om te hooren wat de kinder
ziel belccdigl en verontreinigt. Ziekten en zieken-
behandelingook cu wc! voornamelijk dio der
vrouw en moedereten en drinkenkweeken en
plegen, rooken en smoken, slachten en wasschcn,
alles geschiedt binnen vier enge wanden. De
lucht wordt verpest, en zijn deze verblijven (dank
zij hunne doorgaando ligging aan open void of
water!) niet in den regel de haarden waar do
smetstof wordt gekoesterd en gepleegdom ook
eindelijk het overige der bevolking te besmetten,
het daar wordend geslacht draagt de kiemen van
ellendige besmetting naar het lichaam en meer
dar. elders naar den geest in zich om, en wie
waarborgt u dat het de besmetting niet voortplant
in de rijen van hen die zich meer beschaafden
noemen en die dus op hunne beurt hunne bijdrago
leveren tot het fictsoogigbleckwangig en dik
buikig kindergeslacht, dat wij maar al te vaak
aanschouwen als toonbeelden van verval en cllcndo.
Wij staan niet alleen, zeiden wij hoogcr, in
dezó onze beschouwingen. Welnu, alvorens wij
nog Mederlandscho rnenschenvrienden van elders
laten optreden, zien wo bij onze naburen in
Belgiëzien we wat de Eccloonacr van 2 Sep
tember ons geeft
Tegenover de ziekte welke onze meeste steden
teisterten ook onze gemeenten bedreigtblijft
het onderwerp Wcrkmansivoningcn eene kwestie
van dadelijk belang. Reeds veel cu lang, doch
nooit meer dan thanswerd deze kwestie be
sproken.
Op eene treurige wijze heeft de ondervinding
geleerd dat de koerenalwaar 't werkvolk in de
ongezondste omstandigheden is opeengehoopt
zoovele broeinesten zijn van typhus en cholera.
Overal wordt dit bewezen en vastgesteld, te Gent
en te Antwerpen, te Luik en te. Brussel. „Men
hoeft slechts de dokters en de liefdadige personen
te ondervragen zegt een Anlwcrpsch blad
die zich hebben aangemeld om het lijden van
hunnen cvênmensclï te verzachten en te lenigen,
de personen welke in deze werkmanswoningen
bezoeken hebben gebrachten zij zullen u een
pijnigend, een hartverscheurend tafereel ophangen
van hetgeen zij hebben gezien en bijgewoond.
Op den oogcublik dat wij onze liefdadige burgary
begeesterd zien om zooveel goeds mogelijk lo
stichten zullen wij dan ook niet te vergeefs aan
haar edelmoedig hart kloppen wanneer wij haar
gezonde en lucht© woningen voor den werkman
vragen.1'
Meer dan ooit is er spraak, gezonde werkmans
woonsten te bouwen. Overal worden de kapita
listen opgeroepen om dit werk te ondernemen,
zoo niet uil mensehenmïndan uit speculatie.
Daarbij wijst men op het hoek van dokter de Bohcii-
ghave Question sociale. Amelioration de la vie
domestique de la classc Guvrière. Gand et Bruxclles
Muquardt1865. Maatschappelijke kwestie. Ver
betering van het huïslcven der werkende klas
Gent en Brussel, Muquardt, 1864.) In dit werk
wordt voorgesteld Eene maatschappij te stichten
met het doel om gezonde en goedkoop© woningen
te bouwen en aan den werkman de middelen te
verschaffen om zijn huiselijk leven te regelen
en door geringe stortingen eindelijk eigenaar van
zyne woning te worden.
Al goed voor groote sleden inderdaad; doch
de kwestie der werkmanswoonsten betreft ook de
kleine, ook de buitengemeenten. Men zal niet
ontkennen, dat er op dit kapittel ook in de kleine
bevolkingskringen veel op te merken valt. 't Is
daarop dat wc willen neerkomen.
Bij ons is de huurprijs der kleine huizen be
trekkelijk veel duurder dan die der groote. Uit
dien hoofde bouwt men schier niets anders dan
kleine huizen en dan nog zoo klein mogolijk.
„Van burgerhuizen kan men gcenen voldoenden
intrest trekken11: dit gezegde is tot een spreek
woord gewijdhet staat dus vast, dat een klein
huis betrekkelijk meer opbrengt dau een groot.
Dan nog komen de armbesturen en moedigen
zonder het te wetenhet bouwen van kleine
huizenvan koeren aan. Op hun jaarlijksch
budjet brengen dio besturen telkens ccuo som
onderstand van huishure." Uit die som wordt
de huishuur betaald van menigen armlastige.
Aldus is do eigenaar van kleine huizen, van koeren.
zeker van zijn geld. Is dat gecne aanmoediging
tot het houwen van kleine huizen, van koeren?
De onderstand van huishuur dient van hel arm-
hudjel te verdwijnen. Dit zou ingaan togen het
bouwen dier hokken welke krielen van overbe
volking en waarin eene pestlucht hcerscht die
ziel en lichaam aandoethet zou leiden tot eene
betere bouwwijzebet zou den afslag van den
huurprijs der kleine woningen voor gevolg hebben.
Om aan do armen 't verlies te vergoeden van
alle hulp op hunne huishuro, zou elk armbestuur
hen naar gelang wat moer bededen in natura.
Dan toch zou die hulp rechtstreeks op den be
hoeftige, niet op den eigenaar komen, welke
duur verhuurtomdat het armbestuur goed be
taalt.
Onzo aanbeveling wordt te Eecloo gevolgdjaar
lijks vermindert er de onderstand van huishure
en, zijn onze inlichtingen echt, te Assenedó dio
gemeente welke onder de leiding van een zorg
zaam bestuur zoo sncllijk vooruit stapt, heeft het
weldadigheidsbureau dien onderstand op eens
afgeschaft.
Ziedaar het middel om do werkmans woonsten
te verbeterenen als men in de steden zich
zooveel mei deze kwestie bezig houdt, waarom
zou men in de buitengemeenten het middel niet
toepassen dat lot dcnzelfden uitslag leidt?"
