NIEUWS- El ADVERTENTIEBLAD VAI WESTELIJK ZEEÜWSCH-VLAANDEREN.
N°. 31,
Zevende jaargang.
A0. 1866.
Vrijdag 3 Augustus.
BEDEDAGEN.
„Let op de teekenen der tijden" is
eene les dieware zij uit den mond van
een Socuates of Demostiienüs voortgevloeid
in de geschiedboeken der wereld en der
beschaving met gulden letteren zou aange-
teekend zijn geworden Is het ook geen
teeken des tijds datnu ze afkomstig is
van den wijze van Nazareth", ze minder-
aanmerking schijnt te verdienen? Tot deze
en meer andere vragen voelden we ons
genoopt bij het lezen der geschiedenis van
den jongsten bededag. Zonderling en alles
zins onzen tijd kenmerkende is toch die
geschiedenis ze gaf aanleiding tot strijd
IStl8HIHN.il
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie
maanden voor het voormalig 4de district van Zeelaud 1,15;
voor de overige plaatsen des Uijks, franco per post ƒ1,30.
Afzonderlijke Nummers 0,10.
Prijs der Advertentiënvan 1-5 regels 0,75 elke regel
daarboven 0,12%behalve het zegel van 0,35 voor iedere
plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels
die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactio betreffende, beuevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondenten,
te bezorgen by den Uitgever dezes, alles FRANCO, behalve de bekende Correspoudentiën.
Er is veel in die bededagen en hunne
geschiedenis - want met een stapel bid-
dagbrieven van vroeger en later jaren voor
ons, mogen we in 't meervoud spreken!
er is veel in die geschiedenis dat ons
boeit en aantrekt, maar dat ons tevens in
de overtuiging, die Ave dezer dagen op-
vnttedon meer en meer versterkt dat het
best geweest ware, zoo de periodieke pers
tot dit onderwerp het zwijgen gedaan hadde,
of, wilde meer eenig werkelijk algemeen
nut aan het onderwerp onlleenen, der natie
rekenschap hadde gevraagdwaarom zij de
uitnoodiging had aangenomen, waarvoor zij
gebeden had Of wel waarom zij de
uitnoodiging had afgewezen Want heide
vragen hadden recht van bestaan als in
verband met de geschiedenis van het open
bare volksbestaan. Er is veel voor en togen
over die bededagen te zeggen vooral dan,
wanneer hunne strekking niet bepaald en
duidelijk is omschrevenwanneer de menigte
niet weetwat de uitschrijvers van don
bededag willen; vooral in een tijd waarin
men wij gelooven terechtin den regel
alle uitingen des geloofsalle daden die
meer geestelijk zijnaan het individueel
inzicht van ieder persoon wil overlaten.
Toch gelooven wijdat het uitschrijven
van openbare bededagen dankdagen vooral
niet te vergeten, zijn nut heeft; wij althans
zouden niet gaarne die dankdagen voor den
gelukkig ingezamclden oogstzelfs bij vee
ziekte en mislukking der aardappelen
missen! Zie, het doet ons wel, dat de
regeeringdat de synode, dat de bisschop,
dunk en bededagen uitschrijven ze geven
onzes inziens daardoor openlijk te kennen
wat hunne .denkwijze, wat hunne overtuiging
is, on in hoeverre rcclcnen van Staatkunde zich
daarin mengenstaat ons niet te onder
zoeken indien wij maar de overtuiging
hebben, dat al die machlhebbeiiden in staat
en kerk eerst en vooral van hunne zijde
krachtdadig werkzaam zijn geweest om te
handelen; wij zeggen amen op veel wat in
onze Nederiandsche geschiedzangen, geschiai-
rijmendie geliefkoosde uitingen van den
volksgeest, voorkomt en passen daarop dan
gaarne de benaming vrome vadereuna-
v tuurlijk in algemeene strekking, toe;
Help nu u zelf, zoo help' u God
Uit der tirannen band en slot
Bedrukte Nederlanden
Zoo zongen zij, toen staats- en kerkgeweld
den Ncderlandschen bodem vet mesteden
met asch en bloed van lijkenwaarin een
maal edele geesten werkten
Zoo behoort het. Hadde men de toepas
sing gemaakt op den gehouden bededag
hadde men gevraagd wat hebt gij gedaan
regeeringom b. v. door oplossing der
Limburgsche kwestie ons van Duitschland
los te maken? Wat hebt gij gedaan,
bevolking der steden en dorpen om cholera
en veepest te bekampen? Wij zouden er
vrede mede hebbengedachtig aan het
help nu u zelf", dat we zooeven aanhaal
den. We willen zelfs die aanhaling ver
sterken met eenc betere uiting van den
volksgeest bij gelegenheid van een onzer
oorlogen met Engeland, toen men nog eenen
bededag uitschreef vóór liet krijgsgeweld
„Bedestonden, stomme honden!
„Wederstaan geen Engclschman;
Maar een vloot in zee gezonden
Stomme honden
Dat is 't wat ons helpen kan!"
Men zietdat was eene bittere pil
alsem en gal, en toch, behoudens den toon,
vrij wol gerechtvaardigd, wanneer men in
overweging neemtdat óók de EBgelschen
toen bedestonden uitschreven. O, ze is
ons uit dc ziel gestolen die opmerking
bij meer dan een onzer geschiedschrijvers
geboektdat twee Christemialien elkander
vernielden en ieder ten zijnent den zegen
van den God des vredes op hunne onder
nemingen afsmeektenOnze dagen zijn
nog geen zier beter. De koning van Pruisen
bidt God, dat Hij zijne oorlogswapenen
zegenen zal; do keizer van Oostenrijk vraagt
hetzelfdeWij heven terug bij het be
schouwen van dezen scbrikkelijken onzin!
Wij beven terugwanneer wij de vraag
stellenwas dc Duitsche broederoorlog
noodig, cn er dan geen voldoend antwoord
op kunnen vinden
Maar evenzeer schrikken wij terug hij
den gruwzamen spot, waarmede deze feiten
werden beoordeeld, beoordeeld vooral door
hen, die zich dc liberalen bij uitnemendheid
noemendie in dag- cn weekblad een
heilig onderwerpdat als zoodanig tegen
over anderen had behooren geëerbiedigd te
worden lot het voorwerp van woordspe
lingen cn vcrnufls veelal valsche ver-
nufts uitingen maken
l)at is niet liberaalJawij aarzelen
niet te onderstellen dat zij die dit deden
de eersten zouden zijn om een oordeel der
veroordeeling uit te spreken over hem, die
de onbescheidenheid zou hebben om, bij
voorbeeld, de vormen der Katholieke eere-
dienst in en buiten de kerk in een bespottelijk
daglicht te stellen te veroordeelen Wij
zouden hun daarin gelijk geven iedere
godsdienstige uiting binnen de palen der
wet gepleegdmoet geëerbiedigd worden
Wilt ge uwen spotlust slechts bot vieren
door het betreden van kerk of bedehuis of
begraafplaats, blijf er dan liever uit, of,
wilt gebeoordeel ze gematigdmaar
overtuigendzooals de tegenpartij uw bij
voorkeur Zondagsreizen, uwe Zondagscon
tracten, uwe Zondagscomedies (zonder
waarachtige kunst nog!), uwe Zondagstrei-
nen beoordeelt.
Elk zijn recht 1 Dat is dc ware leus der
liberalen
Meent nu Vorst of regeeringsynode
of bisschop de uitnoodiging tot eenen al-
gemeenen bededag te moeten uitschrijven
dan staat het aan onderdaan en bestuurde,
aan ieder vrij gemeentelid daaraan te gehoor
zamen te gehoorzamenomdat er geen
bevelslechts eene uitnoodiging gegeven
wordt. De tijd is voorbijwaarop men in
Nederland heerscht over de geAvetens! Maar
toch durven we de vraag stellenof do
afkeurende stem, dc afkeurende houding
van vele zich noemende liberalen tegenover
den jongsten bededagliberaal was
Toen de gansche natie bijna optoog
naar de bedehuizenverzaakten vele zich
noemende liberalen zelfs de vormendie ze
zonder schade (ware het slechts om door
die vormen over minkuodigen licht ont
vlambaren, ja laat ons het woord zelfs maar
noemen, over het gemeen, te kunnen heer-
schen) hadden moeten vervullen. Ofis
het denkbeeld van huichelarij en hare af
schuwelijkheid in onzen tijd zoo diep in
onze harten gedrongeu dat we zelfs den
schijn daarvan willen vermijden Onze
overtuiging beantwoordt die vraag ontken
nend. De meeste betrekkingen kamerlid-
maatschap-jcommissien, ridderordes, enz. wor
den bejaagd velerlei middelen worden in
't werk gesteld om dio te verkrijgen; daar
onder rangschikt zich ook do huichelarij en
op do vraag: waartoe gij hier, antwoordt
zij stout weg: om mijn doel te bereiken!
Maar buitendien is liet huichelarij deel
tc nemen aan eene algemeene manifestatie,
om het eens zoo te noemen al ware het
alleen met het oog op den vorm, met het
oog op de zedelijke orde Waarmjiie*
zoudt ge meer verworven hebben, mefizwe
stilzwijgende oppositie, het niet versehjj ion
in het bedehuis op den bededag of ïiiët
