die zoo hemelsbreed verschilt van valsehe-
lijk genaamde wetenschapals sterrekunde
van sterrenkijkerij.
Geschiedenis en ervaring, grondig onder
zoek en ernstig nadenken zijn de gidsen des
halven, om m den doolhof des levens den
tempel der waarheid te vinden. De hcele
van de nieuwe richting verwerpt daarente
gen de geschiedenis als een gezag en ver
vormt die dus met al hare feiten en op
merkingen en gevolgtrekkingen op eene leest,
zooals hij eerst voor haar heeft gevormd en
waarna zij zich nu maar te schikken heeft.
De heele van de oude richting geeft voor
de ervaring geen centhet gezag is hem
gemakkelijk en goed, een oorkussen waarop
hij zich neervlijt en zachtkens indommelen kan.
Wilt gij eens weten, hoe wij over onzen
tijd met het oog op het gebied des geestes
denken Wij zeggen het den gemelden
schrijver volmondig na De halve denkt
onwillekeurig terug aan den tijd der so-
phisten, die cr eene eer in stelden, het
ja en neen tegelijk te bewijzen. Hij ziet
in de gansche moderne wereldbeschouwing
dan ook niets andersdan eene variatie op
hetzelfde thema van hetgeen er destijds in
Griekenland voorviel, terwijl de voorboden
er reeds zijn dat ook thans alles in scep
ticisme (twijfelzucht) en mystiek (geheim
zinnigheid) zijn volle beslag zul krijgen
tenzij er ook nu Socratessen opstaan die
den breeden stroom der veelweterij door
het opwerpen van stevige dammen trachten
te stuiten en in zijn dolle vaart tegen te
houden." En verder
Wij halven zijn de mannen der praetijk,
geloovige dweepers evenmin als dweepzieke
phantasten, zichzeiven noemende de mannen
der wetenschap. Men versta ons evenwel
goed. De halve is geen vijand der weten
schap integendeel, ook waar zij, langs den
weg van velerlei dwaling en onzekerheid
de waarheid tracht deelachtig te worden
juicht hij hare pogingen toe maar met al
wat in hem isverzet hij zich en zal hij
zich blijven verzetten tegen l'c dolzinnigheid
van hen, die zich niet ontzien, om in naam
der wetenschap alles uit te kramen, wat
men dan de resultaten, der wetenschap ge
lieft le noemen.
O hoevele wetenschapkramers telt onze
tijd niet! Populaire sterrekunde, populaire
natuurkunde, volksgeneeskunde, volksboeken
in óén woord in menigte, en waarin onder
scheiden zij zich van iets anders, b. v. van
de aristocratische boeken ten behoeve van
onderwijzers leeraren en dergel ijken
Waarin Ze zijn met kleinere letter ge
drukt in grauwere omslagen ingenaaid, op
grauwer cn grover papier. Ze kosten dus
minder cn nu worden ze geijkt met den
stempel volks of populairen de bock-
verkoopcr speculeert niet zelden onder zoo-
danigen titel op de eigenliefde der menigte
met eene ellendige compilatie of opper
vlakkig samenweefsel van van alles wat."
Album van dit Album van dat
Album van gindstot zelfs in Almanakken
en vliegende blaadjes worden we met we
tenschap overstroomd maar dan ook met
wetenschap, die op den titel van het boek
slaat gedrukt in deszelfs bladen niet te
•vinden is.
Wij eindigen met nog eene aanhaling
van nicergenoemden schrijver: De on
dervinding is den halve de beste leermees
teres. Gij houdt niet van radicalisme.
Eeuwig op dezelfde plaats te slaan, behaagt
u evenmin als luchtsprongen le maken. Terwijl
gij tegen het eerste u krachtig verzet
bloost gij niet voor de belijdenis, het laatste
niet te kunnen. Met ons is uw wachtwoord
vooruitgangmaar niet hezadigden lang-
zaïnen tred. En wat is dat anders dan
halfheiddan transactie Berust op dat
stelsel ook niet üwe landsregeeringuw
huisgezinja uw geheele leven en werken,
indien gij ten minste cenig goed gevolg
wilt zien van uwe inspanning en moeite?
WelnuBlijven wij getrouw aan dien
geest eener langzaam voortgaande ont
wikkeling. Wij mogen dan met minachting
als halven worden ter zijde geschoven die
minachting zal ons niet lot schande ver
strekken integendeelons fier op dien
schendnaam verheffendewillen wij onze
tegenstanders kalm onder de oogen zien
Naschrift: De Redactie heeft niet ge
aarzeld deze hare overtuiging nogmaals uit
te sprekenhopende velen harer veelsoor
tige lezers daarmede geen ondienst te doen.
Voor ditmaal genoeg cn onze beoor
deelaren en veroordeelaren vragen wij be
leefd maar dringendom antwoord en
opmerking. Dagelijks valt men ons lastig met
allerleiwaarover wij schrijven moeien
zoodafc wc tot de conclusie gekomen zijn
dat onze ruim driehonderd geabonneerden
wel in driehonderd soorten verdeeld zijn.
't Iedereen van pas te maken
En van elk te zijn bemind,
Zijn de moeielijkste zaken
Die men op de wereld vindt,
zegt een oud rijmpje, en wij zeggen 't ook
Nog een woord bij ons artikel Realiteit
van t laatst vorig nummer Daarin zeiden
we, dat van Lennep nog een man van den
ouden lijd was en geen goedkoope volks
uitgave van Klaasje Zevenster zou geven.
Denk eens wat een vreugde wij nu be
leven van Lennep de volger van het
diehtwonder," van Bilderdijk, den eenige,
is ecu halve geworden Klaasje Zevenster is
voor f 1,50 per deel verkrijgbaar dat is
ƒ10-,, minder dan de groot octavo uitgave,
maar toch wij altoos geen 00 Cent, zooals de
NegerhutLeve de halfheid van Lennep
R.
en einde onzen lezers aan le looncnhoe
moeilijk hel valt uit de menigte elkander kruisende
berichten de waarheid le vernemeudaar in
onzen lijd van snelle gemeenschap cn openbaar
heid zich het verschijnsel voordoet dat we eerst
na verloop van eenige dagen tot de waarheid
kunnen geraken zetten wc aan "t hoofd van ons
overzicht het volgende staaltje van de vele valsche
berichten die worden medegedeeld Een groot
industrieel in Rijubeijeren gaf een diner, hij welke
gelegenheid hij onder het gesprek mededeelde
dal, indien er een corps van 200,0 Beijeren op do
grenzen kwam, hij waarschijnlijk 259 man in
kwartier zou bekomen. Do knechtdie aan tafel
bediende, hoorde dit en deelde hel mede aan den
kok, een Pruis uit Saarbrück. Deze haastte zich
om aan het bestuur aldaar te doen weten dat de
komst van 2000 Beijeren te St. Ingberl was aan
gekondigd. De landraad dit vernemende, meldde
per telegram te Berlijn dat een Beiersch corps
de, Pruisische grenzen bedreigde. Onmiddellijk
werd uit Berlijn bevel gezonden om de troepen
naar Saarlois to zenden hetgeen den 18 en 19,
Juni geschiedde. Daarna werden twee bataillons
Pruisische landweer naar Saarlois gezonden met
een detachement lanciersdal patrouilles naar
Rentrich en omliggende dorpen zoudom bij bet
veischijnen der Beieren daarvan kennis te geven.
Men verhaalt zelfs, dat twee Beiersche gendarmen
die, zooals dagelijks, naai de grenzen wandelden,
aangezien worden voor de voorhoede van het
corps van 2Ö0Q man, te St. Ingberl aangekondigd,
en dat le Saarlios op het bericht hiervan het
garnizoen ouder de wapenen kwam.
Voorts geven wij weder een overzicht der feiten
uit verschillende bron.
Vooreerst: In de gevechten, die den 27 en
28 te Nachod en den 28 hij Traulonau en Munch en-
gratz plaats hadden, eigenen de Pruisen en de
Oostenrijkers zich elk de overwinning toe. Van
een cn ander schijnt cr iets waar te zijn inder
daad in den beginno dier gevechten waren de
Oostenrijkers overwinnaars, maar de Pruisen schij
nen weldra hunne weerwraak genomen te hebben,
eu de beslissende uitslag dier ontmoctiugen zou
geweest zijn de nederlaag der Oostenrijkers.
Immers, le Berlijn zijn deze tijdingen door groole
vreugdebetoogiogengevierd geworden, omvat groe
ten schijn van waarheid aan deze tijdingen geeft
is dat de telegraaf uit Weeaen over deu ailoop
dier krijgsverrichtingen stilzwijgend is gebleven.
Ten anderedie gevechten hoe bloedig reeds
ook, ziju nog maar de inleiding van de groole
operation die voorbereid worden. Het gros der
Oostenrijkscho cn Pruisische legers rukt op den
bodem van Bohemcn Silezic en Saksen legen
elkander op cn weldra zal een veldslag mogelijk
de schaal duidelijker ten voordeele van eene van
beide partijen doen overslaan.
Eindelijk ook komt er beweging aan de Meiu-
oevers. Het federaal leger, ouder bevel van
prins Karei van Beijerenheeft Donderdag do
omstreken van Frankfort verlaten cn is noordwaarts
beengelogen. De Pruisische legermacht was niet
ver verwijderd zoodat men daar een veldslag
te gemoet ziet.
Wij hebben reeds gisteren gemeld dat de Ilano-
verschou te Langensalza groote verliezen hadden
doen ondergaan aan de Pruisen. Deze gelukkige
kans is niet" van langen duur geweestlangs allo
kanten ingesloten heeft het ilauoversch ieger
de wapens moeten nederleggen.
De Fransche Moniteur bevestigt dat de Italianen,
van hun eerste aanvalsplan afziendezich bij
Cremone en Plaisauce samentrekken. De vreese-
lijke verliezen, op den 24 ondergaan, maken mer
kelijke veranderingen in liet plan des veldlochts
noodzakelijk.
Over Garibaldi en zijne corpsen is er geen woord
nieuws ontvangen.
De senaat van Hamburg naar het voorbeeld
der vrijsteden Lubeck en Breinen', heeft zich be
reid verklaard tot het aangaan van een verbond
met Pruisen. De vertegenwoordiger dezer gansche
stad bij deu Duilscheu bond te Frankfort heeft
last gekregen zijnen post te veriaten.
Ten tweede Op den eersten veldslag tusschen
de Oostenrijkers en de Italianen (24 Juni) is den
26 de eerste nog al ernstige ontmoeting tusschen
de Oosteurijkers en de Pruisen gevolgd. Deze
namen 7 officieren eu 509 man van den vijand
gevangen, en leden een verlies van slechts 124
dooden eu gekwetsten, waarvan 9 officieren (2 ge
sneuveld en 7 gekwetst). Boveudien zijn du
Pruiseu en de Oostenrijkers ik Bohemeu Haags
geweest op den weg tusschen Neustadt eu Nachod,
doch daar hebben de eerstgenoemde een groole
nederlaag geleden zoo meldt Heaters office in
een' telegram uit Pardubilz, maar in een ander uit
Nachod worden de Pruisen overwinnaars genoemd.
De twee Pruisische legercorpsen van de Elbe co
van Silezië zijn overigens lot Dinsdag in Bohemen
steeds voorwaarts geruktzoudcr dat de vijand
hun dit belette. De spoorweg van Werdon (in
Saksen) naar Leissnitz werd kden 25 door hen
vernield.
De namen van de bevelhebbers der Pruisische
legercorpsen zijn de volgende: het eerste corps,
gerekruteerd eu gelicht in het eigenlijke Pruisen,
staat onder bevel van generaal von Boimihet
2de of Pommersche corpsouder generaal von
Schmidt; het 3de of Braudeuburgsche corps en
hel 4de of Saksische hebben op dit oogeuhlik nog
geen bevelhebbers en men (gelooftdat zij ouder
de onmiddellijke controle staan van prins Frederik
Kareihet 6de of Silezische corps onder von
Mutins het 7de of Weslfaalschc bevindt zich in
Hannover onder generaal von Falkeustciu het
8ste of Rijüsche wordt gekoinmaudeerd door ge
neraal Hêrwarlh von Bitlenfeld. De kavalerie
slaat onder prins Albrechteu het corps der
garde wordt gekoinmaudeerd door prins August
van Wurtemberg.
De twee of drio reeds geleden nederlagen ver
getende welke zij hebben oudergaan heerscht bij
de Pruisen in hot algemeen en bij de Berlijners
iu het bijzonder een buitengewone vreugde wegens
een deu 28 op de Oostenrijkers behaalde over
winning. Een talloo/.e menigte, zoo luidt de dépêche
uit Berlijn, heelt zich voor het koninklijke paleis
vereenigd eu de hoofdstraten zijn met vlaggen ge
looid. Een adres van felicitatie aan deu koning
wordt in gereedheid gebracht.
Trouwens, wanneer een andere dépêche, uit
Berlijn af komstig, doch waarvan de bijzonderheden
nog van geen enkele andere zijde ziju bevestigd
waarheid behelst, dan hebben de Pruisen voorzeker
wel reden lot vreugde, daar zij niets meer of
minder bevat dan dat hel gardecorps het Oosten-
rijksche 10de legercorps, onder den generaal vou
Gablenz, na een hardnekkig gevecht, totaal heeft
geslagen. Daarbij zouden verscheiden duizenden
gevangenengeschut eu eeu aanzienlijk oorlogs-
malerieel buit zijn gemaakt.
Nog zoude de armee van prins Frederik Karei,
vereenigd met liet corps van Herwarthna een
voorspoedigeu strijd Munchengratz genomen en
800 man gevangen gemaakt hebben. De vijand
trok daarop naar Fürsleubrück terug, met een
verlies van 200Üpman; dat der Pruisen was veel
geringer.
Bovendien heeft het 5de Pruisische corps onder
Steinmelzdat op 27 dezer het Oostenrijksche
corps Hamming uaar Jósephstadl terugdreef, mede
den 28, na een tweede hevig gevecht den vijand
voor zich uitgejaagd eu weder belangrijken buit
gemaakt; het verlies moet zeer aanzienlijk zijn.
Het corps van Gablenz heeft 300Ö dooden eu
gewonden verloren, terwijl cr 29 'O inan gevangen
genomen zijnhet verlies van het garde-corps
bedraagt ongeveer 1000 man.
De Oostenrijkers hebben bij Traulcnau, tegen
over prins Frederik Karei, 3 a 4000 dooden ea
