NIEUWS -• Ei ADVERTENTIEBLAD VAM WESTELIJK ZEEUWSCH - VLAANDEREN.
ARBEID.
V. C. Zevende jaargang. A" IS'ÖO.
(Eene der Levensvragen.)
MllSnfiWIBIUI
Dit Weekblad verschijnt iedeÉen Vrijdag. Prijs per drie Prijs der Advertentiën, van 1-5 regels f 0,75; elke re-el
maanden voor hel voormalig ide district van Zeeland 1,15; Vviirlafv Q FöKviiqii* daarboven fOA2y2t behalve het zegel van f 0,3 voor iedere
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f 1.3 I IJUclii, V I t?Ul UctlJ. plaatsing. Grootc letters naar het getal gewone rebels
Afzonderlijke Nummers f 0.10. die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, henevens Advertentiën en gewone Berichten of Mededeeliugea vau Correspondenten
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles francobehalve de bekende Corrcspondentiën.
Vervolg en Slot.)
Oen arbeid noemden wij eene der
levensvragen en we vermeenen le recht
het is eene der gewichtigste levensvragen
voor de maatschappij van wier juiste
beantwoording haar toekomstig wel of
wee afhangtHet denkbeeld hiervan is
reeds tot de massa's doorgedrongen maar
liet zaad is óf in verkeerde aarde gevallen, óf
in goeden grond, en naar die male bracht
liet zijne goede of kwade vruchten voort.
Goedein vele kool- en ijzerdislricteri van
Engeland en Duitschlandwaar de praktijk
van den arbeid berust op de theorie van
liet onderwijs der jeugd. In Engeland en
Duilschland werd dit zoo algemeen erkend
dat vele werklieden, in onkunde oud geworden,
op hunne gevorderde jaren den weg naar
de school insloegen om zich als kinderen
te doen onderrichten. Daar was liet
vaderland der anibachts- zondags- en
herhalingscholenen dat ze goed waren
bewees de echt liberaleecht humane
Christelijke wijzewaarop liet geestelijk
deel der voorbereiding tot den arbeid daar
werd en nog wordt opgevat eigene
stoffelijke kracht ontwikkeld door den
invloed der geestelijke bezieling, vrij van
dweeperij. Frankrijk daarentegen leierde,
met zijn in 't algemeen ellendig onderwijs,
daartegen de scherpst mogelijke tegenstelling
daar vindt men inde rijen van liet ongeloof
de arbeidersfn de gelederen der revolutie
de arbeiders I Daar verbasteren tot Com-
m misten de arbeidersDaar waar
Christelijke zin en geestelijke macht werden
vergeten gehoond en bespot verhief zich
het roode vaandel der bloedige republiek
Aan wie de schuld? Kan dit nog gevraagd
worden
Immers aan den arbeider? Volstrekt
niet, goedhartige lezer, die belang stelt in
het lol der mindere standen Aan u ligt
de schuldzoolang ge door geestelijke
middelen niet weldadig inwerkt op den
geest der arbeiders
Waan nu niet, dat we voorstanders zijn
van treuzelen en kwezelendat we dweeperij
prediken integendeel, wij prediken voor
uitgang door verlichtingen ware beschaving.
Wij wenschen allerminst in het tegenover
gestelde uiterste te vervallen en den arbeider
tot een boekenman of een liedjesdichter te
vervormen. Een bijbel, een gebedenboek,
een Cats en 7.00 wat volkseconomie politiek,
zie daarhoe weal naar zijne kerkge-
noatschappelijke belijdenis dit meebracht,
de bibliotheek des arbeiders zouden wenschen
te zien samengesteld, met wat hartige,
prettige gezonde uitspannings lectuur op
den koop toe en nu en dan eene volks
voorlezing door een desbevoegde gehouden
lot toegift!
E11 dat dat mnelen wij meer ont
wikkelden, meer gegoeden, wij onderwijzers
en godsdienstleerarenhem naast de voe
dingsmiddelen voor zijn lioogcr leven ver
schaffen 1
Dat is onze plicht! Schande is liet voor
een boer, dat men van zijnen arbeiderszoon
zegtdat hij een kind is van Jan de
Vlegel opgevoed achter het klinket
Schande is het dat er nog zooveel
volksbijgeloof onder onze arbeiders tieersclit
over de standen der maan en de dagelijkschc
natuurverschijnselen; zulke verwarde begrip
pen over rust en gelukover ordezulk
een algemeene watervrees en voorliefde
voor jenever 1), wanneer wij den groeten
grooteu cenloiiaarslast dor verantwoorde
lijkheid wegen, welken >ic zich noemende
beschaafde hoogere standen op zich laden
tegenover de mindere standen dan lieven
wij voor de gevolgen Don verafschuwen
wij den toestand der verlichte negentiende
eeuwEeuw der vergaderingen en ver-
eenigingen lot het te luchten hangen van
talenten en theoriën tot het voeden van
het nut voor zich zeiven. Arbeid adelt
Daarom dan ook moet er gearbeid worden.
Bedelen verlaagt, daarom moet de wet liet
bedelen verbiedende rechter den over
treder straffen! En zijn wij Zeeuwsch-
Vlamingen ten dezen verschoond Gewis
neen zoolang op onze straten en wegen
in duizend vormen gevonden wordt wat
kanom gewerkt worden tot stoffen: papier,
voorwerpen van been, verfstof, medicijnen
of mestspecien; zoolang op onze akkers aan
het koren het slroo groeit; zoolang de
natuur met vezelen eene plant bekleedt
zoolang is er mogelijkheid om arbeid te
verschaffen en loon voor werk te geven.
Wij herhalen het liet kantwerk is goed
de onderneming daarioe edel, ze verdient
de beste uitkomsten; maar ze is ongenoeg
zaam. En zie rondom uin duizendvoudige
hoeveelheid vertoont zich in liet slroo eene
grondstof die eene bron van welvaart voor
een gansch gewest kan worden. Het
splijten en vlechten, zuiveren en.bewerken
is niet te zwaar voor de loedcre jeugd en
den overrijpen leeftijd. Het sierlijk werk
is niet geestdoodendintegendeel, afwisse
lend en door verscheidenheid behagelijk.
Van den zwaren bijkorf, van den hoed der
dagloonster tot op liet sierlijk bluemenhan-
gertje, tafelmandje en duizenderlei matjes
en étuis is liet bescheidenheid en kunst
en daardoor leidend lot opscherpend na
denken voor den geest
Daar de grondstof goedkoop is, kan liet werk
loon beier zijn, dan waar de grondstof duur is,
en wat is in dit opzicht goedkoopcr dan slroo
Is het niet zonderlingdat in een gewest
als Zeeuwsch-Vlaanderenom iets te noe
men en ook uit een oogpunt van spaar
zaamheid beschouwd dat in Zeeuwsch-
Vlaanderen zeggen wij waar de vrouw
in den hoed een barer voornaamste nationale
kleedingstukken heeft bewaardgeen enkele
werkplaats geworden wordtwaarin dit
hoofddeksel wordt vervaardigd? Men getroost
zich eene uitgaaf, niet in evenredigheid
met de waarde van het klcedingstukonze
vrouwenhoeden zijn te duurDeze koopt
ze in Brugge uit de tweede handgeve
direct van Clousin Henegouwen waar
ze in alle vormen worden vervaardigd, dit
is geen economiegeene spaarzaamheid
Wij zijn voorstanders van den vrijen handel
wat ons betreft, men heffe van den dag van
morgen alle tolliniën, commiezen en slag-
boomen opmaar om voorstanders van
den vrijen handel te zijn, behoeft men
't niet te ontzien om te pogen zelf te
vervaardigen wat wc elders moeten koo-
penIntegendeel wij moeten ons ook
in dit opzicht van anderen onafhankelijk
trachten te maken en alleen dat wat ons
niet eigen is van elders bekomen. Onze
brouwers moeten nu reeds concurreren
met liet Belgisch hier en toch bestaan er
meer brouwerijen in ons gewest dan voor
dertig jaren! O, zoo is er zooveel waarvan
de landbouwer nut zou kunnen trekken en
de arbeider loon. Waar staat liet geschreven
dat op sommige streken van Zeeuwsch-
Vlaanderen niet met vrucht de hoppe- en
hennepteelt zou kunnen worden ingevoerd,
voordecliger misschien dan liet kunstmatig
kweeken van andere veldgewassen in zand
gronden en geroeide bosschen. Maar
helaas we zijn wellicht nog niet rijp
genoeg om dit alles in te zienEven
eens als de Belg ons ons vlas en onze
beetwortelen afkoopt eu ons kolen en stoffen
terug brengtzou hij onze hop afhalen en
zoodra zijne wetten op dit punt vrijgegeven
zijn, ojk om tabak vragen! Tabakmaar
't is doodzonde over dat punt te handelen
we willen J dan ook maar voorshands laten
rusten den naam van theorist vreezen we
echter niet en aan ecnige handvollen mis
kenning zijn we reeds gewoon geworden.
Één ding echter is zeker, als de massa's
ontwaken zullen en blijft de maatschappij
hier slaan zooals zc staat als de massa's
ontwaken zullen, zullen ze ook tot uitersten
overslaan. Ze zullen ontwakenze zullen
eenmaal opstaan zc zullen recht cischen
de kiem is aanwezig; maar dan geldt liet
niet onsdan geldt het hen die voor de
toekomst der massa's hadden moeten zorgen
'tls droevig, zoo iels te moeten loeren!
Maar waarheid boven al; iedere maat
schappij met een onderwijsingericht ais
liet onze, zal tot uitersten komen; socia
lisme en communisme zjjn niet doodZe
