NIEUWS - El ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZËEUWSCH - VLAANDEREN.
Nft. 37, Zesde jaargang. A" 18Ö0.
GUYANA.
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag. Prijs per drie Prijs der Advertentiën, van 1-5 regels f 0,75; elke regel
maanden voor het voormalig -5de district van Zeeland 1,15; YTYiirliO* Is} daarboven f0.i2'/2, behalve het zegel van f 0,35 voor iedere
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f 1.3J 1 IJIIcIq Aw Ot/piciIlUUIplaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels.
Afzonderlijke Nummers f 0.10. die zij beslaan.
Ingezonden Stukken en Brieven, de Redactie betreffende, benevens Advertentiën en gewone Berichten of Mcdedeelingcn Yan Correspondenten
te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles francobehalve de bekende Correspondentiën.
Getrouw aan ons voornemen om nu
en dan een hoofdartikel te wijden aan de
Overzeesche Gewestenvestigen we voor
ditmaal de aandacht onzer Lezers op het
landwelks naam wij hierboven schreven
zooals dat land tusschen de groote stroo
men Maranjon en Orinoco in Zuid-Amcrika
gelegen is.
Het zuidelijk gedeelte behoort tot het
Keizerrijk Brazilië en het westelijk tot
Venezuelaterwijl het aanzienlijke midden
gedeelte het voor ons belangrijksteaan
drie Europesche mogendheden toebehoort
namelijk Engeland in 't NoordenFrankrijk
in 't Zuiden en Nederland in 't mi Iden.
Van de vreemde deelen zullen wij 't
minste zeggen: Fransch Guyana, of de
kolonie Cayenne (het land waar de peper
groeit") is 1400 vierk. mijlen groot en
heeft cene bevolking van 20,000 zielen.
Het Zuiden is met maagdelijke wouden
bedekt en nog grootendeels onbekend. De
hoofdstad Cayenneop een eilandjeheeft
5000 inwoners Aprouage heeft er 2300
met de grootste suikerplantages. Westwaarts
van Cayenne liggen do Salut-eilandenop
het grootste waarvan men deom haar
moordend klimaat bekende en beruchte
Fransche strafkolonie vindt. Het kustklimaat
is mede zóó ongezonddat men cene ver
oordeeling daarheen gelijk mag stellen met
de doodstraf.
Britsch Guyanade afgestane Nedorland-
sche koloniën DemeraryEsscquebo en
Berbice bevattendegeniet geene mindere
reputatie van ongezondheidvandaar onze
spreekwoordenvan iets, dat geheel weg of
verloren is: „het is naar de riesjekeep!"
„het is naar de herbiesjes!" Deze kolo
niën tellen, op 3720 vierk. mijlen lands,
128,000 bewoners, waaronder, tengevolge
van het verbeteren des klimaats door do
cultuur, 11,500 Europeanen; de overige
zijn15,000 Kleurlingen92,000 vrije
Negers7,700 Oost-Indiërs (werklieden
koelies,) en 2,000 Indianen. Suiker, koffie
en katoen zijn de hoofdvoortbrongselen van
den landbouw dezer koloniën. I)c stad
Georgetown (het oude Stabroek) heeft 25,000
en Nieuw Amsterdam 8,000 inwoners.
De Nederlandsche kolonie Suriname
vroeger aan de provincie Zeeland behoorende,
zou met hare 2800 vierk. mijlen gronds
voor Nederland van het grootste gewicht
kunnen worden indien daarheen de stroom
onzer Europesche landverhuizingin plaats
van naar Noord-Amerika en Braziliëkon
worden afgevoerd. De binnenlanden toch
zijn gezond, en een gedeelte der bosschen
is reeds ontgonnen en wacht slechts op
practische hoofden en armen, om vrucht
en rente af te werpen. De handel toch is
nu reeds belangrijkde landbouw brengt
suiker, koffie, katoen en cacao voort, en
in de hoogcre streken zouden de Europe
sche granen en moeskruiden zeer goed
gedijente meer nog daar deze kolonie
van den vloek der slavernij is verlost cn
de Maron-Negers thans vrije republieken
vormen dieonder 't oppergebied van
Nederlandmedewerken om deze kolonie
voor het moederland meer cn meer belang
rijk te maken, liet Europecsch element
toch heeft er behoefte aan versterkingniet
louter om het getal, maar om het gehalte,
daar, tengevolge van het bestaan der
slavernijtot sedert kortde toestanden cn
gewoontencn de gehecle inrichting der
maatschappij aldaar zeer verschilden van de
Europesche bepaald van de Nederlandsche
en vooralsnog verschiltzoodatzeggen wij
de maatschappelijke orde met de onze zeer
verschilt cn de kolonie gebrek heeft aan
zelfwerkende ingezetenendaar in onzen
tijd natuurlijk het plantagestelsel cene groote
wijziging moet ondergaan, en de lijd van
het patriarchaal leven of Directcurcnbestuur,
gelukkig voor de stoffelijke cn zedelijke
welvaartvoorbij is.
Deze kolonie telt thans 75,000 bewoners;
hieronder zijn 10,000 blanken een arbei
dersstand van 38,000 vrijgemaakte Neger
slaven en in de binnenlanden 20,000
Maronnegers, benevens een 1000 tal Indianen.
Deze Maronnegers zijn de nakomelingen
van vroeger de mishandeling hunner mees
ters ontvluchte Negerslavenmet welke do
kolonie jaren lang wrecde en bloedige
oorlogen heeft gevoerddie eindelijk dooi
den vrede van 1703 eindigdentoen de
Nederlandsche Regering liet volksbestaan
der Marons erkende. Bij dien vrede gaven
deze laatstee reeds blijken van wat liet
Christendom ondanks het onchristelijk ge
drag van vele meestersondanks de on-
christclijkstc van alle verdrukkingen en du
onchristelijkste wijze van straffenvermag
de eerste vraag der vrije Negers was om
Christen-leeraarswelke hun dan ook wer
den verschaft, zoodat in eenc gezonde streek
van Guyana Nederlandsche onderdanen in
dorpen cn republieken vcrccnigd leven.
Iedere republiek heeft haar eigen opper
hoofd die allen onder een overhoofd staan
terwijl deze laatstcn het bestuur uitoefenen
in overleg met de Nederlandsche Regering.
Sedert 1841 bestaan in Bambcyde voor
naamste stad der Maronseven als op Berg
en Daal, in de Suririaamsche houtgronden
bloeijende Christelijke Gemeenten die ker
ken scholen en zendelingshuizen bezitten.
Suriname zelf bezit deze scholen te Parama
ribo cn elderseven als HervormdeLu-
thersche cn R. K. kerken en paslorién
zelfs vindt men in deze kolonie een geheel
Israëlitisch dorpmet eene synagoge en
bloeiende plantages: hul bekende Savannah.
De hoofdstad Paramaribo is cene goeda
handelsstad, met 20,000 inwoners, waar
onder 2,000 Europeërs en vele Joden
voorts 4,500 Kleurlingen en 11,000 vrije
Negers (gewezen slaven)die grootendeels
thans den arbeiders- en handwerksstand
vertegenwoordigen of reeds een deel van
den kleinhandel in bezit hebben. Zeelandia
en Amsterdam zijn gewichtige forten ter
bescherming van de hoofdstad terwijl een
aantal militaire posten de inwendige veilig
heid der planters cn kolonisten verzekeren.
Wannoer men in aanmerking neemt, dat
in deze kolonie nauwelijks 500 vierk. mijlen
tot den aanbouw in bezit genomen zijn
dat de Nederlandsche vlijtniet tevreden
met liet genot van een aantal stroomen en
rivierenook het bebouwde gedeelte der
kolonie met een uitgebreid net van kanalen
heeft voorziencn de handel eene voor
die gewesten sterke uitgebreidheid heeft
verkregenais wordende daarvoor 115 4
120 eigene schepen gebruikt. Wanneer
men daarbij bedenktdat het hoog- en
bergland (.!e zoogenaamde achtergronden)
nog beter klimaat genietdan het nu be
bouwde cn kustland dat reedsvolgens
onpartijdige opgaven van een geleerd Duit-
schor (Dr. K. J. Schneider) in een werk
van 1S57, de hoofdvoortbrongselen beston
den in 300,000 centenaars suiker30,000
centenaars koffie 1,000 centenaars cacao
ten behoeve der Zeeuwsche chocoladecn
10,000 centenaars katoen heliepen ,- waarbij
eene massa tropische vruchten maïs en
medicinale kruiden peper tabak en indigo
die kostbaarste verfstof naast de cochenille,
dan bejammeren wij lietdat Ne.Ierland
Zeeland en Zcemvsch Vlaanderen hunne arme
inwoners voor Brazilië zien opofferen hunne
ceiiigszins meer gegoede arbeiders naar
Amerika zien uitwijken.
llecds in onze jongste dagen hebben we
't wcêr aanschouwd, hoe huis, erf, huis
raad cn gereedschap aan den man is ge
bracht om de reiskosten voor Amerika te
kunnen voldoenwaarvan Antwerpen de
eerste vruchten plukt en wij vestigen er
de aandacht opin de eerste plaatsvan
liet gouvernementin de tweede plaats
van onze vvclgezetcne medeburgersen
vragen Is er niets aan te doen Kan in
onze gcnootschapseciiw geen genootschap
ten dienste der landverhuizing opgericht
worden Zou er geene nieuwe Sociëteit
van Suriname (inaar met andere middelen
en bedoelingendan de oudeten ouder
gegaue) kunnen worden opgericht
Wij verliezen jaarlijks (en de vrede in
Amerika zal dit verlies nog doen verzwaren)
cene menigte nijvere handen, wier plaats
vervuld wordt door anderen die aan onze
zodon en gewoonten nog vreemd zijn jaren
lang hunne afkomst vertoonen en door
hunnen overvloed nadeelig op ons volkska-