NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VAN WESTELIJK ZEEUWSCH - VLAANDEREN.
N°. 24.
Vijfde jaargang
ZEEDWSCH-YLAANDEItü'S TOESTAND,
v.
Staatkundig Overzicht.
SMISCH
Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag.Prijs per drie
maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland f 1,15;
voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f i.'Jj
Afzonderlijke Nummers ƒ0.10.
Prijs der Advertentiën, van 1-5 regels f 0,75; elke regel
daarboven f 0,12'/., behalve het zegel van f 0,3voor ieder»
Slaatsihg. tiroole letters naar het getal gewone regels
ie zij beslaan.
maernjKe iTummcrs v.iv.
Ingezonden Stukken en Brievende Redactie betreffendebenevens Advertentiën en gewoue Berichten of Mededeelingen van Correspondenten
te bezorgen bij den Uitgever dezesalles francobehalve de bekende Correspondentie».
Vervolg.
Ln hadden we ongelijktoen we daar
spraken van gebrek aan energie en onder
nemingsgeest hij onze oorspronkelijke land
bouwers Zijn ze niet in den regel van
de klassedie leertmijn vader en mijn
grootvader deden het en voeren wel
Behooren ze niet tot dezulken diekoud
of niet koudvóór Mei moeten schoonma
ken en het vuur uit de kamer weren
Die droomen van Sint Jan en Sint Maarten
Bavomis en Allerheiligen als van zoovele
gezette tijden en puntenzonder op wind
en weder acht te geven maar slaven blij
ven van sleur en gewoonteomdat ze zoo
gemakkelijk zijn Wat heeft onzen oor-
spronkclijken grondbewoners belet zeiven de
eigenaars hunner hoeven te zijn Wat
anders dan de gierigheiddie de wijsheid
bedriegt. Metallieken en Russentot
scheepsaandeelen en akkers land in Midden-
Amerika toe, zelfs landverhuizing naar de
Yereenigde Staten was hun lieverdan
eigenaar te zijn van hunnen grondwaar
van ze weldra vervreemd worden en waarop
neef de molenaar, schoonzoon de wagen
maker of zoon de smid nog naauwelijks een
zuur verdiend stuk brood geniet. Naauwe
lijks en zuur verdiend want uit het Zuiden
daagt naast den arbeider ook de handwerks
man op enland- en geloofsgenooten vin
dende (want ook dit behoort >iict verzwegen
te worden)vindt hij ookondanks zijn
geringer loon volop bestaan. Men bemerkt
hetde vier oorzaken van ons leed vloeijen
als in een. Want wat rest nu den oorspron-
kelijken bewoner Of hij wordt op eigen
grond tot werkeloosheidslavernij of ar
moede ten laste van den openbaren onder
stand gedoemdóf hij kan met vrouw
en kind in de gewesten van het verre
Amerika of in den nieuw ontdekten moord
kuil Braziliëtrachten zich eene nieuwe
toekomst over te winnen. Is het niet alsof
onze oorspronkelijke bewoners zich geen
bijzonder levensdoel hadden voorgesteld
Dat ze enkel leefden om te eten kunnen
we niet zeggenmaar evenmin dat ze met
hunne kapitalen eenige werken van algemeen
belangvan openbaar nut hebben daarge-
steld. Integendeel. Overal elders ontwaren
wij ontwikkeling en dientengevolge welvaart.
Hier daarentegen zien wij eene nu eens
snelle, dan langzame, maar zekere verove
ring van een deel des gemeenen vaderlands
door vreemden; daaruit volgt eene ontze
nuwing van het oude geslachteen nieuw
treedt opmaar is ons vreemd het heeft
noch afkomst, noch geschiedenis onder
onshet beeft geeu gevoel voor ons zijn
ons bestaan geene liefde voor onzen grond
en 't voelt zich niet verwant aan ons. Bot
sing op botsing doet het ontstaanwant
bevooroordeeld als het isvergelijkt het
zijn verlaten vaderland met het nieuwe en
doet zelfs de vergelijking ten nadeele van
het oude uitvallen. België is den nieuw
gekomene het tooverland der vrijheid en
der volmaaktheid. Belgie's instellingen
Belgie's wettenBelgie's zeden overtreffen
de onzenniets is goed dat niet uit België
komten men weet het zelfs zoo te bere
deneren en te betoogen dat de menigte den
nieuweling gelijk geelt en hem napraat.
En zie naauwelijks is onze oorspronke
lijke bewoner in Amerika geland of hij ziet
met minachting op wat hij de verslaafde
oude wereld noemt terug en vindt geene
woorden genoeg om zijn nieuw vaderland
te verheerlijkenIn dat opzicht verdient
de Betg onze bewondering, ja, onze ach
ting. Hij verloochent niets geene taal
geene afkomst, geene zeden, geene klee
derdracht geene godsdienst. En dat is t'ie
zelfde Zuiderlingvan wiens wisselziekte
en wispelturigheid men gewaagt; wiers
geschreeuw en laweit tot een spreekwoord
onder ons zijn geworden I
Of we dan willen dat onze ingezetenen
in alles den Zuiderling zullen gelijk worden
O neen Wij begeeren de dochters onzer
landlieden niet in den akker te zien schat
ten noch de schoven te zien binden. Wij
wcnschen niet onze landbouwerszonen hun
nen stand te zien verlagen. Maar toch
we wcnschten ze wel iets wel veel van
der Belgen werkzaamheid en vlijt toe, want
dit is zekerdat er niets gaat boveu een
met cere verdiend stuk brood en dat
wat met handenarbeid verkregen is nog
het best smaakt. Jawij hebben eenen
tentenmaker der oudheid met bewondering
de verklaring hooren afleggendat hij
dank zij den arbeid zijner handenniemand
ooit tot overlast was!
In dat opzicht dan wenschen we in
Belgie school te gaan. Ga ze daar na
van den gegoeden landbouwer af, tot den
geringsten arbeider toe't zij in de zand-
't zij in de kleistreek; bezoek ze, die beide
Vlaanderensen ge zult wonderen zien
maar tevens ook eene ernstige waarschu
wing voor u en uwe kinderen. Zelfs op
zedelijk gebied valt daar nog meer te leeren
dan gij vermoedtde Katholieke Vlaming
is nog geheel iets anders dan zijn Katho
lieke broeder in Zeeland geheel iets anders
dan de l'rotestanlsche Zeeuwwe willen
echter dit teedere punt laten rusten, 't Is
ook onze taak nietom op het gebied des
geestes eene boetbazuin le steken wij ver
genoegen ons dus met eene vingerwijzing
diehoe men ook op dat gebied moge
denkenin velerlei opzicht weór ten onzen
nadeele uitvalt. Wij keeren dus op stof
felijk gebied terugwij zullen zelfs het
half stoffelijkehalf geestelijke niet meer
behandelenschoon beiden van den groot
sten invloed opvan het hoogste gewicht
voor het werkelijk leven zijn
Het koningrijk Belgie wees, den 31 De
cember 1861 op 2,915,539 bunders (hec
tares), of 536s" vierkante geographischu
mijlen eene bevolking aan van -1,782,255
zielen of 8,008 per vierkante mijlDaar
van bevatten de beide Vlaanderens, te welen
West-Vlaanderen 323,478 bunders, ot'
589" mijlen met 642,354 bewoners.
Oost Vlaanderen 299,996 bunders, of
54'"s mijlen met 804,630 bewoners.
Zamen 623,474 bunders, of 113368 mijlen,
met 1,446,984, dus nagenoeg VA millioeu
inwoners.
Neemt nu even eene goedo kaart voor u
en dan ontwaart gij ten behoeve dier
1!'> mjllioen zielen eene betrekkelijk
kleine kleistreekeene groole zandstreek
eene menigte bosscheii eene aan
zienlijke hoeveelheid heideheuvelen
eene menigte rivieren stroomenkanalen
en een aanzienlijk getal kunstwegen, voorts
een aantal groote steden en eene massa
bebouwde dorpen. Laat de oppervlakte van
steden co dorpen gerust voor het fabriek
wezen overbrengt den handelsstand in
rekening en wij gelooven gcrustelijk te
mogen onderstellendat a 1 millioeu
inwoners in en door den landbouw hun
bestaan moeten vinden maar dit niet ge
noegzaam kunnen bekomen. Is er eene
geringeechter eerst in den laatstcn lijd
ontstane, afleiding naar Frankrijk, er blijft
nog altijd eene massa overdie naar elders
uitziet. En is het dau te verwonderen
dat zij liet oog vestigt op de breede klei
streek aan weêrszijden der Westcr-Schclde
Dat niet alleen KadzandAxel en Hulst de
voorwerpen harer begeerte zijnmaar zij
ook reeds met der daad den blik op liet
Sloe en ,,'t Land van Ter Goes" (Zuid-
Beveland), ja, Tholen en Philipsland en
zelfs het oude Zuid-Holland slaat Immers
neen 't Is zeer natuurlijk. En wanneer
nu de bewoner dier streek voor den zuide
lijken stroom gereedelijk uitwijktdan is 't
immers niet te verwonderen dat die zuide
lijke stroom de overwinning behaalt en dat
zijne massa's hier uilkomslen vinden naar
welker bezit de oorspronkelijke bewoners
nimmer durfden hakenomdat ze die uit
komsten nimmer vermoed hebben
Ous algemeen overzicht k3n kort zijn. Lult» l
nieuws uit Amerika eeu paar onbesliste gevech
ten lusscheu Grant en Lee; de worsteling met
pen en inkt over Slecswijk-Holstein om misschien
le eindigen met het doorhakken van den Gordi-
aanschen knoop, door het vermeerderen van De-
nemarkens direct grondgebied raelNoord-SIeeswijk,
afgescheiden van den Duilschen hond 'zoo als wij