N" °2 Vijfde jaargang. A" 1 Sr Vrijdag 27 Mei. ZEEIM-YLAASDERFVS TOESTAND. in. !3o maciit van het Zuiden drukt zwaar op ons." Alvorens het groote het hoofdgevaar, in deze woorden aangegeven, le beschouwendienen we bij onze ver houding tot Belgiein menig opzichtstil le staanwe moeten herhalen wat door ons vroeger en hij andere gelegenheid ge steld isle meeromdat zulks tot eeue juiste waardering van onzen toestand en van het gevaardat dien toestand dreigt nooit genoeg gezegd of herhaald worden kan. Raadplegen we de geschiedenisdan zien wij Lang vóór de middeleeuwen hier eene delta fa) vorming van MaasRijn en Schelde ontstaaneene groote waterkom Uisschen Ylaardingcn en Aardenburg, de Zuid-Hollandsche en Zeeuwsche eilanden. Zeeuwsch Vlaanderen bestaat niet. Van ZwitserlaiulsDuitschlands en Fraukrijks bergen voeren de breede snelvlietende ri vieren eene menigte zandslijk en aarde mede; door iederen voor- en najaarsregen, door do gesmolten wintersneeuw en het gesmolten ijs in heete zomers gevoed neemt de water- en met haar de slibmassa toe en rolt in gestadige vaart naar zee. Aan de aangeduide kom of boezem gekomen bezinkt het, nieuwe toevoer hoogt het op en eene menigte eilanden of schorren is de vrucht van den arbeid der rustelooze wa teren na weinige jaren is eene nieuwe schepping ontstaan en de mensch betreedt oenen nieuwen bodem. Het was eene delta-vorming zeggen wij. Geen wonder de stroom kon zijne eigene monding niet verstoppen wel vernaauwen en daar de wateren immer naar beneden vloeijen schiep hij zich een aantal wegen en kanalen tusschen de eilanden en schorren en toen deze zich meer ophievenvernaauwden ook de kanalentot de rivier zich met geweld nieuwe wegen moest vormen om zich van het overvloedige water te kunnen ontdoen en zich dus een twee- of drietal grootere monden scheurde. Voegt men hierbij ook het werk der zee, in liet aanwerpen van land en duin hier in het inbreken en ovcr- stroomen van grond ginds voorls onze be kende Noordwester stormen dan zien wij de vorming dezer gronden als eene vrucht van den strijd der wateren. Aangespoelde grond is in den regel vruchtbaaronze dagen nog kunnen het getuigen in de schorren en nieuw beslijkte polders. Een vruchtbare bodem lokt weidra bewoners uit. Zoo ging het ook hier. 't Is hier cellier Dit Weekblad verschijnt iederen Vrijdag. Prijs per drie maanden voor het voormalig 4de district van Zeeland 1)15; voor de overige plaatsen des Rijksfranco per post f 1.3J Afzonderlijke Nummers ƒ0.10. l'i'ijs der Advertenticu, van 1-5 regels 0,75; elke regel daarboven f 0,12'/., behalve hel zegel van f 11,35 voor iedere plaatsing. Groote letters naar het getal gewone regels, die zij beslaan. Ingezonden Stukken' en Brieven, de Redactie betreffendebenevens Advertenliën en gewone Berichten of Mededeelingen van Correspondcuten te bezorgen bij den Uitgever dezes, alles francobehalve de bekende Correspondentie!!. (aJ Deltaalrlus noemt cie aardrijkskundige alie riviermondingendie eenigerniale naar die van de Egyptische rivier den Nijl gelijken en die op hare beurt dien naam ontving naar de Delta, een der letters van het Griekscho alphabetic de plaats niet, om van de menigvuldige lotwisselingen van bodem en bevolking te gewagen wij hebben voor ons doel slechts liet oog te vestigen op de drie jongste eeuwenals waarin geheel onze huidige toestand besloten ligt. Jain 't verleden ligt het hedenin datzelfde heden de toe komst Na verlerlei lotwisselingen kwam Zeeuwsch Vlaanderen na den oorlog met Spanje mede te hebben zien eindigen in den Alunslerschen vrede onder de Republiek der Vercenigdo Nederlanden. Dit geschiedde echter door het scheppen van eenen onna- tuurlijkcn toestand. Sluis en omstreken werden bevolkt door een aantal Zeeuwsche familien welke zich met enkele Vlnamsche en Waalsche vermenigvuldigden het over schot der Vlamingen en Walen in Oostburg en het Kadzandsche eiland werd grooten- deels op gelijke wijze versterktin Ar.r- denburg en Uzendijke behield het Vlaamsch- Waalsch element de ovefdiand. Aardenburg zag de ongelukkige Doopschgezinden uit Vlaanderen, beneveus een aantal Hervormden uit dc omstreken van Oudenaarde in zijn midden verschijnen, en zich verspreiden over Eeue, Sint Kruis, Zuidzande en Nieuwvliet, en zoo ontstond op de smalle strook lands langs de Belgische grens afgescheiden als zij was van liet eiland Kadzand den Prins Willemspolderhet eiland van Bier vliet den Genenden Yrijenpolderhet eilandje van Neuzen en dat van Axeleene geringe bevolking, welke in den landbouw en do veeteelt een middel van beslaan vond. De Zeeuwgedurig de hem omringende wateren bekampendevestigde ook weldra, het oog op de breede strooinen en schorren van Zeeuwsch Vlaanderen en aan het Zwarte- en Strijdersgat. Aan de wateren van Coxyde en Nieuwcrhaven het Jonk vrouwgatden Braakman het Hellegat en de Hulstersche wateren werden honderden vruchtbare bunders ontwoekerd. Hoe meer het land vermeerderdehoe meer ook do havo! king toenam. Frankrijk, onder den verdwaasdenjaverdierlijkten Lodevvijk XIV, die des nachts de zonde en des daags de priesters diendezag duizenden zijner zo nen ontwijken en zich ook in deze streken neerzettentot zij eene laatste grootere versterking ontvingen in de Saltzburger Lulherschenwier namen nog in Groedc en elders loven, lntusschén was de toestand dezer bevolking in vele opzichten alles be halve benijdenswaardig. Door den Souvc- rein als overwonnen land beschou wdwerd zij ook als zoodanig bestuurd, liet Vrije van Sluiseen kind van dat van Brugge behield slechts de schaduw eener rechts macht, niettegenstaande het om zijne tronw aan den Staat iels beters verdiend had. Even eens was het met de sleden Sluis, Aarden burg, Oostburg, IJzendijke, Biervliet, Philippine Axel en Hulst. Als vestingen s Lands zuidergrenzen beschermende, ston den zij bovendien nog omgeven met een keten van schansen en forten onder het militair gezag, dat niets anders was dan een militair despolismus. Alle fabriekmatige arbeid (soms het stichten van een molen) meestoven en dergelijken werden verboden en men had slechts eenig vertier in do bierbrouwerijeneenigen handel in het stuikenvooral van Hollandschen jenever. Markten warenvoor den graanhandel onbekend. In cén woord het was een overwonnen land. Zeeuwsche cn Holland- selic kapitalisten hadden do polders bedijkt cn dientengevolge ontstond een diep afhan kelijke stand. Tengevolge der slgchte gé- meenschapswegen te water door verlanding en oorlogsmaatregelente lande door het totaal gemis van steenwegenwaren de landbouwproducten laag in prijs en de ian derijen van betrekkelijk geringe waarde zoodat in den regel als bestaanmiddel van de kleine steden liet garnizoen wordt op gegeven. De huishouding der gemeenten was aan drukkend toezicht onderworpen de geestelijke goederenhier doorgaans zeer rijkwerden van wege den Soeverein beheerd en het burgerlijk bestuur was in handen der Baljuw cndie in Holland of Zeeland woonden en hier voor een bcde- laarsloon hunne stadhouders of vertegen woordigers hieldenterwijl de ellendige rcchtsbedecliug (twisten over competentie cn jurisdictie tot in 't oneindige geheel en al stond aan den raad van Vlaanderen dio te Middelburg in Zeeland zetelde. Toén drukte de macht van 't Noorden zwaar op ons! Was die toestand noodzakelijk? Vol strekt niet. Toenmaals waren wij (men raadplege slechts de oude landkaarten) even natuurlijk met Zeelandals met Vlaanderen verbonden. In den loop der jaren ging het Ylaamsch element te nietom plaats te makenvooralvoor een soort van Zeeuwsch nog vooral hekend a's Kadzandsch en Axeisch. Onze tegenwoordige ligging is dus niet zoo gekunsteld als men opper vlakkig zeggen zou. Werdendoor bedij king onzer eilanden en schorren deze streken weldra aan den vasten wal van Vlaanderen gehechtdeed de veroeniging met Vlaanderen onder Frankrijk, het vijf tienjarig bestaan van het vergroote Koning rijk der Nederlanden uit een aardrijkskun dig oogpunt, nog meer in 't oogspringen, de bevolking met hare zeden en gewoon ten (cn hier tocii komteven als in Noor wegen Finland Polen de Kaap alles op aan)de bevolking was en bleef Zeeuwsch en toonde daardoor tot Noord-Nederland le belmoren doch zag zich tevens in eene soort van afhankelijkheid (wéér tengevolge van de ligging des lands dezerzijds de Wes ter-Schelde) van Belgie geplaatst. EinJ delijk kwam het grootste kwaader deden

Krantenbank Zeeland

Sluisch Weekblad | 1864 | | pagina 1